monsterghost' Alıntı:
Arkadaşımızın niyetinin kötü olmadığını ,siyasi ve provakatif amaçlar taşımadığını anlamam üzerine cevabımı veriyorum.
Soru: Dersim olayları hakkında bilgi verir misiniz?
Dersim Ayaklanması, Dersim bölgesinde (bugün Tunceli ili) 1930’larda meydana gelen geniş kapsamlı ayaklanmalar.
Osmanlı döneminde yüzyıllarca yurtluk ve ocaklık biçiminde özerk olarak yöne tilen Dersim bölgesinde özellikle Tan zimat döneminde merkezi yönetimin güç lendirilmesi amacına yönelik düzenleme lere karşı sık sık ayaklanmalar çıkmış tı (1847, 1877-78, 1885, 1892, 1893- 95, 1907, 1911, 1916). Yörenin doğal koşulları ve aşiret temeline dayanan top lumsal yapısı, merkezi yönetimin otorite kurmasını engellemişti. Cumhuriyet döne minde de bölgede egemen olan aşiret düze ııini dağıtmak ve devlet gücünü yerleştir mek amacıyla bazı girişimler yapıldı. 1930’ların ilk yarısında bölgede meydana gelen ayaklanmalar bastınldıktan sonra, l935’te 2884 sayılı Tunceli Vilüyeti’nin Ida resi Hakkında Kanun çıkarıldı. Buna göre Tunceli iline bir askeri vali atanacaktı. Aynı zamanda Dördüncü Umumi Müfettiş sıfatı nı alan valinin geniş yönetsel, askeri ve yargısal yetkileri vardı. Düzeni sağlama ve güvenlik açısından gerekli gördüğü durum larda ilde yaşayan kişileri ve aileleri, il sınırları içinde bir yerden başka bir yere göndermeye, il sınırları içinde oturmalarım yasaklamaya da yetkiliydi.
- Yasamn uygulanmaya başlamasıyla 1937 başlarında yeni olaylar çıktı. Bölgede gü venlik sağlanamadı ve hükümet otoritesi kurulamadı. Bu sırada Suriye sınırında ve sınıra yakın bölge ve illerde de benzer olaylar görüldü. Hatay’a bağımsızlık tanı ı Milletler Cemiyeti kararından sonra, iv Rüvülc Millet Meclisi’nd
tarafından kışkırtıldığı ileri sürüldü. Başba kan Ismet Inönü ise, Tunceli ilinde iki yıldır izlenen reform programının amacınm bölge nin uygar bir hale getirilmesi olduğunu belirterek, programın uygulanmasına karşı bölgede direniş görüldüğünü belirtti. Mart- Nisan 1937’de olayların genişlemesi üzerine başlatılan askeri harekat, 13 Eylül 1937’de sona erdi. Ismet Inönü harekatın ardından olayların tamamen bastırıldığını, ayaklan macılardan 250 kişinin ölü olarak ele geçiril diğini ve 1.000 dolayında kişinin de teslim olduğunu açıkladı. Ayaklanmacıları 3 uçak filosu bombaladı. Dünyanın ilk kadın askeri pilotu Sabiha Gökçen harekğtta görev aldı. Yöre halkının bir bölümü başka illerde iskün edildi.
Askeri hareküttan sonra ayaklanmacılar yargılanmaya başladı ve 15 Kasım 1937’de biten yargılamalar sonunda ayaklanmanın önderi Seyyid Rıza’nın da aralarında bulun duğu yedi kişi idam edildi. Çok sayıda ayaklanmacı değişik hapis cezalarına çarptı rıldı. Ama olaylar durulmadı ve 1938’de yeni ayaklanmalar çıktı. Bunun üzerine ikinci bir askeri hareküta girişildi ve Eylül 1938’de ayaklanma tamamen bastırıldı.
Yeterli bilgiyi verdiğimi umarım. Objektif bakılamayacak bir konuya en objektif bakan kaynaklardan alıntıdır. İlginizin devamını ümit ediyorum.
