İstanbul Müftülüğü’ne atanan Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Rahmi Yaran, kendisinden önceki Müftü Çağrıcı’nın başlattığı camilerin ve kadınların ibadet mekânlarının iyileştirilmesi çalışmasını çok önemsediğini vurgulayarak “Bu zaten öyle hemen bitecek bir çalışma değil, uzun solukludur. Bu çalışma eskiden bu yana benim gönlümde olan bir çalışmadır. Onu daha nasıl ileriye götürebiliriz gayreti içinde olabiliriz. Peygamber Efendimizin zamanındaki gibi kadınların camiyle olan irtibatlarını artırmalıyız. Peygamber Efendimizin zamanında kadınlar vakit ve bayram namazlarına geliyorlardı. Zamanla kadınların camiye gelişlerinin istismar edildiğini düşünenler oluştu. Belki belli bir süre bu iyi niyetle yapıldı ama bu devamlılık kazanmamalıydı. Gönlüm ister ki, Peygamber Efendimizin zamanındaki gibi erkekler ve kadınlar namazı beraber kılsın, hutbeyi hep beraber dinleyelim ve o heyecanı hep birlikte yaşayalım. Bu söylediklerim yadırganabilir ama toplumu buna hazırlamak lazım. Tabii ki bunlar aniden yapılacak işler değil” diye konuştu. Yaran’ın açıklamalarını ilahiyatçılarla tartışmaya açtık. Kadın-erkek beraber namaz kılabilir mi? Kim nerede saf tutmalı? İşte farklı görüşler...
"Düşüncenin kirlenmemesi için arkaya geçsinler"
İlahiyatçı Prof.Dr. SÜLEYMAN ATEŞ
İSLAM dini, sadece erkeklerin dini değil; kadınların da dinidir. Toplumu oluşturan bireylerin yarısı kadın yarısı erkektir. Dini görevler bakımından da kadın ve erkek arasında fark yoktur. Hatta cuma namazı erkeklere olduğu gibi kadınlara da farzdır ama zamanla sanki kadınlara farz değilmiş gibi bir inanış oluşmuş ve kadınlar
evlere kapatılmışlardır. Kadınları toplumdışına atmak doğru değil. Camiye gelmeleri uygundur. Yenimüftünün
önerisi gayet yerinde ama kadınların camiye gelmeleri düzenlenmelidir. Kadın ve erkek aynı safta duramaz, yan yana bulunamazlar, erkeklerin arkasında saf tutmaları lazımdır. Bu, kadının arka plana atılması değil adab-ımuaşeret bakımından, düşüncenin kirlenmemesi bakımından gereklidir. Peygamberimiz zamanında
uygulanan sistemde budur.
‘Farz değil ama camide kılsalar güzel olur’
MÜ İlahiyat Fak. Öğr. Üy. Prof.Dr.MEHMET ERKAL
TABİİ ki kadınlar da camide namaz kılsınlar, bu öneriyi reddetmek mümkün değil. Cuma namazını camide kılsalar, ki mecbur değiller, çok güzel olur. Diğer vakitleri de yine mecbur olmamalarına rağmen camide kılmaları güzel olur. Bayram namazı da buna dahil. Ama camide bir kural var. Önde erkekler, arkada kadınlar ve çocuklar olacak.
Bu tertibe riayet etmek şartıyla tabii ki kadınlar camide namaz kılabilirler.
İlahiyatçı Prof. Dr. Beyza Bilgin
‘Kadınlar camide ana bölümü istiyor’
ESKİ İstanbul Müftüsü Mustafa Çağrıcı da bu görüşü destekliyordu, demek ki yeni müftü de bu anlayışı
devam ettirecek. Diyanet de camilerde kadınlara yer açılması konusunda bazı beyanatlar vermişti. Hepsi birlikte çalışırsa bu konuda ilerlenebilir. Bugün kadın müftü yardımcıları var, Diyanet’in her bölümünde kadınlar var. Eskiden böyle değildi ama bugün yüksek tahsil yapmış, işinin ehli kadınlar da söz sahibi bu alanda. Hemen hemen her üniversitede ilahiyat fakültesi var. Hatta bu fakültelerde kızların sayısı erkeklere göre çok fazla. Mesela Ankara
merkezde yüzde 60 kız öğrenci var. Ve artık camilerde ana bölüm bize verilsin, erkekler balkona çıksın diyorlar. Bu örneğe de bakarak rahatlıkla söyleyebiliriz ki zemin az çok hazır. Diyanet İşleri, din görevlileri yoluyla halkı buna hazırlamalı. Burada İslam’a aykırı hiçbir şey yok. Karma ibadet diyecek kadar ileri gitmeyelim, önce buna alışılsın, sonra onu da konuşabiliriz.
İlahiyatçı Araştırmacı Yazar İsmail Nacar
‘Karma ibadet olmaz, namaza konsantrasyonu engeller’
YENİDEN bir aydınlanma yoluna girmek için bu ve buna benzer konularda cesurca adımlar atmak gerekir. Türkiye’de hakikaten cami sadece erkeklere mahsus bir ibadet alanıymış gibi bir algı var. İran’da böyle değil mesela. Zaten İslamiyet’te cami sadece ibadet dilen bir yer değildir sosyalleşilen, toplumun genel olarak yaptığı
şeyleri yapmaya devam ettiği bir yerdir. Eskiden düğünler de orada yapılırdı, ilmi sohbetler de orada yapılırdı vs. Üstelik günümüzde camilerin sayıları on binlerce artmışken camiler sadece namaz kılmak içinmiş gibi kullanılıyor.
Ben yavaş yavaş bu tür konularda yenilenmelerin yaşanabileceğini düşünüyorum. Rahmi Yaran’ı tebrik ediyorum ve bu konularda mümkün olduğu kadar böyle akıllı açılımlar yapmasını faydalı buluyorum. Sadece kadınların
camideki yeri ile ilgili değil camilerin fonksiyonuyla da ilgili açılımlar yapmasını bekliyorum. Kadınların rahat bir şekilde namaz kılabilmeleri için bir düzenlemenin yapılması lazım. Yalnız bu düzenleme yapılırken öncelik, güzel
yer, ön saflar erkeğe aittir gibi bir algıyla yapılmamalıdır.
Düzenlemede eşit bir uygulama gözetmek gerekir. İslam hukukunda zaten kadının özel avantajları vardır. Şu anda cami düzenlemesinde camiye giden kadın sayısının çok az olması da bir sıkıntı yaşanmasına sebep oluyor. Camiye gelen kadın sayısı 30-40 kişi kadar olduğu için mecburen balkonlarda ibadet etmek durumunda kalıyorlar. Ama kadınların camilere olan ilgisi artırıldığı zaman erkek ve kadınlar için uygun ve eşit cami düzenlemeleri yapılmaya başlanabilir. Rahat bir ibadet şuuru içerisinde ibadet edebilmek için insanın doğasını esas almak gerekir. Bir arada karma bir ibadet ve cami düzenlemesi değil, ayrı ayrı ama eşit bir cami düzenlemesi yapmak gerekir. Bu sadece kadınlar için geçerli değil, erkeklerin de daha rahat namaz kılabilmesi için gerekli olan bir uygulamadır. İnsanların belli bir yaratılışı var ve bu yaratılış içerisinde insanlar namaz kılsalar dahi kendilerini belli yerlere kadar kontrol edebilirler. Tamamen namaza konsantre olmak için kadın ve erkek mümkün olduğu kadar belli bir disiplin içerisinde aynı camide ayrı ayrı namazlarını kılabilirler.
"Kadınların arkada kılması şart değil sağlı sollu da olabilir"
İlahiyatçı Yazar İHSAN ELİAÇIK
Birlikte namaz kılmanın koşulları var. Peygamber zamanında zaten kadınlar ve erkekler mescitte birlikte namaz kılıyorlardı. Genellikle usul böyleydi. Erkekler ön tarafta, kadınlar onların arkasında, çocuklar da kadınların arkasında dururdu. Açık geniş arazilerde ise sol tarafta kadınlar, sağ tarafta erkekler veya tam tersi gibi önden arkaya doğru ya da sağdan sola doğru bir diziliş vardı. Kadın ve erkek birlikte namaz kılar, hutbe dinlerdi. İslam tarihinde Hz. Peygamber’in yaptığı bir uygulamadır bu zaten. Birlikte namaz kılmak, karma namaz kılmak değildir. Hem Peygamber’in böyle bir uygulaması yoktur hem de bana göre uygun değildir. Camide karma namaz olmaz. Ama sağlı sollu, önlü arkalı namaz olabilir.
Kadınların illa arkada olması da şart değil. İnsanlar buna hazır mı? Bunu konuşurken camilerin durumunu da konuşmak lazım. Genellikle camilerin durumu sorun oluyor. Kadınlar camiye gelse nerede duracak? Cuma namazına gitseler, ki hiçbir sakıncası yok; Peygamber zamanında bayram namazlarına da katılıyorlardı, erkekler her yeri doldurmuş vaziyette. Bu ancak şöyle olabilir: Eğer kadınlardan rağbet gelirse ona göre düzenleme yapılır. Bu yüzden uzun süre uğraşılması gerektiği kanaatindeyim. Çünkü kadınlara gelin deseniz bile gelmiyorlar, öyle bir kültürleri yok, öyle eğitilmemişler. Ama cami ortadan ikiye perdeyle bölünür, içte ikisi erkeklere, üçte biri kadınlara ayrılabilir. Giremeyen erkekler de dışarıda soğukta namaz kılar! Erkeklerin biraz fedakârlık yapması lazım.
HABERTÜRK
