1001Design
330i ///M3 Design
Dünyanın en başarılı 33 McDonald´s işletmecisi arasında yer alan Kayserili Mikayil Önal: "´Patatesiniz çok güzelmiş´ dediklerinde bana milyarlar bağışlamışlar gibi hissediyorum". McDonald´s´ın Kayseri işletmecisi Mikayil Önal dünya çapındaki 20 bine yakın "rakibi" arasında ilk 33´e girerek Golden M ödülüne hak kazandı.
Röportajımız için İstanbul´a gelen Önal´la Güneşli´de E-5´in hemen kenarındaki McDonald´s´ta buluştuk. Fotoğrafının çekilmesi için tezgahın arkasına geçtiğinde orasının kendi restoranı olup olmamasını önemsemeden sipariş almaya, müşterileri uğurlamaya başladı, onlara iyi dileklerini iletti. Önal "Müşteri kelimesini kaldırdım. Restoranıma gelenler benim misafirlerim. Evime gelen misafiri nasıl ağırlıyorsam restoranıma gelenleri de öyle ağırlarım" diyor.
20 bine yakın işletmeci arasından ilk 33´e girdiniz. İşine aşık bir insan olduğunuz çok belli. Bu mu başarınızın sırrı?
Müşterileri mutlu etmek için tüm bilgimi, yeteneklerimi kullanıyorum. Bir müşteri küsüp gittiğinde evine çiçeği varır. Bayramlarda, resmi günlerde restoran güne uygun hazırlanır. Şeker Bayramı´nda 500 kilo şeker tüketirim. Restoranda bayram havası olur. Evlendirme Dairesi 40 kişiyi evlendiriyorsa sponsor olurum, ayda bir esirgeme yurtlarından çocukları ağırlarım, turizm haftasında yemek veririm. Sosyal faaliyetlerde bulunurum.
Sizin restoranda en çok hangi McDonald´s ürünü satılıyor?
Çocuk mönüleri. Onun dışında en çok McChicken satılır ama kuş gribinden sonra Big Mac revaçta.
Müşteri kitleniz kimler?
Yüzde 22´si 18-25 yaş arasındakiler, yüzde 30´u da çocuklar.
Çalışanlarınızla aranız nasıl?
Her gün işimin başındayım. Şikayetlerini bana getirirler. Elimden geldiği kadar yardım ederim. Onlar benim çalışanlarım değil, evlatlarım. Bir keresinde benimle ilgili şikayetlerini yazmalarını istedim. Mektupların sonunda "Seni babamız olarak görüyoruz" demişler.
McDonald´s işletmecisi olmadan önce ne gibi işler yaptınız?
1980´lerde Kayseri´de bir bakkal açtım. Bakkallığı sekiz yıl sürdürdüm. Askerliğimi yaptıktan sonra Kayseri´deki birkaç işadamı bana birlikte büyük bir market açmayı teklif etti. Şartları uymadı.
Bu sırada ailem Almanya´daydı. Ben de onların yanına gittim. Üç yıl hem işletme eğitimi aldım hem de bir fırında çalıştım. Burada Alman pastaları ve ekmekleri yapıyorduk. Fırındaki şefim beni çok beğendi ve üç yıl içinde firmayı bana devretti. Sonra tekrar kendi işimi kurmaya karar verdim. Kardeşlerim Köln´deydi. Orada biri Türk, diğeri Alman, İtalyan, Arjantin mutfaklarından oluşan iki restoran açtık.
"Arkadaşlarım ´Bu işi beceremezsin´ demişti"
Demek her zaman restorancılıkla ilgiliydiniz.
Hiç ilgim yoktu ama elim işe yattıktan sonra ufkum açıldı. Almanya´ya kalıcı olarak gitmedim. Bir yere geldikten sonra Türkiye´ye dönmeye kararlıydım. Bakkallık yaparken işime, Türkiye´de yaşamaya aşık oldum. Hizmet etmek çok hoşuma gidiyor. "Patatesiniz çok güzelmiş" dediklerinde çok mutlu oluyorum, bana milyarlar bağışlamışlar gibi hissediyorum.
Almanya´daki restoranlar açıldıktan 1,5 yıl sonra "Türkiye´ye döneceğim" dedim. Döndükten sonra iş arayışına girdim. Bir gün evde otururken eşim Gülay "Sen restorancısın. Neden McDonald´s´a müracaat etmiyorsun?" dedi. Merkezi arayıp müracaat ettim. Benden sonra Kayseri´den yaklaşık 50 kişi başvurdu.
Önce bir eğitim verdiler. Lobilerin nasıl temizleneceğini, kasada müşteriye nasıl hizmet edileceğini, stokların nasıl alınacağını, derin dondurucuya ürünlerin nasıl yerleştirileceğini, araçlardan malın nasıl çekileceğini Mersin McDonald´s´taki sekiz aylık eğitimde öğrettiler. Arada imtihanlar yapıldı ve Mersin´deki restoranda kademe kademe yükseldim. Bu arada ailemi ve birkaç elemanı da Mersin´e getirdim ve onları da yetiştirmeye başladım.
Ailenizi de eğitim almak üzere çağırdığınıza göre size franchising verilmişti herhalde.
Hayır, verilmemişti. Bir müdür bir yılda yetişiyor. Restoranı açarsam kimi çalıştıracaktım? Birilerini yetiştirmek zorundaydım.
Ya size vermeselerdi?
Olabilir ama kendime güveniyordum. En son Şikago´daki hamburger üniversitesine gittim. 15 gün burada operasyona dönük işletme eğitimi aldım. Kayseri´de yer aramaya başladık ama hâlâ kesin bir şey yoktu. Restoranın açıldığı gün anlaşmayı imzaladık.
Bu uzun süreçte hiç umutsuzluğa kapıldığınız oldu mu?
Mersin´de bir gün temizlik yapıyordum. Ayağa bir kalktım, başım döndü. Hemen oturdum, yıkılacaktım yoksa. Bölüm müdürü "Mikayil bey, temizliğe devam eder misiniz?" dedi. "Hanımefendi, başım döndü" dedim. "Hayır kalkın, temizlemenizi istiyorum" dedi. Kalktım, temizledim. Sonra sahile gittim, "Kayseri halkına söz verdim, bu McDonald´s´ı açacağım" dedim kendi kendime. Yarım saat ağladım.
Kayseri´de tutup tutmayacağı konusunda tereddütünüz oldu mu?
Arkadaşlarım "Ekmek arası köfteyi kimse almaz. Kayseri halkı çuvalla patatesi alır evde kızartıp yer. Bir kilo etimizi alır, köftemizi yapar yeriz. Bu işi beceremezsin" dedi. Ama olmazsa olmaz kurallarım vardır. Benim canımı al, ufkumu kırma. Restoran açıldığında çok ilgi gördü.
"Öğlen hamburger, akşam salata yerim"
Siz nasıl besleniyorsunuz?
12 yıldır öğle yemeğimi McDonald´s´ta yerim. Akşam salata gibi hafif bir şeyler yerim. Üç günlüğüne İstanbul´a geldiğimde beş yıldızlı otelde ağırlanıyorum. Açık büfede istediğim her şey var. Ama dükkanıma vardığımda o patatese öyle bir gözüm düşüyor ki.
Birçokları da fast food´un sağlıksız olduğunu savunuyor.
Hiç kimse özel olarak bizim sattığımız ürünlerin kilo aldırdığını söyleyemez. Her gün kebap ya da mantı yesek ne olur acaba? Ben size her gün hamburger yiyin demiyorum. Evde sıcak yemek de yiyin ama haftada bir bana gelin.
"Şişir Beni" adlı belgeseli izlediniz mi?
Hayır ama basından takip ettim. Oradaki adam her öğün McDonald´s yediği gibi bir de günde boyuna ve kilosuna göre üç bin kalori alması gerekirken altı bin kalori alıyor. Her yere de arabayla gidip geliyor. Bizim bütün ürünlerimizin içerdiği kalori miktarı belli. Bugün bir porsiyon İskender kebabının kalorisini bilen yok.
"Kalite, servis, temizlik çok önemli"
En başarılı McDonald´s işletmecileri neye göre seçiliyor?
Toplumla kaynaşmak, bulunduğun bölgeye uyum sağlamak, toplumun isteklerine yanıt vermek, müşteri memnuniyeti sağlamak, saygıdeğer bir kuruluş olmak ve McDonald´s standartlarından taviz vermemek gerek. Bu standartların başında kalite, servis ve temizlik geliyor. Müşteriyi güler yüzle karşılayacaksın, siparişi iyi şekilde alacaksın ve müşteriyi uğurladıktan sonra tekrar gelmesini sağlayacaksın. Tek bir müşteri şikayeti olduğunda hemen müdahale edip o müşteriyi tekrar kazanmak gerekiyor. McDonald´s´ın görevlendirdiği kişiler düzenli olarak tüm restoranları denetliyor, bize puan veriyor. Ben de bu şekilde seçildim.
MELİS ALPHAN/Milliyet
Röportajımız için İstanbul´a gelen Önal´la Güneşli´de E-5´in hemen kenarındaki McDonald´s´ta buluştuk. Fotoğrafının çekilmesi için tezgahın arkasına geçtiğinde orasının kendi restoranı olup olmamasını önemsemeden sipariş almaya, müşterileri uğurlamaya başladı, onlara iyi dileklerini iletti. Önal "Müşteri kelimesini kaldırdım. Restoranıma gelenler benim misafirlerim. Evime gelen misafiri nasıl ağırlıyorsam restoranıma gelenleri de öyle ağırlarım" diyor.
20 bine yakın işletmeci arasından ilk 33´e girdiniz. İşine aşık bir insan olduğunuz çok belli. Bu mu başarınızın sırrı?
Müşterileri mutlu etmek için tüm bilgimi, yeteneklerimi kullanıyorum. Bir müşteri küsüp gittiğinde evine çiçeği varır. Bayramlarda, resmi günlerde restoran güne uygun hazırlanır. Şeker Bayramı´nda 500 kilo şeker tüketirim. Restoranda bayram havası olur. Evlendirme Dairesi 40 kişiyi evlendiriyorsa sponsor olurum, ayda bir esirgeme yurtlarından çocukları ağırlarım, turizm haftasında yemek veririm. Sosyal faaliyetlerde bulunurum.
Sizin restoranda en çok hangi McDonald´s ürünü satılıyor?
Çocuk mönüleri. Onun dışında en çok McChicken satılır ama kuş gribinden sonra Big Mac revaçta.
Müşteri kitleniz kimler?
Yüzde 22´si 18-25 yaş arasındakiler, yüzde 30´u da çocuklar.
Çalışanlarınızla aranız nasıl?
Her gün işimin başındayım. Şikayetlerini bana getirirler. Elimden geldiği kadar yardım ederim. Onlar benim çalışanlarım değil, evlatlarım. Bir keresinde benimle ilgili şikayetlerini yazmalarını istedim. Mektupların sonunda "Seni babamız olarak görüyoruz" demişler.
McDonald´s işletmecisi olmadan önce ne gibi işler yaptınız?
1980´lerde Kayseri´de bir bakkal açtım. Bakkallığı sekiz yıl sürdürdüm. Askerliğimi yaptıktan sonra Kayseri´deki birkaç işadamı bana birlikte büyük bir market açmayı teklif etti. Şartları uymadı.
Bu sırada ailem Almanya´daydı. Ben de onların yanına gittim. Üç yıl hem işletme eğitimi aldım hem de bir fırında çalıştım. Burada Alman pastaları ve ekmekleri yapıyorduk. Fırındaki şefim beni çok beğendi ve üç yıl içinde firmayı bana devretti. Sonra tekrar kendi işimi kurmaya karar verdim. Kardeşlerim Köln´deydi. Orada biri Türk, diğeri Alman, İtalyan, Arjantin mutfaklarından oluşan iki restoran açtık.
"Arkadaşlarım ´Bu işi beceremezsin´ demişti"
Demek her zaman restorancılıkla ilgiliydiniz.
Hiç ilgim yoktu ama elim işe yattıktan sonra ufkum açıldı. Almanya´ya kalıcı olarak gitmedim. Bir yere geldikten sonra Türkiye´ye dönmeye kararlıydım. Bakkallık yaparken işime, Türkiye´de yaşamaya aşık oldum. Hizmet etmek çok hoşuma gidiyor. "Patatesiniz çok güzelmiş" dediklerinde çok mutlu oluyorum, bana milyarlar bağışlamışlar gibi hissediyorum.
Almanya´daki restoranlar açıldıktan 1,5 yıl sonra "Türkiye´ye döneceğim" dedim. Döndükten sonra iş arayışına girdim. Bir gün evde otururken eşim Gülay "Sen restorancısın. Neden McDonald´s´a müracaat etmiyorsun?" dedi. Merkezi arayıp müracaat ettim. Benden sonra Kayseri´den yaklaşık 50 kişi başvurdu.
Önce bir eğitim verdiler. Lobilerin nasıl temizleneceğini, kasada müşteriye nasıl hizmet edileceğini, stokların nasıl alınacağını, derin dondurucuya ürünlerin nasıl yerleştirileceğini, araçlardan malın nasıl çekileceğini Mersin McDonald´s´taki sekiz aylık eğitimde öğrettiler. Arada imtihanlar yapıldı ve Mersin´deki restoranda kademe kademe yükseldim. Bu arada ailemi ve birkaç elemanı da Mersin´e getirdim ve onları da yetiştirmeye başladım.
Ailenizi de eğitim almak üzere çağırdığınıza göre size franchising verilmişti herhalde.
Hayır, verilmemişti. Bir müdür bir yılda yetişiyor. Restoranı açarsam kimi çalıştıracaktım? Birilerini yetiştirmek zorundaydım.
Ya size vermeselerdi?
Olabilir ama kendime güveniyordum. En son Şikago´daki hamburger üniversitesine gittim. 15 gün burada operasyona dönük işletme eğitimi aldım. Kayseri´de yer aramaya başladık ama hâlâ kesin bir şey yoktu. Restoranın açıldığı gün anlaşmayı imzaladık.
Bu uzun süreçte hiç umutsuzluğa kapıldığınız oldu mu?
Mersin´de bir gün temizlik yapıyordum. Ayağa bir kalktım, başım döndü. Hemen oturdum, yıkılacaktım yoksa. Bölüm müdürü "Mikayil bey, temizliğe devam eder misiniz?" dedi. "Hanımefendi, başım döndü" dedim. "Hayır kalkın, temizlemenizi istiyorum" dedi. Kalktım, temizledim. Sonra sahile gittim, "Kayseri halkına söz verdim, bu McDonald´s´ı açacağım" dedim kendi kendime. Yarım saat ağladım.
Kayseri´de tutup tutmayacağı konusunda tereddütünüz oldu mu?
Arkadaşlarım "Ekmek arası köfteyi kimse almaz. Kayseri halkı çuvalla patatesi alır evde kızartıp yer. Bir kilo etimizi alır, köftemizi yapar yeriz. Bu işi beceremezsin" dedi. Ama olmazsa olmaz kurallarım vardır. Benim canımı al, ufkumu kırma. Restoran açıldığında çok ilgi gördü.
"Öğlen hamburger, akşam salata yerim"
Siz nasıl besleniyorsunuz?
12 yıldır öğle yemeğimi McDonald´s´ta yerim. Akşam salata gibi hafif bir şeyler yerim. Üç günlüğüne İstanbul´a geldiğimde beş yıldızlı otelde ağırlanıyorum. Açık büfede istediğim her şey var. Ama dükkanıma vardığımda o patatese öyle bir gözüm düşüyor ki.
Birçokları da fast food´un sağlıksız olduğunu savunuyor.
Hiç kimse özel olarak bizim sattığımız ürünlerin kilo aldırdığını söyleyemez. Her gün kebap ya da mantı yesek ne olur acaba? Ben size her gün hamburger yiyin demiyorum. Evde sıcak yemek de yiyin ama haftada bir bana gelin.
"Şişir Beni" adlı belgeseli izlediniz mi?
Hayır ama basından takip ettim. Oradaki adam her öğün McDonald´s yediği gibi bir de günde boyuna ve kilosuna göre üç bin kalori alması gerekirken altı bin kalori alıyor. Her yere de arabayla gidip geliyor. Bizim bütün ürünlerimizin içerdiği kalori miktarı belli. Bugün bir porsiyon İskender kebabının kalorisini bilen yok.
"Kalite, servis, temizlik çok önemli"
En başarılı McDonald´s işletmecileri neye göre seçiliyor?
Toplumla kaynaşmak, bulunduğun bölgeye uyum sağlamak, toplumun isteklerine yanıt vermek, müşteri memnuniyeti sağlamak, saygıdeğer bir kuruluş olmak ve McDonald´s standartlarından taviz vermemek gerek. Bu standartların başında kalite, servis ve temizlik geliyor. Müşteriyi güler yüzle karşılayacaksın, siparişi iyi şekilde alacaksın ve müşteriyi uğurladıktan sonra tekrar gelmesini sağlayacaksın. Tek bir müşteri şikayeti olduğunda hemen müdahale edip o müşteriyi tekrar kazanmak gerekiyor. McDonald´s´ın görevlendirdiği kişiler düzenli olarak tüm restoranları denetliyor, bize puan veriyor. Ben de bu şekilde seçildim.
MELİS ALPHAN/Milliyet