By_SEKOPY
_C*_Özel Harekat_
Bu bitkiye Benjamin Kavçuğu diyenler de var. Her ne kadar içmekân süs bitkisi olarak bilinse de, kışları uzun süreli don yaşanmayan, kış soğukları İstanbuldakinden biraz daha hafif olan yerlerde bahçe bitkisi olarak yetiştirilebilir.
Genel özellikleri
Moraceae (Dutgiller) familyasının Ficus cinsinden bir tür. İklimi ve toprağı uygun olan memleketlerde benjamin 30 metreyi aşabilen büyük bir ağaç olarak gelişebilir. Ofis ve salonlarda ise 3 metreyi bulamaz. Anavatanı güney ve güneydoğu Asya ile Avustralyadır.
Habitat
Benjamin hem sıcak yarı kurak tropikal iklim bölgelerinin hem yağışlı tropikal iklim bölgelerin bitkisidir. Aylarca yağmursuzluğa, aşırı sıcaklara ve haftalarca süren serin yağmurlara uyumludur.
Kullanımı
Dekoratifliği sebebiyle benjamin salonlarda ve ofislerde en çok tercih edilen süs bitkilerindendir. İçmekânlarda havayı temizlediği birçok kaynakta anlatılır fakat siz ciddiye almayın. Benjamin şık, zarif bir gölge sağlayıcı ağaç olduğu için tropikal ve diğer iklimi uygun yerlerde parklara, yol kenarlarına dikilir. Bonsaicilikte de kullanılır.
Kışa dayanıklılık
Uzun sürmemek şartıyla ve kuzeyli yönlerden direkt rüzgâr almamak şartıyla -5C derece soğuğa dayanır. İstanbul, İzmir, Aydın, Ayvalık civarlarında kıyı kesimlerde güneye, güneybatıya bakan duvar diplerinde kışın zarar görmez (belki yapraklarda kısmi dökülmeler olur). Akdeniz bölgesi kıyı kesimleri Benjamin için tam güvenlidir.
Bazı kültivarları
Exotica, Danielle, Gold Princes, Golden King, Hawaii, Naomi, Natasha (ficus Yvig), Nuda, Starlight, Variegata.
Evde, ofiste Benjamin bakımı
İçmekânlarda benjamin yetiştirme tavsiyelerinde her yerde gördüğünüz hava akımları olmaması gerekir tavsiyeleri ancak benjamininizin sağlığını kaybetmesine ve ölüm sürecine girmesine neden oluyor. En başta gelen en önemli şart havadar ortamdır.
Benjamin, Ficus benjamina
Güneş ve rüzgar ihtiyacı
Aslında şiddetli güneş sever ama direkt güneş almayan şiddetli aydınlık yerlerde de hiç kusursuz gelişebilir. Sadece koyu gölge ve gündüzboyu iyi aydınlanmayan mekanlar iyi değildir. Tam tepesinde kuvvetli aydınlatan bir flüoresan lamba varsa bu da yeterlidir. Günde 9 saatten az olmamak şartıyla.
Benjamin için başka hiçbir şey esinti kadar öncelikli önem taşımaz. Sebepsiz sandığınız zamansız yaprak sararması, yaprak dökümü hava akımlarının olmayışı yüzündendir. Gelişiminin durması, aylarca bir tek yaprak açmaması ve yeni çıkarmakta olduğu minik yapraklarını bile dökmesi de yine aynı sebepledir. Ya havasızlık ya yetersiz hava akımları. Yıllardır Benjamin yetiştiriyorum. En iyi en coşkulu yapraklanmayı, gelişmeyi evin hava cereyanı en yoğun köşesinde gördüm. Hava cereyanından koruyunuz ısrarlı tavsiyeleri bir çeşit hurafedir.
Toprak
Asitli ve ötr topraklarda daha iyi gelişir daha sağlıklı olur. Alkalinli (pH 7nin üzerinde) toprakların pek zararı yok ama belki gelişimi daha yavaş olabilir. Önemli değil. Benjamin için toprağın süzekliği ve havadarlığı önemlidir. Eğer hazır poşet toprak kullanacaksanız mutlaka dörtte bir oranında ponza taşı karıştırın. Zira Benjamin (eğer büyükse) ağırlıktan dolayı dik duramaz. Toprağı sıkıştırmak zorundasınız. Poşet topraklar zamanla çok ezilir kökleri tamamıyla havasız bırakır. Ponza taşı işte bu yüzden kesin gereklidir. Sıkıştırmaya hem fazla gerek kalmaz hem sıkıştırsanız bile hiçbir zararı olmaz. Ponza taşı yerine kuvars kumu da olabilir.
Eğer bahçenizin toprağı verimli ve süzek ise ondan kullanabilirsiniz. Yalnız buna mutlaka kum veya ponza taşı katmalısınız. Hafifse ve gevrek ise 1/6 oranında, değilse ona göre arttırın. ¼ oranına kadar arttırabilirsiniz. Kum kuvars kumu olmalı. Akvaryumcularda bulunur.
Sulama, besin verme, yıkama rejimine dikkat edin
Yoğun yaprak dökme zamanında (bu dönem genelde kasım ortasından aralık sonuna kadardır) toprak kupkuru oldukça sulayın. Diğer zamanlarda toprak üst yüzeyi hafifçe kuruduğunda sulayın. Sıcak yaz günlerinde eğer yeri devamlı esintili ise (özellikle de dışarda tutuyorsanız) her gün bile sulayabilirsiniz. Rüzgar + bol sulama bir araya gelirse benjaminler çok güzel dallanıp budaklanır hızlı büyür.
Besin olarak Çiçekcoçturan, Vilmorin, Genta gbi sıvı besinlerden ayda bir iki defa yeterlidir. En sık ölçüsü, o da eğer hızlı gelişim sürekli devam ediyorsa, iki sumada bir besinli su ile sulayın.
Benjaminlerde toprak yıkaması: En geç iki ayda bir banyoya götürüp baştan aşağı yıkayarak toprağını bol bol sulayın. İyi bir toprak yıkama sulaması yapmalısınız. Yapraklarını ve dallarını ne kadar sık yıkarsanız benjamininiz o denli sağlıklı olacaktır. Toprak yıkaması da toprağın ve köklerin sağlığı için önemlidir. Sık sık besin verilen benjaminlerde kesinlikle şarttır.
Saksı, toprak değiştirme
Benjaminin saksısı köklerinin zor sığacağı kadar olmalı. Eğer fazla büyük olursa gelişimi çok yavaş olur. Toprak değiştirmeyi iki veya üç yılda bir defa yapın. Kökler saksı yetersiz kalacak kadar çoğalmışsa az farkla bir boy büyük saksıya aktarın. Saksı-toprak değişimini eğer bulunduğu yerde güçlü hava akımları oluyorsa yılın her zamanında yapabilirsiniz. Değilse sadece mayıstan itibaren eylüle kadar yapmalısınız.
Dinlendirme
Ekim ayı sonundan aralık ayı sonuna kadar sadece toprak kupkuru oldukça sulayın. Besin vermeyin. Suladığınız zaman fazla su kullanmayın (saksı içeriğinin üst yarısının ıslanması yeterli). Mesela 5 litre hacimli toprağa 1 su bardağı su yeter. Dinlendirme esnasında çok fazla havadar bir yerde tutmayın ama ışıksız güneşsiz kalmasın. Bırakın biraz yaprak döksün. Dinlendirme sonunda banyoya götürün adamakıllı yıkayın. Toprağını da bol bol sulayın. Bundan sonra yeri mutlaka çok havadar olmalı ve normal sulamaya beslemeye devam edin. On onbeş gün içinde her yerinden filizler çıkardığını göreceksiniz.
Budama
Hafif budamaları her zaman yapabilirsiniz. Benjaminlere daha ciddi budamayı yaprak dökümü zamanının üçüncü haftada yapın (aralık ayı başı gibi). Korkmadan istediğiniz gibi budayın.
Çoğaltılması
Benjamin çoğaltılmasında en etkili yol » Ficus çoğaltma sayfasında anlattığım çelikle üretme konusunun 2. maddesidir. Orada bakabilirsiniz.
Basit çoğaltma yöntemi: Başlangıç için ocak ayının ortasından mart ayına kadar en iyi zamandır. 10cm kadar, 1 yaşını geçmemiş benjamin dallarından kesip alın. Yapraklarını koparmadan en diplerinden makasla kesin. Sadece en üst üç yaprak kalsın. Çay bardağına yarıdan biraz az su doldurun. Dalı içine yerleştirin. Suyu 10 günde bir defa defa değiştirmelisiniz. Bulunduğu yer havadar ve çok kuvvetli aydın olmalı. Biraz güneş alabilir zararı yok. Köklenmeye başlaması 1 ay sonra başlayabilir. Kökler en az 5cm uzayana kadar bekleyin. Sonra uygun bir toprağa dikeceksiniz. Toprak yeterince nemli olacak, fazla ıslak olmamalı. Diktikten sonra sulamayın. Bir poşete geçirip hava almayacak şekilde bağlayın. Direkt güneş almayan ama kuvvetli aydınlık yerde bir hafta bekletin. Bu sırada kökler toprağa bağlanır kaynaşır. Sonra naylonu açın, güzelce sulayın, bir daha kapatmayın. Yeri esintili olursa süratle büyür.
Zararlıları ve Problemleri
İçmekanlarda hiç eksik olmayan zararlısı örümcek bitlerdir. Buna her ilaç fayda etmez. Benjaminimin yaprakları bitlendi diye çok şikayet geliyor. Birçok parazit türleri benjaminlere musallat olabilir. Ayrıntılı mücadele bilgileri için ve bit türleri için » bitki bitleri sayfasına bakın. Sık sık yıkamak parazitlerden korumak için iyidir tavsiye edilir.
Başka bir zararlısı: Dallarda mercimek kadar kahverengi kabartılar oluşturuyor ve dalları, yaprakları yapış yapış ediyor. Bunun çözümü için şu önerilmiş: Anti bakteriyel olmayan bulaşık deterjanından, bir litre suya 20 damla ekleyip karıştırın. Bununla bütün dalları spreyleyin. Aslında zirai mücadele ilaç satıcılarına sorup gereken ilacı alır kullanırsanız daha iyi olur.
En sık görülen problem, en çok şikâyet konusu zamansız yaprak dökümülmesidir. Benjamin bir ortamdan çok farklı bir ortama yer değişikliğinde yaprak dökebilir. Eğer yeri yeterince havadar isie önemli değildir. 2-3 hafta içinde yeni yerine adapte olur ve yeniden yapraklanmaya başlar. Fakat eğer yeri havadar değilse benjamininiz yapraklarını dökmeye devam edecek, ölüm sürecine girecektir. Hava akımları olmayan mekânlara kesinlikle benjamin tavsiye etmiyorum.
Genel özellikleri
Moraceae (Dutgiller) familyasının Ficus cinsinden bir tür. İklimi ve toprağı uygun olan memleketlerde benjamin 30 metreyi aşabilen büyük bir ağaç olarak gelişebilir. Ofis ve salonlarda ise 3 metreyi bulamaz. Anavatanı güney ve güneydoğu Asya ile Avustralyadır.
Habitat
Benjamin hem sıcak yarı kurak tropikal iklim bölgelerinin hem yağışlı tropikal iklim bölgelerin bitkisidir. Aylarca yağmursuzluğa, aşırı sıcaklara ve haftalarca süren serin yağmurlara uyumludur.
Kullanımı
Dekoratifliği sebebiyle benjamin salonlarda ve ofislerde en çok tercih edilen süs bitkilerindendir. İçmekânlarda havayı temizlediği birçok kaynakta anlatılır fakat siz ciddiye almayın. Benjamin şık, zarif bir gölge sağlayıcı ağaç olduğu için tropikal ve diğer iklimi uygun yerlerde parklara, yol kenarlarına dikilir. Bonsaicilikte de kullanılır.
Kışa dayanıklılık
Uzun sürmemek şartıyla ve kuzeyli yönlerden direkt rüzgâr almamak şartıyla -5C derece soğuğa dayanır. İstanbul, İzmir, Aydın, Ayvalık civarlarında kıyı kesimlerde güneye, güneybatıya bakan duvar diplerinde kışın zarar görmez (belki yapraklarda kısmi dökülmeler olur). Akdeniz bölgesi kıyı kesimleri Benjamin için tam güvenlidir.
Bazı kültivarları
Exotica, Danielle, Gold Princes, Golden King, Hawaii, Naomi, Natasha (ficus Yvig), Nuda, Starlight, Variegata.
Evde, ofiste Benjamin bakımı
İçmekânlarda benjamin yetiştirme tavsiyelerinde her yerde gördüğünüz hava akımları olmaması gerekir tavsiyeleri ancak benjamininizin sağlığını kaybetmesine ve ölüm sürecine girmesine neden oluyor. En başta gelen en önemli şart havadar ortamdır.
Güneş ve rüzgar ihtiyacı
Aslında şiddetli güneş sever ama direkt güneş almayan şiddetli aydınlık yerlerde de hiç kusursuz gelişebilir. Sadece koyu gölge ve gündüzboyu iyi aydınlanmayan mekanlar iyi değildir. Tam tepesinde kuvvetli aydınlatan bir flüoresan lamba varsa bu da yeterlidir. Günde 9 saatten az olmamak şartıyla.
Benjamin için başka hiçbir şey esinti kadar öncelikli önem taşımaz. Sebepsiz sandığınız zamansız yaprak sararması, yaprak dökümü hava akımlarının olmayışı yüzündendir. Gelişiminin durması, aylarca bir tek yaprak açmaması ve yeni çıkarmakta olduğu minik yapraklarını bile dökmesi de yine aynı sebepledir. Ya havasızlık ya yetersiz hava akımları. Yıllardır Benjamin yetiştiriyorum. En iyi en coşkulu yapraklanmayı, gelişmeyi evin hava cereyanı en yoğun köşesinde gördüm. Hava cereyanından koruyunuz ısrarlı tavsiyeleri bir çeşit hurafedir.
Toprak
Asitli ve ötr topraklarda daha iyi gelişir daha sağlıklı olur. Alkalinli (pH 7nin üzerinde) toprakların pek zararı yok ama belki gelişimi daha yavaş olabilir. Önemli değil. Benjamin için toprağın süzekliği ve havadarlığı önemlidir. Eğer hazır poşet toprak kullanacaksanız mutlaka dörtte bir oranında ponza taşı karıştırın. Zira Benjamin (eğer büyükse) ağırlıktan dolayı dik duramaz. Toprağı sıkıştırmak zorundasınız. Poşet topraklar zamanla çok ezilir kökleri tamamıyla havasız bırakır. Ponza taşı işte bu yüzden kesin gereklidir. Sıkıştırmaya hem fazla gerek kalmaz hem sıkıştırsanız bile hiçbir zararı olmaz. Ponza taşı yerine kuvars kumu da olabilir.
Eğer bahçenizin toprağı verimli ve süzek ise ondan kullanabilirsiniz. Yalnız buna mutlaka kum veya ponza taşı katmalısınız. Hafifse ve gevrek ise 1/6 oranında, değilse ona göre arttırın. ¼ oranına kadar arttırabilirsiniz. Kum kuvars kumu olmalı. Akvaryumcularda bulunur.
Sulama, besin verme, yıkama rejimine dikkat edin
Yoğun yaprak dökme zamanında (bu dönem genelde kasım ortasından aralık sonuna kadardır) toprak kupkuru oldukça sulayın. Diğer zamanlarda toprak üst yüzeyi hafifçe kuruduğunda sulayın. Sıcak yaz günlerinde eğer yeri devamlı esintili ise (özellikle de dışarda tutuyorsanız) her gün bile sulayabilirsiniz. Rüzgar + bol sulama bir araya gelirse benjaminler çok güzel dallanıp budaklanır hızlı büyür.
Besin olarak Çiçekcoçturan, Vilmorin, Genta gbi sıvı besinlerden ayda bir iki defa yeterlidir. En sık ölçüsü, o da eğer hızlı gelişim sürekli devam ediyorsa, iki sumada bir besinli su ile sulayın.
Benjaminlerde toprak yıkaması: En geç iki ayda bir banyoya götürüp baştan aşağı yıkayarak toprağını bol bol sulayın. İyi bir toprak yıkama sulaması yapmalısınız. Yapraklarını ve dallarını ne kadar sık yıkarsanız benjamininiz o denli sağlıklı olacaktır. Toprak yıkaması da toprağın ve köklerin sağlığı için önemlidir. Sık sık besin verilen benjaminlerde kesinlikle şarttır.
Saksı, toprak değiştirme
Benjaminin saksısı köklerinin zor sığacağı kadar olmalı. Eğer fazla büyük olursa gelişimi çok yavaş olur. Toprak değiştirmeyi iki veya üç yılda bir defa yapın. Kökler saksı yetersiz kalacak kadar çoğalmışsa az farkla bir boy büyük saksıya aktarın. Saksı-toprak değişimini eğer bulunduğu yerde güçlü hava akımları oluyorsa yılın her zamanında yapabilirsiniz. Değilse sadece mayıstan itibaren eylüle kadar yapmalısınız.
Dinlendirme
Ekim ayı sonundan aralık ayı sonuna kadar sadece toprak kupkuru oldukça sulayın. Besin vermeyin. Suladığınız zaman fazla su kullanmayın (saksı içeriğinin üst yarısının ıslanması yeterli). Mesela 5 litre hacimli toprağa 1 su bardağı su yeter. Dinlendirme esnasında çok fazla havadar bir yerde tutmayın ama ışıksız güneşsiz kalmasın. Bırakın biraz yaprak döksün. Dinlendirme sonunda banyoya götürün adamakıllı yıkayın. Toprağını da bol bol sulayın. Bundan sonra yeri mutlaka çok havadar olmalı ve normal sulamaya beslemeye devam edin. On onbeş gün içinde her yerinden filizler çıkardığını göreceksiniz.
Budama
Hafif budamaları her zaman yapabilirsiniz. Benjaminlere daha ciddi budamayı yaprak dökümü zamanının üçüncü haftada yapın (aralık ayı başı gibi). Korkmadan istediğiniz gibi budayın.
Çoğaltılması
Benjamin çoğaltılmasında en etkili yol » Ficus çoğaltma sayfasında anlattığım çelikle üretme konusunun 2. maddesidir. Orada bakabilirsiniz.
Basit çoğaltma yöntemi: Başlangıç için ocak ayının ortasından mart ayına kadar en iyi zamandır. 10cm kadar, 1 yaşını geçmemiş benjamin dallarından kesip alın. Yapraklarını koparmadan en diplerinden makasla kesin. Sadece en üst üç yaprak kalsın. Çay bardağına yarıdan biraz az su doldurun. Dalı içine yerleştirin. Suyu 10 günde bir defa defa değiştirmelisiniz. Bulunduğu yer havadar ve çok kuvvetli aydın olmalı. Biraz güneş alabilir zararı yok. Köklenmeye başlaması 1 ay sonra başlayabilir. Kökler en az 5cm uzayana kadar bekleyin. Sonra uygun bir toprağa dikeceksiniz. Toprak yeterince nemli olacak, fazla ıslak olmamalı. Diktikten sonra sulamayın. Bir poşete geçirip hava almayacak şekilde bağlayın. Direkt güneş almayan ama kuvvetli aydınlık yerde bir hafta bekletin. Bu sırada kökler toprağa bağlanır kaynaşır. Sonra naylonu açın, güzelce sulayın, bir daha kapatmayın. Yeri esintili olursa süratle büyür.
Zararlıları ve Problemleri
İçmekanlarda hiç eksik olmayan zararlısı örümcek bitlerdir. Buna her ilaç fayda etmez. Benjaminimin yaprakları bitlendi diye çok şikayet geliyor. Birçok parazit türleri benjaminlere musallat olabilir. Ayrıntılı mücadele bilgileri için ve bit türleri için » bitki bitleri sayfasına bakın. Sık sık yıkamak parazitlerden korumak için iyidir tavsiye edilir.
Başka bir zararlısı: Dallarda mercimek kadar kahverengi kabartılar oluşturuyor ve dalları, yaprakları yapış yapış ediyor. Bunun çözümü için şu önerilmiş: Anti bakteriyel olmayan bulaşık deterjanından, bir litre suya 20 damla ekleyip karıştırın. Bununla bütün dalları spreyleyin. Aslında zirai mücadele ilaç satıcılarına sorup gereken ilacı alır kullanırsanız daha iyi olur.
En sık görülen problem, en çok şikâyet konusu zamansız yaprak dökümülmesidir. Benjamin bir ortamdan çok farklı bir ortama yer değişikliğinde yaprak dökebilir. Eğer yeri yeterince havadar isie önemli değildir. 2-3 hafta içinde yeni yerine adapte olur ve yeniden yapraklanmaya başlar. Fakat eğer yeri havadar değilse benjamininiz yapraklarını dökmeye devam edecek, ölüm sürecine girecektir. Hava akımları olmayan mekânlara kesinlikle benjamin tavsiye etmiyorum.