1001Design
330i ///M3 Design
Eğer madde aktarılan yıldız bir beyaz cüce yerine bir nötron yıldızı ise kütle transferi ve akresyon sırasında diğerine göre çok çok daha fazla enerji salınır. Sebebi: Nötron yıldızları beyaz cücelerden daha yoğundur ve onların gravitasyonel çekim enerjisi çok daha güçlüdür. Yüksek enerjileri nedeniyle, daha da enerji yüklü ışıma olan X ışınları yayınlarlar.
Bir X ışını yayınlayan nötron yıldızı ve yakın yıldız komşusuyla birlikte oluşan sisteme X ışın Çiftleri denir.
* Yoldaş yıldızdan akresyon diski vasıtasıyla nötron yıldızına madde aktarılır.
* Madde nötron yıldızının yoğun manyetik alanı nedeniyle yaklaşık ışık hızının üçte biri gibi çok yüksek bir hızla yıldıza doğru çarpar ki bu çarpamdan çok büyük enerji salınır ve yıldızın yüzeyinin sıcaklığını onlarca milyon Kelvin dereceye kadar çıkarır.
* Çok yüksek sıcaklık üretilen nötron yıldızının yüzeyinden gerçekten çok çok yüksek miktarda yüksek enerjili X ışınları üretilir. Örneğin nötron yıldızının X ışını bölgesindeki parlaklığı Güneş'in optik bölgedeki parlaklığından 100 ile 100 000 kat daha fazladır.
* Patlamalar nükleer tepkimelerle eneji kazanır: Bazı X ışın çiftlerinde, aktarılan zengin hidrojen maddesi periyodik olarak kısa süreli nükleer patlamalar geçirir. Bu patlamalar yüzeyi ısıtmaya devam eder ve X ışınları üretilir. Dakikalar içinde, patlama sona erer ve yüzey soğur, X ışını üretimi durur.
Bir ile birkaç saat içinde, yeniden taze madde nötron yıldızına aktarıldığından yeni bir patlama oluşmasına zemin sağlar ve tabii buna X ışınları refakat eder.
* Patlamalar gravitasyonel enerji salınması ile enerji kazanır: Birkaç sistemde gözlenen, madde akresyon diskinde bir miktar biriktirilir ve buradan nötron yıldızına çarpar. Her çarpmaya yoğun sıcaklık ve X ışın patlaması refakat eder. Bu tür sistemlerde her gün 1000'in üzerinde X ışını patlaması gözlenir.
(Geçici olarak akresyon diskinde madde birikmesi olayı cüce novalara benzese de buradaki yoğun yıldız nötron yıldızıdır, beyaz cüce değil.)
Çift X ışın çiftleri nükleer patlamalarla veya gravitasyonel çekim enerjisiyle sürekli tekrarlayan X ışın patlamaları gösterirler. Bunlara X ışın patlayıcıları (X ray bursters) denir.
X ışın çiftlerinde meydana gelen X ışın patlamalarına Rapid Burster (Süratli Patlamalar)denir. Resimde 12 Ağustos 1988'de meydana gelen 10 dakikalık bir süre içinde meydana gelen beş tane patlama görülüyor. Buna nötron yıldızına akresyon diskinden sürekli tekrarlayan madde aktarımı neden olur.
Ayrıca yukarıda üçüncü patlamanın geniş olduğu ve çevresinde diğer alt patlamalar olduğu görülüyor. Bu tür patlamalara quasi-periyodik osilasyonlar (QPO) denir ve bu mekanizmaya neyin neden olduğu hala bilinmiyor.
Görüntü Sahibi: Ginga and the High Energy Astrophysics Science Archive Research Center (HEASARC), NASA-GSFC
Bir X ışını yayınlayan nötron yıldızı ve yakın yıldız komşusuyla birlikte oluşan sisteme X ışın Çiftleri denir.
* Yoldaş yıldızdan akresyon diski vasıtasıyla nötron yıldızına madde aktarılır.
* Madde nötron yıldızının yoğun manyetik alanı nedeniyle yaklaşık ışık hızının üçte biri gibi çok yüksek bir hızla yıldıza doğru çarpar ki bu çarpamdan çok büyük enerji salınır ve yıldızın yüzeyinin sıcaklığını onlarca milyon Kelvin dereceye kadar çıkarır.
* Çok yüksek sıcaklık üretilen nötron yıldızının yüzeyinden gerçekten çok çok yüksek miktarda yüksek enerjili X ışınları üretilir. Örneğin nötron yıldızının X ışını bölgesindeki parlaklığı Güneş'in optik bölgedeki parlaklığından 100 ile 100 000 kat daha fazladır.
* Patlamalar nükleer tepkimelerle eneji kazanır: Bazı X ışın çiftlerinde, aktarılan zengin hidrojen maddesi periyodik olarak kısa süreli nükleer patlamalar geçirir. Bu patlamalar yüzeyi ısıtmaya devam eder ve X ışınları üretilir. Dakikalar içinde, patlama sona erer ve yüzey soğur, X ışını üretimi durur.
Bir ile birkaç saat içinde, yeniden taze madde nötron yıldızına aktarıldığından yeni bir patlama oluşmasına zemin sağlar ve tabii buna X ışınları refakat eder.
* Patlamalar gravitasyonel enerji salınması ile enerji kazanır: Birkaç sistemde gözlenen, madde akresyon diskinde bir miktar biriktirilir ve buradan nötron yıldızına çarpar. Her çarpmaya yoğun sıcaklık ve X ışın patlaması refakat eder. Bu tür sistemlerde her gün 1000'in üzerinde X ışını patlaması gözlenir.
(Geçici olarak akresyon diskinde madde birikmesi olayı cüce novalara benzese de buradaki yoğun yıldız nötron yıldızıdır, beyaz cüce değil.)
Çift X ışın çiftleri nükleer patlamalarla veya gravitasyonel çekim enerjisiyle sürekli tekrarlayan X ışın patlamaları gösterirler. Bunlara X ışın patlayıcıları (X ray bursters) denir.
X ışın çiftlerinde meydana gelen X ışın patlamalarına Rapid Burster (Süratli Patlamalar)denir. Resimde 12 Ağustos 1988'de meydana gelen 10 dakikalık bir süre içinde meydana gelen beş tane patlama görülüyor. Buna nötron yıldızına akresyon diskinden sürekli tekrarlayan madde aktarımı neden olur.
Ayrıca yukarıda üçüncü patlamanın geniş olduğu ve çevresinde diğer alt patlamalar olduğu görülüyor. Bu tür patlamalara quasi-periyodik osilasyonlar (QPO) denir ve bu mekanizmaya neyin neden olduğu hala bilinmiyor.
Görüntü Sahibi: Ginga and the High Energy Astrophysics Science Archive Research Center (HEASARC), NASA-GSFC