KAZA ORUCU
SORU: Cünüplü kimse namaz ve oruç tutar, fakat cünüplü olduğunu bilmezse, bir müddet sonra cünüplü olduğunu anlarsa, ne yapması gerekir?
CEVAP: Tuttuğu oruçlar sahihtir. Önceden kıldığı namazları kaza etmelidir.
SORU: İki kişinin verdiği şahadete göre Ramazan ayını 29 gün oruç tutan kimsenin ne yapması gerekir?
CEVAP: Kaza etmesine gerek yoktur.
SORU: Yolculukta kaza orucu tutabilir miyim? (Yolculuk bir haftadan az sürecektir)
CEVAP: Kaza orucu yolculukta tutulmaz.
SORU: Geçen yıldan kalmış kaza orucu olan kimse şimdiye kadar yerine getirememişse 60 gün yerine başka bir şey yapabilir mi?
CEVAP: Bilerek tutmadığı her bir gün için 60 fakire yemek versin, veya her birine 750 gr. Buğday veya ekmek vb. şeyler versin.
SORU: Ölünün kaza olmuş oruç ve namazını (örneğin 10 yıllık) birkaç kişi bir anda yerine getirebilirler mi? (Örneğin; 5 kişi her biri iki yıllık namaz ve orucun kazasını yerine getirebilirler mi?)
CEVAP: Evet sakıncası yoktur, tertibinde itibarı yoktur.
SORU: Ramazan orucunun kazasında bilmeden bir şey yenilse ve kazayı yerine getirmek için yeterli zamanda olsa tuttuğu orucun hükmü nedir?
CEVAP: Bilmeden-sehven yerse sakıncası yoktur. Oruç batıl olmaz.
SORU: Deli olan bir adamın, kendine gelip iyileşince, delilik zamanında tutmadığı oruçları kaza etmesi gerekir mi?
CEVAP: Deli olan bir adamın, kendine gelip iyileşince, delilik zamanında tutmadığı oruçları kaza etmesi farz değildir, tutmasına gerek yoktur.
SORU: Kâfir birisi Müslüman olursa, kâfirlik döneminin oruçlarını kaza etmesi gerekir mi?
CEVAP: Kâfir birisi Müslüman olursa, kâfirlik döneminin oruçlarını kaza etmesi gerekmez.
Soru: Müslüman olan birisi kâfir olur ve sonra yeniden Müslüman olursa, kâfirlik döneminde tutmadığı oruçların kazasını yerine getirmelimidir?
Cevap: Evet, Müslüman olan birisi kâfir olur ve sonra yeniden Müslüman olursa, kâfirlik döneminde tutmadığı oruçların kazasını yerine getirmelidir.
SORU: İnsan sarhoş olduğundan dolayı oruç tutamamışsa ne yapmalıdır?
CEVAP: Sarhoşluktan dolayı tutulmayan oruçların kazası tutulmalıdır.
SORU: Birkaç ramazandan orucu kazaya kalan kimse, bunlardan hangisini önce tutmalıdır?
CEVAP: Birkaç ramazandan orucu kazaya kalan kimse, bunlardan hangisini isterse önce tutabilir; sakıncası yoktur. Ancak, eğer son ramazanın kazası için vakit dar olursa, meselâ, son ramazandan beş gün orucu kazaya kalmış olur ve sonraki ramazana da beş gün kalmış olursa, önce son ramazanın kazasını tutması daha iyidir.
SORU: Her gün için bir mud (yaklaşık 750 gr.) yiyecek vermesi gereken kimse, birkaç günün kefaretini tek bir fakire verebilir mi?
CEVAP: Her gün için bir mud (yaklaşık 750 gr.) yiyecek vermesi gereken kimse, birkaç günün kefaretini tek bir fakire verebilir.
SORU: Ramazan orucunun kazasını birkaç yıl geciktiren kimse ne yapmalıdır?
CEVAP: Ramazan orucunun kazasını birkaç yıl geciktiren kimse, hem bu kaza oruçları tutmalı, hem de geciktirdiği birinci yıl için, her gününe bir fakire bir mud yiyecek vermelidir. İlk yılın dışındaki yıllar için bir şey farz olmaz.
SORU: Sorum şu; Bir kimse, ramazan orucunu bilerek tutmazsa ne olur? Ve ayrıca bir dahaki Ramazana kadar da kaza etmezse ne yapması gerekir?
CEVAP: Bir kimse, ramazan orucunu bilerek tutmazsa, üzerine hem kaza, hem de keffaret yani bir köle azat etmek veya altmış fakiri doyurmak veya iki ay oruç tutmak gerekir. Eğer o orucun kazasını gelecek ramazana kadar tutmazsa, ayrıca farz ihtiyat gereği, her gün için fakire yaklaşık 750 gr. yiyecek keffaret vermesi gerekir
SORU: Ramazan orucunu bilerek tutmayan bir kimse, aynı günde orucu bozan başka bir şey de yaparsa ne yapması gerekir?
CEVAP: Ramazan orucunu bilerek tutmayan bir kimse, aynı günde birkaç defa cinsel ilişki kurar veya istimna yapar veya orucu bozan başka bir şey yaparsa, keffaret tekrarlanmaz, tek bir keffaret ödemesi yeterlidir.
SORU: Babanın ölümünden sonra kazaya kalan oruçlarını kim tutmalıdır?
CEVAP: Babanın ölümünden sonra kazaya kalan oruçlarını büyük erkek evladının yerine getirmesi ihtiyat gereği farzdır. Her gün için 750 gr. yiyecek fakirlere verebilir. Varisler razı olursa, ölünün malından ödeyebilir.
SORU: Üzerinde adak orucu veya ecir orucu gibi ramazan orucundan başka farz bir orucu kalan baba, eğer bunu kaza etmeden ölürse, büyük erkek evlada onu kaza etmesi farz mıdır?
CEVAP: Hayır, üzerinde adak orucu veya ecir orucu gibi ramazan orucundan başka farz bir orucu kalan baba, eğer bunu kaza etmeden ölürse, büyük erkek evlada onu kaza etmesi farz değildir.
1 - Soru: Ramazan-ı şerif ayı yaz günlerine rastladığında, kişi eline orağını almış ve çoluk çocuğunun rızkını toplamak zorunda oluyor. Ramazan-ı şerif ayının geldiği bu ayda çalışmasa geçim darlığına düşecek. Böyle bir kimse, orucunu kazaya bırakabilir mi? Orucunu kazaya bırakırsa Allah'ın huzurunda sorumlu düşer mi?
Cevap: Ramazan ayının sıcak günlere rastlaması ile bir kimsenin de çalışmak mecburiyetinde olması, orucu bırakıp ve sonra kaza etmesine cevaz vermez. Müslüman, her işini Allah'ın emrine göre ayarlamak mecburiyetindedir. Yoksa, dinin hükümlerini kendi durumuna ve keyfine göre zorlaması, kendini aldatmak ve ahiret hayatını harap etmek olur.
2 - Soru: Ramazan orucunu, hastalık sebebiyle tutamayan kimsenin ne yapması lazımdır? Orucu kaza ederken nasıl ve ne zaman niyet eder?
Cevap: Hastalık sebebiyle Ramazan orucunu tutamayan bir mü'min, iyileştikten sonra gününe gün kaza eder. Niyetini geceden (gün battıktan sonra imsak vaktine kadar olan zaman içinde) yapar. Niyetini, "En son kazaya kalan Ramazan-ı şerif orucunu tutmaya niyet ettim" şeklinde yapar.
3 - Soru: Bir kimse, Ramazan ayı içerisinde, "Yarın zor bir işe gideceğim, hava da çok sıcak" deyip oruca niyetlenmese, yalnız kaza mı lazım gelir, yoksa kaza ve keffaret mi gerekir?
Cevap: Dünyada sadece kaza, laubali hareketinden dolayı ahirette ağır bir ceza lazım gelir. Zira kefaret, oruca niyet etmemenin cezası değil, orucu bozmanın cezası olmaktadır.
4 - Soru: Bir kimse Ramazan'da, gafletinin icabı olarak sahur yemeğine uyanmasa ve sabahleyin uyandığında da niyet etmeyip oruç tutmasa buna kaza mı yoksa kaza ile birlikte kefaret mi lazım gelir?
Cevap: Sadece kaza lazım gelir. Zira kefaret, orucu tutmamaktan değil, niyet edilmiş bulunan bir orucun bozulmasından dolayı lazım gelmektedir.
5 - Soru: Kaza orucu olan bir kimse, üç aylarda oruç tutmak isterse niyeti nasıl yapacak?
Cevap: "En son kazaya kalmış Ramazan orucunu tutmaya niyet ettim" demelidir.
6 - Netice Fetvalarından: "Kendi sun'u olmaksızın kusup, orucunun bozulduğu zanni ile, iftar etse yalnız kaza lazım gelir" (H.Ec. c. 1/227
Açıklama: Kendi kendine gelen kusmalar, ağız doluu olmazsa, orucun bozulmadığında Hanefi imamlarının ittifakı vardır. Şayet kişi onu yutarak geri gönderirse, İmam Muhammed'e göre oruç bozulursa da İmam Ebu Yusuf'a göre bozulmaz.
Eğer kusma, ağız dolusu olur da kendiliğinden içeri giderse İmam Ebu Yusuf'a göre orucu bozar. İmam Muhammed'e göre bozmaz. Oruç tutan bir kimse, kendiliğinden gelen bir kusma sonunda, Hanefi imamlarının ihtilafının kati neticesini bilememesi yüzünden orucunun bozulduğunu sanıp iftar etse, sadece kaza lazım gelir. Orucunu bozma kastı bulunmadığı için keffaret icap etmez.
7 - Feyziye Fetvalarından: "Birkaç defa baygınlık geçirmekle ikindiden sonra orucunu bozsa keffaret lazım gelmez (sadece kaza icap eder)" (H.Ec. c. 1/23)
8 - Soru: Bir kimse, Ramazan orucunu tuttuğu sırada pişmemiş kuru pirinç yemiş olsa keffaret icap eder mi?
Cevap: Hayır, sadece kaza tutması yeterli.
9 - Abdürrahim Fetvalarından: "Ramazan'dan başka günlerde Ramazan orucunun kazasına niyet eden kimse orucunu (kasten) bozmuş olsa (sadece) kaza lazım olur (Fakat) kefaret icap etmez" (H. Ec. 1/22)
Açıklama: Keffaret, Ramazan orucunun edasını bozana lazım gelirse de, kazasını bozana lazım gelmez.
10 - Abdürrahim Fetvalarından: "Ramazan'da, gündüz kuduz köpek ısırsa, kendi içtihadı veya mütehassıs bir tabibin haber vermesi ile helak olacağını zannedip ilaç içse, keffaret lazım gelmez" (H.Ec. 1/23)
Açıklama: Kuduz köpeğin ısırması sırasında, ilaç veya iğne ile tedaviye girişilmesi, yahut hayati bir tehlike karşısında ilaç kullanılması esasen bir zarurettir. Bu sebeple keffareti gerektirmez. Ramazan çıktıktan sonra gününe gün kaza etmesi gerekir.
11 - Soru: Kulağa damlatılan şeyle oruç bozulursa sadece kaza mı, yoksa kaza ile birlikte keffaret mi gerekir?
Cevap: Sadece kaza gerekir.
SORU: Cünüplü kimse namaz ve oruç tutar, fakat cünüplü olduğunu bilmezse, bir müddet sonra cünüplü olduğunu anlarsa, ne yapması gerekir?
CEVAP: Tuttuğu oruçlar sahihtir. Önceden kıldığı namazları kaza etmelidir.
SORU: İki kişinin verdiği şahadete göre Ramazan ayını 29 gün oruç tutan kimsenin ne yapması gerekir?
CEVAP: Kaza etmesine gerek yoktur.
SORU: Yolculukta kaza orucu tutabilir miyim? (Yolculuk bir haftadan az sürecektir)
CEVAP: Kaza orucu yolculukta tutulmaz.
SORU: Geçen yıldan kalmış kaza orucu olan kimse şimdiye kadar yerine getirememişse 60 gün yerine başka bir şey yapabilir mi?
CEVAP: Bilerek tutmadığı her bir gün için 60 fakire yemek versin, veya her birine 750 gr. Buğday veya ekmek vb. şeyler versin.
SORU: Ölünün kaza olmuş oruç ve namazını (örneğin 10 yıllık) birkaç kişi bir anda yerine getirebilirler mi? (Örneğin; 5 kişi her biri iki yıllık namaz ve orucun kazasını yerine getirebilirler mi?)
CEVAP: Evet sakıncası yoktur, tertibinde itibarı yoktur.
SORU: Ramazan orucunun kazasında bilmeden bir şey yenilse ve kazayı yerine getirmek için yeterli zamanda olsa tuttuğu orucun hükmü nedir?
CEVAP: Bilmeden-sehven yerse sakıncası yoktur. Oruç batıl olmaz.
SORU: Deli olan bir adamın, kendine gelip iyileşince, delilik zamanında tutmadığı oruçları kaza etmesi gerekir mi?
CEVAP: Deli olan bir adamın, kendine gelip iyileşince, delilik zamanında tutmadığı oruçları kaza etmesi farz değildir, tutmasına gerek yoktur.
SORU: Kâfir birisi Müslüman olursa, kâfirlik döneminin oruçlarını kaza etmesi gerekir mi?
CEVAP: Kâfir birisi Müslüman olursa, kâfirlik döneminin oruçlarını kaza etmesi gerekmez.
Soru: Müslüman olan birisi kâfir olur ve sonra yeniden Müslüman olursa, kâfirlik döneminde tutmadığı oruçların kazasını yerine getirmelimidir?
Cevap: Evet, Müslüman olan birisi kâfir olur ve sonra yeniden Müslüman olursa, kâfirlik döneminde tutmadığı oruçların kazasını yerine getirmelidir.
SORU: İnsan sarhoş olduğundan dolayı oruç tutamamışsa ne yapmalıdır?
CEVAP: Sarhoşluktan dolayı tutulmayan oruçların kazası tutulmalıdır.
SORU: Birkaç ramazandan orucu kazaya kalan kimse, bunlardan hangisini önce tutmalıdır?
CEVAP: Birkaç ramazandan orucu kazaya kalan kimse, bunlardan hangisini isterse önce tutabilir; sakıncası yoktur. Ancak, eğer son ramazanın kazası için vakit dar olursa, meselâ, son ramazandan beş gün orucu kazaya kalmış olur ve sonraki ramazana da beş gün kalmış olursa, önce son ramazanın kazasını tutması daha iyidir.
SORU: Her gün için bir mud (yaklaşık 750 gr.) yiyecek vermesi gereken kimse, birkaç günün kefaretini tek bir fakire verebilir mi?
CEVAP: Her gün için bir mud (yaklaşık 750 gr.) yiyecek vermesi gereken kimse, birkaç günün kefaretini tek bir fakire verebilir.
SORU: Ramazan orucunun kazasını birkaç yıl geciktiren kimse ne yapmalıdır?
CEVAP: Ramazan orucunun kazasını birkaç yıl geciktiren kimse, hem bu kaza oruçları tutmalı, hem de geciktirdiği birinci yıl için, her gününe bir fakire bir mud yiyecek vermelidir. İlk yılın dışındaki yıllar için bir şey farz olmaz.
SORU: Sorum şu; Bir kimse, ramazan orucunu bilerek tutmazsa ne olur? Ve ayrıca bir dahaki Ramazana kadar da kaza etmezse ne yapması gerekir?
CEVAP: Bir kimse, ramazan orucunu bilerek tutmazsa, üzerine hem kaza, hem de keffaret yani bir köle azat etmek veya altmış fakiri doyurmak veya iki ay oruç tutmak gerekir. Eğer o orucun kazasını gelecek ramazana kadar tutmazsa, ayrıca farz ihtiyat gereği, her gün için fakire yaklaşık 750 gr. yiyecek keffaret vermesi gerekir
SORU: Ramazan orucunu bilerek tutmayan bir kimse, aynı günde orucu bozan başka bir şey de yaparsa ne yapması gerekir?
CEVAP: Ramazan orucunu bilerek tutmayan bir kimse, aynı günde birkaç defa cinsel ilişki kurar veya istimna yapar veya orucu bozan başka bir şey yaparsa, keffaret tekrarlanmaz, tek bir keffaret ödemesi yeterlidir.
SORU: Babanın ölümünden sonra kazaya kalan oruçlarını kim tutmalıdır?
CEVAP: Babanın ölümünden sonra kazaya kalan oruçlarını büyük erkek evladının yerine getirmesi ihtiyat gereği farzdır. Her gün için 750 gr. yiyecek fakirlere verebilir. Varisler razı olursa, ölünün malından ödeyebilir.
SORU: Üzerinde adak orucu veya ecir orucu gibi ramazan orucundan başka farz bir orucu kalan baba, eğer bunu kaza etmeden ölürse, büyük erkek evlada onu kaza etmesi farz mıdır?
CEVAP: Hayır, üzerinde adak orucu veya ecir orucu gibi ramazan orucundan başka farz bir orucu kalan baba, eğer bunu kaza etmeden ölürse, büyük erkek evlada onu kaza etmesi farz değildir.
1 - Soru: Ramazan-ı şerif ayı yaz günlerine rastladığında, kişi eline orağını almış ve çoluk çocuğunun rızkını toplamak zorunda oluyor. Ramazan-ı şerif ayının geldiği bu ayda çalışmasa geçim darlığına düşecek. Böyle bir kimse, orucunu kazaya bırakabilir mi? Orucunu kazaya bırakırsa Allah'ın huzurunda sorumlu düşer mi?
Cevap: Ramazan ayının sıcak günlere rastlaması ile bir kimsenin de çalışmak mecburiyetinde olması, orucu bırakıp ve sonra kaza etmesine cevaz vermez. Müslüman, her işini Allah'ın emrine göre ayarlamak mecburiyetindedir. Yoksa, dinin hükümlerini kendi durumuna ve keyfine göre zorlaması, kendini aldatmak ve ahiret hayatını harap etmek olur.
2 - Soru: Ramazan orucunu, hastalık sebebiyle tutamayan kimsenin ne yapması lazımdır? Orucu kaza ederken nasıl ve ne zaman niyet eder?
Cevap: Hastalık sebebiyle Ramazan orucunu tutamayan bir mü'min, iyileştikten sonra gününe gün kaza eder. Niyetini geceden (gün battıktan sonra imsak vaktine kadar olan zaman içinde) yapar. Niyetini, "En son kazaya kalan Ramazan-ı şerif orucunu tutmaya niyet ettim" şeklinde yapar.
3 - Soru: Bir kimse, Ramazan ayı içerisinde, "Yarın zor bir işe gideceğim, hava da çok sıcak" deyip oruca niyetlenmese, yalnız kaza mı lazım gelir, yoksa kaza ve keffaret mi gerekir?
Cevap: Dünyada sadece kaza, laubali hareketinden dolayı ahirette ağır bir ceza lazım gelir. Zira kefaret, oruca niyet etmemenin cezası değil, orucu bozmanın cezası olmaktadır.
4 - Soru: Bir kimse Ramazan'da, gafletinin icabı olarak sahur yemeğine uyanmasa ve sabahleyin uyandığında da niyet etmeyip oruç tutmasa buna kaza mı yoksa kaza ile birlikte kefaret mi lazım gelir?
Cevap: Sadece kaza lazım gelir. Zira kefaret, orucu tutmamaktan değil, niyet edilmiş bulunan bir orucun bozulmasından dolayı lazım gelmektedir.
5 - Soru: Kaza orucu olan bir kimse, üç aylarda oruç tutmak isterse niyeti nasıl yapacak?
Cevap: "En son kazaya kalmış Ramazan orucunu tutmaya niyet ettim" demelidir.
6 - Netice Fetvalarından: "Kendi sun'u olmaksızın kusup, orucunun bozulduğu zanni ile, iftar etse yalnız kaza lazım gelir" (H.Ec. c. 1/227
Açıklama: Kendi kendine gelen kusmalar, ağız doluu olmazsa, orucun bozulmadığında Hanefi imamlarının ittifakı vardır. Şayet kişi onu yutarak geri gönderirse, İmam Muhammed'e göre oruç bozulursa da İmam Ebu Yusuf'a göre bozulmaz.
Eğer kusma, ağız dolusu olur da kendiliğinden içeri giderse İmam Ebu Yusuf'a göre orucu bozar. İmam Muhammed'e göre bozmaz. Oruç tutan bir kimse, kendiliğinden gelen bir kusma sonunda, Hanefi imamlarının ihtilafının kati neticesini bilememesi yüzünden orucunun bozulduğunu sanıp iftar etse, sadece kaza lazım gelir. Orucunu bozma kastı bulunmadığı için keffaret icap etmez.
7 - Feyziye Fetvalarından: "Birkaç defa baygınlık geçirmekle ikindiden sonra orucunu bozsa keffaret lazım gelmez (sadece kaza icap eder)" (H.Ec. c. 1/23)
8 - Soru: Bir kimse, Ramazan orucunu tuttuğu sırada pişmemiş kuru pirinç yemiş olsa keffaret icap eder mi?
Cevap: Hayır, sadece kaza tutması yeterli.
9 - Abdürrahim Fetvalarından: "Ramazan'dan başka günlerde Ramazan orucunun kazasına niyet eden kimse orucunu (kasten) bozmuş olsa (sadece) kaza lazım olur (Fakat) kefaret icap etmez" (H. Ec. 1/22)
Açıklama: Keffaret, Ramazan orucunun edasını bozana lazım gelirse de, kazasını bozana lazım gelmez.
10 - Abdürrahim Fetvalarından: "Ramazan'da, gündüz kuduz köpek ısırsa, kendi içtihadı veya mütehassıs bir tabibin haber vermesi ile helak olacağını zannedip ilaç içse, keffaret lazım gelmez" (H.Ec. 1/23)
Açıklama: Kuduz köpeğin ısırması sırasında, ilaç veya iğne ile tedaviye girişilmesi, yahut hayati bir tehlike karşısında ilaç kullanılması esasen bir zarurettir. Bu sebeple keffareti gerektirmez. Ramazan çıktıktan sonra gününe gün kaza etmesi gerekir.
11 - Soru: Kulağa damlatılan şeyle oruç bozulursa sadece kaza mı, yoksa kaza ile birlikte keffaret mi gerekir?
Cevap: Sadece kaza gerekir.
