PEYZAJ MİMARI
Peyzajı oluşturan doğal ve kültürel bileşenlerin ve çevrelerin koruma – kullanım dengesi gözetilerek; ekolojik, ekonomik, estetik ve işlevsel ölçütlere uygun (olarak) planlaması, tasarımı, onarımı, korunması ve yönetim konularında bilim ve sanat temelinde proje üreten kişidir.
Görevler (Yaptıkları İşler)
Peyzaj Mimarlığı’na ilişkin konularda; planlama,yapısal ve bitkisel tasarım, proje uygulama / yapım, bakım, yönetim, fizibilite, denetim, danışmanlık ve bilirkişilik hizmetleri vermektir.
Peyzaj planlama alanında:
- Ülkesel ve yerel ölçeklerdeki fiziksel planlama çalışmalarında yer alarak, kültürel ve ve doğal değerlerin korunması ve sürdürülmesi temelinde alan kullanım projeleri üretir.
- Korunacak alanların belirlenmesi çalışmalarını yürütür, koruma alanı statüsündeki yerlerin (milli parklar, tarihi ve arkeolojik alanlar vb.) Gelişme ve Yönetim Planlarını yapar.
- Sulak alanlar, akarsu koridorları, maden ocakları, katı atık depolama alanları, ormanlar gibi insanlar tarafından tahrip edilmiş veya edilmekte olan alanların sürdürülebilirliği ve onarımı için planlama yapar.
- Doğal kaynakların sürdürülebilirliğini ve verimli kullanımını sağlamak amacıyla bu kaynaklara yönelik envanter oluşturma, haritalama, analiz ve planlama koruma çalışmaları yapar,
- Turizm alanların fiziksel planlamalarında doğal ve kültürel değerlerin korunması için ekolojik öncelikli planlarını hazırlar.
- Kentsel açık ve yeşil alan sistem(ler)i oluşturulmasını sağlar.
Peyzaj tasarımı alanında:
- Kentsel yerleşimlerin bir bölümünü ya da bütününü kapsayan kentsel tasarım ve kent yenileme çalışmalarını yürütür.
- Topluma açık yeşil alanların (parklar, meydanlar, dinlenme alanları, yaya yolu ve bölgesi, kıyı bantları, botanik bahçeleri, hayvanat bahçeleri, çocuk bahçeleri, oyun alanları spor alanları, otopark vb.) yapısal ve bitkisel tasarımını yapar, uygulama ve bakımını yürütür.
- Toplu konut alanları ve toplu kullanım ortamlarında (üniversite kampusları, alışveriş merkezleri, toplu işyerleri vb.) bitkisel ve yapısal tasarım, uygulama ve bakım çalışmalarını yapar.
- Turizm ve dinlenme tesisleri, eğlence tesisleri (lunapark, aquapark vb.) ve su kıyısı rekreasyon tesislerinin yapısaş ve bitkisel tasarımını yapar, uygular ve bakımını yürütür.
- Tarımsal amaçlı çiftlik ve hobi bahçeleri tasarlar, uygular ve bakımını yürütür.
Çevre koruma ve peyzaj onarımı alanında :
- Çevre kirlenmesi, arazi bozunumu gibi çevre sorunlarının giderilmesi, bozulan yerlerin onarımı ve çevre kalitesinin yükseltilmesi için karayolları, maden ocakları, hareketli kumul alanları, havzalar, deniz kıyı kirliliği, dere kenarları, bataklıklar, katı atık depo alanları, tahrip olmuş tarım alanları, tahrip olmuş orman alanları gibi ortamlarda gerekli planlama, yapısal ve bitkisel tasarım, mühendislik, uygulama ve danışmanlık hizmetlerini yürütür.
- Peyzaj mühendisliği hizmetlerini ilgilendiren sulama, aydınlatma, drenaj, atık bertaraf etme, arazi biçimlendirme (grading) gibi çalışmalarını yürütür.
- “Çevresel Etki Değerlendirmesi” çalışmalarında yer alarak raporlarını hazırlar.
Peyzaj yönetimi alanında:
- Kentsel veya kırsal peyzaj yönetimi konularında fikir üretimi, projelendirme, uygulama, izleme, denetleme ve danışmanlık hizmetlerini yürütür.
- Kırsal yerleşim kalkınma programlarında yer alır ve köy yenileme çalışmaları yapar.
- Bölge, yöre ve havza yönetimi çalışmalarında yer alır.
Kullanılan Alet ve Malzemeler
Peyzaj Mimarları aşağıdaki alet ve ekipmanlardan yararlanır;
- Uydu verileri, hava fotoğrafları, harita, planlar
- Bilgisayar donanım ve programları (GİS, Uzaktan algılama, bilgisayar destekli tasarım ve boyutlarında vb)
- Çizim araç – gereçleri, maket ve boyama malzemeleri
- Arazi ölçüm aletleri (GPS, teodolit, altimetre vb.)
- Toprak işleme şekillendirme çalışmalarında kullanılan alet – ekipman
- Görüntü sistemleri (video kamera, fotoğraf makinesi)
Mesleğin Gerektirdiği Özellikleri
Peyzaj Mimarı olmak isteyenlerin;
- Doğal ve kültürel çevreyi tanıma ve algılama yeteneğine,
- Tasarım – planlama mantığı ve ilkelerini tanımlayabilme yeteneği ve becerisine,
- Estetik görüşe,
- Yaratıcı ve üç boyutlu düşünme yeteneğine
- Kültürel altyapıya,
- Doğadaki zor koşullarda çalışabilme azmi ve isteğine sahip olan idealist kimseler olması gerekir.
Çalışma Ortamı ve Koşulları
Peyzaj Mimarı çalışmalarının büyük bölümü doğal alanlarla ilgilidir. Bunun yanında kentsel veya kırsal ortamlarda ve yerleşim alanları içinde de çalışırlar. Çalışmalarını büroda ve açık arazide yürütür. Büro dışındaki alan çalışmaları, mevsime göre zor koşullarda olabilir.
Çalışma Alanları ve İş Bulma Olanakları
Yerel Yönetimler başta olmak üzere birçok kamu kurumu çalışma alanıdır. Yatırım Planlama Müdürlükleri, İmar Daire Başkanlıkları / Müdürlükleri, Çevre Koruma Daire Başkanlıkları, Park ve Bahçeler Müdürlükleri, Şehir ve Bölge Planlama Müdürlükleri, Kentsel Tasarım Müdürlükleri, Kültür ve Tabiatı Koruma Kurulları, Çevre ve Orman Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Türk Standartları Enstitüsü, Karayolları Genel Müdürlüğü, İller Bankası gibi kamu kuruluşlarının Çevre ve Doğa Koruma, Fiziksel Planlama, ÇED, korunan alan koruma ve planlama birimleri, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Kültür Bakanlığı, Turizm Araştırma Enstitüleri, turizm tesisleri, özel peyzaj mimarlığı – mimarlık – şehir planlama – inşaat mühendisliği büroları ya da firmaları, süs bitkileri ve cansız materyal üreten pazarlayan özel işletmelerde çalışma olanağı bulunmaktadır.
Meslek Eğitimine Giriş Koşulları
Bu bölüme girebilmek için Öğrenci Seçme Sınavında (ÖSS) yeterli Sayısal puan almak gerekmektedir.
Eğitim Süresi ve İçeriği
Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır.
Peyzaj Mimarlğı programları birçok üniversitede ve Mimarlık, Orman, Ziraat, Tasarım ve Güzel Sanatlar Fakülteleri gibi değişik fakülteler altında yer almaktadır. Bu programlarda dersler başlıca şu ana konuları içermektedir;
1. Yapısal ve bitkisel tasarıma ve uygulamaya yönelik dersler,
2. Kentsel ve kırsal planlamaya yönelik dersler,
3. Peyzaj Mimarlığında kullanılan yapısal ve bitkisel materyalin tanıtımına ve kullanımına yönelik dersler
4. Mühendislik dersleri
5. Doğal ve sosyal bilimler kökenli dersler
Eğitim süresince Botanik, Fizik, Kimya, Matematik, Çizim Tekniği, Jeoloji, Jeomorfoloji, Meteoroloji, Tarımsal Ekoloji, Kaynak Analizi, Tarım Ekonomisi, Peyzaj Ekonomisi, Bilgisayar Destekli Tasarım, Temel Tasarım, Peyzaj Ekolojisi, Mimarlık Bilgisi, İç Mekan Bitkileri, Doğal Bitki Örtüsü, Toprak Bilgisi, Bitki Koruma, Ölçme Bilgisi, Bitki Kompozisyonu, Ekolojik Planlama, Alan Kullanım Planlaması, Planlama Teknik, Turizm ve Rekreasyon Planlaması, Kıyı Alanların Planlaması, Karayolları Peyzaj Planlaması, Peyzaj Mimarlığı Temel İlkeleri, Proje 1 – 2 – 3, Peyzaj Konstrüksiyonu, Peyzaj Mühendisliği, Kent Planlama, Ağaçlandırma, Kırsal Planlama, Kentsel Tasarım, Proje, Maket Tekniği, Dendoroloji (Bitki Materyali), Mevsimlik Çiçekler, Planlama ve Tasarım stüdyoları, Peyzaj Biyolojik Onarım Tekniği, Çevresel Etki Değerlendirme, Sanat ve Kültüre Giriş, Süs Bitkileri Gübreleme vb. dersleri verilir.
Peyzaj Mimarlığı bölümünde 3. ve / veya 4. sınıflarda ikişer aylık staj uygulanmaktadır.
Meslekte İlerleme
Lisans ya da lisansüstü eğitimini tamamlayan kişiler; eğitim birimlerinde öğretim elemanı olarak, Kamu sektöründe uzmanlık, şeflik, müdürlük gibi, özel sektörde ise proje yöneticisi, uzman peyzaj mimarı gibi görev kademelerinde bulunarak mesleklerinde ilerleyebilir.
Benzer Meslekler
Ekolojik öncelikli planlama ve tasarım yapan başka bir meslek bulunmamaktadır. Şehir ve Bölge Planlama ve Mimarlık meslekleri ile hizmet tipi ve üretim konusunda benzerlikler taşımaktadır.
Ekolojik veri tabanlı Ziraat Mühendisliği, Orman Mühendisliği vb. gibi mesleklerle veri alışverişinde bulunur. Fiziksel planlama eğitimi bir tek peyzaj mimarlığı meslek disiplininde olduğundan kırsal ve kentsel rekreasyon projelerini peyzaj mimarları hazırlar ve uygular.
Çevre ve peyzajların korunması ve sürdürülmesi çalışmalarında biyolog, coğrafyacı, jeolog, jeomorfolog ve çevre mühendisleri, coğrafyacı, jeolog, jeomorfolog ve çevre mühendisleri, Tasarıma yönelik çalışmalarında ise sanat tarihçisi, sosyolog, inşaat mühendisi, ressam ve heykeltıraşlar katkıda bulunabilir.
Burs, Kredi ve Ücret Durumu
Lisans veya Lisans Eğitim süresince, koşulları uyan öğrenciler Kredi ve Yurtlar Kurumu
öğrenim ve harç kredilerinden, özel ve kamu kuruluşlarının açtığı burslardan veya yurtdışı
burslardan yararlanabilirler. Bazı öğrencilere büro ve işletmelerde yarı zamanlı iş
olanağı da bulunmaktadır.
Eğitimini tamamlayan kişi mesleğine uygun bir işe yerleştiği takdirde özel kuruluşlarda
net asgari ücretin 3 – 4 katı, kamu kuruluşlarında ise teknik hizmetler sınıfından ücret alabilir.
Türkiye'de 1968 yılında kurulan Yüksek Ziraat Enstitüsü bünyesinde Peyzaj Mimarlığı bölümü eğitime başlamıştır ve ilk mezunlar 1973 yılında verilmiştir.Bugün ziraat fakülteleri, orman fakülteleri, mimarlık ve güzel sanatlar fakülteleri bünyesinde peyzaj mimarlığı eğitimi sürdürülmektedir. Her yıl ortalama 600 den fazla Peyzaj Mimarı mezun olmaktadır.
Peyzajı oluşturan doğal ve kültürel bileşenlerin ve çevrelerin koruma – kullanım dengesi gözetilerek; ekolojik, ekonomik, estetik ve işlevsel ölçütlere uygun (olarak) planlaması, tasarımı, onarımı, korunması ve yönetim konularında bilim ve sanat temelinde proje üreten kişidir.
Görevler (Yaptıkları İşler)
Peyzaj Mimarlığı’na ilişkin konularda; planlama,yapısal ve bitkisel tasarım, proje uygulama / yapım, bakım, yönetim, fizibilite, denetim, danışmanlık ve bilirkişilik hizmetleri vermektir.
Peyzaj planlama alanında:
- Ülkesel ve yerel ölçeklerdeki fiziksel planlama çalışmalarında yer alarak, kültürel ve ve doğal değerlerin korunması ve sürdürülmesi temelinde alan kullanım projeleri üretir.
- Korunacak alanların belirlenmesi çalışmalarını yürütür, koruma alanı statüsündeki yerlerin (milli parklar, tarihi ve arkeolojik alanlar vb.) Gelişme ve Yönetim Planlarını yapar.
- Sulak alanlar, akarsu koridorları, maden ocakları, katı atık depolama alanları, ormanlar gibi insanlar tarafından tahrip edilmiş veya edilmekte olan alanların sürdürülebilirliği ve onarımı için planlama yapar.
- Doğal kaynakların sürdürülebilirliğini ve verimli kullanımını sağlamak amacıyla bu kaynaklara yönelik envanter oluşturma, haritalama, analiz ve planlama koruma çalışmaları yapar,
- Turizm alanların fiziksel planlamalarında doğal ve kültürel değerlerin korunması için ekolojik öncelikli planlarını hazırlar.
- Kentsel açık ve yeşil alan sistem(ler)i oluşturulmasını sağlar.
Peyzaj tasarımı alanında:
- Kentsel yerleşimlerin bir bölümünü ya da bütününü kapsayan kentsel tasarım ve kent yenileme çalışmalarını yürütür.
- Topluma açık yeşil alanların (parklar, meydanlar, dinlenme alanları, yaya yolu ve bölgesi, kıyı bantları, botanik bahçeleri, hayvanat bahçeleri, çocuk bahçeleri, oyun alanları spor alanları, otopark vb.) yapısal ve bitkisel tasarımını yapar, uygulama ve bakımını yürütür.
- Toplu konut alanları ve toplu kullanım ortamlarında (üniversite kampusları, alışveriş merkezleri, toplu işyerleri vb.) bitkisel ve yapısal tasarım, uygulama ve bakım çalışmalarını yapar.
- Turizm ve dinlenme tesisleri, eğlence tesisleri (lunapark, aquapark vb.) ve su kıyısı rekreasyon tesislerinin yapısaş ve bitkisel tasarımını yapar, uygular ve bakımını yürütür.
- Tarımsal amaçlı çiftlik ve hobi bahçeleri tasarlar, uygular ve bakımını yürütür.
Çevre koruma ve peyzaj onarımı alanında :
- Çevre kirlenmesi, arazi bozunumu gibi çevre sorunlarının giderilmesi, bozulan yerlerin onarımı ve çevre kalitesinin yükseltilmesi için karayolları, maden ocakları, hareketli kumul alanları, havzalar, deniz kıyı kirliliği, dere kenarları, bataklıklar, katı atık depo alanları, tahrip olmuş tarım alanları, tahrip olmuş orman alanları gibi ortamlarda gerekli planlama, yapısal ve bitkisel tasarım, mühendislik, uygulama ve danışmanlık hizmetlerini yürütür.
- Peyzaj mühendisliği hizmetlerini ilgilendiren sulama, aydınlatma, drenaj, atık bertaraf etme, arazi biçimlendirme (grading) gibi çalışmalarını yürütür.
- “Çevresel Etki Değerlendirmesi” çalışmalarında yer alarak raporlarını hazırlar.
Peyzaj yönetimi alanında:
- Kentsel veya kırsal peyzaj yönetimi konularında fikir üretimi, projelendirme, uygulama, izleme, denetleme ve danışmanlık hizmetlerini yürütür.
- Kırsal yerleşim kalkınma programlarında yer alır ve köy yenileme çalışmaları yapar.
- Bölge, yöre ve havza yönetimi çalışmalarında yer alır.
Kullanılan Alet ve Malzemeler
Peyzaj Mimarları aşağıdaki alet ve ekipmanlardan yararlanır;
- Uydu verileri, hava fotoğrafları, harita, planlar
- Bilgisayar donanım ve programları (GİS, Uzaktan algılama, bilgisayar destekli tasarım ve boyutlarında vb)
- Çizim araç – gereçleri, maket ve boyama malzemeleri
- Arazi ölçüm aletleri (GPS, teodolit, altimetre vb.)
- Toprak işleme şekillendirme çalışmalarında kullanılan alet – ekipman
- Görüntü sistemleri (video kamera, fotoğraf makinesi)
Mesleğin Gerektirdiği Özellikleri
Peyzaj Mimarı olmak isteyenlerin;
- Doğal ve kültürel çevreyi tanıma ve algılama yeteneğine,
- Tasarım – planlama mantığı ve ilkelerini tanımlayabilme yeteneği ve becerisine,
- Estetik görüşe,
- Yaratıcı ve üç boyutlu düşünme yeteneğine
- Kültürel altyapıya,
- Doğadaki zor koşullarda çalışabilme azmi ve isteğine sahip olan idealist kimseler olması gerekir.
Çalışma Ortamı ve Koşulları
Peyzaj Mimarı çalışmalarının büyük bölümü doğal alanlarla ilgilidir. Bunun yanında kentsel veya kırsal ortamlarda ve yerleşim alanları içinde de çalışırlar. Çalışmalarını büroda ve açık arazide yürütür. Büro dışındaki alan çalışmaları, mevsime göre zor koşullarda olabilir.
Çalışma Alanları ve İş Bulma Olanakları
Yerel Yönetimler başta olmak üzere birçok kamu kurumu çalışma alanıdır. Yatırım Planlama Müdürlükleri, İmar Daire Başkanlıkları / Müdürlükleri, Çevre Koruma Daire Başkanlıkları, Park ve Bahçeler Müdürlükleri, Şehir ve Bölge Planlama Müdürlükleri, Kentsel Tasarım Müdürlükleri, Kültür ve Tabiatı Koruma Kurulları, Çevre ve Orman Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Türk Standartları Enstitüsü, Karayolları Genel Müdürlüğü, İller Bankası gibi kamu kuruluşlarının Çevre ve Doğa Koruma, Fiziksel Planlama, ÇED, korunan alan koruma ve planlama birimleri, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Kültür Bakanlığı, Turizm Araştırma Enstitüleri, turizm tesisleri, özel peyzaj mimarlığı – mimarlık – şehir planlama – inşaat mühendisliği büroları ya da firmaları, süs bitkileri ve cansız materyal üreten pazarlayan özel işletmelerde çalışma olanağı bulunmaktadır.
Meslek Eğitimine Giriş Koşulları
Bu bölüme girebilmek için Öğrenci Seçme Sınavında (ÖSS) yeterli Sayısal puan almak gerekmektedir.
Eğitim Süresi ve İçeriği
Mesleğin eğitim süresi 4 yıldır.
Peyzaj Mimarlğı programları birçok üniversitede ve Mimarlık, Orman, Ziraat, Tasarım ve Güzel Sanatlar Fakülteleri gibi değişik fakülteler altında yer almaktadır. Bu programlarda dersler başlıca şu ana konuları içermektedir;
1. Yapısal ve bitkisel tasarıma ve uygulamaya yönelik dersler,
2. Kentsel ve kırsal planlamaya yönelik dersler,
3. Peyzaj Mimarlığında kullanılan yapısal ve bitkisel materyalin tanıtımına ve kullanımına yönelik dersler
4. Mühendislik dersleri
5. Doğal ve sosyal bilimler kökenli dersler
Eğitim süresince Botanik, Fizik, Kimya, Matematik, Çizim Tekniği, Jeoloji, Jeomorfoloji, Meteoroloji, Tarımsal Ekoloji, Kaynak Analizi, Tarım Ekonomisi, Peyzaj Ekonomisi, Bilgisayar Destekli Tasarım, Temel Tasarım, Peyzaj Ekolojisi, Mimarlık Bilgisi, İç Mekan Bitkileri, Doğal Bitki Örtüsü, Toprak Bilgisi, Bitki Koruma, Ölçme Bilgisi, Bitki Kompozisyonu, Ekolojik Planlama, Alan Kullanım Planlaması, Planlama Teknik, Turizm ve Rekreasyon Planlaması, Kıyı Alanların Planlaması, Karayolları Peyzaj Planlaması, Peyzaj Mimarlığı Temel İlkeleri, Proje 1 – 2 – 3, Peyzaj Konstrüksiyonu, Peyzaj Mühendisliği, Kent Planlama, Ağaçlandırma, Kırsal Planlama, Kentsel Tasarım, Proje, Maket Tekniği, Dendoroloji (Bitki Materyali), Mevsimlik Çiçekler, Planlama ve Tasarım stüdyoları, Peyzaj Biyolojik Onarım Tekniği, Çevresel Etki Değerlendirme, Sanat ve Kültüre Giriş, Süs Bitkileri Gübreleme vb. dersleri verilir.
Peyzaj Mimarlığı bölümünde 3. ve / veya 4. sınıflarda ikişer aylık staj uygulanmaktadır.
Meslekte İlerleme
Lisans ya da lisansüstü eğitimini tamamlayan kişiler; eğitim birimlerinde öğretim elemanı olarak, Kamu sektöründe uzmanlık, şeflik, müdürlük gibi, özel sektörde ise proje yöneticisi, uzman peyzaj mimarı gibi görev kademelerinde bulunarak mesleklerinde ilerleyebilir.
Benzer Meslekler
Ekolojik öncelikli planlama ve tasarım yapan başka bir meslek bulunmamaktadır. Şehir ve Bölge Planlama ve Mimarlık meslekleri ile hizmet tipi ve üretim konusunda benzerlikler taşımaktadır.
Ekolojik veri tabanlı Ziraat Mühendisliği, Orman Mühendisliği vb. gibi mesleklerle veri alışverişinde bulunur. Fiziksel planlama eğitimi bir tek peyzaj mimarlığı meslek disiplininde olduğundan kırsal ve kentsel rekreasyon projelerini peyzaj mimarları hazırlar ve uygular.
Çevre ve peyzajların korunması ve sürdürülmesi çalışmalarında biyolog, coğrafyacı, jeolog, jeomorfolog ve çevre mühendisleri, coğrafyacı, jeolog, jeomorfolog ve çevre mühendisleri, Tasarıma yönelik çalışmalarında ise sanat tarihçisi, sosyolog, inşaat mühendisi, ressam ve heykeltıraşlar katkıda bulunabilir.
Burs, Kredi ve Ücret Durumu
Lisans veya Lisans Eğitim süresince, koşulları uyan öğrenciler Kredi ve Yurtlar Kurumu
öğrenim ve harç kredilerinden, özel ve kamu kuruluşlarının açtığı burslardan veya yurtdışı
burslardan yararlanabilirler. Bazı öğrencilere büro ve işletmelerde yarı zamanlı iş
olanağı da bulunmaktadır.
Eğitimini tamamlayan kişi mesleğine uygun bir işe yerleştiği takdirde özel kuruluşlarda
net asgari ücretin 3 – 4 katı, kamu kuruluşlarında ise teknik hizmetler sınıfından ücret alabilir.
Türkiye'de 1968 yılında kurulan Yüksek Ziraat Enstitüsü bünyesinde Peyzaj Mimarlığı bölümü eğitime başlamıştır ve ilk mezunlar 1973 yılında verilmiştir.Bugün ziraat fakülteleri, orman fakülteleri, mimarlık ve güzel sanatlar fakülteleri bünyesinde peyzaj mimarlığı eğitimi sürdürülmektedir. Her yıl ortalama 600 den fazla Peyzaj Mimarı mezun olmaktadır.
Teşekkür Et
hadi teşekkürü geçtim ...
