Savaş Uçakları - Savaş Uçakları Hakkında Genel Bilgiler & Resimler

[Øguz]

Savaş Uçakları - Savaş Uçakları Hakkında Genel Bilgiler & Resimler (Meraklısına)

1. Rus Savaş Uçakları

1.1. MiG-15

MiG-15 Fagot, 1947 yılında Mikoyan Gurevich ofisi tarafından üretilmiş tek motorlu ve tek kişilik bir uçaktır. Rusyanın ilk jet motorlu uçağıdır. Uçaktan İngiliz Rolls-Royce'un Nene turbojet motoru Klimov VK-1 şeklinde isimlendirilerek kullanılmıştır.Mig-15 kore savaşında ünlenmiştir.A.B.D ise bu uçağa karşı f-86 thunder'ı geliştirmiştir.

1 adet 37mm ve 2 adet 23mm top bulunmakta ve güdümsüz füze taşımaktaydı.

Teknik özellikleri

* Uzunluk: 10.1 metre
* Yükseklik: 3,7 metre
* Kanat açıklığı: 10,1 metre
* Servis tavanı: ?

Türü Av
Dönemi -
Üretici Mikoyan Gurevich
İlk uçuş 1947
Hizmete giriş 1947
Hizmetten çıkış *
Üretim adeti 18000

1.2. MiG-17

MiG-17 Fresco, 1949 yılında Mikoyan Gurevich bürosu tarafında geliştirilen tek motorlu ve tek kişilik bir uçaktır. MiG-15'in geliştirilmiş versiyonudur. İlk kez bu uçakta AAM (Hava Hava) füzeleri kullanılmıştır.

Uçakta;
3 Adet 27mm top
4 Adet 57mm Roket
AAM(Hava Hava) görevleri için:
AA-1 Alkali , AA-2 Atoll

Teknik özellikleri

* Uzunluk: 11.1 metre
* Yükseklik: 3,8 metre
* Kanat açıklığı: 9,64 metre
* Servis tavanı: 15850

Türü Av/Bombardıman
Dönemi -
Üretici Mikoyan Gurevich
İlk uçuş 1954
Hizmete giriş 1954
Hizmetten çıkış *
Üretim adeti 6000

1.3. MiG-21

Mikoyan MiG-21, (Rusça:Микоян и Гуревич МиГ), Mikoyan Gurevich tarafından 1956 yılında üretilmiş delta kanatlı bir uçaktır , tek motorlu ve tek kişiliktir. Onbeş adet versiyonu üretilmiştir. Ayrıca lisans altında Çin'de J-7 ismi ile üretilmiştir. Otuz ülkede kullanılmıştır. Kullanıldığı ülkeler arasında Rusya'da 1997 yılında, İsrail'de de 2000 yılında modernleşme geçirmiştir.

Uçakta;
1 Adet 30 mm top

AAM(Hava Hava) görevleri için:
AA-2,AA-8 füzelerini kullanmaktadır.

AGM (Hava Yer) görevleri için:
Yer görevleri için çeşitli bomba ve roket podları vardır.

Teknik özellikleri

* Motor:1 ad. Klimov R-11F300 turbojet,itiş gücü 64.7 kN
* Uzunluk: 13,5 metre
* Yükseklik: 7,2 metre
* Kanat açıklığı: 19 metre
* Ağırlığı:9080 kg
* Servis tabanı: 14.000 metre

Kullanan ülkeler

Kullanıma devam edenler

# Ermenistan
# Vlag van Azerbeidzjan Azerbaycan
# Bulgaristan Bayrağı Bulgaristan : 1963'ten 1990'a kadar Bulgaristan: 12 MiG-21F-13, 12 MiG-21PF, 20 MiG-21PFM, 6 MiG-21R, 15 MiG-21M, 20 MiG-21MF, 72 MiG-21bis (still in service), 1 MiG-21U, 5 MiG-21US and 33 MiG-21UM (hala görevde). [1]
# Şablon:CAM: MiG-21 hizmet dışı.
# Şablon:CRO: 12- 24 MiG-21bisD/UMD Kullanımda.
# Vlag van Cuba Küba: 1962'den 1983'e kadar Küba: 270 MiG-21 izleyen versiyonları: MiG-21F-13, MiG-21PF, MiG-21PFM, MiG-21PFMA, MiG-21U, MiG-21UM, MiG-21MF, MiG-21R ve MiG-21bis. 160 tanesi yenilenmiş olarak hizmete devam etmektedir.: 90 MiG-21bis, 60 MiG-21MF and 10 MiG-21UM.[2]
# Mısır
# Vlag van Ethiopië Etiyopya
# Vlag van Georgië Gürcistan
# Şablon:GUI
# Hindistan
# Vlag van Iran İran
# Vlag van Laos Laos: MiG-21 Hizmet dışı.
# Şablon:LBA: MiG-21, Kaç adet olduğu ve modeli bilinmiyor.
# Şablon:MAD: MiG-21 Hizmet dışı.
# Şablon:MGL: MiG-21 Hizmet dışı.
# Vlag van Mozambique Mozambik
# Vlag van Nigeria Nijerya: MiG-21 Hizmet dışı.
# Vlag van Noord-Korea Kuzey Kore
# Romanya: 48 MiG-21 LanceRs Kullanımda. 2008 Hizmet dışı[1]
# Sırbistan : 24 MiG-21 Bis, 6 MiG-21 UM ve bir MiG-21 M kullanımda [3]
#
# Şablon:SUD
# Vlag van Syrië Suriye
# Vlag van Turkmenistan Türkmenistan
# Şablon:VIE 124 MiG-21 Kullanımda.
# Vlag van Jemen Yemen

Eski kullanıcılar

* Vlag van Afghanistan Afganistan: 166 adet; 70 MiG-21MF, 40 MiG-21F-13, ve 50 MiG-21bis, were acquired by the Afghan Air Force. 13 adet F-13 örnekleri 1965 yılında bakım için verildi, yapımcı 1980 yılında bakım yapmadan iade etti.[2]
* Vlag van Algerije Cezayir
* Vlag van Wit-Rusland Beyaz Rusya
* Vlag van Burkina Faso Burkina Faso
* Vlag van Congo-Brazzaville Kongo Cumhuriyeti

Flag of Czechoslovakia Çekoslovakya:

* Vlag van Tsjechië Çek Cumhuriyeti Son MF, MFN NATO standardına yükseltildi. Uzun kullanılmayacak. CZAF Saab Gripen siparişi verdi.
* ŞablonDR
* Vlag van Finland Finlandiya: Avcı: MiG-21bis Fisbed-N (26; 1977-1998), MiG-21F-13 Fishbed-C (22; 1963-1986), Eğitim: MiG-21UM Mongol-B (2; 1974-1998), MiG-21US Mongol-B (2; 1981-1997), MiG-21UTI Mongol-A (2; 1965-1997)
* Vlag van Guinee-Bissau Gine Bissau
* Vlag van Hongarije Macaristan: 1962'den 2001'e kadar toplam 300 adet kullanıldı (MiG-21MF 1996'da hizmetten ayrıldı)
* Vlag van Indonesië Endonezya:
* Vlag van Irak Irak
* Vlag van Kazachstan Kazakistan
* Vlag van Kirgizië Kırgızistan
* Vlag van Mali Mali
* : MiG-21 .
* Vlag van Polen Polonya: 581 MiG-21 ve versiyonları (F-13, PF, PFM, M, R, MF, bis, U, US, and UM) 1961-1980 yılları arasında satın alındı, 2003'te hizmet dışı bırakıldılar.
* Rusya
* Vlag van Slowakije Slovakya
* Vlag van de Sovjet Unie Sovyet: MiG-21.
* Vlag van Oeganda Uganda
* Vlag van Oekraïne Ukrayna
* Vlag van Andorra Yugoslavya: 264 adet MiG-21'in 9 versiyonu (F-13, PF, PFM, M, MF, R, bis, US, UM)

1.4. MiG-23


MİG-23, Mikoyan Gurevich tarafında üretilen değişken kanat yapısına sahip Rus savaş uçağı. Özelliği ham pistlere de inebilmesi ve ayrıca MiG-23PD kodlu bir VTOL dikine kalkıp inebilen bir modelinin de mevcut olmasıdır. Yirmi bir ülkede onbeş ayrı modeli kullanılmıştır. Tek motorlu tek kişilik bir uçaktır. Ayrıca MİG-23C ve MİG-23U modelleri iki kişiliktir.

Uçakta;

* 1 Adet 23mm top

AAM(Hava Hava) görevleri için:

* AA-7 ,
* AA-8
* AA-10 ,
* AA-11
füzeleri taşıyabilmektedir.


Türü Av/Bombardıman
Üretici Mikoyan Gurevich
İlk uçuş 1967
Hizmete giriş 1971
Hizmetten çıkış 1998
Üretim adeti 5800

* Bright Red = Current operator
* Dark Red = Former operator


1.5. MiG-25 Foxbat

MİG-25 Foxbat 1965 yılında Mikoyan Gurevich tarafından üretilen bu uçak yüksek irtifa av önleme , keşif görevlerinde kullanılmıştır. Bu uçak batıda geliştirilmekte olan YF-12(SR-71), B-70 "Walkrie" ve F-108'e karşı önlem olarak geliştirilmiş fakat bu uçaklardan bazıları prototipten öteye gidemeyince F-106 ve B-70 uçaklarını önleme görevi yapmışlardır. Çift motorlu ve tek kişiliktir. Sekiz ülkede birçok versiyonu vardır.

Silah donanımı

Havadan-Havaya

* 4 x R-40R (AA-6 Acrid)
* 4 x R-40T (AA-6 Acrid)
* (2 x R-40) + (2 + R-60 (AA-8))


Teknik özellikleri

* Uzunluk: 31.34 metre
* Yükseklik: 6 metre metre
* Kanat açıklığı: 12,6 metre
* Ağırlığı:35.000 kg
* Hız : 2.83 Mach
* Servis tabanı: 24.400 metre


Türü Önleme
Üretici Mikoyan Gurevich
İlk uçuş 1965
Hizmete giriş 1965
Hizmetten çıkış 1999
Üretim adeti 1200

1.6. MiG-27

1974 yılında Mikoyan Gurevich üretilen uçak MİG-23 ün geliştirilmiş şeklidir , önce MİG-23 bir versiyonu şeklinde lanse edilen uçak yapılan değişikliklerle bu ismi kazanmıştır.Tek motorlu tek kişilik uçağın iki kişilik bir modeli vardır MİG-27K isimli bir modeldir.

Uçakta;
1 Adet 30 mm top

AAM(Hava Hava) görevleri için:
AA-8

AGM (Hava Yer) görevleri için:
AS-12,AS-14 füzelerini kullanmaktadır.

Teknik özellikleri

* Uzunluk: 16,6 metre
* Yükseklik: 8,5 metre
* Kanat açıklığı: 14,26 metre
* Ağırlığı:18.000 kg
* Servis tabanı: 15,240 metre


Türü Karaya Saldırı
Üretici Mikoyan Gurevich
İlk uçuş 1974
Hizmete giriş 1974
Hizmetten çıkış 1980

1.7. MiG-29

MİG-29 Mikoyan Gurevich tarafından 1977 yılında üretilmiştir .Dördüncü jenerasyona ait, üstün manevra yetenekli bir kısa menzil hava muharebe ve savunma uçağıdır.Birçok ilklere imza atan MiG-29, ilk iki alternatifli hava alıklarına sahip uçaktır. Ham zeminli pistlerden kalkış yaparken yerden fırlayan yabancı cisimlerin motora zarar vermemesi için ön hava emişlerini kapatıp gövde üstünde, kokpitin iki yanındaki klapeleri açarak emiş yapar.MiG-29 aynı zamanda ilk turbofan motorlu hava muharebe uçağıdır. Tek kişilik ve çift motorlu bu uçağın batıdaki karşılıkları F-15,F-16,F-18 dir. 24 ülkede kullanılmaktadır. Su-27’lerle birlikte Rus Hava Kuvvetleri’nin ana avcı gücünü oluşturmaktadır. En son modelleri olan MİG-29SMT ve iki kişilik MiG-29UBT’ler HUD, MFD, HOTAS gibi modern elektronik cihazlarla donatılmış, menzili 3500 km’ye çıkarılmış; kara saldırı görevlerini üstlenebilecek tarzda modernize edilmiştir. Havada bir sefer yakıt ikmali ile menzili 5500km’ye çıkmaktadır. Üstün manevra yeteneğine sahiptir. Dünyanın ilk kaska monteli nişanlama sistemine sahip uçağıdır. Motoru nükleer bir saldırıdan sonra da uçabilecek şekilde dizayn edilmiştir. 11G Manevra kabiliyetine sahiptir ki bu manevradan fazlasına MİG-29 izin vermediği için değil hiçbir pilot 11G'nin üzerine dayanamadığı için çıkılamamıştır, gerçekte MİG-29'un tam manevra sınırı bilinmemektedir. Ayrıca sadece MİG-29'a özgü "burun kaldırma" denen bir manevrası vardır ki özellikle itdalaşında ona ezici bir üstünlük verir. Pilot fırlatma koltuğu yere 200 metre mesafede dahi çalışmaktadır. Bu da pilot güvenliğini arttırıcı bir etkendir. Her biri kilotonluk olmak üzere 6 tane nükleer bomba taşıma kapasitesine sahiptir. NATO kod adı ”Fulcrum”dır.

Uçakta;
1 Adet 30 mm top

AAM(Hava Hava) görevleri için:
AA- 8,AA-10, AA-11 füzelerini kullanmaktadır.

AGM (Hava Yer) görevleri için:
AS-12, AS-14 füzeleri vardır.

Teknik özellikleri

* Uzunluk: 17,3 metre
* Yükseklik: 4,7 metre
* Kanat açıklığı: 11,4 metre
* Ağırlığı:27215 kg
* Servis tabanı: 18400 metre
* Hız: 2,3 mach
* Motor:Turbofan Klimov RD-33
* Motorun İtiş Gücü: 81.4kN


Türü Av
Üretici Mikoyan Gurevich
İlk uçuş 1977
Hizmete giriş 1982

Mig29 ve F16

1.8. MiG-31

Mig-31 Mikoyan Gurevich 1975 tarafından geliştirilen iki kişilik , iki motorlu yüksek irtifa önleme uçağı olan Mig-25'in geliştirilmiş türevidir.(Asıl görevi nükleer füzeler,casus uçaklar ve bombardıman uçaklarını önlemek ya da imha etmektir). Dünyanın mekanik olarak en yüksek performanslı hava üstünlük uçagıdır. Çok yüksek hıza ve çok iyi manevra kabiliyetine sahiptir ancak üretimden kaynaklanan hatalar nedeniyle görevini sukhoi su-27'ye kaptırmıştır. Batıda onun benzeri yoktur. Uçakta 200 km menzile sahip Zaslon radarı kullanılmaktadır. Son yıllarda modernize edilerek yer saldırı özelliğide kazanan Mig-31 , modern aviyonikler ve renkli ekranlı kokpite sahiptir. Uçakta;
1 Adet 30 mm top

AAM(Hava Hava) görevleri için:
AA-9 , AA-11 füzelerini kullanmaktadır.

AGM (Hava Yer) görevleri için:

Teknik özellikleri

* Uzunluk: 21,5 metre
* Yükseklik: 6,60 metre
* Kanat açıklığı: 14,02 metre
* Ağırlığı:36,720 kg
* Servis tabanı: 20,700 metre
* Hızı:2.83 Mach
* Motor:Tumanski R-15BD-300
* Motorun İtiş Gücü : 49.78 kN


Türü Önleme
Üretici Mikoyan Gurevich
İlk uçuş 1975
Hizmete giriş 1978

General characteristics

* Crew: Two (pilot and weapons system officer)
* Length: 22.69 m (74 ft 5 in)
* Wingspan: 13.46 m (44 ft 2 in)
* Height: 6.15 m (20 ft 2 in)
* Wing area: 61.6 m² (663 ft²)
* Empty weight: 21,820 kg (48,100 lb)
* Loaded weight: 41,000 kg (90,400 lb)
* Max takeoff weight: 46,200 kg (101,900 lb)
* Powerplant: 2× Soloviev D-30F6 afterburning turbofans
o Dry thrust: 93 kN (20,900 lbf) each
o Thrust with afterburner: 152 kN (34,172 lbf) each

Performance

* Maximum speed: Mach 3.03, 3,255 km/h (2,112 mph) at 13,000 m (42,650 ft)
* Combat radius: 720 km at Mach 2.35 (450 mi)
* Ferry range: 3,300 km (2,050 mi)
* Service ceiling 20,600 m (67,600 ft)
* Rate of climb: 208 m/s (41,000 ft/min)
* Wing loading: 666 kg/m² (136 lb/ft²)
* Thrust/weight: 0.85

* Maximum g-load: 5 g


1.9. SU-24 Fencer

Teknik özellikleri

* Mürettebat:2 Pilot
* Uzunluk: 22.67 metre
* Yükseklik: 6.19 m metre
* Kanat açıklığı: 17.63 metre
* Ağırlığı:35,910 kg
* Servis tabanı: 11,000 metre
* Hız:3.1 mach
* Motor 2× Saturn/Lyulka AL-21F-3A turbojets
* Motorun İtiş Gücü: 75 kN


Silahlandırma

* 1x GSh-6-23mm top
* 4x Kh-23 (AS-7 'Kerry')
* 4x Kh-25ML (AS-10 'Karen')
* 2x Kh-28 (AS-9 'Kyle')
* 2xRaduga Kh-58 (AS-11 'Kilter')
* 3xRaduga Kh-31P
* 2xKh-29L/T (AS-14 'Kedge')
* 2xKh-59
* 2xR-60 (AA-8 'Aphid')
* 2x R-73 (AA-11 'Archer')
* 2xKAB-500KR
* 2xKAB-500L

Kullanan Ülkeler

* Rusya
* Iran
* Suriye
* Kazakistan
* Ukrayna


Türü Av
Dönemi -
Üretici Sukhoi
İlk uçuş 1971
Hizmete giriş 1974
Hizmetten çıkış *
Üretim adeti 1200+

 

[Øguz]

1.10. Su-27

Sukhoi Su-27 (Kiril alfabesinde Су-27) (NATO rapor ismi 'Flanker') Sukhoi Tasarım Bürosu (SDB) tarafından tasarlanmış Sovyetler Birliği avcı uçağıdır. Olağanüstü menzili, ağır silah yükü, ve çok yüksek irtifada çalışma yeteneği ile Birleşik Devletlerin yeni nesil avcılarına ( F-14 Tomcat, F-15 Eagle, F-16 Fighting Falcon, ve F/A-18 Hornet olmak üzere) birebir rakip olarak düşünülmüştür.


Su-27 genellikle hava üstünlüğü gerektiren operasyonlarda uçar fakat bütün çatışma durumlarında görev alabilecek durumdadır. Bazıları MiG-29 Fulcrum ile arasındaki benzerlikten dolayı, Su-27'nin Sukhoi ile Mikoyan-Gurevich arasındaki rekabetten doğduğunu düşünse de Su-27 uzun menzilli hava üstünlük av-önleme uçağı olarak tasarlanmışken, MiG-29 kısa menzilli taktik destek avcı uçağı olarak tasarlanmıştır.

Su-33 'Flanker-D' Filo Savunma Av-Önleme uçağı Su-27 tasarımından uçak gemisinde kullanım amacıyla geliştirilmiştir. Başlıca farkları kuyruk kancası ve kanartlarıdır. Bu Av önleme avcısının kullanım amacına göre en yakın muadili, MiG-29K 'Fulcrum-D'un muadili F/A-18 Hornet iken, Su-27'nin muadili F-14 Tomcattir.

Su-30 iki koltuklı, çift rollü, bütün hava şartlarına uygun havadan havaya ve derin yasak görevler için uyarlanmış avcı uçağıdır.

Daha ileri versiyonları, Su-34 'Fullback' vurucu avcısı ve Su-35 'Flanker-E' geliştirlmiş hava savunma avcısıdır.

Altyapısı

1969 yılında Sovyetler Birliği, Birleşik Devletler Hava Kuvvetlerinin McDonnell Douglas şirketini "Deneysel Avcı" (daha sonra F-15 Eagle oldu) tasarlaması için seçtiğini öğrendi. Yaklaşan tehdite karşı Sovyetler, yeni Amerikan avcılarına karşı eşleşebilecek ve kendi koşullarına uygun PFI(perspektivnyi frontovoy istrebitel,Modern Cephe Avcısı) programını başlattı.

Bir uçağa daha fazla miktarda ihtiyac olduğunu meydan okumanın ve masrafların da kanıtlamasıyla PFI özellikleri ikiye bölündü: LPFI(Lyogkyi PFI, Hafif PFI) ve TPFI(Tyazholyi PFI,Ağır PFI), böylece F-16 ve YF-17 Cobra'yı üreten F-15 programı Hafif Avcı programını meydana getirdi. Sukhoi OKB, TPFI programını üstlendi.

Sukhoi tasarımı,Sovyetlerin F-15lerin özelliklerinin derece derece farkında olmasını sağlayarak T-10 (Sukhoi'nin 10. delta kanatlı tasarımı) tasarımını ortaya çıkarttı ve ilk uçuşunu 20 Mayıs 1977 tarihinde yaptı. Uçak geniş bir delta kanata, iki poda ayrılmış motora ve ikiz dik kuyruk kanatlarına sahipti. Motorlar arasındaki tünel, F-14 Tomcatdeki gibi, eksta taşıma yüzeyine ve donanımın radardan saklanmasına yarıyordu. Geliştirilirken, Ramenskoe yakınlarındaki Zhukovsky uçuş testi merkezinde casus uydu tarafından tespit edildi ve geçici olarak Ram-K kodadını aldı. Ram-K'nin iki versiyon olarak geliştirildiğine inanılıyordu: ok açılı kanatlı Grumman F-14 'e benzer fonksiyonlardaki evcı uçağı ve aslında konuyla alakasız olarak örtülen Mikoyan MiG-31 gibi iki koltuklu av-önleme uçağı

T-10 batılı gözlemciler tarafından tesbit edildi ve 'Flanker-A' Nato rapor ismi verildi. T-10'un geliştirmeleri 7 Mayıs 1978 tarihindeki kazaya da neden olan ciddi problemler yaşadı. Kapsamlı tekrar tasarım takip etti ve ağır revizyonlardan sonra T-10S ilk uçuşunu 20 Nisan 1981 tarihinde gerçekleştirdi. Bu da ciddi problemlere sahipti ve 23 Aralık 1981 de ciddi bir kaza geçirdi.

Su-27 (bazen S27S , NATO tanımlaması ile Flanker-B) üretimi, üretim zorluklarından kaçınılmasına rağmen 1984 yılında başladı ve Sovyet Hava Kuvvetlerinde hizmete girdi. Su-27 hem Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri (PVO) hem de Sovyet Hava Kuvvetlerinde hizmet verdi. V-PVO'daki görevi eskimiş Sukhoi Su-15 ve Tupolev Tu-28in yerini alarak öncelikli olarak önleme göreviydi. 'Flanker' havadan karaya silahlarla yüklenebilmesi yeteneğine rağmen başlıcaa görevi ne hava desteği nede savaş alanı üzerinde hava üstünlüğü sağlamaktı--aslında düşmanının (muhtemel olarak NATO) hatlarını geçip tanker uçaklarını ve AWACS uçaklarını vurmak niyetlenmişti. Sovyet stratejicileri NATO'nun bu birimlerle büyük bir avantaja sahip olduklarını biliyorlardı ve bu birimleri vurmak cephede NATO'ya büyük bir sınırlama getireceğine inanıyorlardı. Su-27 bu görevi Bağımsız Devletler Topluluğunda da sürdürdü ve daha sonra uzun menzilli anti-AWACS füzeleri Novator KS-172 AAM-L'ler ile donatıldı.

1986 yılında özel bir Su-27 tasarlandı: P-42, T-10S-3 prototipinden minimum ağırlığa çekilerek türetilmişti ve tırmanma ve yükseklik derecelerinde birinciliğe oturdu. Uçak 1986 ve 1988 yılları arasında 27 yeni rekor kırdı.


Tasarım

Su-27'nin basitçe tasarımı aerodinamik olarak MiG-29'a benzemekteyse de oldukça daha geniş bir uçaktır. Ağırlığı minimize etmek için yapısında yüksek oranda titanyum kullanılmıştır (yaklaşık %30 ve rakiplerinde daha yüksek oranlısı yoktur) ve kompozit materyale yer verilmemiştir. Ok kanat kenarları gövdenin ön kenarlarında daralmaktadır, uç kısımlar kanat tipi füzeler ve ECM podları için kırpılmış olsada görünüş olarak delta kanat'a benzemektedir. Su 27 gerçek bir delta değildir, çünkü sahip olduğu geleneksel dikey kuyrukları, motorların her iki dış yanına, uçağa ek yatay denge sağlamak amacıyla yerleştirilmiş olan yatay ve merkezden aşağı yönlü hareketli kanatçıklarla desteklenmiştir.

Su-27'nin Lyulka AL-31F turbofan motorları hem güvenlik nedeniyle hem kesintisiz hava akımı sübaplarını garantiye almak nedeniyle geniş boşluğa sahiptir. Motorlar arasındaki boşluk, kanat yükünü azaltarak ek kaldırma sağlamaktadır. Giriş sübaplarındaki çıkartılabilir klavuz pervane kanatları "Mach 2" hıza izin verir ve yüksek hücum acısında ana motora hava akımında yardımcı olur. Her motorun üzerinde bulunan ağ perdeleri kalkış sırasında motorların bitkin hale gelip çökmelerini engeller.

Su-27, Sovyetler Birliğinde Sukhoi OKB tarafından Sukhoi T-4 bombardıman uçağı projesinden sağlanan deneyimle geliştirilmiş ilk kullanılan "elektronik uçuş" kontrol sistemine sahiptir. Göreceli olarak düşük kanat yükü ve güçlü basit uçuş kontrollerinin birleştirilmesi istisnai çeviklikte bir uçak oluşturmuş düşük hızlarda ve yüksek hücum açılarında bile kontrol edilmeyi sağlamıştır. Hava gösterilerinde manevra kabiliyeti Kobra (Pugachev Kobra manevrası) ile veya dinamik hız kesme (kısaca 120 derece hücum açısında normal uçuşu muhafaza etmesi) ile gösterilmiştir. Avcıya nerdeyse yarı çapsız dönüşler sağlayan ve kademeli hareket ve sınırlı kaldırılmış burunla hareket ederek dikey taklalarla uyumlu taşıyıcı iticiler ayrıca test edilmiş (daha sonra Su-30MKI ve Su-35 modellerine dahil edilmiştir). Su-27, MiG-29,F-15 and F-16'nın yanında dünyanın en çevik avcılarından birisidir.


'Flanker' 'ın donanma versiyonu Su-27K (Su-33), kalkış uzunluğunu kısaltan ek kaldırma için kanardlar içermektedir (Amiral Kuznetsov gibi bazı sovyet uçak gemilerinde katapult olmadığı için bu önemliydi). Bu kanardlar ayrıca Su-30, Su-35 ve Su-37lerde de kullanılmaktadır.

Hatırı sayılır çevikliğine ek olarak, dahili yakıt kapasitesi için kullanılan hatırı sayılır iç hacme sahiptir. en uzak menzilde bir tam yük köfigirasyonunda bu yükün manevra kabiliyetini sınırlamasında rağmen ve normal yükü 5.270 kg (11.620 lb) iken 9.400 kg (20.700 lb) yakıtla yüklenebilir.

Su-27 tekli Gryazev-Shipunov GSh-30-1 30 mmlik topla kanat kökünden silahlanmıştır ve 10 bağlantı noktasına kadar füze ve diğer silahlarla donatılabilir. Havadan havaya çatışmalar için standart füzeleri Vympel R-73 (AA-11 Archer), Vympel R-27 (AA-10 'Alamo') karışımı olup sonradan uzatılmış menzile sahip güdümlü IR modelleri dahil edilmiştir. Su-30,-35,-37 gibi daha ileri Flanker modelleri ayrıca Vympel R-77 (AA-12 Adder) füzeleri taşıyabilir.

Su-27 yüksek kontrastlı ayarlanabilir başüstü görüntüleme sistemine sahiptir ve pilot kaskına monte edilmiş görüş kapasitesi ve R-73 füzelerine eşlenebilmesi ile birlikte uçağın süper çevikliği onu dünyanın en iyi it dalaşı avcısı yapar. Orjinal radarı Phazotron N-001 (NATO ismi 'slot Back') tararken izleme yeteneği olan titreşimli doplerdir, fakat kullanılması zor olduğu gibi işlemcisinin nispeten eski olması nedeniyle yanlış alarmlar ve kör noktalar yaratabilmektedir. Su-30 ve Su-35 menzili geliştirilmiş, elektronik kumandalı antene sahip çoklu hedef yetenekli ve duyarlı olan çok daha iyi Phazotron 'Bars' N-011M radarına sahiptir.

Su-27 burnunda hemen kokpitin önünde lazer mesafe bulucu özelliğine sahip kızılötesi izleme ve arama IRST sistemine sahiptir. Bu sistem radara bağlanabilir veya saklanma gerektiren saldırılarda bağımsız olarak kızılötesi füzelerle beraber (R-73 ve R27T/ET gibi) kullanılabilir. Ayrıca radar görüşlü moddan daha etkili bir şekilde gelişmiş olarak topları da kontrol edebilir.

Üretim ve kullanıcıları

Sovyetler Birliği tarafından 680 Su-27 üretildi, bunlardan 400 tanesi Rusya Taktik Hava Kuvvetlerinde kullanılmakta. Bağımsız Devletler Topluluğu üyelerinden, Ukrayna 60 kadar, Beyaz Rusya muhtemelen 25 adet, Kazakistan yaklaşık 30 (ve gelecek için 12 tane anlaşılmış durumda) ve Özbekistan 25 adet Su-27 ye sahiptir.

Rusya şu anda uçaklarını, cam kokpit içeren ve dijital FBW ye değiştirilmiş Su-27SM modeline yükseltmeyi planlamakta. Radar, yükseltilmiş menzilli, aşamalı düzene (tıpku Pero gibi) sahip olacak şekilde geliştirilecek. Savunma ve seyrüsefer takımları da tıpkı saldırı takımları gibi geliştirilecek ve bunun 2008 yılında bitmesi umuluyor.

Çin 1998 yılında 200 uçağı Shengyang J-11 adı altında üretim lisansını imzalamadan önce 1991 de 26 tane ve sonrasında 1995 yılında 22 adet Su-27 aldı ve 2004 yılı itibari ile J-11'lerin 90~100 tanesi üretildi. Vietnam oniki Su-27SK aldı ve 24 tanesi içinde sipariş verdi. Etiyopya sekiz Su-27A ve iki Su-27U alımı yaptı. Malezya Kraliyet Hava Kuvvetleri onsekiz Su-30MKM uçağını 900milyon dolar karşılığında 2003 yılında sipariş verdi ve 2006 yılında teslimatı bekliyordu. Su-30MKM, güdümlü ve güdümsüz füze ve bombalar içeren havadan yere silahlarla beraber AA-10 , AA-12 ve AA-11 füzeleri gibi en yeni füzelerle donatılmıştır. Malezya'nın uçakları kanardlar ve taşıyıcı itici motorlarla donatılmış olarak yükske çevikliktedir. Endonezya iki Su-27SK ve iki Su-30KI uçağına sahip. Yaklaşık sekiz Su-27/27UB Angola'ya gitti.

Yıllar süren anlaşmazlıktan sonra Hindistan sonunda 50 adet daha güçlü AL-31FP motoruna geliştirilmiş aviyoniklere, kanardlara ve taşıyıcı iticilere sahip Su-30MKI siparişi verdi. Hindistan Aeronautic 2020 yılına kadar 140 ek uçak üretimi lisansına da sahip.

Meksika Donanması sekiz tek kişilik Su-27 ve iki çift koltuklu eğitim uçağı Su-27UB almayı planlıyor.[1]

Ayrıca Venezuella bu uçağı kazanmak için zaten yeni müşteriler listesinde ve Rus yetkililerle bir milyar dolar ücretindeki 24 adet Su-30MK alımı için anlaşmayı tamamlamak üzere(Bu uçağın en son versiyonu ve ekipmanı hala bilinmiyor)

Savaş hizmeti

Su-27 etkileyici itdalaşı manevra kapasitesine rağmen kullanıma girdiği ilk günden itibaren çok küçük harekat yaşadı. Kayda değer tek harekatı Eritre-Etiyopya Savaşı (1998-2000) sırasındadır. Savaşın ikinci yarısı için Etiyopya kuvvetleri için Su-27A'lar MiG-21 ve MiG-23 bombardıman uçaklarına eskortluk ve CAP(Combat Air Patrol-Hava Savaş Devriyesi) görevlerini gerçekleştirdiler. Savaş boyunca Etiyopya Su-27'leri dört Eritre Mig-29'unu düşürdüler, Flankerlardan bazıları Etiyopyalı öğrenciler tarafından kullanılırken bazıları Rus ve Ukraynalı eğitimciler tarafındna uçuruldu(bu eğitmenlerin bazıları paralı askerlerdi).

Bu başarılardan biri bir kadın Etiyopya pilotu Aster Tolossa tarafından kazanıldı ve ilk zafer kazanan Afrikalı kadın avcı uçağı pilotu oldu.

Modelleri

Sovyet zamanı Su-27 modelleri ve türevleri:

* T10 ("Flanker-A"): İlk prototip konfigürasyonu.
* T10S: Geliştirilmiş prototip konfigiürasyonu, üretim özelliklerine daha fazla benzeyen prototip.
* Su-27S (Su-27 / "Flanker-B"): İlk üretilen tek koltuklu model. "T10P" seçimi bazen Su-27S tek koltuklu için ikincil bir vuruş kapasitesi için değiştirilerek kullanıldı.
* Su-27UB ("Flanker-C"): İlk üretilen çift koltuklu model, eğitim için kullanıldı.
* Su-27SK: tek koltuklu Su-27'den değişitirldi.
* Su-27UBK: Çift koltuklu Su-27UB'den değiştirildi.
* Su-27K (Su-33 / "Flanker-D"): Uçak gemisi baz alınarak yapılan tek koltuklu, katlanır kanatlı, yüksek kalkış aygıtlı, tutucu dişli, az miktarda üretildi. "T10K" prototipini takip etti.


Sovyetler sonrası varyasyonları ve türevleri:

* Su-27P: Havada yakıt ikmali probu gibi geliştirilmiş tek koltuklu model.
* Su-27PU (Su-30): uçuş sırasında yakıt ikmali, avcı yönlendirme aviyonikleri yeni uçuş kontrol sistemleri gibi sistemlerle geliştirilmiş iki kişilik sınrılı üretilen model.
* Su-30M / Su-30MK: Yeni jenerasyon çok amaçlı avcı. 1990ların ortasında bir kaç Su-30M Rusya için geliştirildi ama çok fazla bir etki sağlamadı. Su-30MK değişik kapasitelerde iki numunelik bir seri olarak tanıtım amaçlı yapıldı.
* Su-30MKA: Cezayir ihrac versiyonu.
* Su-30MKI: Hindistan Hava Kuvvetleri için kanardlar, taşıyıcı itici motorlar,yeni aviyonikler ile geliştirilmiş Su-30MK tipinin çok amaçlı versiyonu .
* Su-30MKK: Çin Hava Kuveetleri için Rus yapımı aviyoniklerle yükseltilmiş kanard ve itici taşıyıcıların bulunmadığı Su-30MK. Çin Donanması ayrıca anti-gemi saldırı yeteneğine sahip benzer "Su-30MK2" modellerinden de aldı.
* Su-30MKM: Malezya için Su-30MK .
* Su-30KN: Yeni elektroniklerle geliştirilerek çoğunlukla seyrüsefer etrafında geliştirilmiş tek koltuklu versiyonu.
* Su-30KI: "Su-27SMK" nın bir sonraki basamağı olarak Endonezya anlaşmasına uygun 1990ların ortasında değiştirilmiş
* Su-27M (Su-35, Su-37): Su-27S türevi tek koltuklu yeni çok amaçlı geliştirilmiş gösterim uçağı ayrıca bu seri iki koltuklu "Su-35UB" gösterim uçağını da içerir.
* Su-27SM: Geliştirilmiş Rus Su-27S, daha ileri teknoloji Su-27M serisinde kullanıldı.
* Su-27UBM: Su-27UB iki koltuklu modeilin kıyaslanabilir bir geliştirilmiş modeli.
* Su-32 (Su-27IB): "platypus" burnunda yan yana biçimde iki koltuklu uzun menzilli vurucu versiyonu.
* Su-27KUB: tam olarak Su-27K uçak gemisi esaslı yana yana iki koltuk kabinli uçak gemileri için eğitim veya çok amaçlı uçak.


Teknik özellikler (Sukhoi Su-27)

* Mürettebat=1
* Uzunluk=21.9 m
* Kanat açıklığı=14.7 m
* Yükseklik=5.93 m
* Yüzey alanı=62 m²
* Boş ağırlık=16,380 kg
* Yüklenmiş ağırlık=23,000 kg
* Azami kalkış ağırlığı=33,000 kg
* Motor(jet)=Lyulka AL-31F
* Jet tipi=turbofan
* Jet sayısı=2
* İtme gücü=122.8 kN
* Azami hız=2,500 km/h Mach 2.35
* Menzil=1,340km deniz seviyesinde çatışma durumunda, 3,530 km yüksek seviyede çatışma durumunda
* Tavan İrtifası=18,500 m (60,700 ft)
* Tırmanma hızı=325 m/s
* Kanat Yüklemesi=371 kg/m²
* İtme/ağırlık=1.085
* Silahlar=
o 1x 30 mm GSh-30-1 topu 150 devir
o 8,000 kg (17,600 lb) 10 harici yuva
+ 6 orta menzilli AA füzesi R-27, 4 kısa menzilli ısı güdümlü AA missiles R-73
+ Su-27IB X-31 anti-radyasyon füzesi , havadan karaya X-29L/T füzesi (kasktan izlenebilir lazer/TV güdümlü), KAB-150 ve UAB-500 lazerli bombaları, TV, veya IR güdümü için kullanılabilir


Türü Çok amaçlı avcı
Dönemi Soğuk Savaş ve sonrası
Üretici Sukhoi
İlk uçuş 20 Mayıs 1977
Hizmete giriş 1984
Başlıca kullanıcılar Rus Hava Kuvvetleri
Diğer kullanıcılar Çin, Ukrayna, Hindistan
Üretim adeti 680
Birim maliyeti 35 mln USD

1.11. Su-33


Sukhoi Su-33 (NATO rapor ismi 'Flanker-D') Rus firması olan Sukhoi tarafından 1982'de uçak gemileri için üretilmiş bir donanma savaş uçağıdır. Su-27 'Flanker' 'dan türetilmiş bir uçaktır ve Su-27K olarak da bilinir. Su-27'den başlıca farkı, Su-33'ün uçak gemileri tarafından kullanılmak üzere tasarlanmış olmasıdır. Su-27'nin aksine Su-33 havada yakıt ikmali yapabilmektedir.

Gelişim süreci

Su-33 ilk uçuşunu Mayıs 1985'de yaptı ve Rus Donanması'nda hizmete 1994 yılında girdi. 24 uçağı kapsayan bir filo Rus Donanmasında sadece Amiral Kuznetsov uçak gemisinde konuşlandı.

Testler sırasında her pilot gerçek bir uçak gemisine iniş yapmadan önce işaretsiz iniş tekniği için, betondan yapılmış ve uçak gemisi pistlerine benzer bir piste 400 defa iniş yaptı. Bu süreçte sadece bir noktada ufak çaplı bir kaza yaşandı, dokunup tekrar kalkılan pas geçişlerde. Bir iniş sırasında , piste yan taraftan 45 derece açıyla vuran rüzgar pilotu Victor Pugachev olan ve o zaman T-10K olarak adlandırılan bir prototipin 3 metre sürüklenerek neredeyse kaza yapmasına neden oluyordu. Uçak güverteyi terkederken iniş takımlarından birisi alt güverte çıkıntısındaki payandalardan birine vurdu, payanda eğildi ama uçak zarar görmedi. Hem MiG-29K 'Fulcrum-D' hem de Su-27K pilotları payandayı görmüş ama önem vermemişlerdi çünkü payandalar uçuş güvertesinin alt seviyesindeydiler. Pilotların tek şikayeti daha sonra çözülmüş olan çıkıntıların türbülans yapmalarıydı.

İlk uçak gemisi inişi umulduğu gibi kaza olmadan gerçekleşmedi. Uçağın kısaltılmış olmasına rağmen hala hangar kapakları için çok uzun olduğunu keşfettiler ve hangar içinden kopması için özel bir kelepçe iniş takımlarına tutturulmuştu.

Sonraki gün, önceki kalkışlarda bulundu: su soğutmalı jet patlamalı deflektörler normal ayar açısı 60 derecede ayarlanmıştı ve motor nozullarına çok yakındılar. 45 dereceye ayarlanmaları emredilmişti ama hareketlendirici bu pozisyonda tutamamıştı. Mürettebat geçici olarak bağlayıcıları çelik borulardan uydurarak bunları pozisyonlarında tuttular. Fakat şanssızlık eseri kaynakçılar metal parçaları temizlemeyi ihmal ettiler ve bu da metal parçaların gözlemcileri pelte haline getirmesine enden oldu. Durumları daha da kötüleştirircesine, ateşleyici tetikleri zamanında geri çekilmeyecekti ve prototip kalkanın önünde azami güvenlik zamanı 6 saniye iken 8 saniye kaldı. Bu kalkanın su borularının patlamasına neden oldu ve kalkan parçalara ayrıldı. Bazı gözlemciler uçakların yakıt hatlarının koptuğunu düşünerek bir patlamadan korkarak kaçtılar. Pilot olan Pugachev motorunu geri kısması şeklinde emir aldı ve sonucunda tetikleme geri alınarak motor kapatıldı. Avcı başka bir pozisyona çekildi ve Pugachev jet patalayıcı deflektörler veya tetiklemeler olmdan kalkışa geçti, hızla tırmandı ve kobra manevrası yaparak uçuşa geçti. Bir kaza olasılığına karşı bir Kamov Ka-27PS arama ve kurtarma helikopteri yakın uçuşta eşlik etti.

Tanımlama

F-14 Tomcat gibi Amerikan uçak gemisi tabanlı savaş uçaklarının aksine, Su-33 katapultla kalkış için değil kayarak atlama türünde kalkış için tasarlanmıştı. Kayarak atlama katapultla fırlatmaya göre bir çok avantaja sahipti. Kayarak atlamanın en büyük avantajı pilot ve uçağın iskeleti üzerinde bir baskı yaratmaması ve daha düşük ağırlığa izin vermesidir çünkü daha az yapısal takviye gereklidir ve G-LOC'u ( G kuvveti sevkeden azaltıcı)engeller. Ayrıca kayarak atlama tipi kalkış ile uçak, katapult ile fırlatma ile yapılandan daha önce motorun tam güç itişini keser çünkü uçak bir katapultun ayaklarından ziyade patlayıcı tetiklerle kontrol altında tutulur. Uçak hızlanma sırasında artan ayarlanmış hızlanma açısı gibi pozitif hücum açısı sahip olur ve bu da tırmanmaya yardım eder. Bu yöntem düşük hızlarda daha stabil ve manevra kabiliyeti yüksek bir uçak gerektirir. Alt tarafta ise, kayarak zıplamada uçak azami kalkış ağırlığında fırlatılamaz ( BAe Harrier gibi MTOW'u başlangıç için çok hafif olanlar hariç), bu yüzden hem saldırı yükleri hemde menzil, katapult ile fırlatılan bir uçakla karşılaştırıldığında ezici bir eksikliktedir. Geniş uçaklar,bu yöntemle bütün uçak gemilerinden fırlatılamaz ve dolayısıyla bu mekanizmayla donatılmış uçak gemisini taktiksel havacılığa yöneltecek şekilde kısıtlar.

Su-33'ün uçak gemileri için tasarlanmış modeli, kalkış mesafesini kısaltan ve manevra kabiliyetini arttıran kanartlara sahiptir, fakat bu hücum kenarı uzantılarının yeniden şekillendirilmesini gerektirmiştir.Kanart, hücum kenarı ve firar kenarı flapları tarafından yaratılan burun aşağı kuvveti takviye eder ve aynı zamanda, sesüstü hızlarda burun aşağı-yukarı hareketinden oluşan sürüklemenin etkisini azaltarak bir çeşit dengeleyici olarak çalışırlar. Kanat açıklığının değişmemesi sayesinde kanat alanıda artmıştır. Uçak gemilerindeki dar ve sıkışık hangarlara sığabilmesi için dikey kuyruk kısaltılmış ve kanatlarına katlanabilme özelliği eklenmiştir. Arka radome, hem kuyruk kancasına yer açmak hem de hangar içinde yer kazanmak için kısaltılmış ve yeniden şekillendirilmiştir. Daha iyi bir aşağı görüş yeteneği elde etmek için Kızılötesi arama izleme sistemi (Infra-red search and track)'nin yeri değiştirilmiş ve menzilin artması için L şekilli bir toplanabilir yakıt alma çubuğu eklenmiştir.

Su-33 H-25MP, H-31 ve H-41 gibi güdümlü füzeler taşır. Uçak hem gece görevleri hemde gündüz görevleri için deniz üzerinde kullanılabilir. Komuta merkez gemisinden ya da Kamov Ka-31 (Ka-27'nin bir versiyonu) erken uyarı helikopteri yardımıyla yönlendirilebilir. R-27EM füzeleri anti-gemi füzelerini engellemekte büyük destek sağlar.

Diğer hava savunması görevleri içinde Su-33, düşman Anti-Denizaltı saldırısı, Erken uyarı ve nakliye uçaklarının engellenmesi ve gemi saldırılarıiçin kullanımı ile birlikte amfibi indirme,eskortluk, keşif ve mayın döşeme desteği görevlerinde kullanılabilir.

İhracat

Kommersant 23 Ekim'de yaptığı açıklamada [1] devletin işlettiği Rosoboronexport şirketinin Çin Halk Cumhuriyeti ile anlaşmazlıkları gidererek toplam 2.5 Milyar Dolar değerinde 50 uçaklık anlaşmayı yaptığı belirtildi. Çin ilk olarak test etmek üzere 2 uçak alacak ve sonrasında ek opsiyonlarla 12-48 uçak daha alacaktı. Uçaklar yeni başlayan Çin uçak gemisi programında kullanılacak.

2006 yılının sonlarında 6. Zhuhai havacılık gösterisinde, Rusya Askeri Teknolojik İşbirliği Bürosu'Nu temsilen Rus Hava Kuvvetlerinden Tuğgeneral Aleksander Denisov, Çin'in Rusya ile Su-33 alımına dair ilgilendiğini doğrulayarak görüşmelerin 2007'de başlayacağını söyledi. Çin basınında çıkan ve sadece resmi Çin otoritelerince bilinen alıma dair bilgiler hakkında ne Rus yetkililer ne de Çin Hükümeti açıklama yapmadı fakat basitçe Çin'in "Su-33'ü öğreneceği" söylendi.

Teknik özellikler (Su-33)

* Mürettebat=1
* Kanat genişliği=7.40 m katlandığı zaman, 14.70 m tam açıkken
* Uzunluk=21.94 m
* Yükseklik=5.93 m
* Alan=62 m²
* Boş ağırlık=18,400 kg
* Yüklenmiş ağırlık=29,940 kg
* Azami kalkış ağırlığı=33,000 kg
* Motor (jet)=Lyulka AL-31F
* Jet tipi=ikincil yanmalı turbofanlar
* Jet sayısı=2
* İtme=123 kN
* Azami hız=Mach 2.17, 2,300 km/s( 10,000 m yükseklikte)
* Stall hızı=240 km/s
* Tırmanma hızı=230 m/s
* Azami yükseklik=17,000 m
* Menzil=3,000 km

Azami dönüş: +8 g (+78 m/sn²) İniş Hızı: 235-250 km/s (145-155 mil/s)

* Yükleme=483 kg/m²;
* İtme/ağırlık=0.83
* Silahlar=
o 1x 30 mm GSh-30-1 top (150 tur)
o 6,500 kg'a kadar (14,300 lb) dış bağlantılarda mühimmat:
+ R-27/R-73 havadan havaya füze
+ Çeşitli bomba ve roketler
+ ECM podları


Türü Çok amaçlı avcı
Dönemi Günümüz
Üretici Sukhoi
İlk uçuş Mayıs 1985
Hizmete giriş 1994
Üretim adeti 24+

1.12. Su-35

Su-35, Su-27 �Flanker�ın en gelişmiş modellerinden biridir. İlk prototipi olan Su-27M 1985�de uçtu ve 1992 Farnborough Hava Gösterisi�nde sergilendi. Temel değişiklikler güçlü bir radar ve yeni avionikleri, daha güçlü Lyulka turbofanlarını ve �VTC� olarak adlandırılan vektoryel jet egzost yönlendirmesini içerir. Su-35, Su-37�nin geliştirilmesinde temel uçak olmuştur. Bu uçağın da NATO kod adı �Super Flanker�dır.

Su-35, Su-27'lerin en gelişmiş modeli olan, Rus yapımı çok amaçlı savaş uçağı. Nato kodu Flanker-E'dir.

Teknik özellikleri

* Mürettebat:1 Pilot
* Uzunluk: 22.20 metre
* Yükseklik: 6.43 metre
* Kanat açıklığı: 15.15 metre
* Ağırlığı:34,000 kg
* Servis tabanı: 18,000 metre
* Hız:2,450 km/S
* Motor 2× Lyulka AL-35MF turbofans
* Motorun İtiş Gücü: 137 kN


Silahlandırma

* 1x 30 mm Top GSh-30
o Havadan Havaya Muharebe Füzeleri
+ R-73 (AA-11 'Archer')
+ AA-12 Adder
+ AA-10 Alamo

*
o Havadan Karaya Taaruz Füzeler
+ AS-17 Krypton
+ AS-15 Kent
+ AS-14 Kedge
+ AS-13 Kingbolt
+ AS-16 Kickback

*
o Bombalar
+ KAB-500L
+ FAB-100
+ FAB-250
+ FAB-500
+ FAB-750
+ FAB-1000

Türü Çok amaçlı
Dönemi -
Üretici Sukhoi
Tasarımcı Mikhail Simonov
İlk uçuş Mayıs 1985
Hizmete giriş 1988
Hizmetten çıkış Kullanımda
Üretim adeti *
Birim maliyeti 35 milyon ABD Doları

1.13. Su-37

Sukhoi Su-37 (NATO kod adı ile Flanker-F) Rusya'nın çok amaçlı jet motorlu avcı uçağıdır.

Su-37 tek kişilik, tüm hava koşullarına uyumlu avcı ve yer saldırı uçapıdır, Su-27 'Flanker' modelinden geliştirilmiştir. Su-27 20'den fazla ülkenin kullandıı başarılı bir 4. nesil Sovyet avcı uçağı dır. Su-37 test uçakları ilk uçuşlarını yılında Moskova yakınlarındaki Zhukovsky uçuş test merkezinde 1996 Nisanında yaptılar.

Su-37, SU-27 üzerine yapılmış tüm hava şartlarında çok fonksiyonlu sentetik fotoğraf açığı arazi sakınması, arazi haritalandırma vb bulunan radar gibi bir takım geliştirmeler içerir. Uçak iskeleti, tamamen metal Su-27'nin aksine büyük oranda kompozit malzeme içerir. Ek olarak, dikey itici ile donatılmış AL-37FU motorları bulundurur. Su-37'nin nozulları sadece eğimli olarak ayarlanabilir ve +15 -15 derece ile yolculuk yapılabilir fakat dönme momentini arttırmak için farklı açılarda da ayarlanabilir. Su-37 ayrıca Rusya'nın ilk HOTAS ( Hands On Throttle and Stick) sistemine sahip ilk uçağıdır. Ek olarak kuyruk konisinde uçağın arkasına füze atabilmeye izin veren bir radar bulundurur .


Motor sadece TVC içermez, ayrıca klasik, ters ve yatay dönüşlerde bile motor dalgalanmasına dayanıklılık ve güç veren, AOA'nın 180 derece kadar yükselmesi gibi daha iyi güvenirlilik ve manevra kabiliyeti verir.

Su-37 , gövdesindeki 12 istasyonunda, havadan havaya ve havadan yere silahları taşıyabilir. Taşıyabildiği füze ve bomba sayısı çoklu yükleme raflarının kullanımıyla 14 'e yükseltilebilir.

Rusya hiç SU-37 siparişi vermedi ama uçak yurt dışında , şu andaki geniş çaplı Sukhoi paylaşımının olduğu pazarda müşteri bulabilirdi. Çeşitli prototipler yapılmıştır fakat uçak üretimde değildir.

Su-37'nin geliştirilmesine dair en büyük söylenti, projenin kaynak yetersizliği nedeniyle iptal edildiğidir. İki Su-37 prototipi bir başka Sukhoi avcısı olan Su-35 'Flanker-Es' şeklinde değiştirildi

Teknik özellikler (Su-37)

* Mürettebat:Bir pilot
* Uzunluk:22.183 m
* Kanat genişliği:14.7 m
* Yükseklik:6.43 m
* Alan:62.0 m²
* Boş ağırlık:18,500 kg
* Yüklenmiş ağırlık:
* Azami kalkış ağırlığı:35,000 kg
* Motor (jet): Lyulka AL-37FU
* Jet tipi:turbofan
* Jet sayısı:2
* İtiş:145 kN
* Azami hız:2,500 km/h en yüksek irtifada
* Menzil:3,700 km
* Azami irtifa=28,000 m (59,100 ft)
* Maximum G yükü: 11+/5-
* Silahlar:
o 1× 30 mm GSh-30 top (150 tur)
o 12× kanat ve gövde istasyonlarında 8,200 kg (18,080 lb)'a kadar mühimmat


Türü Çok amaçlı avcı
Dönemi Günümüz
Üretici Sukhoi
İlk uçuş 2 Nisan 1996
Hizmete giriş ?
Hizmetten çıkış ?
Üretim adeti 2

1.14. Sukhoi Su-47

Sukhoi Su-47 Berkut (Rusça: Су-47 "Беркут" - Altın kartal), Sukhoi Havacılık Şirketi tarafından geliştilmiş deneysel avcı uçağıdır. Ayrıca geliştirme sürecinin başında S-32 ve S-37 olarak adlandırılmıştır. Nato kod adı "Firkin 'dir". Uçağın ayırt edici özelliği, Grumman X-29'a benzer olarak ileri ok açılı kanatıdır. Berkut 2002'den itibaren Su-47 olarak tanımlanmıştır ve savaş uçağı olarak üretime hazır olmakla beraber daha çok seri üretime geçilmeden önce PAK FA (Prospective Air Complex for Tactical Air Forces - Taktik Hava kuvvetleri için muhtemel kompleks) projesinin bir parçası olarak ağır bir tekrar tasarlanmadan geçeçek gibidir. Su-47 tanımlamasının, PAK FA tasarımından sonra kullanılıp kullanılmayacağı belli değildir.

Gelişim Süreci

Orijinalde S-37 olarak bilinen uçak, 2002 yılında Sukhoi'nin gelişmiş test uçağı Su-47 olarak tekrar adlandırıldı. Değişim, şirketin bir test uçağından daha çok üretime hazır bir avcı uçağı düşüncesini pazara yansıttı. Ayrıca genel olarak Berkut'a (Altın Kartal) bakılırsa şu ima edildi: S-37 orijinal olarak Rusya'nın kompozit malzeme ve elektronik kumandalı uçuş (fly-by-wire) sistemi için öncelikli bir test alt yapısı sunmuştur. Uçak ileri ok açılı kanat şeklinde yapılarak çok üstün bir manevra kabiliyeti ile 45° ve daha üstü derecelere varan hücum açısı sağlanmıştır

Tsibin LL'nin geliştirilmesi ve 1940'larda ele geçirilen bir Alman Junkers Ju 287 üzerinde yapılan çalışmlarlaTsAGI uzun zamandır ileri ok açılı kanatın avantajlarına değinmekteydi. İleri ok açılı kanat daha az dalga sürüklemesi, eğilme momentini azaltmayı ve geleneksel kanat formlarıyla karşılaştırıldığında stall'ın gecikmesini sağlar. Ne yazık ki ileri açılı ok, burulma gücünü, konvansiyonel malzemelerden yapılmış bir uçağın kanatlarını yırtacak kadar arttırmaktadır. Sadece kompozit malzemeler bu tip kanatın uygulanması için uygundur.

Tıpkı "Batılı" kardeşi Grumman X-29 gibi, S-37 öncelikle bir teknoloji gösterimcisidir, sonraki Rus avcısı için kaynak bulma niyetindedir. Böyle bir avcı Amerikan F-22 Raptor ve Eurofighter Typhoon gibi uçaklar kadar gelişmiş olmakla birlikte daha klasik olan MiG 1.42 projesi ile maddi rekabette daha uygun da olmalıdır. Bununla beraber Sukhoi şu anda S-37 modelini Rus havacılığı ve yabancı ülkelerin pazarlarına üretime hazır bir avcı olarak sokma çabasındadır. İlk tepkiler iyi olmasa da, uçağın etkileyici performansı, Rus hükümetinin tasarımın geliştirilmesi için kaynak ayırmasını sağlamıştır

Tasarım

S-37, Su-35 gibi daha önceki büyük Sukhoi avcıları ile benzer boyutlardadır. Geliştirme masraflarını azaltmak için S-37'ye, Su-27 ailesinin ön gövdesi, dikey kuyrukları ve iniş takımları takıldı. Bununla beraber, uçağa radar işaretlerine dair geliştirme (radar absorbe edici malzemeler) dahili bir silah bölümü ve yan tarafa geliştirilmiş bir radar için boşluk yapıldı. 1980'lerin araştıma uçağı olan Amerikan X-29 konseptine benzer olmasına rağmen, S-37 iki kat büyük boyutu ve gerçek bir savaş uçağından uzak oluşuyla Amerikan tasarımından oldukça uzaktı.

Kanat burulması problemini çözmek için, S-37, kanat hala bükülmeye izin veriyorken aerodinamik davranışı geliştirmesi için dikkatlice adapte edilen kompozit malzemeden. Oldukça geniş kanat uzunluğu nedeniyle, Rus hangarlarına sığabilmesi için S-37 katlanır kanatlarla donatıldı. Tıpkı bir önceki kardeşi Su-37 gibi , S-37 Berkut da ön tarafındaki kanartlar ve kanatlarıyla beraber üç kanatlı bir uçaktır. İlginç bir şekilde, S-37 egsoz nozüllerinin yanında dışa taşacak bir şekilde kuyruk kanadı ile eşit boyda olmayan iki uzantıya sahiptir. Uzantılardan sol tarafta olanı arka görüş radarına ev sahipliği yaparken sağ taraftaki fren paraşütü taşır.

Üretime geçen Rus ve Hindistan Hava Kuvvetlerindeki S-37'ler muhtemelen ağırlıklı olarak AA-12 Adder, AA-11 Archer ve AA-10 Alamo gibi havadan havaya füzeler taşıyacaktı. Su-27 serisi, Mikoyan MiG-31 ve MiG 1.44 için tasarlanmış olan Novator KS-172 AAM-L uzun menzilli füzeleri taşıyabilecek gibi görünmemektedir.

Hindistan katılımı

Hindistan hükümetinin Savunma Bakanlığının,2001 yılında Rusya ile anlaşarak PAK FA programına geliştirme ve kaynak imkanları sunacağı söylenmektedir.

Genel bilgiler

Manevra kabiliyeti

Su-47, sesaltı hızlarda aşırı bir çevikliğe, ses üstü hızlarda ise saldırı açısını ve uçuş yönünü değiştirmeye imkan vererek manevra kabiliyetini yükseltebilme olanağına sahiptir.

Azami dönüş oranları ve silahların ateşlenmesi için alt ve üst hız limitleri çatışma üstünlüğü koşulları için önemli kriterlerdir. Su-47, bütün hücum açılarında korunan düzgünlüğü ve kontrol edilebilirliği ile yüksek seviyede manevra kabiliyetine sahiptir. Azami dönüş oranları, orta ve uzun menzilli çatışmaların yanında görev havadaki farklı yerlerde bulunan ardışık hedeflerin engellenmesi ise yakın çatışmalarda da önemlidir. Yüksek dönüş oranları, pilotun bir sonraki hedefe daha çabuk dönüp silahlarını ateşleyebilmesini sağlar.

tİleri ok açılı kanat ile geri ok açılı kanat aynı koşullarda karşılaştırıldığında şu üstünlekleri sağlar:

* Yüksek sürüklenmeye kalkış oranı
* Yüksek kapasitede itdalaşı manevraları
* Sesaltı hızda uzun menzil
* Stall direnişine ve anti-spin karakteristiklerinde gelişme
* Yüksek saldırı açılarında düzgünlük
* Daha düşük minimum uçuş hızı
* Daha kısa mesafede kalkış-iniş uzunluğu

Gövde

Berkut'un gövdesi kesişen kısımlarda oval olacak şekilde ve iskeleti ağırlıklı olarak %13 (ağırlık oranı) alüminyum ve titanyum alaşımıkompozit malzemeden imal edilmiştir. Burun radomu ön kısımda hafifçe yassılaşarak ve yatay kenarlara sahip olarak uçağın anti-spin özelliklerini en uygun durumda tutacak şekildedir.

Kanatlar

İleri ok açılı orta kanatlar uçağa geleneksel olmayan sıradışı bir görünüm ve ek özellikler vermektedir. İleri ok açılı kanat tarafından geliştirilmiş kaldırma gücü, kanat açıklığının iç kısımlarında meydana gelir. Kaldırma, kanatucu [[tutunma kaybı tarafından sınırlandırılmaz. Kanatçıkar (Aileronlar) - kanatın kontrol yüzeyleri- etkili hücum açısını muhafaza etmeye devam eder ve hava akımı geri kalan kanat yüzeyinden parçalara ayrılsa bile uçağın kontrol edilebilmesi kontrol altında tutulur.

Kanat panelleri %90 kompozit malzemeden imal edilmiştir. İleri ok açılı orta kanat, uzun mesafe performansına katkı sağlayacak şekilde nispeten yüksek dış cepheye sahiptir. Hücum kenarındaki yönlendirilebilir latalar üzerine monte edilen hücum kenarının kök uzantıları havayı rüzgar panellerine, firar kenarlarındaki flaplar ve kanatçıklar üzerine hafifçe üfler. Bütün harekteli ve küçük yüzeyli ikizkenar yamuk şeklindeki kanartlar hücum kenarı kök uznatılarına bağlıdır.

Böyle bir kanat tasarımının alt tarafı, kanatları burkulmadan kurtarmaya çalışacak şekilde dönel kuvvetler üretir, özellikle yüksek hızlarda. Bu burkulma durumu, kanatların gücünü ve dayanıklılığını arttırmak için yüksek miktarda kompozit kullanımı gerektirir. Buna rağmen, uçak aslında 1.6 MAch hızla sınırlandırılmıştır. Bazı mühendislik geliştirmeleri ile sınır yükseltilmiştir fakay tama olarak tanımlanmamıştır.

Yönlendirilebilir güç sistemi

Devrimsel olmamasına rağmen, yönlendirilebilir itme (PFU motor geliştirmeleriyle) 30°/saniye aşamada -20°'den +20°'ye kadar ayralanabilir ve sapma ileri ok açılı kanatlarla gelişmiş çevikliği arttıracaktır.

Kokpit

Kokpit tasarımında pilotun rahatlığı ve yüksek g kuvvetlerinde pilotun kontrol edebilmesi üzerinde yoğunlaşılmıştır. Uçak yeni bir fırlatma koltuğu ve yaşam destek sistemi ile donatılmıştır. Fırlatma koltuğundaki değişken geometri uygulaması 60° eğimle,yüksek g kuvvetinin pilota uyguladığı etkileri azaltır. Koltuk, it dalaşı anevralarında etkili bir şekilde yüklenen g kuvvetini sönümleyebilirç Su-47 pilotu yan montajlanmış düşük seyir kontrol manivelası ve gerginlik ölçümlü gaz kontrolü kullanır.

Teknik özellikler (Su-47)

* Mürettebat:1
* Uzunluk:22.6 m
* Yükseklik:6.3 m
* Kanat açıklığı:15.16 m - 16.7 m
* Alan:203 m²
* Boş ağırlık: 36,100 kg
* Yüklenmiş ağırlık: 29940 kg
* Azami kalkış ağırlığı:33000 kg
* Motor (jet):Lyulka AL-37FU
* Jet tipi:İkincil yanmalı, yönlendirilebilir güç sistemli (PFU modifiyeli), dijital kontrollüturbofanlar
* Jet sayısı:2
* İtiş:83.4 kN
* İkincil yanmada itiş:142.2 kN
o Yönlendirilebilir güç sistemi: -20°'den +20°'ye,aşamada ve sapmada; saniyede 30°
* Azami hız: Mach 2.35
o Deniz seviyesinde: Mach 1.1 (1,400 km/s, 870 m/s
o Normal operasyon yüksekliğinde: Mach 2 (2,500 km/s, 1,550 m/s)
* Menzil:3,300 km
* İrtifa:18,000 m (59,050 ft)
* Tırmanma oranı:230 m/sn
* Yük: 36 kg/m² (79.4 lb/ft²)

* Silahlar:
o Toplar: 1&seferlik; 30 mm GSh-30-1 top ( 150 tur)
o Füzeler: 14 pod (2 kanatucu, 6-8 kanataltı, 4-6 gövde altı)
+ Havadan havaya: R-77, R-77PD, R-73, K-74
+ Havadan yere: X-29T, X-29L, X-59M, X-31P, X-31A, KAB-500, KAB-1500


Popüler kültürde Su-47

* The S-37, Matthew Reilly tarafından yazılmış Scarecrow adlı romanda Siyah Şovalyeler ve Aloysius Şovalyelerinin ana uçağı olan Siyah Kuzgun olarak yer alır Her nasılsa ismi açıklanmadan S-37 olarak isimlendirilmiştir.
* Su-47'den, Tom Clancy'nin Splinter Cell adlı oyunun kitaplaştırılmasında Türk Hava Kuvvetlerinden bir F-16'nın baskınından önce bir yeraltı silah anlaşması için bir sanayi tesisine tam teçhizatlı olarak konuşlanan bir füze platformu olarak bahsedilir.
* Bilgisayar oyunu Ghost Recon 'da , oyuncu bi S-37'yi Arkangel'sk Hava Üssünden kaldırmak zorundadır.

[VIDEO]H1wXsygQTVA[/VIDEO]

1.15. Tupolev Tu-160

Değişken kanat geometrili Tu-160 Tupolev ANTK Tupolev tarafından dizayn edilmiş, Tataristan�ın Kazan şehrinde bulunan Gorbunov Havacılık Üretim Birliği tarafından 1980-1992 yılları arasında üretilmiştir. 100 adet olarak planlanan üretim Sovyetler Birliği�nin dağılmasından sonra 24�de durdurulmuş,1992 yılında bir adet daha üretilerek Rusya Federasyonu Hava Kuvvetleri�ne teslim edilmiştir. Şu anda Rusya Hava kuvvetleri�nde (dağılmadan sonra) yaklaşık 15 Tu-160 kalmıştır. Diğerleri Ukrayna Hava Kuvvetleri�nde kalmıştır. Tu-160�ların amacı nükleer ve konvensiyonel silahları operasyon alanlarına her türlü irtifadan sevketmektir. B-1�ler ile karşılaştırılan Tu-160�ların 14000km menzili vardır ve alçak irtifalarda 1030 km gibi yüksek hızlarda uçma yeteneğine sahiptir. Tu-160�lar kendi kategorilerinde 44 dünya rekoruna sahiptirler. Rusya Ukrayna�nın elinde kalan Tu-160�ları satın almaya çalışmaktadır.

Teknik özellikleri

* Mürettebat:4
* Uzunluk: 54,1 metre
* Yükseklik:13,10 metre
* Kanat açıklığı: 35,60 metre
* Ağırlığı: 275.000 kg
* Servis tabanı: 14.700 metre
* Hız: 2.05 mach
* Motor 4× Samara/Trud NK-321 turbofans
* Motorun İtiş Gücü: 137 kN kN
* Menzil:15,000 km

 

[Øguz]

Savaş Uçakları - Savaş Uçakları Hakkında Genel Bilgiler & Resimler (Meraklısına)

Amerikan savaş uçakları

2.1. A-10 Thunderbolt II

Fairchild-Republic A-10 Thunderbolt II, tanklara, zırhlı araçlara ve diğer yer hedeflerine saldırarak yer kuvvetlerine yakın hava desteği sağlamak için 7 namlulu 30 mm'lik General Electric GAU-8/A Avenger topunu taşıması için tasarlanmış ABD yapımı tek koltuklu, çift motorlu jet savaş uçağı. İkincil olarak görevi, havadan ileri kontrolörlük sağlayarak diğer hava araçlarını yer hedeflerine yönlendirmektir. Özellikle yakın hava desteği (YHD) için tasarlanmış ilk ABD uçağıdır. Resmi kod adı 2. Dünya Savaşı'nda kısmen de olsa YHD amaçlı kullanılan P-47 Thunderbolt'a atıf olarak verilmiştir. Yine de A-10'lar daha genel olarak Warthog veya kısaca Hog ismiyle anılırlar. ABD Hava Kuvvetleri envanterinde A-10'ların özellikle ileri hava kontrolü için tasarlanmış OA-10 versiyonları da bulunmaktadır. Özel tasarıma reaktör sınıfı diye tabir edilen çift akılı turbokompreasör jet motorları kullanır. Bu motorlar düşük sıcaklık yaydıklarından stinger gibi yerden atılan ısıya duyarlı füzelerin takibini zorlaştırır. Körfez savaşında bir A10 sağ motoruna 45 sol motoruna ise 20 adet 20 mm lik uçak savar mermisi isabet etmesine rağmen, Patlakmış iniş takımlarıyla üsütne dönebilmiş ve sorunsuz bir iniş gerçekleştirmiştir. Uçağın teknolojisi okadar basittirki pilotlar kendi uçaklarını tamir bile edebilir. Uçağın içinde basit bir el kaynağı ve platin plakalar bulunur. Bunlar açık yara deliklerini pilot kendi kapabilmesi içindir.Ayrıca türk ordusu 50 adet A-10 almayı planlıyordu.Ama vazgeçti

Türü Yakın hava desteği
Dönemi Soğuk Savaş
Üretici Fairchild-Republic
İlk uçuş 10 Mayıs 1972
Hizmete giriş Mart 1977
Hizmetten çıkış -
Üretim adeti 715

2.2. B-1 Lancer



B-1 alçak irtifa sızmalarını yüksek hızlarda gerçekleştirmek üzere tasarlanmış değişken geometrili kanatları olan stratejik bir bombardıman uçağıdır. Amaç 1950�lerden beri hizmette olan yaşlı B-52�leri değiştirmekti. B-1, B-52�den daha kısa pistlerden kalkış yapabilir, iki misli yük taşıyabilir, ve B-52�den daha küçük bir radar profiline sahiptir. Bu nedenle düşman tarafından tespitini zorlaştıran bir özelliğe sahiptir. B-1A çalışmaları 1972 sonlarında başladı ve ilk uçuşu 23 Aralık 1974�de gerçekleşti. 1977 Temmuz�unun sonunda üç B-1A toplam 646 uçuş saatine tekabül eden 118 uçuş yapmıştır. Bu uçuşlara 21 saat süpersonik ve 35 saat 150 metrenin altında uçuşlar da dahildir. 30 Temmuz 1977�de B-1 projesi Başkanlık kararı ile iptal edildi. Beş yıl sonra, Ocak 1982�de başka bir başkanlık kararı ile proje tekrar başlatıldı. USAF, imalatçı firma Rockwell�i, B-1A�nın geliştirilmiş modeli olan B-1B�den 100 adet üretmek üzere yönlendirdi.

Değişken geometrili kanatlar ve turbofan motorlar yalnız daha uzun bir menzil ile düşük irtifalarda yüksek hız sağlamakla kalmayıp uçağın hayatta kalabilme olanağını da arttırmaktadır. Yana doğru tamamen açılmış kanatlar kısa pistlerden kalkma ve düşman saldırısı altındaki üslerden çabuk kaçma olanağı sağlamaktadır. B-1B hız, yük ve mesafede 36 dünya rekoruna sahiptir. B-1B, ilave harici girdilere gerek kalmaksızın, kendine bütün dünyada navigasyon ve hassas bombardıman olanağı sağlayan radar ataletsel seyrüsefer sistemi�ne (INS) sahiptir. B-1B�ler yaşlanmakta olan B-52�lere nazaran U.S. uzun menzilli görevlerde temel bir iyileştirme sağlamıştır.
B-1B�nin elektronik karıştırma ekipmanı, infrared karşıt önlemler paketi, radar tespitleri ve uyarı sistemleri küçük radar görüntüsü (B-52�nin yüzde biri) ile birlikte uçağın enterge savunma sistemini meydana getirmektedir. Ayrıca donanımı içinde çok hassas, modular elektronik ekipman tarzında saldırı avionikleri bulunmaktadır. Uçağın AN/ALQ 161A savunma avionikleri geniş bir elektronik karşıt önlemler paketi olup düşman radar tehtidlerini ve arkadan gelen füzeleri belirlemektedir. Uçağı, elektronik karıştırma, �chaff� ve �flare� yayma gibi yöntemlerle savunmaktadır. Saldırı avioniklerinde olduğu gibi savunma avionikleri de havadaki değişikliklere ve gelişen tehdit unsurlarına göre yeniden programlanabilen modüler ve dijital bir yapıya sahiptir.

B-1B specs/doneleri:

Crew/mürettebat: 4, engines/motorlar: 4 x General Electric F-101-GE-102 turbofan, thrust/itiş gücü: +133,0kN, wingspan/kanat açıklığı: 41,80/23,80m, length/uzunluk: 44,80m, height/yükseklik: 10,40m, empty weight/boş ağırlık: 83,620kg, max take-off weight: 215,600kg, max. speed/azami hız: Mach 1.2 (at sea level/deniz seviyesinde), cruise speed/seyir hızı: Mach 0,9 (at sea level/deniz seviyesinde), Range/menzil: 12,375km, ceiling/tavan: 9,000m.

Armament/silah donanımı: 84 x Mark 82 bombs, 12 weapons on external pylons/harici pilonlarda 12 değişik silah

Türü Statejik Bombardıman
Dönemi Soğuk Savaş
Üretici North American Rockwell
İlk uçuş 1974
Hizmete giriş 1986
Hizmetten çıkış ?
Üretim adeti 104

2.3. B-2 Spirit

Northrop Grumman B-2 Spirit, nükleer ve konvansiyonel silahlar taşıma kapasiteli, çok rollü, radara yakalanmayan (hayalet/stealth) bombardıman uçağı. Şu ana dek üretilen en pahalı uçaktır, tahmini fiyatı 1.157 milyar [1] ile 2.2 milyar ABD Doları[2] arasındadır. Kıyaslama gerekirse, Nimitz sınıfı bir uçak gemisi 4.5 milyar dolara malolmaktadır. Ancak bu fiyatın büyük kısmı radara yakalanmama teknolojisini geliştirmek için harcanmıştır. Radara yakalanmama teknolojisi sayesinde daha önceki uçakların başaramadığı görünmeden düşman hedeflerini bombalama görevlerini başarabilmektedir. Proje başladığında toplam 135 uçak üretilmesi planlanırken bu rakam 1980'lerin sonunda 75'e, 1992'de ise başkan George H.W. Bush tarafından yapılan açıklamayla 20'ye indirileceği belirtilmiştir. Operasyonel hale getirilen test uçağı ile bu sayı 21 olmuştur.

B-2 Spirit Teknik Özellikleri

* Mürettebat: 2
* Kanat açıklığı: 52,12 m
* Uzunluk: 20.9 m
* Yükseklik: 5.1 m
* Kanat alanı: 460 m²
* Boş ağırlığı: 71,700 kg
* Azami kalkış ağırlığı: 160,600 kg
* Enyüksek hız: Mach 0,85
* Uçuş tavanı: 20,000 m
* Menzil: 20,400 km
* Motorlar: 4× General Electric F118-GE-100 turbofans
* Itiş gücü: 6x 77kN

Silahlandırma

* Bombalar
o 80x Mk 82
o 16x Mk 84
o 80x Mk 36 Sualtı Bombası
o 36x M-117 Napalm
o 36x CBU-87
o 36x CBU-89
o 36x CBU-97
o 8x GAM-11
o 16x GAM-84
o 16x JDAM
o 16x Mk 83
o 16x Mk 84
* Havadan Karaya Taaruz Füzeler AGM
o AGM-142 Nave Nap
o AGM-129
o AGM-158 JASSM
* Ayrıca Nükleer Silah Olarak
o 16x B61
o 16x B83


Türü Bombardıman
Dönemi Soğuk Savaş
Üretici Northrop-Grumman
İlk uçuş 17 Temmuz 1989
Hizmete giriş Nisan 1997
Hizmetten çıkış -
Üretim adeti 21

2.4. F-104

F-104 Starfighter, Amerikan Lockheed firması tarafından tasarlanan bir bombardıman uçağıdır. Rus muadili Mikoyan-Gurevich MiG-21 süpersonik savaş uçağıdır.


Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Almanya, İtalya, Japonya, Pakistan ve Türkiye tarafından kullanılmıştır. Türk Hava Kuvvetleri'ne 1963 yılında kullanılmaya başlanmış olup 1994 yılında emekli olmuşlardır.

Kısa kanatları yüzünden herhangi bir motor arızası ya da güç kaybı sonucunda hava tutunması çok az olduğundan planör uçuşu yapamayan ve sık sık bu sebepten düşen uçaklardır. Son geliştirilen modelleri yüksek kaza oranından ötürü "uçan mezar" olarak anılmıştır.

Motor

F-104, General Electric J79 turbojet moturu temelinde dizayn edilmiştir. 2 Mach'ın üzerindeki hızlara olanak veren motoru alüminyum yapısı ve motorun sıcaklık limitleri kısıtlamaktadır. Daha sonraki J79 modellerinde yapılan güncellemelerle itme kuvveti %30 kadar artırılmıştır.

Türü Av önleme - bombardıman
Dönemi Soğuk Savaş
Üretici Lockheed Martin
İlk uçuş 1954
Hizmete giriş 1958
Hizmetten çıkış 2004
Üretim adeti 2,578

2.5. F-111

General Dynamics F-111, 1960'larda tasarlanmış orta menzilli stratejik bombardıman, keşif ve taktik saldırı hava aracı. Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri (USAF) modelleri resmi olarak Aardvark takma ismini taşımaktaydı. 1996'da USAF bu uçakları emekliye ayırdı. Günümüzde kalan tek F-111 kullanıcısı Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri'dir (RAAF). Avustralya F-111'lerinin takma adı "domuz"dur. Rus muadili Mikoyan-Gurevich MiG-23'dir.

F-111'ler askeri uçaklar için değişken geometrili kanatlar, artyakıcılı turbofan motorlar, alçak irtifa yüksek hızlı seyir için yeri izleyen radarlar gibi birçok yenilikte öncülük yaptı. Dizaynı öellikle Sovyet mühendisler için ilham verici oldu, dönemi için sıradışı olan teknolojisi de günümüzde standartları belirledi.

USAF elindeki F-111'leri orta menzilli nokta bombardımanları için F-15E Strike Eagle modelleri ile, süpersonik bombardıman rolü için de B-1 Lancer'ler ile değiştirmiştir. RAAF ise elindeki F-111'leri F-35 Lightning II'lerle değiştirmeyi planlamaktadır.

2. Kaynak

F-111 süpersonik hızlarda uçabilen ve her türlü hava şartlarında görev yapabilen çok maksatlı bir taktik av-bombardıman uçağıdır. Üzerinde en çok münakaşa yapılan hizmetteki uçaklardan biri olmasına rağmen USAF tarihçesinde en güvenli servis rekorunu gerçekleştirmiş ve her türlü hava şartlarında yüksek verimli bir saldırı uçağı olmuştur.

F-111 ABD Donanması�nın filoları koruyacak av-önleme uçağı ihtiyacı ile USAF�ın süpersonik saldırı uçağı ihtiyacını tek bir uçak ile karşılamak üzere 1962�de başlatılmış sivil menşeli (TFX) �Deneysel Taktik Av Uçağı� projesinin bir neticesidir. Bu yerine getirilmesi çok zor bir projeydi. Tasarımcılar önceliği USAF gereksinimlerinin karşılamasına verdiler ve sonraları bu uçağı Donanma ihtiyaçlarına adapte edebileceklerini düşündüler. Başarısız olan donanma modeli F-111B hiçbir zaman üretime konmadı. Hava Kuvvetleri versiyonu ise ilk uçuşunu 1964�de yapan, Ekim 1967�den itibaren servise girmeye başlayan F-111A modeli ile F-111D, F-111E, F-111F ve FB-111A stratejik bombardıman versiyonunun da dahil olduğu birçok modelde üretildi. Bu modellerin hepsinde birçok problemler çıktı. TFX tasarım spesifikasyonlarını tam anlamıyla yalnız F-111F yerine getirdi. Avusturalya Hava Kuvvetleri için de F-111C modeli üretildi. Son F-111 1996 yılında emekliye ayrıldı.

F-111 ağaç tepeleri seviyesinden 18200 metre irtifaya kadar faaliyet gösterebilen bir uçaktı. Pilota düşük yaklaşma hızlarından deniz seviyesinde sesin iki mislinden fazla süpersonik hızlarda uçma imkanı sağlayan değişken geometrili kanatlara sahipti. Kanat açısı 16o�den 72,5o�ye kadar ayarlanabiliyordu. Öne açık kanatlar azami kanat yüzeyini ve kaldırma gücünü sağladığı için kısa mesafeli iniş ve kalkışlar yapabiliyor, fren paraşütü veya �thrust reverser�a (itiş yönünü değiştirici) gerek duymuyordu.

İki kişilik mürettebat klimalı ve basınçlandırılmış özel kabin modülünde yanyana oturuyor, tehlike anında da kapsülü kaçış elemanı olarak kullanıyordu. Aynı kapsül karada ve denizde yaşamı devam ettirmede kullanılıyordu. Patlayıcı yardımı ile kabinden ayrılan modül, yere paraşütle iniyordu.

Uçağın kanatlarında ve mürettebat modülünün arkasında yakıt tankları bulunmaktaydı. Yalnız bu gövde içindeki yakıtı kullanarak 4,000 kilometreden fazla menzil yapabiliyordu. Kanat altı pilonlarda taşınabilen tanklar ise gerektiğinde atılabiliyordu.

F-111 konvensiyonel ve nükleer silah taşıma kabiliyetine sahipti. Gövde içi depoda iki bomba veya ilave yakıt taşıyabiliyordu. Harici yük ise bombalar, füzeler ve yakıt tanklarından meydana geliyordu. Kanat altındaki pilonlardan yalnız gövdeye yakın olanlar kanatlara bağlı olarak hareket ederek daima gövdeye paralel kalıyorlardı. Diğer harici pilonlar ise sabitti ancak yüksek hız için yükü fırlatma tertibatına haizdi.

Avionikler haberleşme, navigasyon, arazi takip, hedef belirleme ve taarruz, düşman savunma sistemini çökertme gibi özelliklere sahipti. Kötü hava şartlarında veya gece uçuşlarında bombayı hassas bir şekilde hedefe gönderebilmek için bir radar bombalama sistemine sahipti.

F-111�in arazi takip radarı, uçağın yeryüzünün konturlarını takip ederek devamlı aynı irtifada uçabilmesini sağlıyordu. Bu sayede uçak hava şartlarına bağlı olmaksızın gece ve gündüz dağların üzerinden veya vadilerin içinden uçabiliyordu. Bu sistemlere her hangibir şekilde bir olması durumunda uçak otomatik olarak tırmanmaya geçiyordu.

Türü Taktik avcı/bombardıman
Dönemi Soğuk Savaş
Üretici General Dynamics
İlk uçuş 21 Aralık 1964
Hizmete giriş 18 Temmuz 1967
Hizmetten çıkış 1998
Üretim adeti 554

2.6. F-117 Nighthawk

Lockheed Martin F-117A Nighthawk (Gece Şahini, takma adı The Black Jet - Siyah Jet); dünyanın radara yakalanmama teknolojisiyle geliştirilmiş ve hizmete girmiş ilk hava aracı. Körfez Savaşı döneminde basında geniş yer bulmuştur. Dünyada sadece ABD Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmaktadır, ancak USAF, elindeki F-117'leri daha başarılı olan yeni nesil F-22'lerle değiştirmeyi planlamaktadır.

Vurulamayacağı iddia edilen F-117'lerin bu ünvanı, NATO'nun Sırbistan'a müdahalesi esnasında vurulmasıyla sona ermiştir. Bu da F-22'lerle değiştirilmek istenmesinin temel sebeplerinden biridir.

Radara yakalanmama özelliğini, farklı yönlerde yansıtma gerçekleştiren farklı açılı plakalarla ve malzeme özellikleriyle sağlamaktadır. Onaylanmamakla birlikte hızı ses hızının biraz altındadır gövde tasarımı ve şekli yüzünden ses hızından yüksek uçamaz. Tasarımından dolayı yakıtı hiçte ekonomik olmayan şekilde tüketir. 860 km'lik uçuş mevziline sahiptir. Genel olarak avcı değil bombardıman uçağıdır. Sadece manevra kabiliyeti avcı uçaklarıyla boy ölçüşebilir. Uçak, tasarımı sayesinde radar ekranında bir kuş kadar iz bırakmaktadır. Standart bir uçağı 150 km'den tespit edebilecek bir radarın F-117'yi tespit edebileceği mesafe 3 km'dir, bu mesafede uçak çıplak gözle bile açıkça görülebilir durumdadır.

2. Kaynak

F-117 �Nighthawk� Dünya�nın ilk düşük görünebilirlik teknolojisini kullanan �stealth-gizli� uçağıdır. Benzersiz tasarımı tek kişilik F-117A�a üstün kombat yetenekleri sağlamaktadır. Yaklaşık F-15 büyüklüğünde, iki motorlu olan uçak iki adet General Electric F404 turbofan motorları ile tahrik edilmektedir. Dörtlü �fly-by-wire� kontrol sistemine sahiptir. Aynı zamanda havada yakıt ikmali yapma yeteneğine de sahiptir.

F-117A dijital avioniklerle entegre edilmiş sofistike navigasyon ve taarruz sistemlerine sahiptir. Bu sistem görev verimliliğini arttırdığı gibi pilot üzerindeki yükü azaltır ve değişik silahların kullanılmasına imkan sağlar.

İlk F-117A teslimatı 1982�de son teslimat ise 1990 Yaz�ında yapılmıştır. F-117A�nın üretim kararı 1978�de Burbank, California�da bulunan Lockheed Advanced Development Projects�e verilen bir ihale ile yapılmıştır. İlk uçuş ise kararın verilmesinden yalnız 31 ay sonra, 1981�de gerçekleşmiştir. USAF Hava Muharebe Komutanlığı�nın tek F-117A birliği olan 4450�nci Taktik Grup ise operasyonel yeteneğini 1983 Ekim�inde kazanmıştır.

Ocak-Şubat 1991�deki �Çöl Fırtınası� harekatında F-117A�lar en ağır korunmuş hedeflere saldırdılar. Bağdat şehir hudutları içindeki hedeflere taarruz etmesine izin verilen tek müttefik jetiydi. F-117A normal durumlarda iki adet 2000 librelik GBU-27 lazer güdümlü bomba taşır ve bunlarla Irak�ın elektrik istasyonlarını, askeri karargahları, haberleşme merkezlerini, hava savunma noktalarını, hava alanlarını, cephanelikleri, kimyasal, biyolojik ve nükleer silah tesislerini vurdu veya paralize etti.

Yugoalavya�nın entegre hava savunma sistemlerine yönelik Müttefik Kuvvetler�in harekatının başlangıç safhasında NATO hava güçleri 400�den fazla sorti gerçekleştirdiler. İlk iki gece içinde müttefik birlikler havadan ve karadan Yugoslavya ve Kosova�daki 90 hedefi vurdular. Balkan�lardaki bu harekatta F-117A �Nighthawk�larda yer aldı. 27 Mart 1999�da bir F-117A Yugoslavya üzerinde düşürüldü.

Yalnız 54 adet F-117A üretilmiştir.

Teknik özellikleri

* Mürettebat: 1 Pilot
* Uzunluk: 20,08 m
* Yükseklik: 3,78 m
* Kanat açıklığı: 13,20 m
* Ağırlığı: 23.814 kg
* Servis tabanı: 10,000 m
* Hız: 1040 km/s
* Menzili: 860 km
* Motor : 2× General Electric F404-F1D2 turbofans
* Motorun itiş gücü: 96 kN

Silahlandırma

* Bombalar:
o BLU-109
o GBU-10 Paveway II
o GBU-27
* Füzeler:
o AGM-65 Maverick
o AGM-88 HARM

Türü Bombardıman
Dönemi Soğuk Savaş
Üretici Lockheed
İlk uçuş 1981
Hizmete giriş 1983
Hizmetten çıkış 2012 (planlanan)
Üretim adeti 54

Kosova savaşı sırasında düşürülen F-117 uçağı Ruslar hemen gelip uçağın parçalarını toplayıp Rusyaya götürmüşlerdir.

2.7. F-14

F-14 Tomcat, 1970 yılında Grumman Aerospace tarafından üretilen değişken geometrili kanat yapısına sahip avcı uçağı. Uçak çift motorludur ve iki pilot vardır. A, B ve D versiyonları vardır. Rus muadili Su-27'dir.

F-14, Amerika Birleşik Devletleri ve İran tarafından kullanılmıştır. AWG-9 silah kontrol sistemi sayesinde AIM-54 Phoenix füzesini aynı anda 6 farklı hedefe gönderebilir. Orta menzilli hava çatışma görevlerinde AIM-7 Sparrow füzelerini ve it dalaşı için AIM-9 Sidewinder füzeleri ile 20 mm lik top kullanabilmektedir. F-14 ün değişken geometrili kanatları ona sabit kanatlı uçaklarla sağlanamayacak bir avantaj kazandırmaktadır.F-14 hızlandıkça kanatları otomatik olarak geriye çekilir. F-14 Tomcat donanmadaki Phantom ların yerini almıştır. Uçak gemilerinde ilk hat saldırı ve gemiyi savunma görevlerini üstlenmektedir. Yüksek hava muharebe yeteneklerine rağmen Tomcat orta menzil saldırı uçağı durumuna da getirilmiştir. UNS/GPS sistemleri ile JDAM ın entegrasyonu uçağı aynı zamanda çok iyi bir saldırı uçağı da yapmıştır.Yapılan yenilemelerde çok amaçlı göstergeler(MFD), baş üstü göstergesi (HUD) ve HOTAS da vardır.Tüm bunlarla uçağın hizmet süresi 2010 yılına kadar uzatılmıştır. Ancak son alınan kararla F14 ve AIM-54 Phoenix]] füzesi hizmet dışı edilmiştir.

F14'LER Soğuk Savaşta vurucu güç olan Amerikan uçak gemilerine olası Rus hava saldırısında 200+km den yani Rus uçakları hedefe kitlenmeden vurulmasını sağlamak için üretilmiştir.Kullandıklar iki adet jet türbini afterburner tipi jet türbinidir. motorun büyük bir bölümü Afterburner için egzos kısmından oluşur. Afterburnde iken motor yüzde 180 güç üretmesine rağmen yakıt tüketimini 4 kat artmaktadır. Bu yüzdendirki motorları çabuk eskimektedir. Egzos kısmının genişliği daha fazla sıcağa dayanıklı metaryel gereksinimini artırmaktadır.

2. Kaynak

Donanma�nın Grumman F-14 �Tomcat�i Batı Dünyası�nda benzeri bulunmayan bir av uçağıdır. AWG-9 silah kontrol sistemi vasıtasıyla 6 adet uzun menzilli AIM-54A �Phoneix� füzesini aynı anda 6 değişik hedefe yönlendirebilmekte, orta menzilli kombat görevleri için �Sparrow� füzeleri ve it dalaşı için 20mm top ile �Sidewinder� füzelerini kullanabilmektedir. Son belirtilen görevde değişken geometrili kanatları ona sabit kanatlı uçaklarla sağlanamayacak bir avantaj vermektedir.

1968�de F-11B�lerin yerini almak üzere başlatılan tasarım çalışmaları bilahare Donanma�nın uçak gemilerinde konumlandırılmış savaş uçağı envanterine girmiştir. F-14A P&W TF30 motorlarını ve F-11B için geliştirilen altı adet �Phoneix� AA füzesi ile AWG-9 silah kontrol sistemini kullanmaktadır. 21 Aralık 1970�deki ilk uçuşuna kadar geçen beş yıllık geliştirme, değerlendirme ve filo eğitimleri sonucu uçak gemilerindeki filoların en güçlü savaşcısı durumuna gelmiştir.

Başlangıçta F-14B seri imalatında P&W F401 motorununun kullanılması planlanıyordu. Ancak TF30-P-412�nın umulanın çok ötesinde bir performans sergilemesi F401�in ertelenmesine neden olmuştur.

�Tomcat� Grumman Donanma�daki McDonnell Douglas F-4 �Phantom II�ların yerini almıştır. Uçak gemisi görev gücü içinde birinci hat saldırı ve düşman hava tehlikelerine karşı savunma görevlerini üstlenmektedir. Mevcut envanter F-14A, F-14B ve F-14D modellerini kapsamaktadır.
Üstün hava muharebe yeteneklerine ilaveten �Tomcat� F-14A/B iyileştirme programları çerçevesinde güçlü bir orta menzil saldırı uçağı durumuna da getirilmektedir. UNS/GPS ile JDAM ( Müşterek Doğrudan Saldırı Mühimmatı)�ın entegrasyonu ve elektronik karşıt önlemlerin iyileştirilmesi ile çok görevleri saldırı / refakat uçağı durumuna da gelmekte ve envanterde kalış süresi en az 2010 yılına kadar uzatılmış olmaktadır. Yapılan değişiklikler içinde çok maksatlı göstergeler (MFD), baş yukarı göstergesi (HUD), ve HOTAS uygulamaları da vardır

Teknik özellikleri

* Servis tabanı: 56.000 ft (17.070 metre)
* Menzil: 2000-5000 KM
* Motor türü: F-110-GE-400
* Radar sistemi: AWG-9 (Aşağı bak, aşağı indir)

* Top: 1× M61 Vulcan 20 mm
* Havadan Havaya Muharebe Füzeleri AAM
o AIM-54 Phoenix
o AIM-7 Sparrow
o AIM-9 Sidewinder
* Yükleme Konfigürasyons:
o 2× AIM-9 + 6× AIM-54
o 2× AIM-9 + 2× AIM-54 + 3× AIM-7
o 2× AIM-9 + 4× AIM-54 + 2× AIM-7
o 2× AIM-9 + 6× AIM-7
o 4× AIM-9 + 4× AIM-54
o 4× AIM-9 + 4× AIM-7
* Bombalar:
o GBU-10
o GBU-12
o GBU-16,
o GBU-24
o GBU-24E Paveway I/II/III LGB
o GBU-31
o GBU-38
o JDAM
o MK-20 Rockeye II
o MK-82
o MK-83
o MK-84


Türü Avcı
Dönemi Soğuk Savaş
Üretici Grumman Aerospace
İlk uçuş 1970
Hizmete giriş 1970
Hizmetten çıkış 2010
Üretim adeti 675

2.8. F-15

F-15 Eagle, her türlü hava şartlarında görev yapabilen, yüksek manevra yetenekli ve hava muharebelerinde üstünlük sağlamak üzere tasarlanmış bir avcı uçağıdır.

F-15 manevra yeteneği, ivmelenme, menzil, silah donanımı ve gelişmiş avionikleri (radar,yön bulma sistemi vs. vs.) ile çok üstün bir uçaktır. F-15 in elektronik sistemi birden fazla düşman uçağını tespit etme, bilgi toplama,izleme ve taarruza uygundur. Silah donanımı bir kişinin güvenli ve verimli bir şekilde hava muharebesi yapmasına inkan verecek bir tarzdadır.

F-15 Eagle 1960’ın ortalarında “FX” (Fighter Experimental- Deneysel Avcı) kavramı ile hayata geçirildi. FX çalışmalarının gayesi eşsiz manevra yeteneği olan, çok iyi avioniklerle ve silah teçhizatıyla donatılmış bir avcı uçağıydı. Bütün sanayiye açık olan rekabet 23 Aralık 1969’da sonuçlandı ve daha sonraları Boeing ile birleşecek olan McDonnell Douglas’a F-15 ihalesi verildi. USAF tarihindeki en başarılı uçak geliştirme ve siparişini içeren F-15A nın ilk uçuşu 27 Temmuz 1972’de gerçekleşti. Kazasız geçen bir deney ve değerlendirme sürecinden sonra uçak 14 Kasım 1974’de USAF’a teslim edildi. 1976 Ocak’ında da ilk “Eagle” 1'inci Taktik Avcı Filosu’na teslim edildi.

1978’de F-15C’lerin imalatına geçilene kadar 365 F-1A üretildi. F-15C tek kişilik hava üstünlük savaşçısı F-15A’nın geliştirilmiş bir modelidir. İlaveler geliştirilmiş avionikleri, arttırılmış dahili yakıt miktarını ve daha fazla brüt kalkış ağırlığını içermektedir. Tek kişilik F-15C ile iki kişilik F-15D USAF’a 1979’dan itibaren girmeye başladı.

F-15’in sıfır kayba karşılık 100 zafer gibi harika bir hava muharebe rekoru vardır. Balkan olaylarında dört MiG-29 düşürmüş, Çöl Fırtınası Operasyonu’nda düşürülen 35 sabit kanatlı Irak uçağından 33’ünü düşürmüştür. Şu anda USAF’a ilaveten Suudi ve İsrail hava kuvvetlerinde 1,300’den fazla F-15 görev yapmaktadır.

Uçakta :
AAM (Hava Hava)görevleri için:
AIM-7,AIM-9,AIM-120
AGM (Hava Yer) görevleri için:
CBU-52,CBU-59 , CBU-71 , CBU-87 , CBU-89 , MK-20 ve AGM-88 HARM'lar 20 MM'lik top

Teknik özellikleri

* Uzunluk: 19,43 metre
* Yükseklik: 5,69 metre
* Kanat açıklığı: 13,06 metre
* Servis tabanı: 65.000 feet
* Hızı: 2,5 Mach (45 feet'de)
* Ağırlık: 30.600 kilogram (Tam Yüklü)
* Menzil: 2000-5000 Km
* İtme: Çift Motor (6744 lb)


Türü Avcı
Dönemi Soğuk Savaş
Üretici McDonnell Douglas
İlk uçuş 1969
Hizmete giriş 1972
Hizmetten çıkış *

F-15 Eagle SU-27 Flanker' a Karşılarştırması​

Su-27 sürekli gelişen mükemmel kabiliyetlere ulaşan bir avcı uçağı neslinin öncüsü olarak tasarlanmıştı. Kendisinden türeyen Su-30 Su-33 Su-35 Su-37 ler bunun kanıtıdır. Ama soviyet ekonomisinin çöküşüyle birlikte bu uçakların üretimi de sekteye uğradı . Su-27 ye iki adet AL-31F motoru güç vermektedir ama yakıt tüketimleri hakkında net bilgiye sahip olunamamıştır. Ama Rus yolcu uçaklarındaki turbofanlara da güç veren bu motorların airlinerlardan bilinen özellikleri göz önüne alındığında F-15 e güç veren F100 �PW-220 lerden daha iyi olduğu şüphelidir. Bu da menzil konusunda F-15 i öne çıkarıyor.

F-15 ve Su-27 her iki si de hava yer kabiliyetine adapte edilebilmekle beraber asıl dizayn amaçları hava üstünlük (air superioriti) dir.

Maximum thrust art yakıcılarla güç kıyaslandığında 122,6 kN ile su-27 %15,9 daha güçlü olduğu görülür. Öte yandan Su-27 nin daha ağır olduğu gerçeği göz önüne alınırsa ağırlık başına güç dengesinin F-15 lehine döndüğü görülür üstelik F-15 in motorları azami güçün %61.4 ünü afterburner kullanmadan vermektedir. Su-27 de bu oran %60.7 dir. Üstelik AAM konfigurasyonları F-15 de daha düzenli daha az sürtünme (drag ) doğuracak şekilde iken Su- 27 de tersidir. Yeri gelmişken motor yerleşimleri felsefesine de değinelim rus yapımcı Sukhoi nin temel aldığı şey güvenliktir. Bu yüzden iki motor birbirinden uzakta konuşlandırılmıştır (aynı felsefeyi Norttrop-Grumman F-14 Tomcat te de görürüz) böylece yangına vs ye karşı güvenlik artmış contaminasyon tehlikesi azaltılmış ama aerodinamiden fedakarlık edilmiş sürtünme artmıştır. Güvenlikten kazanılırken karın alında füze taşınılırken feda edilmiştir yani sürtünme. Bu yüzden Su-27 leri karın altı füze taşıma konfigürasyonunda nadiren görürüz . Bu paylonlarda tandem olarak iki R-27 (AA-10 Alamao )füzesi taşınır daha doğrusu taşınamıyor çünkü vibrasyona sebep oluyor uçuş stabilitesini zora sokuyor.

Amerikan deyişidir: domuzla güreş tutma her ikinizde çamur içinde kalırsınız ve domuz bundan hoşlanır. Aynı şey F-15 pilotlarına eğitimde de tavsiye edilir . Olağan üstü manevra kabiliyetine sahip birde pilot başlığına monte edili efraruj güdümlü füze tarayıcı �hedefleme sistemi olan (R-27 AA-10 Alamo için) bir Su-27 hafife alınacak bir düşman değildir hatta görüş menzili dışında (BVR) olsa bile. Su-27 nin pulse dopler radarı (phazotronN001) 10 adet hedefi aynı anda takip edip iki tanesini de aynı anda angaje edebilir. F-15 ve Su-27 radarları nominal 100 nm (185 km ) menzile sahiptir. Ama Rus radarının bakım ve servisinin daha güç olduğu söylenir. Kısa menzilli füzeler için Rus pilotları kaska monteli laser güdümlü ve IR ısı güdümlü füzeler için hedefleme sistemine sahip iken USAF pilotları bu lükse şimdilik sahip değiller ancak ilerde AIM-9x füzeleri için böyle bir sistem düşünülmektedir. BVR görüş menzili dışı arenasına gelince: Su-27 nin AA-10 Alamo (R-27 orta menzil için R-27R ve ısı güdümlü R-27T (Alamo-B) seçenekleri yanında daha uzun menzilli (110 km) SARH R-27 ER (Alamo-C) ler de vardır. F-15 ler ise öncelikli olarak AIM-120B kullanırlar.

Su-27 nin azami havadan havaya konfigurasyonu 10 füzedir bu rakam F-15 de 8 dir. Binayenaleyh yukarda da söz edildiği gibi karın altında tandem konfigurasyonunda taşınan R-27 ler aşırı sürtünme ve titreşim karekterleri yüzünden kullanılamadığından iki üçağın muharebe silah yükü eşit oluyor. Su-27 daha uzun menzilli füzeleri ile avantajlı gibi gözükse de AIM120 lerde denenmiş ve kendini etkinliğini kanıtlamış füzelerdir (körfez savaşı ve sırbistan üzerinde) Su-27 30mm lik daha etkili bir top a sahip iken 150 atımlık sayısı pek az kalıyor F-15 in 940 atımlı 20mm lik M61A1 inin yanında (dakika atım sayıları 1500 rpm ye karşı 6000 rpm)

Hava savunma sistemlerine gelince Rus uçağı SO69 ve SPO-15 beryoza radar uyarı alıcısına RWR sahip ve SRZO-2 IFF endikatörü var chaff/flare sayısı ise 96 kartuş. Kartal ise AN/ALQ135 dahili karşı önlem paketine sahip (1, 1.5 3 bandındaki alıcısı RWR) her iki motorun hava alığının altında 45 li (30chaff 15 de flare)dispanseri var. Yakında bu sayı 55 e çıkacak.

NOT : Yaklaşık 1-2 ay önce ABD'de F15 lerde teknik bir problem tespit edildi. Camları yüksek basıncta çatlama yapıyormuş ama Türkiyede haberlerde çok fazla hatta hiç gündeme gelmedi.

 

[Øguz]

2.9. F-16 Savaşan Şahin

F-16 Savaşan Şahin (İngilizce: Fighting Falcon), ABD yapımı, çok maksatlı, tek motorlu savaş uçağı.

Batı kökenli 2. Dünya Savaşı sonrası uçaklar içinde en çok üretileni F-16'lardır. Şu ana kadar yaklaşık olarak 4.200 adet üretilmiştir.[kaynak belirtilmeli] Bugün dünyada 24 ordu tarafından kullanılmaktadır.[3] F-16'lar günümüzde Amerikan Ordusu için değil, sadece ihracat için üretilmektedir.

F-16 General Dynamics tarafından tasarlanıp üretilmiş, daha sonra şirketin havacılık bölümünün Lockheed şirketine satılması sonucunda üretimi Lockheed firmasına geçmiştir. Bu firma daha sonra başka bir birleşme sonucu Lockheed-Martin ismini almıştır.

Türkiye'de üretimi ise TAI tarafından üstlenilmiştir.

2. Kaynak

F-16 �Fighting Falcon� derlitoplu, çok maksatlı bir avcı uçağıdır. Çok yüksek manevra yetenekli olup havadan-havaya kombat ve havadan yere saldırı görevlerinde kendini ispatlamıştır. ABD ve müttefikleri için düşük maliyetli, yüksek performanslı bir silah sistemi temin etmektedir. Havadan havaya görevde, F-16�nın kombat yarıçapı mevcut potensiyel tehlike uçaklarının çoğundan fazladır.Her türlü hava şartlarında hedef tespit etme, alçak irtifada uçan uçakları yakalıyabilmektedir. Havadan-karaya görevlerde ise 860km�den fazla uçup silahlarını çok yüksek bir hassasiyetle sevk edebilmekte, kendini düşman uçaklarına karşı koruyabilmekte ve ilk kalkış noktasına dönebilmektedir. Bütün hava şartlarında görev yapabilme yeteneği görüş ötesi koşullarda da silah yükü hassasiyetle sevk edebilme olanağı vermektedir.

F-16�nın tasarımında gelişmiş havacılık ve uzay bilimi ve F-15 ile F-111 gibi uçakların ispatlanmış sistemleri kullanılmıştır. Bütün bunlar uçağın sadeleştirilmesi ile ölçülerinin, sipariş ve bakım maliyetlerinin küçültülmesi, ağırlığının azaltılması için kullanılmıştır.F-16 tam dahili yakıt yüküyle 9 G�ye dayabilir.

1972 Ocak�ında birkaç Amerikan imalatçısından �LFP� (Lightweight Fighter Program- Hafif Avcı Programı) için dizayn spesifikasyonları talep etti. Bütün katılımcılardan spesifikasyonlarını mutlaka hakiki bir hava üstünlük savaşçısına yönelik hazırlamaları istendi. Sonuçta General Dynamics ve Northrop firmalarından, hiçbir üretim taahhüdü içermeksizin, prototip yapmaları istendi. Bu prototipler yalnızca teknoloji �sergileyiciler� olacaklardı. Her iki imalatçı birkaç belirlenmiş performans kriteri dışında yaratıcı tasarımları konusunda tamamen serbest bırakıldılar. Northrop iki motorlu YF-17�yi, klasik aerodinamik teknolojileri kırıp geçen ve iki motor kullanan bir uçak olarak üretti. General Dynamics buna karşılık olarak daha derli toplu, motor olarak F-100 turbofanı kullanan tek motorlu YF-16�nın prototipini ortaya koydu. �LFP� projesi 1975 başlarında tamamlandığında YF-16 ve YF-17�nin her ikisi de büyük bir gelecek vaad ettiler. İkisin de performansı o kadar iyiydi ki her ikisi de hizmete uygun görüldüler... 13 Ocak 1975�de USAF YF-16�nın performansı itibariyle �ACF�nin (Air Combat Fighter-Hava Muharebe Uçağı) kazanıcısı olduğunu ilan etti.

Orijinal F-16 gündüz görev yapabilen hafif avcı uçağı olarak tasarlanmıştır. Havadan-karaya görevlerinin eklenmesiyle F-16�lar çok maksatlı avcı uçaklarına dönüştüler. Blok 10 F-16A�sının boş ağırlığı 7,052 kg, blok 50 F-16C�ninki ise 7,680 kg�dir. F-16A�daki �A� Blok-1 ila 20 arasındaki tek kişilik uçaklar için kullanılmaktadır. F-16B�nin �B�si ise aynı serinin iki, kişiliğini tarif etmektedir. Blok 25�den başlıyarak bu harfler ayrı sıra içinda �C� ve �D� ile değiştirildiler. �Blok� tabiri F-16�ları takip etmede çok önemli bir terimdir. Esasen her blok sayısı bir kilometre taşıdır. Blok sayısı ne zaman imalat nedeniyle F-16�da bir geliştirme yapılırsa değişmektedir.

F-16A tek kişilik model olup ilk uçuşunu 1976 Aralık�ında yapmıştır. İlk servis F-16A�sı ise 1979 Ocak�ında teslim edilmiştir. İki kişilik F-16B tandem kokpite sahip olup �A� modeliyle hemen hemen aynı boydadır. Su damlası şeklindeki kokpit ikinci kokpite doğru uzatılmıştır. İkinci kokpite yer açmak için gövde ön tarafındaki yakıt tankları ile avionak gelişme alanları azaltılmıştır. Eğitimde ön kokpit öğrenci, arka kokpit ise öğretmen tarafından kullanılır.

F-16C ve F-16D önceki F-16A ve B�nin mukabilleridir, ancak en modern kokpit kontrol ve gösterge sistemlerini bünyelerinde bulundurmaktadırlar. Bunlara çok sayıda MFD ve HOTAS dahildir. 1981 Kasım�ından itibaren, gece görüş ötesi saldırı dahil çok maksatlı görevleri yerine getirebilmek için gerekli statik ve kablaj gereksinimlerini içermektedir.


Özellikleri

F-16 çok amaçlı bir av-bombardıman uçağıdır. Silahlarını hava ve kara hedeflerine çok yüksek hassasiyetle sevk edebilir. F-16 nın yapımında F-15 ve F-111 gibi kendini ispatlamış uçakların teknolojilerinden yararlanılmıştır. F-16 güçlü radarı sayesinde alçaktan uçan uçakları bile tespit edebilir. F-16'nın manevra kabiliyeti çok yüksek ve atiktir. Bu da F-16'yı kullanımı zor uçaklar kategorisine sokar. F-16'da; Fly by wire, HUD, HOTAS, Glass Cockpit gibi sistemler de kullanılmıştır. F-16 çok dayanıklı bir uçaktır. Tam yüklü olarak yaklaşık 9G'ye dayanabilir.

Çok yönlü taktik ve avcı uçağı olan F-16 uçakları havadan havaya ve havadan yere savaş kabiliyetine sahiptir. F-16 C serisi tek kişilik F-16 D serisi ise çift kişiliktir. F-16 uçağında turbo fanlı tek motor mevcuttur. Hava alığı yere çok yakın olduğu için FOD alması çok kolaydır. Bu nedenle uçağın bulunduğu ve taksi yaptığı yerlerin en ufak maddelerden dahi arındırılması gerekir.

F-16 uçağının tek motorlu olması nedeniyle uçağa elektrik ve hidrolik takat gelmediği zamanlarda acil olarak takat sağlayan ünite (EPU) devreye girer. Bu sistemde yakıt olarak kullanılan Hidrazin insan vücuduna temas ettiğinde veya buharına maruz kalındığında sağlık açısından zararlı etkilere sahiptir. Bundan dolayı kaza/kırım olaylarda yada acil durumlarda uçağa yaklaşmadan önce uçağın sağ yan tarafında bulunan gösterge ve dedektörler iyice kontrol edilmeli, uçağa herhangi bir müdahelede bulunmadan önce EPU sistemi emniyet pimi takılarak ve pilot kabininden OFF edilerek devreden çıkartılmalıdır.

Türkiye'de F-16'lar

Türkiye'nin kullandığı F16'lar block 30, block 40, block 50 olup ; otuz tane block 50+ nın alınması onaylanmıştır.

F-16 uçakları Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmiş, yüksek ve gelişmiş teknolojinin en son ürünlerindendir. Hava Kuvvetlerinde C ve D serisi kullanılmaktadır. C serisi tamamen av ve bombardıman görevleri için imal edilmiştir. D serisi ise hem savaş hem de eğitim amacıyla kullanılmaktadır. Block30 ve 40 modelleri için modernizasyon çalışmaları başlatılmıştır. Bağzı F16 filoları Lantrin hedefleme podlarıyla ile donatılmıştır. F16 lar yakın gelecekte geliştirme süreci devam eden ASELPOD ile donatılacaktır.

Teknik özellikleri

* Uzunluğu: 14,80 metre
* Yüksekliği: 4,80 metre
* Kanat açıklığı: 9,80 metre
* Kanat alanı: 27,8m2
* Hızı: 2.475 km/sa (2 Mach )
* Boş ağırlık: 8.662 kg
* Ağırlık: 30.600 kilogram (Tam Yüklü)
* Menzil: 3.300 (kilometre ek yakıt deposu ile)
* İtki: Tek Motor 119KN (28000 lb)
* Motor türü: F-100-PW-220 veya F-110-GE-100
* Silah donanımı: 20 MM'lik top, 6 Havadan-havaya, Havadan-karaya füze (2 Sidewinder, 2 Sparrow, 2 Amraam)


En çok kullanan ülkeler

1. ABD: 1,300 adet
2. İsrail: 243 adet
3. Türkiye: 240 adet (+30 sipariş)
4. Mısır: 220 adet
5. Güney Kore: 171 adet
6. Yunanistan: 131 adet

Silah donanımı

* Top
o 1 20mm M61A1 Vulcan
* Havadan Havaya Muharebe Füzeleri AAM
o 6xAIM-9
o 6xAIM-7
o 6xAIM-120
o 6×Python-4
* Havadan Karaya Taaruz Füzeler AGM
o 6×AGM-65EMaverick
o 4×AGM-88HARM
* Gemi Taarruz Füzeleri
o 4× AGM-119 Penguin
* Bombalar
o 2× CBU-87
o 2× CBU-89
o 2× CBU-97
o 4× GBU-10 Paveway
o 6× GBU-12 Paveway II
o 6× Paveway-serisi laser-güdümlü bombalar
o 4× JDAM
o MK-81
o MK-82
o MK-83
o 4× MK-84
* Ayrıca Nükleer Silah Olarak
o B61


Türü Çok Amaçlı Jet
Dönemi Soğuk Savaş
Üretici Lockheed Martin
İlk uçuş 2 Şubat 1974
Hizmete giriş 17 Ağustos 1978
Hizmetten çıkış ?
Güncel durumu Aktif
Başlıca kullanıcılar ABD Hava Kuvvetleri
Diğer kullanıcılar Türk Hava Kuvvetleri
İsrail Hava Kuvvetleri
Mısır Hava Kuvvetleri
Üretim adeti ~4200

* Dark Blue = Operator of more than fifty aircraft.
* Light Blue = Operator of less than fifty aircraft.
* Yellow = Potential or cancelled plans for operation.


2.10. F-22 Raptor

F-22 Raptor (Yırtıcı Kuş), Lockheed Martin firması tarafından, hava üstünlüğü odaklı, düşük radar izi ile yüksek görünmezlik sağlamaya yönelik üretilen avcı uçağıdır. Amerikan Hava Kuvvetleri (US-AF)'ne göre, F-22 uçaklarının Birleşmiş Devletler Küresel Saldırı Görev Gücü (US-GSTF)'nün önemli bileşenlerindendir [1].

F-22 tek kişilik, çift motorlu bir uçaktır. Tasarımı ve gövdesinde kullanılan kompozit malzemeler sayesinde radar izi çok düşüktür, 7 Ekim 1997'de ilk uçuşunu yapmış, ilk üretilen F-22 17 Ocak 2003'te görev yeri olan Nellis Hava Üssü'ne teslim edilmiştir. Şu an üretimi devam etmektedir. F-22 radar görüntüsü çok küçük olan bir uçak olduğu için düşman hava sahasına sızabilir ve öncü darbeyi gerçekleştirebilir. F-22'nin çok yüksek manevra kabiliyeti vardır. Uçakta bulunan itki yönlendirme sistemi sayesinde uçak burnu yukarıya bakacak şekilde sabit irtifada gidebilir. İtki yönlendirmesi uçağın jet çıkışlarının yani nozzle'ların yönlendirilmesi ile yapılmaktadır. Bu özellik F-22'yi it dalaşında üstün kılar. F-22'nin tasarlanmasının bir diğer amacı da havadan havaya füze taşıyamayan dolayısıyla kendini hava saldırılarına karşı koruyamayan F-117'nin bu eksikliğini gidermektir. F-22 GPS kumandalı JDAM'larla F-117 lerin görevlerini yapabilmektedir. F-22 silah yükünü gövde içinde taşır, gövde dışında kanat altındaki iki paylonda da harici yakıt tankı ya da bomba taşınabilir. Uçağın maliyetinin pahalı olması en önemli dezavantajıdır, bu nedenle üretim sayısı sınırlıdır.

F-22 gelecekte F-15E Strike Eagle ve F-117 Nighthawk'ın yerini alacaktır.

Teknik Özellikler

Genel özellikler

* Mürettebat: 1
* Yükleme sınırı: 15,000 kg (33,070 lb)
* Uzunluk: 18.90 m (62 ft 1 in)
* Kanat açıklığı: 13.56 m (44 ft 6 in)
* Yükseklik: 5.08 m (16 ft 8 in)
* Kanat alanı: 78.04 m² (840 ft²)
* Airfoil: NACA 64A?05.92 root, NACA 64A?04.29 tip
* Boş ağırlık: 14,379 kg (31,700 lb)
* Yüklü ağırlık: 25,107 kg (55,352 lb)
* Maksimum kalkış ağırlığı: 36,288 kg (80,000 lb)
* Güç ünitesi: 2× Pratt & Whitney F119-PW-100 Pitch "Thrust" vectoring turbofans, 156+ kN (35,000+ lb) adedi

Performans

* Maksimum hız: ≈Mach 2+[1] (1,325+ mph, 2,132+ km/h) ; >Mach 2.42 (Paul Metz)
* Seyir hızı: Mach 1.72[2] (1,140 mph, 1,825 km/h) supercruise at altitude
* Muharebe yarıçapı: 410 nmi[2] (471 mi, 759 km)
* Sefer menzili: 2,000 mi (1,738 nmi, 3,219 km)
* Servis tavanı: 65,000 ft (19,812 m)
* Kanat yüklemesi: 66 lb/ft² (322 kg/m²)
* İtki/Ağırlık: 1.26
* Maksimum g-yükü: -3.5/+9.5 g

Silahlar

* Silahlar: 1× 20 mm (0.787 in) M61A2 Vulcan top (sağ kanadın gövdeyle birleştiği yerde), 100 tur/sn
* Havadan havaya yük:

* 6× AIM-120 AMRAAM
* 2× AIM-9 Sidewinder

* Havadan karaya yük:

* 2× AIM-120 AMRAAM ve
* 2× AIM-9 Sidewinder ve aşağıdakilerden bir tanesi:
o 2× 450 kg (1,000 lb) JDAM veya
o 2× Wind Corrected Munitions Dispensers (WCMDs) veya
o 8× 110 kg (250 lb) GBU-39 Small Diameter Bomb

Avyonikler

* RWR: 463 km (250 nmi) veya daha fazla[4]
* Radar: 200-240 km (125-150 mil) (1 m²'lik hedefler için)[3]


Türü Çok amaçlı savaş uçağı
Dönemi Soğuk Savaş Sonrası
Üretici Lockheed Martin
İlk uçuş 1997
Hizmete giriş 2004
Hizmetten çıkış *

2.11. F-35

F-35 Lightning II(Şimşek) (Joint Strike Fighter / Müşterek Saldırı Uçağı), savaştaki her amaç için farklı uçak geliştirmenin masraflı olmasından dolayı tek bir uçağın tüm görevleri yerine getirmesi amacıyla tasarlanan bir savaş uçağı.

ABD, deniz ve hava kuvvetlerindeki F-16, A-10, F/A-18, AV-8B'leri İngiltere ise Harrier'ları bu uçak ile değiştirecektir. Uçağın üretim projesinde 9 ülke yer almıştır bu ülkeler içinde Türkiye de bulunmaktadır ve bu projeye 11 milyar $ yatırmıştır. Türkiye elindeki F-16'ları bu uçak ile takviye edip değiştirecektir. Uçak F-22'de kullanılan teknolojilerden faydalanılarak üretilmiştir. Radardaki izi F-22 kadar küçük olamasa bile günümüz uçaklarından düşüktür. Bunu sağlamak için silah istasyonları gövdenin içine saklanmıştır. Dikine inip kalkabilmesi için VSTOL sistemli bir modeli de vardır, bu sayede uçak gemilerine ve elverişsiz yerlere rahatlıkla inebilecektir. Uçak gemisine inip kalkarken mancınık ile fırlatılabilmesi ve kanca ile yakalanabilmesi için gövde altı saglamlaştırılmıştır. Tek kişilik ve tek motorludur .

2. Kaynak

ABD'nin geliştirdiği yeni kuşak savaş uçağı projesi "Joint Strike Fighter", hava saldırılarında devrim yaratacak. Önümüzdeki 40 yıl boyunca göklere hakim olması düşünülen savaş uçakları, radara yakalanmayan gövdeleri, manevra yetenekleri ve hedefi affetmeyen donanımlarıyla tam bir teknoloji harikası...

ABD'nin en gelişmiş taktik amaçlı savaş uçağı, Lockheed Martin'in California'daki Palmdale Araştırma Merkezi'nin hangarında geliştiriliyor. Joint Strike Fighter (JSF) olarak adlandırılan ve aktif göreve 6 yıl sonra başlaması planlanan yeni kuşak savaş uçağı, geleceğin hava savaşlarının çehresini değiştirecek. ABD, geliştirdiği teknolojiyle 21. yüzyılın ilk 50 yıllık bölümünde hava savaşlarındaki egemenliğini kesinleştirmek amacında. Proje için şimdiden milyonlarca saatlik iş gücü harcandı bile. İlk siparişler doğrultusunda 3.000 adet üretilecek olan JSF, F-16'ların havadaki hakimiyetine son verecek gibi görünüyor.

Kara, hava ve deniz kuvvetlerinde ortak amaçlı kullanılması planlanan uçağa ait proje çalışmaları yaklaşık 10 yıl önce başlatıldı. ABD hükümeti, yıllık 300 milyar dolarlık maliyete sahip uçağın üretimine başlarda sıcak bakmamıştı. Ancak, tüm askeri kuvvetlerde kullanılabilecek ortak amaçlı özelliklere sahip olması, ek maliyetleri ortadan kaldıracağından kabul etti. ABD Savunma Bakanlığı'nın yaptığı açıklamalara göre, Locheed Martin, tüm dünyaya toplam 6.000 adet JSF ya da diğer adıyla F-35 savaş uçağı satmayı planlıyor. Bu sayıya, İngiliz ve ABD Hava kuvvetlerinin sipariş ettiği 150 adet uçak da dahil.

Hava aracının bu kadar ilgi görmesinin en büyük nedeni, "ağ merkezli" savaş kavramına cevap vermesi. Bir başka ifadeyle, uçak taktik bilgileri elde ediyor, çözümlüyor ve amaca yönelik olarak kullanabiliyor. Bu özelliği de savaşın kazanılmasında büyük avantaj sağlıyor. F-35 gibi savaş uçakları, kendi sistemlerinde varolan alıcıların yanı sıra, daha gelişmiş sistemlerden ya da ABD Hava Kuvvetleri bünyesindeki keşif uçaklarının gönderdiği bilgilerden yararlanabiliyor.

Bu, uzun menzilden radar yardımıyla hareketli düşman araçlarını saptayan donatıma sahip Boeing 707 yolcu uçağının dönüştürülmüş şekli. Sistem, ilk kez Körfez Savaşı'nda ve Usame Bin Ladin'e yönelik gerçekleştirilen askeri harekâtta kullanılmıştı.
ABD Hava Kuvvetleri'nde günümüzde kullanılan F-16 ve F-15 Eagle savaş uçaklarından farklı olarak, JSF, düşman radar ekranlarında olabildiğince küçük beliren iç silah donanımına sahip. ABD, böyle bir teknolojiyi, Taliban'a karşı hava hakimiyeti kurmanın en kolay yolu olarak görüyordu. Ancak, görünmez uçaklar hâlâ hayati önem taşıyor. Özellikle yerden yönlendirilen uçaksavar füzelerinin yoğun olarak kullanıldığı, hava saldırılarının başladığı ilk günlerde...

Proje uzmanları, radar sinyallerini azaltmak uğruna uçağa yüklenecek cephaneyi azaltmanın dezavantaj doğuracağını belirtiyorlar. Çünkü, F-35'in üretilecek ilk örnekleri, 454 kg. ağırlığındaki küresel konumlandırma sistemiyle yönlendirilen bombalara ek olarak, 2 adet orta menzilli havadan havaya füze taşıyacak. Düşman hava savunma noktaları kısa sürede tahrip edildikten sonra, kanatların alt kısımlarına monte edilecek 4 ek cephaneyle saldırı sürecek. Buna rağmen proje karşıtları, kıtalararası menzile sahip B-2 Sprit Stealth Bomber gibi bombardıman uçakları veya üretim aşamasında olan insansız savaş uçaklarının etkinliği karşısında, F-35'lerin vuruş gücünün sınırlı olduğunu savunuyorlar. Görece olarak daha büyük çaplardaki, havadan havaya veya havadan yere güdümlü silahlar,
F-35'te değişiklikler yapılarak kullanılabilir ve uçağın saldırı gücünü artırabilir. Ancak, bu gereksinim, uçağın göreve başlama süresi olarak hesaplanan 2008 yılında değişebilir. Çünkü silah teknolojisinin boyutları her geçen gün küçülüyor.
Geçtiğimiz yıl, Boeing ile Locheed Martin, JSF'nin bu ihtiyacı nedeniyle amansız bir rekabete giriştiler. Konu, ABD Hava Kuvvetleri'nin tahrip gücünü artıracak küçük çaplı bombaların üretimiydi.

F-16'dan F-35'e, F-15'ten B-2 bombardıman uçağına kadar, ABD'nin saldırı gücünü oluşturan tüm alanlarda bu küçük çaplı bombaların kullanılması amaçlanıyor. 69-115 kg'lik bombalar ve her geçen gün gelişen savaş başlığı teknolojisi teknikleri ile günümüzün 4.500 kg'lik bombalarına oranla çok daha etkili saldırılar düzenlenebilir. Şu sıralar kullanılan havadan yere güdümlü silahların maliyetinin sadece bir kısmıyla üretilecek daha güçsüz ve küçük çaplı bombalar, uçağın yük sınırını 4 kat artıracak. Böylece, tek bir uçakla çok daha fazla bomba taşınabilecek. Aynı zamanda kayışlı kanat teçhizatının geliştirilmesiyle, füzelerin menzillerini genişletmek de mümkün olacak. Böylece, yüksek irtifada fırlatılan bir füzenin menzili 40 mile çıkabilecek.

Küçük boyutlarda cephane üretme fikri, F-35'lerin saldırı kapasitesini güçlendirmenin yanı sıra, geliştirilme aşamasındaki insansız hava araçları için de büyük önem taşıyor. Çünkü, bu hava araçları, günümüzde düşman hedeflerini vurmakta kullanılan büyük cüsseli cephaneyi taşıyamayacak kadar küçük.

Yeni kuşak savaş uçaklarının karmaşıklığı ve barındırdıkları alıcılar, pilotların çok daha bilgili ve deneyimli olmasını zorunlu kılıyor. Dolayısıyla, geleceğin "top gun"ları, uçağı yöneten kişi olmaktan çok, sistemleri kontrol eden görevlilere dönüşecek. Geleceğin pilotları, otomatik cihazlardan yayılan hedef ve konum bilgilerini alacak, değerlendirecek ve gerisini uçağa bırakacak.

Pilotların, veri yoğunluğu karşısında yanlış uygulamalar yapmalarını engelleyecek sistemler de geliştiriliyor. Bu, İngiliz uzay mekiği mühendislerinin kullandığı ikaz sistemlerine benzer bir cihaz. Uçuş sırasında pilota destek veren sistem, herhangi bir aksaklık halinde alarm veriyor. Uçağa ulaşan bilgilerin çok yüklü olduğunu ikaz ediyor, pilotun yaşam-destek sistemlerindeki aksaklıkları haber veriyor. Yanı sıra, pilotun cihazlara sesiyle kumanda etmesini sağlayan ses tanımlama yazılımları da, F-35 için planlanan teknolojilerden.

Bir savaş uçağını tanımlama ve hedefleme sistemleriyle donatmak, başlı başına zor bir iş. Günümüzde bu tür sistemler, uçağın alt kısmına dıştan monte ediliyor. Ancak, F-35'in radarlara yakalanmayacak, yani görünmez şekilde üretileceği düşünülürse, böylesi bir uygulama mümkün değil. Dolayısıyla, F-35'te, elektro-optik hedefleme cihazları, uçağın gövdesinin içine konulacak şekilde tasarlanıyor. Yine, uçağın radarlardan gizlenmesini sağlamak amacıyla, yön belirleme ve haberleşme tertibatı için gerekli anten sistemi, kanatlar, kuyruk ve gövde kısımlarında kamufle edilecek. Görünmezlik mantosu, pek çok materyalin bileşiminden üretilecek. Böylece, radar sinyalleri geri yansıtılacağından, uçağa karşı olası karşı saldırılar engellenmiş olacak.

Yeni görüntü sistemli kask, uçakta mükemmel bir görüş açısı sağlıyor. Kask, uçağın çevresine yerleştirilen optik pencerelerle uyumlu. Bu sistem, pilotun kokpitin alt kısmını bile görmesine olanak tanıyor. Zeki kask, herhangi bir hava çatışması sırasında, pilota geniş hareket serbestliği sağlıyor. Tüm bu yenilikler, Joint Strike Fighter'ı diğer taktik amaçlı savaş uçaklarından ayırmaya yeterli. ABD'nin önderliğinde başlatılan ve uluslararası projeye dönüşen JSF, önümüzdeki yıllar içinde hava savaşlarında bir numara olmak isteyen ülkelere büyük avantaj sağlayacak.


Teknik özellikleri

* Mürettebat: 1
* Uzunluk: 15,37 m
* Yükseklik: 5,28 m
* Kanat açıklığı: 10,65 m
* Boş ağırlığı: 12.000 kg
* Yüklü ağılığı: 19.000 kg
* Motor: 1× Pratt & Whitney F135 ikincil yanmalı turbofan, (165 kN) ve 1x General Electric/Rolls-Royce F136 ikincil yanmalı turbofan, (178 kN)


Performans

* Azami hız: 1,6 Mach (2000km/sa.)
* Menzil: 12.000 km
* Çıkabildiği azami yükseklik: 48.000 fit (15.000 m)
* Tırmanış değeri: 40.000 fit/dak. (200 m/sn).

Türü Çok maksatlı savaş uçağı
Dönemi Soğuk Savaş Sonrası
Üretici Lockheed Martin
İlk uçuş Aralık 1999
Hizmete giriş 2011
Hizmetten çıkış *

[VIDEO]_GjrPvSBGXE[/VIDEO]


NOT: Medyamızda çok fazla gündeme gelmiyor ama ABD uçağın bilgisayar yazıım kodlarını vermek istemiyor. İngiltere yazılım kodlarını alabilmek için yoğun bir lobi faaliyetinde bulunuyor. Türkiye'de mutlaka bu süper uçağın yazılım kodlarını ABD'den almalıdır.

2.12. F-4 Phantom II

F-4 Phantom II Amerikan McDonnell Douglas Corporation (Mekdonıl Daglıs Şirketi) tarafından üretilen çok amaçlı avcı-bombardıman uçağı.

Yapımına ilk kez 1961'de başlanmıştır. 1996 yılına kadar Amerikan Ordusu tarafından aktif hizmette kullanılmıştır. Avusturalya, Almanya, İsrail, İran,İngiltere, Japonya, İspanya, Güney Kore, Türkiye, Yunanistan hava kuvvetlerinde görev yapmıştır. Almanya, Japonya, İran, Güney Kore, Türkiye ve Yunanistan hava kuvvetlerinde halen hizmet vermektedir. Rus muadili Mikoyan-Gurevich MiG-23'tür.

F-4 Vietnam Savaşı sırasında Amerikan ordusu tarafından sığnakları ve köyleri napalm bombaları ile yakmak ve de havadan destek vermek için kullanılmıştır. Vietnam Savaşı sırasında Vietnam Halk Cephesi bunlardan sadece 9 tanesini vurmayı başara bilmişti. Bunun nedeni ise F-4 lerin çok hızlı süpersonik uçaklar olmasıydı. Oysa Vietnam Halk Cephesi'nin elinde sadece 1950'li yılardan kalma jet uçakları vardı.

İsrail Havacılık Endüstrisi (IAI-Israel Aircraft Industries Ltd.) ile ortak başlatılan modernizasyon projesiyle Türk Hava Kuvvetleri envanterindeki 54 adet F-4E üzerinde yapısal güçlendirme, yeni nesil navigasyon sistemleri, HUD (Head-Up Display), HOTAS (Hands on Throttle-and-stick), MFD (Multi-Function-Display), yeni nesil radyo ekipmanı, mevcut AN-APQ 120 radarının ELTA ELO/M-2032 radarı ile değişimi sağlanmıştır. Ayrıca uçağın silah taşıma kabiliyeti yeni nesil silahlarla güçlendirilmiştir. Modernize kapsamında F-4'lerin 28 uçaklık bölümü 1. Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı, Eskişehir'de, 26 uçaklık bölümü İsrail Havacılık Endüstrisi (IAI) tesislerinde tamamlanmıştır. Modernizasyondan sonra uçak F-4 2020/Terminatör adını almıştır. F-4 ler 2002'deki modernizasyonlarından sonra Türk Hava Kuvvetleri'nde 2020 yılına kadar aktif görev yapması planlanmaktadır.

Teknik özellikleri

* Tavan: 21640 Metre
* Hızı: 2413 KM
* Menzil: 2817 KM (Yedek depo ile 3700 KM)
* İtme: Çift Motor (8120 lb)
* Motor türü: J-79-GE-17A Turbo
* Silah donanımı: 20 MM'lik top, 7257 KG Bomba, Havadan-havaya Sparrow ve Sidewinder


Türü Av-Bombardıman
Dönemi Soğuk Savaş
Üretici McDonnell Douglas
İlk uçuş 27 Mayıs 1958
Hizmete giriş 1961
Hizmetten çıkış ?
Üretim adeti 6.000+

2.13. F-5

F-5 Freedom Fighter düşük maliyeti olan ve kolay bakım yapılabilen bir uçaktır. Birleşik Devletler Hava kuvvetlerinde Top gun tarzı savaş eğitim okullarında eğitim uçağı olarak kullanılmaktadır. Ucuz maliyeti olması sebebiyle daha çok zayıf ekonomili ülkelerin tercihi olmuştur. Uçak günümüz teknolojisinden geri kalmaktadır. Türk hava kuvvetleri de bir modernizasyon çalışması ile bu uçakları eğitim uçağı olarak bir müddet daha kullanmayı planlamaktadır. F-5 çok amaçlı bir uçaktır ve çok yüksek manevra kabiliyeti vardır. Hava Savaşları için Sidewinder füzeleri taşıyabilir. Kara saldırıları için de bomba ve roket taşımaktadır. F-5B adında iki kişilik eğitim versiyonu ayrıca RF-5 adında bir fotokeşif versiyonu vardır. F-5 pek çok ülkede lisans altında üretilmektedir.

Teknik Özellikleri

# Mürettebat: 1
# Uzunluk: 14.35 m
# Yükseklik: 4.10 m
# Kanat açıklığı: 7.85 m
# Kanat alanı: 17.28 m²
# Boş ağırlığı: -
# Yüklü ağılığı: 9.300 kg
# Motor: 2 x General Electric J-85
# Itiş gücü:15.5 kN
# Maksimum hız: 1526 km/s
# Menzil: 1815km
# Çıkabildiği maksimum yükseklik: 15.400m

Silahlandırma

* Top:
o 2x 20 mm M39A2 Top
* Havadan Havaya Muharebe Füzeleri AAM
o AIM-9
o AIM-7
o AIM-120

* Havadan Karaya Taaruz Füzeler AGM
o AGM-65E
o AGM-84
o AGM-88A
o Python-3
* Bombalar
o MK-82
o MK-84
o GBU-24
o GBU-49
o GBU-52
o GBU-58

Türü Av/Bombardıman
Dönemi Soğuk Savaş
Üretici Northrop
İlk uçuş 1959
Hizmete giriş 1964
Hizmetten çıkış 1998

2.14. F/A-18

F/A-18 Hornet, Boeing, Northrop Grumman, General Electric şirketleri tarafından 1982 yılında üretilmeye başlanmış olan bir muharebe uçağıdır. Rus muadili MiG-29K 'Fulcrum-D 'dir.

C, D, E ve F olmak üzere 4 türevi bulunmaktadır. Uçak iki motorludur. Uçakta C v E modelinde tek D ve F modelinde iki mürettebat vardır.

F/A-18 Hornet tek ve iki kişilik , iki motorlu, çok görevli bir av/saldırı uçağı olup kara üslerinden veya uçak gemilerinden hareket edebilir. F/A-18 değişik görevleri yerine getirebilir; bunların içinde hava üstünlük, refakat, düşman savunmalarını susturma, keşif, ileri hat hava kontrolu, yakın ve derin hava desteği, gündüz ve gece saldırı söylenebilir. Hornetler F-4 Phantom II av, A-7 Corsair hafif taarruz ve A-6 Intruderların yerini almıştır (bu uçaklar 1990’da emekliye ayrılmıştır).

YF-17’nin konfigurasyonu muhafaza edilmesine rağmen F-18 yepyeni bir uçak olmuştur. Tek kişilik av ve saldırı görev yeteneklerini yerine getirebilmek için dijital bilgisayarlardaki son teknolojik gelişmelerden yararlanılmıştır. Katod tüplü göstergeleri içeren kokpit ekranları, simulatörlerde pilotların tamamen gelişmesini sağlayan uygun kumanda teknikleri ile belirtilen görevleri yerine getirebilecek tek kişilik uygulama gerçekleştirilmiştir.

Tek kişilik F/A-18A ile iki kişilik F/A-18B 1983’de hizmete girmiştir. A ve B modellerinin başarılı 400 uçaklık uygulamasından sonra Donanma gelişmiş modeller olan F/A-18C (tek kişilik) ve F/A-18D (iki kişilik) modelleri 1987’den itibaren teslim almaya başlamıştır. Bu “Hornet”ler AMRAAM orta menzilli havadan havaya gelişmiş füze sistemleri ve havadan karaya Maverick füzelerini taşıyabiliyordu. İki yıl sonra da bu uçakların gece görev yetenekleri geliştirildi.

Çok görevli F/A-18E/F Super Hornetkombat yetenekleri ispatlanmış olan F/A-18C/D’nin geliştirilmiş bir modelidir. Emekliye ayrılmış A-6 ile kıyaslanabilecek tarzda filo komutanına menzil, dayanıklılık ve silah çeşitliliği sunabilmektedir. Yeni modeller öncekilerden 1,28 metra daha uzundur, %25 daha geniş kanat alanına sahiptir ve %33 daha fazla dahili yakıt taşıyabilmektedir. Bu da ona menzilde %41, havada kalmada %50 artma sağlamaktadır. İki adet ilave silah istasyonuna sahiptir. Bu da havadan havaya ve havadan karaya silah yükünde esneklik sağlamaktadır. Ayrıca JDAM ve JSOW gibi akıllı mühimmat da taşıyabilmektedir.

Super Hornet yaklaşık 8,03 kg yükü onbir harici istasyonda taşıyabilmektedir. Her türlü hava şartlarında görev yapabilen “havadan havaya” radara, güdümlü ve klasik silahların hassas sevki için kontrol sistemlerine sahiptir. Uçakta iki kanat ucu istasyonu, yakıt tankları veya havadan karaya füzeler için her kanat altında dört istasyon, Sparrow’lar veya algılayıcılar için gövde altında kenarlarda iki istasyon ve bir de gövde altında ortada yakıt tankı veya havadan karaya silahlar için bir istasyon bulunmaktadır. Gövde içinde, burun kısmında da bir adet 20mm M61A1 Vulcan top vardır.

İki adet general Electric F414 turbofan kullanılarak motor itiş gücü 159,59kN’dan 195,30kN’a çıkartılmıştır. F/A-18C/D’lerde düşük görüntülenme teknolojisi uygulanmakla birlikte F/A-18E/F’lerde hayatta kalabilme olanaklarının optimizasyonu ön plana alınarak dizayn edilmiştir. F-18 hizmete girdiğinden bu yana 15 dünya rekoru kırmıştır.

Hughes firmasının “Gelişmiş Hedefleme İleri Bakan Infrared” (ATFLIR) radarı F/A-18E/F’ye ait olmakla beraber daha önceki modellere de uygulanacaktır.

Donanma asgari 548, azami 1000 Super Hornet satın almayı planlamaktadır. Bu miktar JSF ’nin başarı oranına bağlı olarak değişebilir.

F/A-18E Teknik Özellikleri

* Mürettebat: 1
* Motorlar: 2 adet General Electric F414-GE-400 turbofan, (itiş gücü: 97.65kN/ea)
* Kanat açıklığı: 13,59 m
* Uzunluk: 18,33 m
* Yükseklik: 4,86 m
* Kanat alanı: 46,45 m2
* Boş ağırlığı: 13,865 kg
* Azami kalkış ağırlığı: 29,937 kg
* Enyüksek hız: + Mach 1.8
* Uçuş tavanı: 13,865 m
* Menzil: +3.600 km (savaş yarıçapı: 702-756km)


Silahlandırma

* Top:
o 1 20mm M61A1 Vulcan
* Havadan Havaya Muharebe Füzeleri AAM
o AIM-9
o AIM-7
o AIM-120
* Havadan Karaya Taaruz Füzeler AGM
o AGM-65E
o AGM-84
o AGM-88
* Bombalar
o MK-82
o CBU-87
o CBU-89
o GBU-12
o GBU-24
o JDAM

Ayrıca Nükleer Silah Olarak :
B-57, B-61

Kullanan Ülkeler

* ABD
* Avustralya: 71 adet
* Finlandiya: 62 adet
* Kanada: 138 adet
* Kuveyt: 40 adet
* Malezya: 8 adet
* İspanya: 96 adet
* İsviçre: 34 adet

ses hızını aşarken

2.15. Lockheed SR-71

Dünyanın en hızlı uçağı.


1966 yılında üretilmiştir. İki kişilik mürettebatı vardır. Radara görünmesine rağmen, çok hızlı olması en büyük özelliğidir. 1998 yılında kullanımdan kaldırılmıştır.Ayrıca bu uçakta radar yansımalarını önleyen siyah rengi ve görevi(gizli bilgiler toplamak) yüzünden "Blackbird(Siyahkuş)" adı verilmiştir.Uzun mesafelerde en iyi avcı uçaklarından daha hızlı(Mach 3 Saatte 3.500 km den fazla ve saldırıdan korunacak irtifada (25.000m) uçabilir.Algılama cihazlarıyla ve hava-havaya veya havadan-karaya füzeleri şaşırtacak sistemlerle doludur.Kızılötesi kameralar , sıcaklık algılayıcıları ve üzerinde uçulan arazinin görüntülerini anında aktarmaya yarayan vericilerle donatılmıştır.Blackbird'ün algılayıcıları saatte 155.000 km den fazla bir alanı taramaya imkân verir

NOT: En iyi savaş uçaklarını tartışmasız ABD üretmektedir. 2. Sırada ise Rus Savaş uçakları ve bence 3. en iyi savaş uçağı üreticisi Fransızlardır.

 

[chazy_22]

eyw. cok uğrasmısın. ßencede ve maLesef ki ABD üretmekte zaten Dünyanın hava gücü en yüksek üLkesi

 

[susQun_52]

tşk emeğin için çok uğraşmışsın be arkadaş

 

[hasan1142]

hakkatten çok uğraşmışsın eline emeğine sağlık

 

[ResimdekiSiS]

amma uğraşmışsın dostum.emeğine sağlık.

 

[imgesel]

emeğine sağlık bay uğrasmıssın

 

[bosver]

Harika olmuş. Uçaklar en sevdiğim savaş oyuncaklarından biridir.

 

[ѕωîммєя]

Bende ne zaman bitcek die düşünüyordum
TeşekkürLer... :goz:

 

[terteren]

çok fena uçaklar varmış be bizde övünüyoruz bizdekiler çok iyi diye

 

[ChilekesH]

eline saglık kardesim..maalesef ucak sanayide ABD den cok geriyiz ama hava savunmamız diger 1.sınıf ülkelerine oranla iyi...yeni yeni kendi ucaklarımızı uretmeye başlıyoruz .....benim de ilgi me calışma alanıma girdigi icin hepsini okudum baya ugrasmışsın emegine saglı...bizler de Türkiye nin ucak sanayinde en iyi yere gelmesi okuyoruz

 

[Liberty59]

emeğine sağlık.

 

[firatay]

Ellerine Sağlık...

 

[mhmtcldr]

harika paylaşım

 

[anführer]

eline saglık dostum

 

[kaptan61ts]

güzel çalışma..Mig 31 Tek geçerim..

 

[mscenzo]

guzel bir calisma eline saglik

 

[angelpower]

Şu hayalet uçaklara bayılıyorum yaw..Saol