Logic
New member
- Katılım
- 19 Haz 2005
- Mesajlar
- 137
- Reaction score
- 0
- Puanları
- 0
DERS 6: NETWORK İŞLETİM SİSTEMLERİ
Ders sonunda yapabilecekleriniz:
-Network İşletim sistemlerini tanımlamak.
-Windows işletim sistemlerini açıklamak.
I. NETWORK İŞLETİM SİSTEMLERİ
Network, veri saklamak, işlemek ve iletişim kurmak için birçok bilgisayarın birbirine bağlı olduğu bir sistemdir. Bir network değişik bilgisayar sistemleri, yazıcılar, faks makineleri, veri saklama aygıtlarını içerir.
Network, bilgisayar servislerine paylaşımlı ve ekonomik erişim sağlamak için kurulur. Bu işlemler bir network işletim sistemi (NOS/Network Operating Systems) tarafından karşılanır.
Bugün kullanılmakta olan çok sayıda NOS vardır:
-Microsoft Windows NT
-Novel Netware
-UNIX
-Microsoft Windows 95
-Microsoft Windows for Workgroup
-Netware Lite
-Linux
Network sistemleri; network işletim sistemlerinin yanı sıra network tiplerini, protokoller, topology’ler, veri hattı standartlarını içeren geniş bir terimdir.
A. NETWORK TÜRLERİ
Yerleşik network özelliklerine sahip işletim sistemlerinin desteklediği iki ana network türü vardır:
-Eşler-arası network
-Sunucu-temelli
Eşler-arası (peer-to-peer) network’lerde bütün makineler aynı düzeydedirler. Sunucu ve istemci olarak birbirlerinden ayrılmazlar. Birbirlerine bağlanma konusunda da aynı özelliklere sahiptirler. İsteyen bir bilgisayar kullanıcısı kendi bilgisayarındaki kaynakları diğer bilgisayarların kullanımı için düzenleyebilir.
BAKINIZ:
ŞEKİL :EŞLER ARASI NETWORK
Eşler arası network’te atanmış özel bir bilgisayar gereksinimi olmadığı için bütün bilgisayarlar aynıdır. Bu nedenle bilgisayar birer eş olarak adlandırılırlar. Eşler arası network’lerde yer alan bilgisayarlar hem istemci hem de sunucu olarak görev yaparlar.
Eşler-arası network’ler aynı zamanda çalışma grubu (workgroup) olarak adlandırılır. Çalışma grubu belli bir iş için çalışan bir grup insan anlamındadır.
BAKINIZ:
ŞEKİL : SUNUCU-TEMELLİ
Sunucu-temelli (server-based) network’lerde ise bilgisayarlardan birisi daha güçlü ve özeli bir bilgisayardır. Buna sunucu (server) denir. Merkezi bir bilgisayar tarafından yönetilen sunucu-temelli network’ler genellikle kurumsal amaçlıdır.
Network tipinin belirlenmesi şu kriterlere bağlıdır:
-Şirketin (organizasyonun) büyüklüğü
-Güvenlik gereksinimi
-İşletmenin tipi
-Sistem yönetimi ve desteğinin durumu
-Network trafiğinin miktarı
-Network kullanıcılarının gereksinimleri
-Sistem görünümünün geleceği
-Yeni teknolojiler
-Network için ayrılan bütçe
Network tiplerinin belirlenmesinde bir diğer faktör ise maliyettir. Eşler arası network’leri kurmak daha az maliyetlidir. Çünkü özel bir sunucu bilgisayarına gereksinim olmaz. Sunucu bilgisayarı genellikle daha güçlü ve maliyetli bir bilgisayardır.
B. PEER-TO-PEER NETWORK
Peer-to-Peer (eşler arası) network, işletim sistemleri tarafından daha kolay biçimde başarılır. Eşler arası network’leri olanaklı kılan işletim sistemleri şunlardır:
-Microsoft Windows NT Workstation
-Microsoft Windows 95
-Microsoft Windows for Workgroup
-Netware Lite
Not: Bu işletim sistemleri herhangi bir ek yazılıma gereksinim duymadan bir diğer uygun işletim sistemi ile eşler arası network kurabilirler. Örneğin Windows 95 yüklü iki bilgisayar arasında kolayca eşler arası iletişim kurmak mümkündür.
Eşler-arası network kurmak için genellikle aşağıdaki koşullar yeterlidir:
-10 ya da daha az kullanıcı
-Kullanıcılar birbirine yakın (aynı alan içinde)
-Güvenlik gereksinimi çok fazla yok
-Network gelecekte çok fazla büyümeyecek
C. SERVER-BASED NETWORKLER
On kullanıcıdan daha çok kullanıcı olduğunda, güvenliğin ve işlem yoğunluğunun belli bir kapasiteyi aştığında ortamda sunucu-temelli (server-based) network’e gereksinim duyulur. Sunucu-temelli network’lerde bir bilgisayar daha güçlü ve özel bir bilgisayardır. Buna sunucu (server) denir. Sunucu bilgisayar genellikle network işlemlerine atanır (dedicated) ve network yöneticisi tarafından network yönetimi işleleri için kullanılır. Genellikle diğer rutin işlemler için kullanılmaz.
Server-based network, merkezi bir yönetimin olduğu bir sistemdir. Sunucu işlemlerin çoğunu üstelenerek hızı, sistem veritabanı yaratarak da sisteme giren kullanıcıların yönetimini sağlar.
Farklı sunucu çeşitleri şunlardır:
-Dosyalama ve yazdırma sunucuları
-Uygulama sunucuları
-Posta sunucuları
-Fax sunucuları
-İletişim sunucuları
Dosyalama ve yazdırma sunucuları
Dosyalama ve yazdırma sunucuları, kullanıcıların dosya ve yazıcı kaynaklarına erişimini düzenlerler.
Uygulama sunucuları
Uygulama sunucuları, uygulamaların istemci/sunucu çalıştırılmalarını sağlarlar.
Posta sunucuları
Posta (Mail) sunucuları kullanıcılar arasında posta alışverişini sağlarlar.
Fax sunucuları
Fax sunucuları kullanıcılar arasında fax alışverişini sağlarlar.
Sunucu-temelli network işletim sistemlerinin başında Microsoft Windows NT-Server ve Novel Netware gelir. Bunun dışında UNIX ve VINES gibi diğer işletim sistemleri de sunucu-temellidir.
D. CLİENT/SERVER NETWORK
Network tipleri, uygulamalar ve özellikle veritabanı işlemleri için geliştirilen etkin bir mimariyi destekler. Bu mimari “client/server” dır. İstemci/Sunucu olarak da adlandırılan bu network biçimi yapısal olarak sunucu-temelli network’e benzer. İstemci/sunucu network, daha çok bir işletim (çalışma) biçimidir. Bu tür işletimde sunucu ve istemcinin görevi birbirinden ayrılır. Sunucu daha gelişmiş donanım ve yazılımıyla istemcilerin işlem ve servis gereksinimlerini karşılar. Merkezi bir işlem mantığının olduğu istemci/sunucu network biçiminde yazıcılar, büyük kapasiteli diskler sunucuya bağlı olarak bir sistem yöneticisi tarafından yönetilir.
İstemci/sunucu mantığı yeni bir şey değlidir. Eskinden beri olan ana bilgisayar (mainframe) mantığı da bütün işlemlerin ana bilgisayarda yapılıyordu
İstemci/sunucu mantığı destekleyen işletim sistemleri ve veritabanı sistemleri vardır. Örneğin Microsoft Windows NT ve Novell Netware gibi. Veritabanı sistemi olarak da Microsoft SQL Server istemci sunucu mantığında çalışan bir veritabanı sistemdir.
İstemci/sunucu işletim biçiminin üstünlükleri:
Merkezi yönetim: Bütün istemcilerin işlemleri tek bir sunucu bilgisayar ve sistem yöneticisi tarafından yönetilir.
Üstün performans: Sunucu bilgisayarlar ve işletim sistemleri çok görevli ve iş parçacıklı (multi-threaded) bir yazılımdır. Diğer bir deyişle birden çok işlemciye sahip bilgisayarlarda verilerin işlenmesi daha hızlı olur.
Ölçeklenebilirlik: Sunucu bilgisayarlar, Intel ve RISC işlemcilerde çalışabilen ve değişik donanım platformlarında kullanabilen bir yazılımdır. Değişik işletim sistemlerine sahip istemci bilgisayarlar bağlanılabilir.
Maliyet: Gelişmiş özelliklere sahip bir server bilgisayar birçok işlemleri üzerinde yapacağı için istemcilerde (masaüstü) daha ucuz bilgisayarlar kullanılabilir.
Bu arada diğer önemli bir özellikte network trafiğidir. İstemci/Sunucu veritabanı modelinde veriler üzerindeki arama, sıralama, aritmetik vb temel işlemler server üzerinde yapılırlar. Bunun yanısıra diğer veritabanı uygulamalarında ise verilerin tamamı herhangi bir işlem için istemci bilgisayara taşınacağı için istemci bilgisayar ile sunucu bilgisayar arasında network trafiği daha fazla olur. Böylece performans düşer.
İstemci/Sunucu (client/server) modelinde iki birim vardır. Server ve istemci (client) birim. Server birimi genellikle bir server işletim sistem yazılımı üzerinde çalışır. Örneğin Microsoft NT Server. Server birimi veriler üzerindeki işlemleri daha hızlı yerine getirir. Veriler üzerinde güvenlik ve paylaşım sağlar. İstemci birim ise verilerin girildiği, raporların alındığı uç birimlerdir. Kullanıcı arabirimi olarak da adlandırılan istemci birimler Microsoft NT Workstation, Microsoft Windows 95 ya da Windows 3.1 işletim sistemine sahip olabilirler.
II. NETWORK SERVİSLERİ
Network servisleri “file and print services” olarak anılan işlemleri tanımlar. OSI modelinin en üst katmanında çalışan bu servisler donanım bağımsız kendi görevlerini yerine getirirler.
Ders sonunda yapabilecekleriniz:
-Network İşletim sistemlerini tanımlamak.
-Windows işletim sistemlerini açıklamak.
I. NETWORK İŞLETİM SİSTEMLERİ
Network, veri saklamak, işlemek ve iletişim kurmak için birçok bilgisayarın birbirine bağlı olduğu bir sistemdir. Bir network değişik bilgisayar sistemleri, yazıcılar, faks makineleri, veri saklama aygıtlarını içerir.
Network, bilgisayar servislerine paylaşımlı ve ekonomik erişim sağlamak için kurulur. Bu işlemler bir network işletim sistemi (NOS/Network Operating Systems) tarafından karşılanır.
Bugün kullanılmakta olan çok sayıda NOS vardır:
-Microsoft Windows NT
-Novel Netware
-UNIX
-Microsoft Windows 95
-Microsoft Windows for Workgroup
-Netware Lite
-Linux
Network sistemleri; network işletim sistemlerinin yanı sıra network tiplerini, protokoller, topology’ler, veri hattı standartlarını içeren geniş bir terimdir.
A. NETWORK TÜRLERİ
Yerleşik network özelliklerine sahip işletim sistemlerinin desteklediği iki ana network türü vardır:
-Eşler-arası network
-Sunucu-temelli
Eşler-arası (peer-to-peer) network’lerde bütün makineler aynı düzeydedirler. Sunucu ve istemci olarak birbirlerinden ayrılmazlar. Birbirlerine bağlanma konusunda da aynı özelliklere sahiptirler. İsteyen bir bilgisayar kullanıcısı kendi bilgisayarındaki kaynakları diğer bilgisayarların kullanımı için düzenleyebilir.
BAKINIZ:
ŞEKİL :EŞLER ARASI NETWORK
Eşler arası network’te atanmış özel bir bilgisayar gereksinimi olmadığı için bütün bilgisayarlar aynıdır. Bu nedenle bilgisayar birer eş olarak adlandırılırlar. Eşler arası network’lerde yer alan bilgisayarlar hem istemci hem de sunucu olarak görev yaparlar.
Eşler-arası network’ler aynı zamanda çalışma grubu (workgroup) olarak adlandırılır. Çalışma grubu belli bir iş için çalışan bir grup insan anlamındadır.
BAKINIZ:
ŞEKİL : SUNUCU-TEMELLİ
Sunucu-temelli (server-based) network’lerde ise bilgisayarlardan birisi daha güçlü ve özeli bir bilgisayardır. Buna sunucu (server) denir. Merkezi bir bilgisayar tarafından yönetilen sunucu-temelli network’ler genellikle kurumsal amaçlıdır.
Network tipinin belirlenmesi şu kriterlere bağlıdır:
-Şirketin (organizasyonun) büyüklüğü
-Güvenlik gereksinimi
-İşletmenin tipi
-Sistem yönetimi ve desteğinin durumu
-Network trafiğinin miktarı
-Network kullanıcılarının gereksinimleri
-Sistem görünümünün geleceği
-Yeni teknolojiler
-Network için ayrılan bütçe
Network tiplerinin belirlenmesinde bir diğer faktör ise maliyettir. Eşler arası network’leri kurmak daha az maliyetlidir. Çünkü özel bir sunucu bilgisayarına gereksinim olmaz. Sunucu bilgisayarı genellikle daha güçlü ve maliyetli bir bilgisayardır.
B. PEER-TO-PEER NETWORK
Peer-to-Peer (eşler arası) network, işletim sistemleri tarafından daha kolay biçimde başarılır. Eşler arası network’leri olanaklı kılan işletim sistemleri şunlardır:
-Microsoft Windows NT Workstation
-Microsoft Windows 95
-Microsoft Windows for Workgroup
-Netware Lite
Not: Bu işletim sistemleri herhangi bir ek yazılıma gereksinim duymadan bir diğer uygun işletim sistemi ile eşler arası network kurabilirler. Örneğin Windows 95 yüklü iki bilgisayar arasında kolayca eşler arası iletişim kurmak mümkündür.
Eşler-arası network kurmak için genellikle aşağıdaki koşullar yeterlidir:
-10 ya da daha az kullanıcı
-Kullanıcılar birbirine yakın (aynı alan içinde)
-Güvenlik gereksinimi çok fazla yok
-Network gelecekte çok fazla büyümeyecek
C. SERVER-BASED NETWORKLER
On kullanıcıdan daha çok kullanıcı olduğunda, güvenliğin ve işlem yoğunluğunun belli bir kapasiteyi aştığında ortamda sunucu-temelli (server-based) network’e gereksinim duyulur. Sunucu-temelli network’lerde bir bilgisayar daha güçlü ve özel bir bilgisayardır. Buna sunucu (server) denir. Sunucu bilgisayar genellikle network işlemlerine atanır (dedicated) ve network yöneticisi tarafından network yönetimi işleleri için kullanılır. Genellikle diğer rutin işlemler için kullanılmaz.
Server-based network, merkezi bir yönetimin olduğu bir sistemdir. Sunucu işlemlerin çoğunu üstelenerek hızı, sistem veritabanı yaratarak da sisteme giren kullanıcıların yönetimini sağlar.
Farklı sunucu çeşitleri şunlardır:
-Dosyalama ve yazdırma sunucuları
-Uygulama sunucuları
-Posta sunucuları
-Fax sunucuları
-İletişim sunucuları
Dosyalama ve yazdırma sunucuları
Dosyalama ve yazdırma sunucuları, kullanıcıların dosya ve yazıcı kaynaklarına erişimini düzenlerler.
Uygulama sunucuları
Uygulama sunucuları, uygulamaların istemci/sunucu çalıştırılmalarını sağlarlar.
Posta sunucuları
Posta (Mail) sunucuları kullanıcılar arasında posta alışverişini sağlarlar.
Fax sunucuları
Fax sunucuları kullanıcılar arasında fax alışverişini sağlarlar.
Sunucu-temelli network işletim sistemlerinin başında Microsoft Windows NT-Server ve Novel Netware gelir. Bunun dışında UNIX ve VINES gibi diğer işletim sistemleri de sunucu-temellidir.
D. CLİENT/SERVER NETWORK
Network tipleri, uygulamalar ve özellikle veritabanı işlemleri için geliştirilen etkin bir mimariyi destekler. Bu mimari “client/server” dır. İstemci/Sunucu olarak da adlandırılan bu network biçimi yapısal olarak sunucu-temelli network’e benzer. İstemci/sunucu network, daha çok bir işletim (çalışma) biçimidir. Bu tür işletimde sunucu ve istemcinin görevi birbirinden ayrılır. Sunucu daha gelişmiş donanım ve yazılımıyla istemcilerin işlem ve servis gereksinimlerini karşılar. Merkezi bir işlem mantığının olduğu istemci/sunucu network biçiminde yazıcılar, büyük kapasiteli diskler sunucuya bağlı olarak bir sistem yöneticisi tarafından yönetilir.
İstemci/sunucu mantığı yeni bir şey değlidir. Eskinden beri olan ana bilgisayar (mainframe) mantığı da bütün işlemlerin ana bilgisayarda yapılıyordu
İstemci/sunucu mantığı destekleyen işletim sistemleri ve veritabanı sistemleri vardır. Örneğin Microsoft Windows NT ve Novell Netware gibi. Veritabanı sistemi olarak da Microsoft SQL Server istemci sunucu mantığında çalışan bir veritabanı sistemdir.
İstemci/sunucu işletim biçiminin üstünlükleri:
Merkezi yönetim: Bütün istemcilerin işlemleri tek bir sunucu bilgisayar ve sistem yöneticisi tarafından yönetilir.
Üstün performans: Sunucu bilgisayarlar ve işletim sistemleri çok görevli ve iş parçacıklı (multi-threaded) bir yazılımdır. Diğer bir deyişle birden çok işlemciye sahip bilgisayarlarda verilerin işlenmesi daha hızlı olur.
Ölçeklenebilirlik: Sunucu bilgisayarlar, Intel ve RISC işlemcilerde çalışabilen ve değişik donanım platformlarında kullanabilen bir yazılımdır. Değişik işletim sistemlerine sahip istemci bilgisayarlar bağlanılabilir.
Maliyet: Gelişmiş özelliklere sahip bir server bilgisayar birçok işlemleri üzerinde yapacağı için istemcilerde (masaüstü) daha ucuz bilgisayarlar kullanılabilir.
Bu arada diğer önemli bir özellikte network trafiğidir. İstemci/Sunucu veritabanı modelinde veriler üzerindeki arama, sıralama, aritmetik vb temel işlemler server üzerinde yapılırlar. Bunun yanısıra diğer veritabanı uygulamalarında ise verilerin tamamı herhangi bir işlem için istemci bilgisayara taşınacağı için istemci bilgisayar ile sunucu bilgisayar arasında network trafiği daha fazla olur. Böylece performans düşer.
İstemci/Sunucu (client/server) modelinde iki birim vardır. Server ve istemci (client) birim. Server birimi genellikle bir server işletim sistem yazılımı üzerinde çalışır. Örneğin Microsoft NT Server. Server birimi veriler üzerindeki işlemleri daha hızlı yerine getirir. Veriler üzerinde güvenlik ve paylaşım sağlar. İstemci birim ise verilerin girildiği, raporların alındığı uç birimlerdir. Kullanıcı arabirimi olarak da adlandırılan istemci birimler Microsoft NT Workstation, Microsoft Windows 95 ya da Windows 3.1 işletim sistemine sahip olabilirler.
II. NETWORK SERVİSLERİ
Network servisleri “file and print services” olarak anılan işlemleri tanımlar. OSI modelinin en üst katmanında çalışan bu servisler donanım bağımsız kendi görevlerini yerine getirirler.