Ürününü daha çok sattırmak isteyen şirketler eskiden reklam ajanslarının yolunu tutar, bir taraftan da gazete ve TV kampanyaları için kesenin ağzını açarlardı. Reklam ajansları da hedef kitleyi tam onikiden vurabilmek için günlerce haftalarca kafa patlatır, en çarpıcı sloganı, en cok konuşulacak kampanyayı ortaya koyabilmek için ter dökerdi.
Bu yöntem kısmen de olsa hâlâ geçerli. Ancak reklam kampanyaları için gazetelere ve televizyonlara duyulan ihtiyaç internetin yaygınlaşmasıyla birlikte hayli azalmış durumda. Çok ziyaret edilen internet sayfalarına verilen banner reklamların ardından Google reklamları ve kelime bazlı reklamcılık ortaya çıkarken şimdi de sosyal ağlar yeni reklam mecraları haline geldi.
Dünyanın en büyük sosyal ağı Facebook, yaklaşık iki yıldır düzenli olarak geliştirdiği akıllı reklam uygulamasıyla, reklam sektörünün ortasında atom bombası etkisinde patlama yarattı. Bu patlamanın etkileri o kadar büyüktü ki New York Times bu gelişmeyi yüzyılın icadı olarak tanımladı. Amerikan gazetesi bu tanımlamayı yapmakta çokta haksız sayılmazdı zira Facebook reklamlarının aktif kullanıcısı bir milyonu aştı. Facebook reklamlarının akıllı tanımını hak etmesindeki en büyük etken, hiç kuşkusuz reklamların istenilen hedef kitleye, istenilen zamanda, istenilen şekilde ulaştırılabiliyor olması ve bunu da çok düşük bir maliyetle gerçekleştirebilmesi.
Hubspot.comun verdiği bilgilere göre 2010 yılında sosyal medyaya ABDde 1,7 milyar dolar, tüm dünyada 3,4 milyar dolar harcandı. ABDdeki sosyal medya reklamlarının 2011de yüzde 55 oranında artacağı ve 3,1 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.
Sosyal medya reklamlarının bu kadar büyük bir parasal boyuta ve kullanıcı sayısına ulaşmasının nedeni tıpkı Google reklamları gibi çok küçük bütçelerle de yapılabilmesi. Örneğin Mecidiyeköyde bir kadın kuaförü işleten Murat Bıaydar da Facebook reklamlarından yararlananlardan. Facebookta reklam kampanyası için 700 TL ayırmıştım ve yaklaşık 5 aydır kampanyamı devam ettiriyorum diyen Baydar, sadece bu reklam kampanyası aracılığıyla Mecidiyeköy civarından 10dan fazla daimi müşteri kazandığını söylüyor. İkincil bir yardım almadan, sadece kendi çabasıyla oluşturduğu reklam kampanyasıyla işlerine katkıda bulunduğunu söyleyen Murat Baydar, reklam kampanyasını devam ettireceğini de sözlerine ekliyor. Mahalle kuaförünün kendi çabasıyla hedef kitlesine ulaşması dışında, Facebook reklamlarını sadece kendi kişisel Facebook profilini veya fan sayfasını reklam etmek için kullanan binlerce kişi de bulunuyor. Facebook kullanıcısı olan herkes, sitede gezinti yaparken sağ kısımda gözüken küçük reklam kutucuklarına göz atacak olursa durumun ne kadar büyüyerek yaygınlaştığını anlayacaktır. Üyelerinin yazmış olduğu şiirleri düzenli olarak paylaşanKalem Kurusu adlı fan sayfasına, güncel futbol yorumlarının yapıldığı bir blog sitesine, birbirinden ilginç videoların paylaşıldığı bir video sitesine veya sevgilisine sevgisini farklı yollarla göstermek isteyen bir aşığa Facebook reklamlarında rastlamanız mümkün.
Değişen reklam anlayışını kabullenen ve kullanmaya başlayan yüzlerce büyük ölçekli şirket de bulunuyor. Ünlü giyim mağazaları, süpermarket zincirleri, eğitim programları, turizm acenteleri , çeşitli toptan internet satış mağazaları da Facebook reklam sistemini düzenli olarak kullanıyorlar. İndirim fırsatlarını, hediye kuponlarını, son gelişmelerini akıllı reklamlarla tüketicilerine ulaştırıyorlar.
Tabii sosyal medya için harcanan reklam bütçelerinden en büyük payı en büyük kullanıcı sayısına sahip olan Facebook alıyor. Facebookun yüzde 53lük payını yüzde 17yle MsSpace izliyor. Reklam uygulamasına yeni giren Twitterın payı ise şimdilik yüzde 3 düzeyinde.
Facebookun takipçisi Twitter
Facebook gibi reklam kullanımını bütün kullanıcılarına bu yılın başında açan Twitterın reklam uygulaması Facebooka göre birkaç farklılık içeriyor. Twitterda yayınlanacak olan reklamlarımız en az 1 ay boyunca yayınlanacak şekilde belirleniyor. İnternet sitesinde kendi reklamını yapmak isteyen kullanıcının veya şirketin girmiş olduğu twitler ana sayfada düzenli olarak gösteriliyor (sponsor bağlantı şeklinde). Böylelikle kullanıcı veya şirket takipçi sayısını rasyonel bir şekilde arttırma şansına erişiyor. Ayrıca Twitterda trend topiclerde gözükebilmek gibi bir ayrıcalık da sağlanmış. Ancak maliyet Facebooka göre çok tuzlu; bütçenizin en az 7 bin 500 TL olması gerekiyor. Bu gelişmeyi Twitterın Facebooku taklit etme çabası gibi görenler de bulunuyor ancak bloglara düşen yazılara göre Twitterın reklam kullanımında yaratacağı farklılıklar nedeniyle, yeni reklam sistemi Facebook reklamlarından kolaylıkla ayırt edilebiliyor.
Sosyal ağların insanların yaşayış şekillerindeki doğrudan etkisini fazla çaba göstermeden fark edebiliriz. İnternet kullanıcılarının kişisel gelişimlerinde bile interneti etkin olarak kullanması, sıkıştıkları her konuda anında internet aracılığıyla yardım alabilmesi, sahip olduklarını yine internet aracılığıyla bütün dünyayla aynı anda paylaşabilmesi, internetin hâkimiyet alanını geliştirmesinde etkili oluyor. Artık sanal dünya ilereel dünya etkileşim içine girmeye başlıyor ve internette küçük, büyük bir yere sahip olabilmek önem arz ediyor. Facebookun hareket kazandırdığı ve Twitterın yeni yıl planında önemli bir yer edinen yeni reklam sistemlerinin önümüzdeki günlerde, Türkiyede de yaygınlaşacağını ve reklam bütçeleri içinde önemli yer edineceğini tahmin etmek hiç de zor değil.