Kovalanan taraf, kovalayan oldu. Bana göre FIFA ve PES arasındaki rekabeti en net açıklayan cümle bu. 2012 sürümleri tanıtılırken EA’in yaptığı açıklamalar ve yayınladığı videolar ibreyi tamamen FIFA’ya çevirmiş, Konami nispeten çok daha sessiz kalmıştı. Beni en çok şaşırtan ise Konami’nin bazı yetkililerinin ‘FIFA’nın önde olduğuna dair’ açıklamalar yapmasıydı. FIFA’yı inceledik, sıra geldi PES’e…
Enkazın altından çıkış
PES 2011’i beğenenler olabilir, çok gerçekçi bulanlar da olabilir. Ama benim için hiç de öyle değildi PES’in geçen yılki sürümü. PES 2008’de yaşanılan düşüşün daha da beteri yaşanmıştı hatta. Konami yine oyun dinamiklerini baştan oluşturmuş, alışkanlıkları karşısına alıp devrim yapmak istemişti. Tabi değişimin ilk aşamalarının sancılı olması kaçınılmaz, PES 2011 bunun şansızlığını yaşadı. Kötü pas sistemi, robotsu animasyonlar, yapay zeka sorunları ve hantal oynanış sonucunda FIFA ben ve benim gibi birçok oyuncunun tercihi olmuştu. Konami’nin, sebep olduğu enkazın altından kalkması için iyi bir hamleye ihtiyacı vardı ve aranan kanı PES 2012’de bulması gerekiyordu.
Seleflerinin aksine, ‘devrim’ sloganı olmadan geldi PES 2012, sessiz sedasız. Ana menüye baktığımız zaman Şampiyonlar Ligi’yle birlikte Copa Santander Libertadores bulunuyor. ‘Become a Legend’ yerine artık ‘Football Life’ başlığı bulunuyor. Ayrıca menajerlik yapabildiğiniz ‘Master League’ de buraya taşınmış. Ana menüye gelmeden önce profil oluşturma ekranı bulunuyor ki bana göre son derece gereksiz olan karakter yaratma seçenekleri mevcut. Bu ekranda önemli olan tek şey oynanış özelliklerinin ayarlandığı ekran. Pas yardımlarını açarak yeni pas sistemine adım atabilir, ya da tamamen kapatarak PES 2011’deki sistemle devam edebilirsiniz. Bunun yanında kontrolünüz dışında olan oyuncuların otomatik pas verme ve şut çekme özelliklerini açabilirsiniz. Rakip oyuncuya kayma özelliklerini kapatın derim, çünkü şut çekilirken takımınızda yapay zekanın kontrol ettiği oyuncu yakındaysa pozisyona hemen kayıyor, arkadan, yandan, önden. Hiç düşünmeden dengesizce müdahaleler de doğal olarak penaltıyla sonuçlanıyor.
Futbolcu olarak kariyerinize başlarken yeni videolarla bu modun süslendiğini göreceksiniz. Menajeriniz sürekli sizinle birlikte olacak ve akıl verecek, takım yöneticilerinin tekliflerini önünüze getirecek. Yeni bir takıma imza atarken basın toplantılarında tanıtılacaksınız. PES’in bu modu FIFA’nın ‘Be a Pro’sundan daha gerçekçi geliyor bana.
Lisanslı takımlara baktığımızda PES’in yine çok çok geride olduğunu görüyoruz. Tabi EA’in yaptığı anlaşma şartları altında Konami’nin de eli kolu bağlı ve özellikle Premier Lig’te takımlarla tek tek anlaşarak lisans haklarını almak oldukça maliyetli bir iş. Hollanda, İtalya, Fransa ve İspanya ligleri ve takımları bulunuyor. Ancak İngiltere’ye baktığımız zaman lisanslarıyla bulunan iki takım var yine; geçtiğimiz yılki gibi Manchester United ve Tottenham Hotspur. Almanya’dan ise sadece Bayern Münih ve Bayer Leverkusen bulunuyor. 5 büyüklerden ise ülkemizi dördü temsil ediyor; Trabzonspor, Galatasaray, Beşiktaş ve Fenerbahçe. Şampiyonlar Ligi lisansının oyuna artı sağladığı bir gerçek ama bu mod için yeni bir şeyler eklese Konami daha iyi olacak, yeni görüntüler ve videolar gibi.
PES 2011’in bıraktığı enkazın altından kalkması için serinin, yukarıda saydıklarımdan daha fazlasına ihtiyacı vardı. En büyük sorunlar oynanabilirlikteydi, zaten hantallıkla itham edilen serinin üstüne bir de rezil bir pas sistemi getirilince bendeki meydan FIFA’ya kalmıştı. Neden rezil pas sistemi olarak adlandırıyorum elimizdeki oyunun selefini? Konami, oyuncunun istediği yere pas atmasını, oyunu çok kolaylaştırdığı düşünmüş olmalı ve gerçek futbola uygun olmayacağına karar vermiş. PES 2011’de sağınızda, solunuzda, önünüzde veya arkanızda bulunan takım arkadaşınıza pas atarken, sadece aşağı, yukarı veya sağa-sola basmak yeterli olmuyordu. Bunu yaptığınız zaman top, istediğiniz veya takım arkadaşınızın bulunduğu yöne değil, bastığınız tuşlar tam olarak hangi açıya denk geliyorsa oraya gidiyordu.
Tamam, arada sırada top kaybı olsun, pas hataları yapılsın diye getirildi bu sistem gerçekçilik adına ama; defansta sağa sola pas vermeyi bile zorlaştıran bu pas sisteminden sonra nasıl bir gerçekçilikten bahsedebilirdik? Konami geçen yıl yaptığı hatanın farkına varıp geri adım attı ve ayarlanabilir pas sistemi getirdi. İsteyen geçen yılki sistemle devam edecek, benim gibi çile olduğunu düşünenler ise ayarlamaları yaparak pas sistemini kullanabilecek.
‘Off the ball control’ sistemiyle, yani topsuz oyuncularınızı kontrol etme imkanı sunan yeni sistemle duran toplarda bir oyuncu seçerek istediğiniz yere koşu yapmasını sağlayabileceksiniz. Aynı zamanda hücuma çıkarken, bir yanda topla ilerlerken bir diğer yandan topsuz olan takım arkadaşlarınızdan birinin kaçmasını, size yakınlaşmasını yada rakip defansın dikkatini çekmesini sağlayarak, daha etkili ataklar yapabileceksiniz. Tabi bunları rahat yapabilmek için, analog sahibi bir ‘gamepad’ daha iyi bir seçim olur.
PES’in kronikleşmiş sorunu olan robotsu futbolcular tam olarak insanlaştırılmasalar da gelişme kaydedilmiş. Özellikle bazı oyuncuların hareketleri birebir yansıtılmış oyuna. Mesela Messi’nin küçük adımlarla top sürüşü, Ronaldo’nun ‘Allah ne verdiyse’ tadında koşuşları, Iniesta’nın zeki hareketleri ve top kontrolleriyle adam eksiltmeleri, Wilshere’in küçük vücuduyla aralardan hızlıca sıyrılışı, Xavi’nin pas atarken vücudunun aldığı şekiller ve Lampard’ın maç esnasında takım arkadaşlarını yönlendiren hareketleri aynen gerçekteki gibi görünüyor oyunda. Bunun gibi örnekler çoğaltılabilir tabi.
Ancak genel anlamda hala bir eksiklik söz konusu; saydığım ve diğer önemli oyuncular dışında geri kalan çoğunluğun hala pek de insani görünmeyen hareketlere sahip olması. İlk kontrol ve pas alışverişleri esnasında kullanılan animasyonlar hala akıcı değil ve oyunu hantallaştırıyor. Omuz omuza mücadelelerin nasıl göründüğüne çok iyi bakmalı yapımcılar, seneye aynı görüntüleri kaldıramam. Hep aynı son; iki saniye yan yana koşu ve güçlü olanın güçsüz olanın dengesini bozması sonucu güçsüz olanın eğilmesi, sendelemesi, yeri geldiğinde düşmesi. Hava topu mücadelesi diye bir şey zaten yok, futbolda en çok rastlanılan olaylardan biri halbuki. Ve birileri şu hakeme ofsayt pozisyonlarında top rakip takıma geçerse, pozisyonu durdurmak yerine devam ettirmeyi öğretsin artık. Bazen de oyunu durdurması için saha içinde katliam çıkması gerekiyor, toleranslı oluyor gereğinden fazla.
Sonuç
Oyunu en zor seviyeye getirdiğiniz zaman yapay zekanın ne kadar geliştirildiğini görebilirsiniz, ancak tek taraflı olarak. Rakip oyuncular çok güzel paslaşıyor, çok iyi savunma yapıyor, futbol adına güzel ne varsa ortaya döküyor. Sizin oyuncularınız ise ne yapacağını bilemez halde takılıyorlar. Top ortada kaldığı zaman koşmamak için direnenleri de var, seçmediğiniz zaman rakibe veya topa arkasını dönüp umursamayanlar da. Kaleciler konusunda ise gün geçtikçe kötüye gidiyor seri, oldukça basit hataları 10 maçta bir görmek daha gerçekçi olacakken her maç iki üç kez görmek sıkıcı oluyor. Ayrıca en zor seviyede rakip defans oyuncuları bile çok enteresan çalımlara imza atıyor, sizin oyuncularınız ise dengesiz müdahaleler yapmaktan öteye gidemiyorlar.
Görsel olarak yine iyi bir iş çıkarmış neyse ki yapımcılar. Ruhsuz taraftar seslerini, kaliteli ışıklandırma ve mükemmel yüz animasyonlarıyla görmezden gelebiliriz. Ayrıca şu boğazda damarın belirginleşmesi, gözümüze sokulsa da sürekli olarak, hoş bir detay olmuş. Ve özellikle yağmurlu havayı, rakibi FIFA’ya göre çok daha iyi yansıtmış PES.
Bazı oyuncuların özel hareketlerini görmek, oyunu çok daha gerçekçi hale getiriyor, hala robotsu hareketlerin ve FIFA’ya göre hantal oynanışın olmasına rağmen. Pas sisteminin de yenilenmesiyle geçen yıl çektiğimiz çileyi, PES 2012’de çekmeyeceğiz. Hala eksikler var, ama PES 2012 bu haliyle alınabilir yapım olmuş. FIFA’ya alışamayanlar ve PES tutkunları için, geçen yılki facianın özrünü diliyor Konami PES 2012 ile. EA Sports çok iyi bir iş ortaya çıkardığı için PES 2012’nin bünyelerde etkisi biraz daha zayıf olacak haliyle.