[-] Normal [+] HaberTavsiye EtYazdırPaylaş Yorum YazSosyal güvenlik sisteminde reform adı altında çıkarılan 'Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası Yasası'nın üzerinden tam bir yıl geçti. Hükümetin büyük iddialarla çıkardığı ilgili yasa, geçen bir yıl içinde sistemin sorunlarına çare olmak bir tarafa sorunları daha da ağırlaştırdı.
Türk-İş'in araştırmasına göre, sosyal güvenlik sisteminde kapsam dışında olan nüfus 2007 yılında yüzde 17 iken bu oran 2008 ve 2009 yıllarında yüzde 19'a yükseldi. Sistemin kapsamı içine giremeyen kesimi ise gelir düzeyi çok düşük olan yoksul vatandaşlar oluşturuyor.
Reformun dördüncü ayağını oluşturan 'Sosyal Yardım ve Primsiz Ödemeler Kanunu'nun vaatlere rağmen bugüne kadar çıkarılmaması da 'kapsam' sorununu daha da körükledi. Çünkü kapsam sorununun yani fakir vatandaşların sosyal devlet ilkesine uygun bir şekilde sistemden yararlanabilmesi için bu yasanın çıkarılması bir zorunluluk arz ediyor. Ama hala Türkiye'de kamu kurumları arasında bile 'yoksul'un ortak bir tanımı yok. Belediyelerin 'yoksul' tanımı ile Başbakanlığın 'yoksul' tanımları bile bir birine uymuyor.
Sistemdeki açık büyüyor
AKP'nin ikinci bir iddiası olan 'sistemin finansman sorunu çözülecek' öngörüsü de gerçekleşmedi. Son bir yıl içinde sistemin verdiği açığın daha da büyüdüğü görülüyor.
Bu açığın en önemli nedeni olan aktif-pasif dengesinin de geriye gittiği gözleniyor. Şöyle ki, küresel krizin en yoğun hissedildiği 2008 yılında bile aktif-pasif dengesi 1.90 iken, bu oran 2009 yılında 1.82'ye düştü. Buna bağlı olarak 2008 yılında 25 milyar 902 milyon lira olan finansman açığı, 2009 yılının ilk 7 ayında 16 milyar 766 milyon liraya yükseltti. Kurumun finansman açığının aynı hızla büyüyeceği varsayılırsa, yılsonuna kadar açık 30 milyar liraya ulaşacak.
Finansman açığının büyümesi genel bütçeden sisteme yapılan transfer tutarını da artırdı. 2008 yılında 35 milyar lira olarak gerçekleşen transfer tutarı, 2009 yılının ilk yedi ayında 30 milyar 923 milyon liraya ulaştı. Yılsonuna kadar bütçeden yapılacak transferlerin 52 milyar lirayı aşacağı tahmin ediliyor.
Tek çatı çöktü
Diğer yandan 'tek çatı' iddiası da gerçekleştirilemedi. Bir yıllık uygulama yeni yapılandırılan sistemin hak ve yükümlülüklerde de birliktelik sağlamadığını ortaya koyuyor. İşçi ve memur emekli aylıklarında bile bu ayrımcılık devam ediyor. Örneğin 2009 yılında memur emeklilerine yüzde 9,3 oranında maaş zammı yapılırken, işçi emeklilerine ise yüzde 4,4 oranında maaş artışı yapılmıştı.
SGK'nın 2,5 yılda 5 kez başkanı değişti
Kurumsal yapının yönetimsel sorunları çözülecekti. Bu konuda sorunların çözümü bir tarafa Sosyal Güvenlik Kurumu, kurulalı 2,5 yıl olmasına rağmen, kurum başkanı tam 5 kez değiştirildi. Burada, 6 ayda bir başkanı değişen kurum, nasıl olacakda kendi yönetimsel sorunlarını çözebilecek? Sorusu akıllara geliyor.
Peki, neden hükümetin büyük iddialarla çıkardığı yasadan beklenen sonuç alınamadı? Uzmanlar, bu sorunun cevabı olarak ise düzenlemenin yani 'reform'un ülkenin temel şartlarına uymamasını gösteriyor. Sosyal güvenlik sistemlerinin toplumların şartlarına uymak zorunda olduğunu bildiren uzmanlar, "Toplumların ekonomik şartları vardır, çalışma hayatı şartları vardır. Sosyal güvenlik sistemleri de bu şartlara uymak zorundadır. Aksi durumda sorunları çözemediğiniz gibi daha da kronikleştirirsiniz" uyarısında bulunuyor.
SGK, 'S.O.S' veriyor - Milli Gazete
Türk-İş'in araştırmasına göre, sosyal güvenlik sisteminde kapsam dışında olan nüfus 2007 yılında yüzde 17 iken bu oran 2008 ve 2009 yıllarında yüzde 19'a yükseldi. Sistemin kapsamı içine giremeyen kesimi ise gelir düzeyi çok düşük olan yoksul vatandaşlar oluşturuyor.
Reformun dördüncü ayağını oluşturan 'Sosyal Yardım ve Primsiz Ödemeler Kanunu'nun vaatlere rağmen bugüne kadar çıkarılmaması da 'kapsam' sorununu daha da körükledi. Çünkü kapsam sorununun yani fakir vatandaşların sosyal devlet ilkesine uygun bir şekilde sistemden yararlanabilmesi için bu yasanın çıkarılması bir zorunluluk arz ediyor. Ama hala Türkiye'de kamu kurumları arasında bile 'yoksul'un ortak bir tanımı yok. Belediyelerin 'yoksul' tanımı ile Başbakanlığın 'yoksul' tanımları bile bir birine uymuyor.
Sistemdeki açık büyüyor
AKP'nin ikinci bir iddiası olan 'sistemin finansman sorunu çözülecek' öngörüsü de gerçekleşmedi. Son bir yıl içinde sistemin verdiği açığın daha da büyüdüğü görülüyor.
Bu açığın en önemli nedeni olan aktif-pasif dengesinin de geriye gittiği gözleniyor. Şöyle ki, küresel krizin en yoğun hissedildiği 2008 yılında bile aktif-pasif dengesi 1.90 iken, bu oran 2009 yılında 1.82'ye düştü. Buna bağlı olarak 2008 yılında 25 milyar 902 milyon lira olan finansman açığı, 2009 yılının ilk 7 ayında 16 milyar 766 milyon liraya yükseltti. Kurumun finansman açığının aynı hızla büyüyeceği varsayılırsa, yılsonuna kadar açık 30 milyar liraya ulaşacak.
Finansman açığının büyümesi genel bütçeden sisteme yapılan transfer tutarını da artırdı. 2008 yılında 35 milyar lira olarak gerçekleşen transfer tutarı, 2009 yılının ilk yedi ayında 30 milyar 923 milyon liraya ulaştı. Yılsonuna kadar bütçeden yapılacak transferlerin 52 milyar lirayı aşacağı tahmin ediliyor.
Tek çatı çöktü
Diğer yandan 'tek çatı' iddiası da gerçekleştirilemedi. Bir yıllık uygulama yeni yapılandırılan sistemin hak ve yükümlülüklerde de birliktelik sağlamadığını ortaya koyuyor. İşçi ve memur emekli aylıklarında bile bu ayrımcılık devam ediyor. Örneğin 2009 yılında memur emeklilerine yüzde 9,3 oranında maaş zammı yapılırken, işçi emeklilerine ise yüzde 4,4 oranında maaş artışı yapılmıştı.
SGK'nın 2,5 yılda 5 kez başkanı değişti
Kurumsal yapının yönetimsel sorunları çözülecekti. Bu konuda sorunların çözümü bir tarafa Sosyal Güvenlik Kurumu, kurulalı 2,5 yıl olmasına rağmen, kurum başkanı tam 5 kez değiştirildi. Burada, 6 ayda bir başkanı değişen kurum, nasıl olacakda kendi yönetimsel sorunlarını çözebilecek? Sorusu akıllara geliyor.
Peki, neden hükümetin büyük iddialarla çıkardığı yasadan beklenen sonuç alınamadı? Uzmanlar, bu sorunun cevabı olarak ise düzenlemenin yani 'reform'un ülkenin temel şartlarına uymamasını gösteriyor. Sosyal güvenlik sistemlerinin toplumların şartlarına uymak zorunda olduğunu bildiren uzmanlar, "Toplumların ekonomik şartları vardır, çalışma hayatı şartları vardır. Sosyal güvenlik sistemleri de bu şartlara uymak zorundadır. Aksi durumda sorunları çözemediğiniz gibi daha da kronikleştirirsiniz" uyarısında bulunuyor.
SGK, 'S.O.S' veriyor - Milli Gazete
