Pusulanın üzerinde neredeyse sürtünmesiz hareket edebilecek şekilde dengelenip iğnenin üzerine oturtulmuş bir manyetik ok bulunur.
Bu ok üzerindeki manyetizma sayesinde dünyanın Kuzey Çekim(North Magnetizm) alanına girerek daima kuzeyi gösterir.
Şekilde görüldüğü gibi dünyayı çok büyük bir mıknatıs gibi düşünebiliriz. Dünyanın manyetik alanı oluşum sürecinde belli bir düzene göre yönlenmiştir ve bir mıknatıs özelliği gösterir. Buna göre kuzey kutbu(north pole) S, güney kutbu(south pole) da N olarak yönlenmiştir. Burada mıknatıslarda kullanılan N ve S harfleri de kuzey ve güney kutuplarından esinlenerek verilmiştir. Pusulaki okun kuzey kısmı N, olarak işaretlenmiştir ve farklı kutuplar birbirini çeker prensibinden pusulanın kuzeyi dünyanın kuzeyini çeker. Tabi 8000millik çapa sahip dünyanın yüzeyinde bu çekimin hissedilebilmesi için pusula oku son derece hafif ve sürtünmesiz olarak yerleştirilmiştir. Aksi halde manyetik alana göre yönlenmesi mümkün olmazdı.
Dünyanın bütün ekseni boyunca pusula %100 doğrulukla çalışmaz, bazı bölgelerde sapma görülür. Bu bölgeler ve ne kadar sapma olduğu detaylı haritalarda gösterilir. Pusulayı kullanırken dikkat edilcek bir husus da, etrafında manyetik alan oluşturabilecek metal cisimlerin bulunmamasıdır. Eğer pusula çevresinde manyetik alanı dünyanın yüzeyindekinden fazla olan bir cisim varsa, pusula oku o cisme doğru yönlenir. Bu da hatalı ölçüm anlamına gelir.
Tarihçe
usula, yön gösteren, kerteriz alıp mevki bulmaya yardım eden mıknatıslı veya cayro ile çalışan seyir aletidir. İtalyanca Bussola kelimesinden Türkçeye girmiştir.
Tarihçesi
Isın sülâlesi zamanında (265-419), Çinlilerin kendilerine mal ettikleri bu icadın gerçek mucitleri Normanlardır. Normanlar 874'te İzlanda'yı fethetmişler, 932'de Grönland'ı keşfetmişler ve 1000 yılında; yani Kolomb'dan beş yüzyıl önce, Amerika'ya ayak basmışlardı.
Fransa'da pusuladan ilk olarak 1200'de söz edilmeye başlandı. Bunu, 1207'de İngiltere ve 1213'te İzlanda izledi. O zamanlar pusulanın ilkel bir yapısı vardı. İlk önemli gelişmeyi gerçekleştiren Pierre de Maricourt oldu (1269). İğneyi bir mile geçirdikten sonra, bunu bir yanı saydam ve derecelenmiş bir kutunun içine yerleştirdi.
Yapısı
Mıknatıslı pusula, yerin mıknatıssal alanı ile çalışarak yön gösterir.
Özelikleri
1. Dönebilen mıknatıssal iğne, kuzeyi gösteren ucu kolay görülmesi için diğerinden farklı (örneğin kırmızı) renkte olur.
2. Döner kapsül, içi sıvı doludur ve pusula iğnesi bulunur. Kapsülün görevi iğnenin titreşmesini azaltarak daha doğru okuma sağlamaktır.
3. Kapsül çevresindeki bilezik, üzerinde 0-360 arasında dereceler işaretlenir.
4. Yön oku ve ona paralel meridyen çizgileri, iğnenin altında yer alır ve kapsül ile beraber döner.
5. Referans çizgisi, açı buradan okunur.
6. Pusula tabanının dikdörtgen şeklinde ve şeffaf olması, Gidilecek Yön Oku bulunması ve kenarının uzun olması kullanımı kolaylaştırır.
7. Cetvel, metrik ve inç olarak işaretlenmiş. Kısa mesafe ölçümlerini kolaylaştırır.
Ek Özellikler
1. Ayna kerteriz almayı kolaylaştırır, ayrıca acil durumlarda sinyal vermek ve ışın odaklamak için kullanılabilir.
2. Ayarlanabilir bir mıknatıssal sapma oku kolayca ve güvenilir bir şekilde mıknatıssal sapmayı düzeltmeye yarar. Pusula fiyatını çok arttırmakla beraber doğru ölçüm için gerekli bir özellik olması yadsınamaz.
3. Klinometre (eğimölçer) , arazideyken yamacın eğimini ölçmeye yarar.
4. Büyüteç, haritada iş içe geçmiş işaretleri okumayı kolaylaştırır.
5. Romer cetvelleri. 1:25 000 başta olmak üzere çeşitli ölçekler için hazırlanmış bu cetveller haritada koordinat okuma - işaretleme işlemlerin hızlı ve doğru yapmayı sağlar.
6. Pusula taşıma ipi, sadece taşımak için değil haritadan mesafe ölçmek içinde kullanılır.
7. Su terazisi ve gece aydınlatması bazı özel amaçlı pusulalarda bulunur.
Çeşitleri
Doğada kullanılan modern pusulaların çeşitleri standart plaka (a), aynalı (b), askeri (d) ve kutu(prismatik) (c) olarak sıralanabilir. Askeri tip ve kutu pusulalar doğa sporcusunun ihtiyaç duymadığı kadar hassas ölçüm yapabilirler, bu sebeple kullanımları biraz daha karmaşıktır. Çoğu kişinin ihtiyacı standart ya da aynalı pusulalardır. Orienteering yapmak için ise en kullanışlı model parmak pusulalardır (e). Haritaya takılan ataç pusulalar (f) temel oryantiring için uygundur; tek başına veya yedek olarak taşınabilir.
Mıknatıs ile çalışan pusulalarda sapmalar olabilir bunlar iki bölüme ayrılır:
1. Yapay sapma (deviasyon)
2. Doğal sapma (varyasyon)
Belli başlı pusula markaları
Mavi Deniz, Silva, Suunto, Recta ve Brunton'dur.
Pusulayı M.S 100 yılında Çinliler icat etti. Manyetik bir ortamda serbest bırakılan bir objenin kuzeye yöneleceği prensibinden hareketle pusulanın keşfi gerçekleşti. Fransa'da pusuladan ilk olarak 1200′de söz edilmeye başlandı. Bunu, 1207′de İngiltere ve 1213′te İzlanda izledi. Pusulanın ilkel bir yapısı vardı o zamanlar. İlk önemli gelişmeyi gerçekleştiren Pierre de Maricourt oldu (1269). İğneyi bir mile geçirdikten sonra, bunu bir yanı saydam ve derecelenmiş bir kutunun içine yerleştirdi.
Pusula nasıl çalışır? Çalışma mantığı nedir?
Elektrik devreleri diğer elektrik devrelerine etki ederek mıknatıs adı verilen etkiyi yaratır.Dünyanın merkezi aslında büyük bir mıknatıs gibi bir işleve sahiptir.Bir pusulada mıknatıslı ibre, dünyanın manyetik kuvvetine göre yönünü belirler.İbre ortada bulunan bir noktaya konuşlandırılmıştır veya yay üzerinde asılı durur ki serbestçe ve sürtünme etkisi olmadan hareket edebilsin.Pusula oldukça dikkatli kullanılmalıdır, çünkü dünyanın manyetik alanını etkileyecek herhangi bir cismin yanında kullanıldığında yanlış yönlendirme yapabilir.Yakında bulunan demir ya da çelik bir nesne ibrenin delice dönmesine sebep olacaktır.
Bu ok üzerindeki manyetizma sayesinde dünyanın Kuzey Çekim(North Magnetizm) alanına girerek daima kuzeyi gösterir.
Şekilde görüldüğü gibi dünyayı çok büyük bir mıknatıs gibi düşünebiliriz. Dünyanın manyetik alanı oluşum sürecinde belli bir düzene göre yönlenmiştir ve bir mıknatıs özelliği gösterir. Buna göre kuzey kutbu(north pole) S, güney kutbu(south pole) da N olarak yönlenmiştir. Burada mıknatıslarda kullanılan N ve S harfleri de kuzey ve güney kutuplarından esinlenerek verilmiştir. Pusulaki okun kuzey kısmı N, olarak işaretlenmiştir ve farklı kutuplar birbirini çeker prensibinden pusulanın kuzeyi dünyanın kuzeyini çeker. Tabi 8000millik çapa sahip dünyanın yüzeyinde bu çekimin hissedilebilmesi için pusula oku son derece hafif ve sürtünmesiz olarak yerleştirilmiştir. Aksi halde manyetik alana göre yönlenmesi mümkün olmazdı.
Dünyanın bütün ekseni boyunca pusula %100 doğrulukla çalışmaz, bazı bölgelerde sapma görülür. Bu bölgeler ve ne kadar sapma olduğu detaylı haritalarda gösterilir. Pusulayı kullanırken dikkat edilcek bir husus da, etrafında manyetik alan oluşturabilecek metal cisimlerin bulunmamasıdır. Eğer pusula çevresinde manyetik alanı dünyanın yüzeyindekinden fazla olan bir cisim varsa, pusula oku o cisme doğru yönlenir. Bu da hatalı ölçüm anlamına gelir.
Tarihçe
usula, yön gösteren, kerteriz alıp mevki bulmaya yardım eden mıknatıslı veya cayro ile çalışan seyir aletidir. İtalyanca Bussola kelimesinden Türkçeye girmiştir.
Tarihçesi
Isın sülâlesi zamanında (265-419), Çinlilerin kendilerine mal ettikleri bu icadın gerçek mucitleri Normanlardır. Normanlar 874'te İzlanda'yı fethetmişler, 932'de Grönland'ı keşfetmişler ve 1000 yılında; yani Kolomb'dan beş yüzyıl önce, Amerika'ya ayak basmışlardı.
Fransa'da pusuladan ilk olarak 1200'de söz edilmeye başlandı. Bunu, 1207'de İngiltere ve 1213'te İzlanda izledi. O zamanlar pusulanın ilkel bir yapısı vardı. İlk önemli gelişmeyi gerçekleştiren Pierre de Maricourt oldu (1269). İğneyi bir mile geçirdikten sonra, bunu bir yanı saydam ve derecelenmiş bir kutunun içine yerleştirdi.
Yapısı
Mıknatıslı pusula, yerin mıknatıssal alanı ile çalışarak yön gösterir.
Özelikleri
1. Dönebilen mıknatıssal iğne, kuzeyi gösteren ucu kolay görülmesi için diğerinden farklı (örneğin kırmızı) renkte olur.
2. Döner kapsül, içi sıvı doludur ve pusula iğnesi bulunur. Kapsülün görevi iğnenin titreşmesini azaltarak daha doğru okuma sağlamaktır.
3. Kapsül çevresindeki bilezik, üzerinde 0-360 arasında dereceler işaretlenir.
4. Yön oku ve ona paralel meridyen çizgileri, iğnenin altında yer alır ve kapsül ile beraber döner.
5. Referans çizgisi, açı buradan okunur.
6. Pusula tabanının dikdörtgen şeklinde ve şeffaf olması, Gidilecek Yön Oku bulunması ve kenarının uzun olması kullanımı kolaylaştırır.
7. Cetvel, metrik ve inç olarak işaretlenmiş. Kısa mesafe ölçümlerini kolaylaştırır.
Ek Özellikler
1. Ayna kerteriz almayı kolaylaştırır, ayrıca acil durumlarda sinyal vermek ve ışın odaklamak için kullanılabilir.
2. Ayarlanabilir bir mıknatıssal sapma oku kolayca ve güvenilir bir şekilde mıknatıssal sapmayı düzeltmeye yarar. Pusula fiyatını çok arttırmakla beraber doğru ölçüm için gerekli bir özellik olması yadsınamaz.
3. Klinometre (eğimölçer) , arazideyken yamacın eğimini ölçmeye yarar.
4. Büyüteç, haritada iş içe geçmiş işaretleri okumayı kolaylaştırır.
5. Romer cetvelleri. 1:25 000 başta olmak üzere çeşitli ölçekler için hazırlanmış bu cetveller haritada koordinat okuma - işaretleme işlemlerin hızlı ve doğru yapmayı sağlar.
6. Pusula taşıma ipi, sadece taşımak için değil haritadan mesafe ölçmek içinde kullanılır.
7. Su terazisi ve gece aydınlatması bazı özel amaçlı pusulalarda bulunur.
Çeşitleri
Doğada kullanılan modern pusulaların çeşitleri standart plaka (a), aynalı (b), askeri (d) ve kutu(prismatik) (c) olarak sıralanabilir. Askeri tip ve kutu pusulalar doğa sporcusunun ihtiyaç duymadığı kadar hassas ölçüm yapabilirler, bu sebeple kullanımları biraz daha karmaşıktır. Çoğu kişinin ihtiyacı standart ya da aynalı pusulalardır. Orienteering yapmak için ise en kullanışlı model parmak pusulalardır (e). Haritaya takılan ataç pusulalar (f) temel oryantiring için uygundur; tek başına veya yedek olarak taşınabilir.
Mıknatıs ile çalışan pusulalarda sapmalar olabilir bunlar iki bölüme ayrılır:
1. Yapay sapma (deviasyon)
2. Doğal sapma (varyasyon)
Belli başlı pusula markaları
Mavi Deniz, Silva, Suunto, Recta ve Brunton'dur.
Pusulayı M.S 100 yılında Çinliler icat etti. Manyetik bir ortamda serbest bırakılan bir objenin kuzeye yöneleceği prensibinden hareketle pusulanın keşfi gerçekleşti. Fransa'da pusuladan ilk olarak 1200′de söz edilmeye başlandı. Bunu, 1207′de İngiltere ve 1213′te İzlanda izledi. Pusulanın ilkel bir yapısı vardı o zamanlar. İlk önemli gelişmeyi gerçekleştiren Pierre de Maricourt oldu (1269). İğneyi bir mile geçirdikten sonra, bunu bir yanı saydam ve derecelenmiş bir kutunun içine yerleştirdi.
Pusula nasıl çalışır? Çalışma mantığı nedir?
Elektrik devreleri diğer elektrik devrelerine etki ederek mıknatıs adı verilen etkiyi yaratır.Dünyanın merkezi aslında büyük bir mıknatıs gibi bir işleve sahiptir.Bir pusulada mıknatıslı ibre, dünyanın manyetik kuvvetine göre yönünü belirler.İbre ortada bulunan bir noktaya konuşlandırılmıştır veya yay üzerinde asılı durur ki serbestçe ve sürtünme etkisi olmadan hareket edebilsin.Pusula oldukça dikkatli kullanılmalıdır, çünkü dünyanın manyetik alanını etkileyecek herhangi bir cismin yanında kullanıldığında yanlış yönlendirme yapabilir.Yakında bulunan demir ya da çelik bir nesne ibrenin delice dönmesine sebep olacaktır.