Zülf-ü aruz, Selluka, Vigna caracalla
* Bilimsel sınıflandırma
o Alem: Plantae
o Sınıf: Magnoliopsida
o Takım: Fabales
o Familya: Fabaceae
o Alt familya: Faboideae
o Cins: Vigna
o Botanik adı: Vigna caracalla
* Türkçe İsmi: Selluka, Zülf-ü aruz
Zülf-ü aruz, ülkemizde Akdeniz ve Ege Bölgelerinde rastlanılan, eski İzmir evlerinin vazgeçilmez sarılıcılarından, hoş kokulu bir sarmaşıktır. Tohumla üretildiği ve artık pek kimseler tohumdan üretimle uğraşmadığı için, zamanla kaybolmaya yüz tutmuş çiçekler içine girmiştir.
Yetiştiği Yerler: Güney AmerikaYetiştiği Bölgeler:Tropikal ve subtropikal bölgeler
Habitat: Çok yıllık, çok hızlı büyüyen, odunsu köklü.
Yaprak Yapısı: Üç adet yaprakçıktan oluşan bileşik yaprak yapısına sahitir, yaprak sapı uzundur, yaprakçıkların alt tarafı oval ve uca doğru sivri 5-13 cm büyüklüğünde yapraklara sahiptir.
Çiçekleri: Sap üzerinde çok sayıda çiçekler-krem,lila,pempe renklerinde ve spiral(kulak) formundadır.
Kullanım Alanı: Sarılıcı ve tırmanıcı olarak pergolalar, kameriyeler, balkonlar ve separatörlerde kullanılır.Teraslar ve kış bahçeleri için hoş kokulu süs bitkisidir. Kelebekleri cezbedici yapısı vardır.
Toprak: Tohumlar torfa ekilir. Ekim yapılmadan önce torf, 0.5 lt suya 1 tatlı kaşığı oranında oksijenli su ile hazırlanan solüsyonla sulanır. Kum-Perlit-vemikulit ilaveli geçirgen bir toprakta kullanılabilir.
Tohuma uygulanan işlem: Sert bir kabuğa sahip selluka tohumları, zımpara ile hafifçe, öze inmeden inceltilir. 12 saat boyunca sıcaklığı 43-45 dereceyi geçmeyen sıcak suda bekletilir. (Sıcaklığın sabit kalması sağlanmadan bekletilecektir, yani su soğuduğunda yeniden ısıtılmayacaktır.)
Ekim zamanı: Şubat sonu-Mart başı ekimler erkencilik sağlar. Doğrudan bahçeye ekilecekse Nisan sonu-Mayıs başı tercih edilir.
Ekim aralığı: Selluka tohumu doğrudan bahçeye ekilecekse her tohum çukuruna iki adet tohum konur ve dikim mesafesi 1 m aralıklı olmalıdır. Çünkü selluka geniş bir alana yayılır.Balkon yada terasta bakılacaksa geniş bir saksıya bahçe toprağı+torf karıştırılarak şaşırtılmalıdır.
Ekim derinliği: Tohum boyu kadar.
Çimlenme sıcaklığı: 25-27 C, aydınlık bir ortam, sabit nem oranı, ama asla ıslak değil.
Çimlendirme aşaması: Selluka tohumlarının ekim yapıldığı kaplara sera etkisi yapılmalıdır. Çimlendirme kabının üzerine bir gazete kağıdı onunda üzerine bir cam kapatmalıdır. Kapları sıcağa konulur.(Gazete camdan buharlaşma ile meydana gelecek damlamayı önlemek için.)Hergün cam kaldırılıp kap havalandırılmalıdır. İlk yaprak görüldüğü anda cam kaldırılmalıdır. Fazla sulanıp tohumda çürümeye yol açılmamalı ve toprak nemsiz bırakılmamalıdır.Kesilmiş pet şişelere minik delikler açılarak ta sera etkisi sağlanabilir.
Çimlenme Süresi: 2-4 hafta
Ortalama bitki boyu: 2-8 metre.
Çiçeklenme zamanı: Ağustos-Eylül-Ekim
Su isteği: Toprak kurudukça, kireçsiz, kaliteli su ile. Aşırı sulama kök çürümesi yapar.
Işık ve Yer İsteği: Tam güneş yerlerden hoşlanır, yarı gölgeyi tolere eder. Bitkinin yeri ne kadar fazla güneş alırsa ve sıcak olursa; bitki o kadar fazla çiçek açar ve açan çiçeklerin renkleri o derece koyu olur.
Gübre İsteği: Mart-Nisandan Ağustosa kadar 15 günde bir kompoze sıvı gübre veya saksı harcına katılacak yavaş salınımlı bir gübre.
Çoğaltılması: Tek yıllık sürgünlerden alınan çelikle, yaprak çeliğiyle, adi daldırmayla ve tohumla.
Tohum Alma: Tohum kapsülleri iyice olgunlarştıktan sonra toplanıp, kurumaya bırakılır. Tamamen kuruduklarında kapsüllerden çıkarılır.
Kışı geçirmesi: Çevre ısısı 10-15 C aydınlık bir yerde , zaman zaman sulama, 5 C ye kadar sıcaklıklara dayanabilir.Kökler asla susuz bırakılıp kurutulmamalıdır.
Yapılmaması Gerekenler: Ekilen tohumlar kesinlikle kurcalanmamalıdır. Çimlenme sırasında toprak ıslak değil nemli tutulmalıdır. Tohumlar öze inmeden, hafifçe zımparalanmalıdır.
Hastalık ve Zararlıları: Yaprak bitleri, Beyazsinek, Kırmızı Örümcek, Mantari Hastalıklar.
Fabaceae ailesinden olan Selluka, sarmaşıklar arasında en değerli , en gösterişli sarmaşıktır. Renkten renge giren çiçekleri , tüm yaz boyunca ilk donlara kadar açmaya devam eder. Güzel kokuları yayan bu burgulu çiçekler, kesime gelebilir.
İlk yıl yavaş büyüyüen Selluka buna rağmen çiçeklenir. İkinci yıl ise hızla sararak hakimiyetini ilan eder,yaz başından itibaren günde 30 cm’e varan bir hızla büyüyen Selluka'nın tohumlarının bu kadar değerli ve zor bulunmasının sebebi, sadece karıncalar tarafından polenlenebilir olmasındandır. Çiçekleri polenleyen karıncalarınız yoksa tohum elde edemeyeceğiniz Selluka, dalından çelikleme yöntemi ile de kolayca çoğaltılabilir.
Don sevmeyen Sellukayı, saksıda da kolaylıkla yetiştirebilirsiniz. Kışın iç mekana alacağınız bitkiyi güneş gören aydınlık bir yere koyarsanız çiçekleri ile evinize hem hoş kokusunu verir, hem de renk katar. Dış mekanda , kışın köklerini dondan korumanız gereken Selluka ,fazla bakıma ihtiyaç duymadan 10 yıl aynı yerde yaşar. Toprak seçmez, geçirgen verimli toprakta daha çabuk gelişim gösterir. Güneşli ya da yarı gölgede rahatlıkla yetiştireceğiniz Selluka , tohumdan çok kolay yetiştirilir.
* Bilimsel sınıflandırma
o Alem: Plantae
o Sınıf: Magnoliopsida
o Takım: Fabales
o Familya: Fabaceae
o Alt familya: Faboideae
o Cins: Vigna
o Botanik adı: Vigna caracalla
* Türkçe İsmi: Selluka, Zülf-ü aruz
Zülf-ü aruz, ülkemizde Akdeniz ve Ege Bölgelerinde rastlanılan, eski İzmir evlerinin vazgeçilmez sarılıcılarından, hoş kokulu bir sarmaşıktır. Tohumla üretildiği ve artık pek kimseler tohumdan üretimle uğraşmadığı için, zamanla kaybolmaya yüz tutmuş çiçekler içine girmiştir.
Yetiştiği Yerler: Güney AmerikaYetiştiği Bölgeler:Tropikal ve subtropikal bölgeler
Habitat: Çok yıllık, çok hızlı büyüyen, odunsu köklü.
Yaprak Yapısı: Üç adet yaprakçıktan oluşan bileşik yaprak yapısına sahitir, yaprak sapı uzundur, yaprakçıkların alt tarafı oval ve uca doğru sivri 5-13 cm büyüklüğünde yapraklara sahiptir.
Çiçekleri: Sap üzerinde çok sayıda çiçekler-krem,lila,pempe renklerinde ve spiral(kulak) formundadır.
Kullanım Alanı: Sarılıcı ve tırmanıcı olarak pergolalar, kameriyeler, balkonlar ve separatörlerde kullanılır.Teraslar ve kış bahçeleri için hoş kokulu süs bitkisidir. Kelebekleri cezbedici yapısı vardır.
Toprak: Tohumlar torfa ekilir. Ekim yapılmadan önce torf, 0.5 lt suya 1 tatlı kaşığı oranında oksijenli su ile hazırlanan solüsyonla sulanır. Kum-Perlit-vemikulit ilaveli geçirgen bir toprakta kullanılabilir.
Tohuma uygulanan işlem: Sert bir kabuğa sahip selluka tohumları, zımpara ile hafifçe, öze inmeden inceltilir. 12 saat boyunca sıcaklığı 43-45 dereceyi geçmeyen sıcak suda bekletilir. (Sıcaklığın sabit kalması sağlanmadan bekletilecektir, yani su soğuduğunda yeniden ısıtılmayacaktır.)
Ekim zamanı: Şubat sonu-Mart başı ekimler erkencilik sağlar. Doğrudan bahçeye ekilecekse Nisan sonu-Mayıs başı tercih edilir.
Ekim aralığı: Selluka tohumu doğrudan bahçeye ekilecekse her tohum çukuruna iki adet tohum konur ve dikim mesafesi 1 m aralıklı olmalıdır. Çünkü selluka geniş bir alana yayılır.Balkon yada terasta bakılacaksa geniş bir saksıya bahçe toprağı+torf karıştırılarak şaşırtılmalıdır.
Ekim derinliği: Tohum boyu kadar.
Çimlenme sıcaklığı: 25-27 C, aydınlık bir ortam, sabit nem oranı, ama asla ıslak değil.
Çimlendirme aşaması: Selluka tohumlarının ekim yapıldığı kaplara sera etkisi yapılmalıdır. Çimlendirme kabının üzerine bir gazete kağıdı onunda üzerine bir cam kapatmalıdır. Kapları sıcağa konulur.(Gazete camdan buharlaşma ile meydana gelecek damlamayı önlemek için.)Hergün cam kaldırılıp kap havalandırılmalıdır. İlk yaprak görüldüğü anda cam kaldırılmalıdır. Fazla sulanıp tohumda çürümeye yol açılmamalı ve toprak nemsiz bırakılmamalıdır.Kesilmiş pet şişelere minik delikler açılarak ta sera etkisi sağlanabilir.
Çimlenme Süresi: 2-4 hafta
Ortalama bitki boyu: 2-8 metre.
Çiçeklenme zamanı: Ağustos-Eylül-Ekim
Su isteği: Toprak kurudukça, kireçsiz, kaliteli su ile. Aşırı sulama kök çürümesi yapar.
Işık ve Yer İsteği: Tam güneş yerlerden hoşlanır, yarı gölgeyi tolere eder. Bitkinin yeri ne kadar fazla güneş alırsa ve sıcak olursa; bitki o kadar fazla çiçek açar ve açan çiçeklerin renkleri o derece koyu olur.
Gübre İsteği: Mart-Nisandan Ağustosa kadar 15 günde bir kompoze sıvı gübre veya saksı harcına katılacak yavaş salınımlı bir gübre.
Çoğaltılması: Tek yıllık sürgünlerden alınan çelikle, yaprak çeliğiyle, adi daldırmayla ve tohumla.
Tohum Alma: Tohum kapsülleri iyice olgunlarştıktan sonra toplanıp, kurumaya bırakılır. Tamamen kuruduklarında kapsüllerden çıkarılır.
Kışı geçirmesi: Çevre ısısı 10-15 C aydınlık bir yerde , zaman zaman sulama, 5 C ye kadar sıcaklıklara dayanabilir.Kökler asla susuz bırakılıp kurutulmamalıdır.
Yapılmaması Gerekenler: Ekilen tohumlar kesinlikle kurcalanmamalıdır. Çimlenme sırasında toprak ıslak değil nemli tutulmalıdır. Tohumlar öze inmeden, hafifçe zımparalanmalıdır.
Hastalık ve Zararlıları: Yaprak bitleri, Beyazsinek, Kırmızı Örümcek, Mantari Hastalıklar.
Fabaceae ailesinden olan Selluka, sarmaşıklar arasında en değerli , en gösterişli sarmaşıktır. Renkten renge giren çiçekleri , tüm yaz boyunca ilk donlara kadar açmaya devam eder. Güzel kokuları yayan bu burgulu çiçekler, kesime gelebilir.
İlk yıl yavaş büyüyüen Selluka buna rağmen çiçeklenir. İkinci yıl ise hızla sararak hakimiyetini ilan eder,yaz başından itibaren günde 30 cm’e varan bir hızla büyüyen Selluka'nın tohumlarının bu kadar değerli ve zor bulunmasının sebebi, sadece karıncalar tarafından polenlenebilir olmasındandır. Çiçekleri polenleyen karıncalarınız yoksa tohum elde edemeyeceğiniz Selluka, dalından çelikleme yöntemi ile de kolayca çoğaltılabilir.
Don sevmeyen Sellukayı, saksıda da kolaylıkla yetiştirebilirsiniz. Kışın iç mekana alacağınız bitkiyi güneş gören aydınlık bir yere koyarsanız çiçekleri ile evinize hem hoş kokusunu verir, hem de renk katar. Dış mekanda , kışın köklerini dondan korumanız gereken Selluka ,fazla bakıma ihtiyaç duymadan 10 yıl aynı yerde yaşar. Toprak seçmez, geçirgen verimli toprakta daha çabuk gelişim gösterir. Güneşli ya da yarı gölgede rahatlıkla yetiştireceğiniz Selluka , tohumdan çok kolay yetiştirilir.
