hiraru
New member
NOH VE KYOGEN
Noh ve Kyogen Noh bilinen en eski tiyatrodur. Geleneksel Çin
sanatından ve geleneksel Japon halk oyunlarından (dengaku) yaptığı
alıntılarla sarugaku olarak da bilinen Noh 14.yy. çok büyük ilerleme
kaydetmiştir. Büyük tapınak ve ibadet yerlerince desteklenen oyunlar
daha çok dini tören havasında geçmekteydi. Ünlü oyuncu ve yazar
Kannami ve onun oğlu Zeami nin 14.yy'da yaptıkları değişikliklerle Noh
günümüzdeki halini almıştır. Shogun Ashikaga Yoshimitsu (1358~1408)
için oynanan oyunla , shogun'un da desteğini arkasına almış ve yüksek
sosyal sınıf tarafından desteklenmiştir. Zeami günümüzde halen
oynanmakta olan birçok eser yazmıştır, bunlara tanınan klasiklerinden
Takasago ve Izutsu da dahildir. Noh aristokrat kesimi ve Budizm'i
işlerken , Kabuki güncel konuları ve Shinto felsefesini işlemektedir.
Sivil savaş dönemlerinde (1467~1568) Shogun sanatsal aktivitelere
zaman ayıramasa dahi diğer kesim Noh'a sahip çıkmış ve oyunları
izlemeye devam etmiştir. Barış dönemi geldiğinde Noh tekrardan Shogun
tarafından ilgiyle takip edilmiş , ve bu dönemde Hideyoshi ve daha
sonra Ieyasu sergiledikleri oyun performansları ile meşhur
olmuşlardır.
Aristokrat kesime hitap eden Noh oyuncuları yeni oyunculara müzik ve
dansları öğretemediler bu da Noh'a olan ilgiyi düşürdü. Daha sonraları
Edo Dönemi'nin sonuna doğru(1600~1868), askeri sınıfın yavaş yavaş
gücünü kaybetmesi ile Noh ve Kabuki Halk tarafından tekrar ilgiyle
izlenmiştir. 1867' de Shogunluğun kaldırılması ile Noh mâli sıkıntı
içerisine girmiştir. Fakat Meiji döneminden (1868~1912) sonra yapılan
reformlar ile yeni sponsorlar bularak yaşamına devam etmiştir.
Çoğu Noh sahnesi kapalı alanda kurulsa da kullanılan dekor ve
malzemelerle dışarı havası verilmektedir. Sahnede ise, shi-te en
önemli oyuncudur ve sahnenin ortasında yer almaktadır, yardımcı
roldeki oyuncu tsure sahnenin solunda , diğer oyuncu ise waki sahnenin
sağında yer alır.
Oyun esnasında 3 veya 4 müzik enstrümanı oyuna parçaları ile eşlik
eder. Her çalgıcının sahnedeki yeri farklıdır. Oyun iki ana oyuncunun
sahnedeki rollerini bitirmesi ve yerlerini değiştirmeleri ile son
bulur.
Ana oyuncunun rolü çeşitli maske ve çok detaylı hazırlanmış
kostümlerle desteklenmiştir. Başroldeki oyuncu sahneye en son çıkar ,
karanlığın içinden çıkıp ana sahnede belirir. Olduğundan daha iri
gözükebilmek için en az 5 kat giysi giymiştir. Genellikle oyunun
ortalarına doğru kendini göstermek amacıyla maskesini çıkarır. Oyun
esnasındaki sesler , diyaloglar , müzik ve danslar performansı
etkileyen en önemli faktörlerdir. Kullanılan dil ve oyun için yazılan
şiirler tüm Japon halkının anlayabileceği şekildedir. Fakat aynı
Kabuki de de olduğu gibi hikayelerin anlatımında estetiklik kazanması
amacıyla daha ağır ve zor bir dil kullanılmaktadır.
Kyogen Japonya'nın geleneksel komedisidir. Noh'dan ayrı olarak kendi
gelenekleri vardır, fakat uzun Noh dramalarında seyircilerin
sıkılmamalarını sağlamak amacı ile Noh oyunu aralarında
gösterildiğinden genellikle Noh ile beraber sınıflandırılarlar.
Kyogen esnasında büyük bir ustalılkla yelpaze kullanılabilir. Bunun
amacı bıçak, testere, mızrak, Sake şişesi, tabak vb. objeleri ifade
etmektir.
Noh oyunlarında beş karakter bulunmaktadır, bunlar: tanrılar,
savaşçılar, güzel bayanlar, diğer tipler(genellikle modern tipler veya
deli kadın) ve son olarak cinler. En popüler Noh oyunlarından biri
11.yy. hikayelerini konu alan Aoi Hanım'dır .
Kabuki'de olduğu gibi oyunu baştan sona takip etmek büyük dikkat
gerektirmektedir. Roller oldukça uzundur, ayrıca oyun çoğu zaman araya
Kyogen skeçleri ile kesilmektedir. Bazı zamanlar Noh gösterileri
özellikle korku verici maskelerden (ör: hannya ) dolayı çocuklar
tarafından yadırganmaktadır. Fakat Japonya seyahatinizden sonra
tanıdıklarınıza iyi bir hediye almak istiyorsanız Noh maskeleri iyi
bir tercih olabilir.
Noh ve Kyogen Noh bilinen en eski tiyatrodur. Geleneksel Çin
sanatından ve geleneksel Japon halk oyunlarından (dengaku) yaptığı
alıntılarla sarugaku olarak da bilinen Noh 14.yy. çok büyük ilerleme
kaydetmiştir. Büyük tapınak ve ibadet yerlerince desteklenen oyunlar
daha çok dini tören havasında geçmekteydi. Ünlü oyuncu ve yazar
Kannami ve onun oğlu Zeami nin 14.yy'da yaptıkları değişikliklerle Noh
günümüzdeki halini almıştır. Shogun Ashikaga Yoshimitsu (1358~1408)
için oynanan oyunla , shogun'un da desteğini arkasına almış ve yüksek
sosyal sınıf tarafından desteklenmiştir. Zeami günümüzde halen
oynanmakta olan birçok eser yazmıştır, bunlara tanınan klasiklerinden
Takasago ve Izutsu da dahildir. Noh aristokrat kesimi ve Budizm'i
işlerken , Kabuki güncel konuları ve Shinto felsefesini işlemektedir.
Sivil savaş dönemlerinde (1467~1568) Shogun sanatsal aktivitelere
zaman ayıramasa dahi diğer kesim Noh'a sahip çıkmış ve oyunları
izlemeye devam etmiştir. Barış dönemi geldiğinde Noh tekrardan Shogun
tarafından ilgiyle takip edilmiş , ve bu dönemde Hideyoshi ve daha
sonra Ieyasu sergiledikleri oyun performansları ile meşhur
olmuşlardır.
Aristokrat kesime hitap eden Noh oyuncuları yeni oyunculara müzik ve
dansları öğretemediler bu da Noh'a olan ilgiyi düşürdü. Daha sonraları
Edo Dönemi'nin sonuna doğru(1600~1868), askeri sınıfın yavaş yavaş
gücünü kaybetmesi ile Noh ve Kabuki Halk tarafından tekrar ilgiyle
izlenmiştir. 1867' de Shogunluğun kaldırılması ile Noh mâli sıkıntı
içerisine girmiştir. Fakat Meiji döneminden (1868~1912) sonra yapılan
reformlar ile yeni sponsorlar bularak yaşamına devam etmiştir.
Çoğu Noh sahnesi kapalı alanda kurulsa da kullanılan dekor ve
malzemelerle dışarı havası verilmektedir. Sahnede ise, shi-te en
önemli oyuncudur ve sahnenin ortasında yer almaktadır, yardımcı
roldeki oyuncu tsure sahnenin solunda , diğer oyuncu ise waki sahnenin
sağında yer alır.
Oyun esnasında 3 veya 4 müzik enstrümanı oyuna parçaları ile eşlik
eder. Her çalgıcının sahnedeki yeri farklıdır. Oyun iki ana oyuncunun
sahnedeki rollerini bitirmesi ve yerlerini değiştirmeleri ile son
bulur.
Ana oyuncunun rolü çeşitli maske ve çok detaylı hazırlanmış
kostümlerle desteklenmiştir. Başroldeki oyuncu sahneye en son çıkar ,
karanlığın içinden çıkıp ana sahnede belirir. Olduğundan daha iri
gözükebilmek için en az 5 kat giysi giymiştir. Genellikle oyunun
ortalarına doğru kendini göstermek amacıyla maskesini çıkarır. Oyun
esnasındaki sesler , diyaloglar , müzik ve danslar performansı
etkileyen en önemli faktörlerdir. Kullanılan dil ve oyun için yazılan
şiirler tüm Japon halkının anlayabileceği şekildedir. Fakat aynı
Kabuki de de olduğu gibi hikayelerin anlatımında estetiklik kazanması
amacıyla daha ağır ve zor bir dil kullanılmaktadır.
Kyogen Japonya'nın geleneksel komedisidir. Noh'dan ayrı olarak kendi
gelenekleri vardır, fakat uzun Noh dramalarında seyircilerin
sıkılmamalarını sağlamak amacı ile Noh oyunu aralarında
gösterildiğinden genellikle Noh ile beraber sınıflandırılarlar.
Kyogen esnasında büyük bir ustalılkla yelpaze kullanılabilir. Bunun
amacı bıçak, testere, mızrak, Sake şişesi, tabak vb. objeleri ifade
etmektir.
Noh oyunlarında beş karakter bulunmaktadır, bunlar: tanrılar,
savaşçılar, güzel bayanlar, diğer tipler(genellikle modern tipler veya
deli kadın) ve son olarak cinler. En popüler Noh oyunlarından biri
11.yy. hikayelerini konu alan Aoi Hanım'dır .
Kabuki'de olduğu gibi oyunu baştan sona takip etmek büyük dikkat
gerektirmektedir. Roller oldukça uzundur, ayrıca oyun çoğu zaman araya
Kyogen skeçleri ile kesilmektedir. Bazı zamanlar Noh gösterileri
özellikle korku verici maskelerden (ör: hannya ) dolayı çocuklar
tarafından yadırganmaktadır. Fakat Japonya seyahatinizden sonra
tanıdıklarınıza iyi bir hediye almak istiyorsanız Noh maskeleri iyi
bir tercih olabilir.
