SAHRANİL
Altın Üye
Bazı insanlar ilişki kurmakta ve bu ilişkilerini sağlıklı bir şekilde sürdürmekte son derece başarısızdırlar. Peki, bunun nedenleri nelerdir. Başarılı olan, etrafına neşe saçan, dost canlısı insanların sırrı nedir?
Uzun yıllar, özellikle çocukların ve gençlerin ilerideki yaşamlarında ne ölçüde başarılı olacakları onların entelektüel zekâ (IQ) düzeyleri ile bağlantılı olarak açıklanmıştır. IQ düzeyi yüksek olan insanların daha yüksek öğrenme, karar alma ve uygulama yeteneklerine sahip olduğu ileri sürülmüştür.
1990’lı yılların ortalarından başlayara k duygusal zekâsı (EQ) yüksek olan insanların yüksek IQ sahibi olanlardan daha başarılı, mutlu ve güvenli olduklarını öne süren görüşler yaygın olarak benimsenmiştir. Son 10 yılda, kişisel ve sosyal olmak üzere iki boyutu olan duygusal zekâya sahip olmak ve onu kullanmak arzulanan ve özendirilen bir yetkinlik olmuştur. Duygusal zekâsı yüksek olanların kendilerini daha iyi tanıdıkları ve yönettikleri ve aynı zamanda başkalarını da daha iyi anladıkları ve onları etkileyebildikleri kabul edilmiştir.
Günümüzün değişen iş ortamlarında ise entelektüel ve duygusal zekânın ötesine geçip, ilişki zekâsının (NQ = Networking Quotient) geliştirilmesi ve kullanılması önerilmekte ve özendirilmekte. İlişki zekâsı, işte ve iş dışında güçlü insan ilişkilerini kurmak ve sağlıklı bir şekilde sürdürmek için gerekli yetkinliklere sahip olmaktır. İlişkilerini karşılıklı saygı ve güvene dayalı olarak güçlü bir şekilde oluşturan, sağlıklı bir şekilde koruyan ve sürekli geliştiren bir kişinin ilişki zekâsı yüksektir.
İlişki zekâsı yüksek insanın çevresi geniştir. Onun çok değişik ilgi alanlarından, farklı düzeylerden insanlarla ilişkileri vardır. Onlarla dosttur, arkadaştır, kolaylıkla iletişim kurar, konuşur, görüşür, davet eder, ziyaret eder. Bir sorusu olduğunda, bir sorun yaşadığında çevresinde mutlaka cevabı bilen, çözüm üretebilen bir ya da birkaç kişi vardır.
Bazı insanlar ilişki kurmakta ve bu ilişkilerini sağlıklı bir şekilde sürdürmekte son derece başarısızdır. Bunun önemli bir nedeni, bu insanların kendilerini başkalarından üstün, önemli ve güçlü görmeleridir. Kendini üstün ve başkalarını küçük görme eğiliminde olanlar ilişkilerinde baskı ve zorlamayı kullanırlar. Başkalarına hükmetmek, emretmek, zorla ve zorbalıkla ilişkilerini sürdürmek bu insanların doğru bildiği ve tercih ettiği davranış biçimidir. Şüphesiz bu davranış, o insanların ilişki zekâlarının düşüklüğünü gösterir.
Bazı insanlar da sürekli olarak ilişkilerinde çatışmacı davranışlar sergilerler. Ne kendilerine ne de karşılarındakine güvenirler. Sürekli olarak kuşku, endişe, şüphe ve stres içindedirler. Önyargılı davranırlar, farklılıkları öne çıkarır ve bunlardan çatışma nedenleri yaratırlar. Bunların da ilişki zekâlarının düşük olduğu açıktır.
Bazıları da açık çatışmanın olumsuz sonuçlarını ve yaratacağı sert tepkileri göze alamadıkları için soğuk savaşı tercih ederler. Karşısındakine ilgisiz ve kayıtsız kalmak, onunla konuşmamak, onu yok saymak, duygusal taciz uygulamak yine düşük ilişki zekâsını gösteren davranışlardır.
Bir diğer ilişki tarzı işbirlikçi davranıştır. Büyük ölçüde çıkar hesaplarına dayanan ya da içinde bulunulan organizasyonun kurallarına ve prosedürlerine uyma endişesinden kaynaklanan bu davranış da yeterince olgunlaşmamış ilişki zekâsını işaret eder. Bu zekâ düzeyindeki kişiler birbirlerine güvenerek ve isteyerek değil, işlerine öyle geldiği ya da kendilerine o şekilde talimat verildiği için işbirlikçi davranırlar.
Bütün bunlara karşın, ilişki zekâ düzeyi yüksek olan kişiler ilişkilerini karşılıklı bağlılık ve içsel bağlantılılık içinde sağlıklı ve sürekli bir şekilde yönetirler. Kendilerini ve karşılarındakini aynı derecede saygın ve değerli görürler. İlişkilerinin sorumluluklarını alırlar. İlişkilerinin her iki taraf için de anlamlı ve kazançlı olması ve süreklilik kazanması için çaba gösterirler. İletişim ve özellikle aktif dinleme becerileri çok yüksektir. Bu insanlarla ilişki içinde olmak güvenli, huzurlu ve başarılı bir yaşamı gerçekleştirmeyi kolaylaştıracaktır.
Diğer taraftan, bazı insanların ilişki davranışları da son derece değişkendir. Bu nedenle, bunların ilişki zekâ düzeyleri hakkında bir karar vermek oldukça zordur. Bu insanlar, ilişkilerinde bazen çatışmacı, bazen baskıcı, bazen de mesafeli ya da rahat ve girişken davranışlar gösterirler. Bunların nasıl davranacaklarını kestirmek oldukça zordur. Aynı insana, benzer durumlarda bile farklı davranarak onu şaşırtabilirler. Bu durumda onunla ilişki içinde olan kişinin ilişki zekâsının çok yüksek olması gerekir.
İçinde bulunduğumuz iş dünyasında ve yaşadığımız iletişim ve bilgi çağında varlığımızı ve etkinliğimizi korumak, amaçlarımıza ulaşmak için yüksek ilişki zekâsı (NQ) sahibi olmak, bu zekâmızı geliştirmek ve kullanmak zorundayız.
