Newwave
Altın Üye
Şempanze Gerçekleri
Kongo'nun Goualougo Üçgeni'nde yaşayan şempanzeler bizleri çok merak ediyor. Üstelik insanlarla temasları neredeyse sıfır olan bu şempanzelerin başka hiçbir yerde görülmemiş, karmaşık bir alet yapma ve kullanma kültürleri var.
Dave Morgan ve Crickette Sanz, birkaç yıl önce Kongo yağmur ormanının derinliklerinde kamp kurdukları sırada, uzaklarda bir yerlerde gürültü çıkaran bir grup erkek şempanzenin seslerini duydu. Bağrış çağrışın giderek yükselmesinden belliydi ki, grup ağaç tepelerinde hızla ilerlemekteydi. Çok geçmeden şempanzelerin dosdoğru bulundukları yere, kampa doğru ilerlediklerini ve kısa süre içinde de tam tepelerinde olacaklarını fark ettiler.
Ve sonra, grup tam da son 20-30 metreyi kat ettiği sırada, orman tamamen sessizliğe büründü. Birkaç saniye sonraysa Sanz ve Morgan, neredeyse tam üstlerindeki bir ağaçtan, usulcacık bir huu sesi duydular. Yukarı baktılar. Orada, şaşkın gözlerle aşağı bakan erişkin bir şempanze vardı. Normalde yabani şempanzeler insanlarla karşılaşınca, panik içinde kaçarlar.
Türlerimiz arasındaki ilişkide genelde bir taraf avcı diğeri de av olduğuna göre (!), bu anlaşılır bir şey. Doğada yaşayan şempanzeler konusunda yapılan araştırmaları güç kılan unsurlardan biri de, işte bu. Yani, insanların yakınında çekingen olmaları. Araştırmaya başlamadan önce bu hayvanların insan görünce kaçmamayı öğrenmeleri gerek. Ki bu da yıllarca, büyük bir özenle ormanda hayvanların izini sürmeyi gerektiren bir alışma süreci anlamına geliyor. Bu süreçten geçmemiş şempanzelerden insanlarla karşılaştıklarında en son beklenecek şeyse, dostlarını yanlarına çağırmaları. Ama o gün aynen öyle oldu. Kısa sürede ikinci bir şempanze belirdi. Sonra üçüncüsü.
Sonra da dördüncüsü. Çılgınca bağırışlar ağaç tepelerine yayıldı. Morgan ve Sanz bilim insanı olabilir. Ama burada inanılmaz bir keşif yapmış gibi davrananlar, şempanzelerdi. Grup gece boyunca ağaç dallarının üstünde oturup heyecanla kamp ateşinin yakılmasını, çadırların kurulmasını ve yemek hazırlanmasını izledi. Lincoln Park Hayvanat Bahçesi ve Yaban Hayatı Koruma Derneği'nde (WCS) doğa koruma uzmanı olan 40 yaşındaki Morgan, yaşadıkları bu deneyim için, "Orta Afrika genelinde tomrukçular hep bu manzarayla karşılaşmış ve kaçak avcılar da bulduklarını vurmuş olmalı diye düşündüm" diyor.
Morgan son on yılın büyük bölümünü Sanz ile birlikte Goualougo Üçgeni araştırma alanında geçirmiş. Burası, Kongo Cumhuriyeti'nin kuzeyinde, Ndoki ve Goualougo nehirleriyle örtüşen, el değmemiş, 380 kilometrekarelik bir orman. Bu yakın karşılaşma karşısında hayrete düşen Morgan ve Sanz, sonu ne zaman gelir diye düşünmeye de başlamışlar. Hava kararmak üzereymiş. Peki şempanzeler nerede yuvalanacak? "Tabii ki çadırlarımızın tam üstünde," diyor Morgan. "Ben 'Aman ne güzel!' havasındaydım. Ama iz sürücülerimiz 'Yok yahu, bu kötü haber' diyorlardı."
Gece boyunca şempanzeler ağaçlarda çığlıklar atmış, dalları sallamış, çadırlara çiş ve kaka yağdırmış ve ekibe dallar fırlatmış. Kimse uyuyamamış. Gün ağarırken şempanzeler de tünedikleri yerlerden inip, ateş yakıp kahvaltı hazırlayan ekibi ormanın zemininden izlemişler. Sonra da, şempanzeler sessizce, birer birer sıvışıp sık bitkilerin arasında kaybolmuşlar.
Kaynak
