1001Design
330i ///M3 Design
TUSAŞ Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TAI) tarafından geliştirilen motor dışında diğer aksamları özgün bir hedef uçak sistemi olan 'Turna', ilk test uçuşunu gerçekleştirdi.
2001 yılından itibaren TSK hava savunma birliklerinin eğitiminde kullanılmaktadır.
TAI tarafından yapılan açıklamada, Turna'nın, Türkiye'deki hava araçlarında kullanılan motorların tasarımı, geliştirilmesi ve üretimi alanlarında faaliyet gösteren TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI) tarafından geliştirilen özgün turboprop motoru ile ilk test uçuşunu 4 Nisan 2008'de Akıncı'da TUSAŞ tesislerinde başarıyla gerçekleştirdiği bildirildi.
Havacılık alanında dışa bağımlılığın azaltılması ve azami yurt içi faydanın sağlanmasını teminen yerli uçak-yerli motor entegrasyonu amacıyla TAI ve TEI arasında 11 Eylül 2007'de İşbirliği Protokolü imzalandığı anımsatılan açıklamada, bu çerçevede bugüne kadar motor hariç tümü özgün bir Hedef Uçak Sistemi olan 'Turna'nın, TEI tarafından insansız hava araçları için geliştirilen özgün turboprop motor ile tamamen milli bir ürün kimliği kazandığı belirtildi.
Açıklamada, şunlar kaydedildi:
'90 libre itme gücünde, 6 bin 500 maksimum pervane devrine sahip turboprop motorun güvenilirlik testlerini takiben, Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine giren ilk özgün hava platformu Turna'nın standart motoru olması öngörülmektedir. Turna, 2001 yılından itibaren hava savunma birliklerinin eğitiminde kullanılmakta ve bugüne kadar yüzlerce saat uçuşu başarıyla gerçekleştirmiştir.
TAI ve TEI firmalarının havacılık alanındaki birikim ve tecrübelerini bir araya getirerek gerçekleştirdikleri söz konusu özgün ve milli çözüm, ülkemiz havacılık ve uzay sanayisinin ihtiyaçlarının özgün çözümler ile ülke içinden karşılanması hedefi doğrultusunda atılmış önemli bir adımdır.'
TURNA HEDEF UÇAK SİSTEMİ GENEL ÖZELLİKLERİ
Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) yüksek hızlı, gelişmiş, düşük üretim ve bakım maliyetli hava savunma eğitimleri ihtiyacını karşılamak amacıyla tasarımı ve üretimi özgün olarak TAI tarafından yapılmış hedef uçak sistemleridir. Radar, optik, ısıl veya manuel olarak kontrol edilen namlulu uçaksavar silahları ve güdümlü füzelerin atışlı ya da atışsız takip görevleri için kullanılmaktadır. 2001 yılında TSK'nın envanterine girmiş olan TURNA Hedef Uçak Sistemleri, bu tarihten itibaren hava savunma birliklerinin eğitimlerinde kullanılmaya başlanmıştır.
· Uçaktan füzeye kadar tüm hava saldırı elemanlarının simulasyonu· Yüksek manevra kabiliyeti
· Sağlam, basit yapılı, taşınabilir, modüler, hızlı kurulum - kolay kullanım sistem
· Kalkış ve iniş dahil, Yer Kontrol İstasyonu (YKİ) ile tam otopilotlu uçuş
· Lastik katapult fırlatıcı ile kalkış, paraşüt ile iniş
· Savaş gemi platformlarından kalkış yapabilme
· Operasyon için pist ihtiyacı yok
· Güçlendirilmiş kompozit gövde sayesinde, suya veya karaya iniş yapabilme
· Acil durumlarda gövde üzeri iniş yapabilme
· Wankel tipi 38 beygir motorun arkaya yerleştirilmesi ile değiştirilebilir modüler burun faydalı yüklerinin taşıyabilme
· Sökülebilir kanat, gövde, burun ve kızak taşıma sandıkları ile taşınabilme
· Tüm sistemin tamamen özgünTAI tasarım ve üretimi olması
· MIL-STD-810-F Sıcak/Soğuk/Nem/Yağmur testleri sertifiyeli
· MIL-STD-461-C EMI testi sertifiyeli
TURNA HEDEF UÇAK SİSTEMİ AVİYONİK SİSTEMLERİ VE YER KONTROL İSTASYONU
· Mobil araç/konteyner tip (opsiyonel EMI/EMC filtreli) korunak · GPS destekli, klimalandırılmış ortam ve kesintisiz enerji (UPS)· Kriptolu veri aktarma/alma
· Turna Uçuş Kontrol Yazılımı (TUKY) ile; Rota, Hız, İrtifa Tutma, Devir, Yunuslama Açısı, Yalpalama Açısı kontrolleri
· Yerle iletişimin kesilmesi durumunda; uçak, işetişimi sağlayana kadar dolaşmak, üsse geri dönmek (Eve Dönüş Modu) veya paraşüt açıp inmek (Acil iniş (Fail Safe) Modu) paraşüt açıp inmek gibi önceden tanımlanmış hata koruma işlemleri
· Otopilotlu Uçuş Kontrol Sistemi (OUKS) ile bütün uçuş verilerinin (Hız, İrtifa, Devir, Yalpalama ve Yunuslama Açıları, Hedef Yönü, GPS verileri) işlenip YKİ'ye gerçek zamanlı gönderme
· Uçuş verilerini kaydetme ve izleme
· 255 noktaya kadar rota tanımlama ve uçuş öncesi/uçuş esnasında değiştirebilme, tanımlanmış rotaların uçuş ön izlemesini yapabilme
· Dijital haritaları otomatik olarak tanıyabilme ve yükleyebilme
· Açık mimari yapı, grafiksel arayüz
· Özgün TAI tasarımı ergonomik El Kumandası ve Taşınabilir Verici Ünitesi (TVÜ)
· TVÜ ile YKİ'ye uzak bir noktadan veya YKİ olmadan uçuş
· Modüler Verici ve Alıcı Sistem Antenleri
TURNA HEDEF UÇAK SİSTEMİ FAYDALI YÜKLER
· 150m ip ardından çekilen, göz ve radar ile izlenebilir manş bayrağına atış eğitimi· Akustik Skor Kaydedici (ASÖ) sistem ile eş zamanlı top mermisi skor gösterilmesi ve yazıcıdan çıktı alınması
· Faydalı yük bilgilerinin gerçek zamanlı olarak YKİ'ye aktarılması
· Radarlı veya Manuel Uçaksavar Topları, Radarlı Termal veya Optik Güdümlü Hava Savunma Silahları ile uçağa doğrudan atış eğitimleri (Rapier, Stinger füzeleri vb.)
· 7.62 mm. 76 mm. çapındaki mermilerle atış eğitimi
· Opsiyonel faydalı yükler ile gerçekleştirilen görevler (IR Termal Isı Kaynağı, İz Dumanı, Fotografik kamera, Video Kamera, Pasif Radar İz yaratıcı, vb.)
TURNA HEDEF UÇAK SİSTEMİ FIRLATICISI
· 3 adet demonte uçak ve tüm bakım-onarım mazlemelerini yükleyebilme· Çeşitli araçlar tarafından çekilebilme
· Katlanabilir ray, forklift cebi ve 'twist lock' noktaları ile kolay nakliyat
TURNA HEDEF UÇAK SİSTEMİ YER DESTEK EKİPMANLARI· Jeneratör - Motor Çalıştırma Birimi - Manş Bırakma Mekanizması· Şarj Üniteleri - Taşınabilir Batarya - Meteoroloji Cihazı
· Rüzgar Gülü - Denge Sehpası - Yağ ve Yakıt Pompası
· Uçak Taşıma Arabası - Uçak Sandıkları - Kılıflar
Heliturk-Muhteşem Makinelere Açılan Pencere - Türk Kuşu TURNA
