Türkiye ile Suriye arasında son dönemde yaşanan gerginlik, Türk savaş uçağının Suriye tarafından düşürülmesiyle zirve yaptı. Önceki gün Malatyadan kalkan F-4 jeti Lazkiye açıklarında Suriye tarafından vuruldu ve Akdenize düştü. Herkesin aklında tek bir soru var: Yaşanan bu olay Türkiye ve Suriyeyi bir savaşa sürükler mi?
Sadece Türkiyede değil tüm dünyada büyük yankı uyandıran olay sonrası güvenlik zirvesi Başbakan Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında toplandı. Zirvenin ardından Türk jetinin Suriye tarafından düşürüldüğü resmen açıklandı. Uçağı terk ettiği ileri sürülen pilotların durumu ise belirsizliğini koruyor. Türk savaş uçağının düşürülmesinin ardından sessizliğini bozan Suriye Savunma Bakanlığı ise Türk jetini düşürdüklerini doğruladı ve buna gerekçe olarak da uçağın sınır ihlali yaptığını belirtti. Ankaradan yapılan ilk açıklamalar gerekli adımların kararlılıkla atılacağı yönünde. HABERTÜRK, hayati soruyu sordu: Türk jetinin düşürülmesi Türkiye ve Suriye arasında savaşın çıkmasına neden olabilir mi?
"BÖYLE SEBEPTEN SAVAŞ ÇIKMAZ"
Fatih Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğu ERGİL
Türkiyede trafiği düşünün, niye korna çaldın, niye bana uzun uzun baktın diye kavga çıkar. Bunların hiçbiri de o kavga için gerekçe değildir. İşte bu olay tam buna benzer bir gerekçedir. Uçak düşürüldü diye savaş çıkar mı? Bu kadar sudan nedenlerle savaşlar çıkarsa dünya savaştan kurtulmaz. Bir ülkenin bir başka ülkenin savaş uçağını düşürme şartları vardır. Saldırganlık olarak değerlendirilmemesi için ilan edilmiş yasak bölgeler ve mesafeler vardır. Benim hava sahamı, karasularımı ihlal edemezsinin kuralları vardır. Eldeki veriler bırakın savaş çıkmasını, savaş çıkar mı sorusunu sormak için bile yetmiyor. Bir duralım bakalım, Başbakan bile söylüyor, şartlarına bakmamız gerekiyor diye.
"ABD KARAR VERECEK"
Siyaset Bilimci-Yazar Prof. Dr. Mehmet Ali KILIÇBAY
Savaş çıkacaksa bunun kararı daha önceden alınmıştır. Eğer savaş kararı alınmamışsa sadece savaş uçağı düşürüldü diye savaş çıkmaz. Savaş çıkmasına karar verildiyse Amerikalılar tarafından bir bahane bulunur. Bu olay savaş çıkmasının bahanesi olur mu olmaz mı bilmiyorum. Ben sadece olaylara bakarak analiz yapabilirim. Bu olayla ilgili sağduyulu açıklamalar yapılıyor, demek ki henüz savaşmak istemiyorlar. Demek ki şimdi zamanı değilmiş. Şunu gözden kaçırmamak lazım, Amerika karar verecek.
"YAPTIRIM GEREKEBİLİR AMA.."
Siyaset Bilimci-Yazar Prof. Dr. Mümtazer TÜRKÖNE
Her şeyden önce savaş çok ciddi bir iştir. Hatırdan çıkarılmaması gereken şeylerin başında Türkiyenin bir NATO ülkesi olduğu geliyor. Türk ordusu bir NATO ordusudur. Türkiyenin savaşa girmesi NATOnun savaşa girmesi anlamına geliyor. NATOnun bu olayı doğrudan doğruya kendisine yapılmış bir hareket olarak kabul etmesi gerekir. Bu olay nedeniyle bir dizi yaptırım, diplomatik kriz gelebilir ama savaş ihtimali görmüyorum.
"SURİYE HAVA SAVUNMA SİSTENİ İMHA EDİLMELİ"
21. Yüzyıl Türkiye Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Ümit ÖZDAĞ
Suriye bilerek uluslararası kuralları ihlal etti ve Türk uçağını düşürdü. Bunu da iç kamuoyuna, isyancıları destekleyenlere Bakın bir şey yapamadılar mesajını vermek için yaptı. Ayrıca muhalefete de Bakın görün, sizi en çok destekleyen ülkenin uçağını düşürdük, herhangi bir cevap veremediler, boşuna umutlanmayın mesajını verdi. Suriyenin böyle bir riski göze alacağını düşünmemiştim. Demek ki Suriye, Türk Silahlı Kuvvetlerinin Suriye ile savaşa giremeyecek kadar yıpratıldığını düşünüyor. Çünkü 1998-99 krizinde bırakın hava sahası ihlal etmeyi, Türk kara birlikleri Suriye sınırına girip çıktı; Esad yönetimi de sesini çıkaramadı. 1999-2012 arasında Türkiyenin caydırıcılığında ne değişti? Türkiyenin, caydırıcılığını tekrar kazanması için Türk savaş uçağını düşüren Suriye hava savunma sistemini imha etmesi gerek. Türk jetleri Halep semalarında uçmalı ki, bölgesel güç olan Türkiye bölgesel madara olmasın.
"SURİYE, BEDELİNİ ÖDEMELİ"
Emekli Tümgeneral Armağan KULOĞLU
Bu uçağın düşürülmüş olmasının arkasında Suriye hükümetinin Türk savaş uçaklarını düşürün kararı varsa, bu karar bir savaş nedenidir. Türk uçağı olduğunu bilmiyorduk, anlık bir olaydı, özür dileriz derlerse savaş sebebi olmaz. Ama Suriyeyi sorumluluktan da kurtarmaz. Anlık bir konudur, daha önceden verilmiş bir prensip emri olabilir, oradaki görevli kişilerin anlık olarak verdiği bir karar olabilir. Uluslararası hava sahasında mı Suriye hava sahasında mı düşürüldü bu da önemli. Ancak Suriye hava sahasında bile olsa mutlaka uyarması lazım. Terk etmiyorsa çevresine ikaz atışı yapması gerekir. Son olarak da uçağın inişe zorlanması gerek. Suriye, Türk savaş uçağının doğrudan hedef alınarak düşürülmesinin bedelini ödemeli.
Gazete HABERTÜRK