KELEBEKLER
GEÇTİĞİ BÖLÜM
3.sezon 13. Bölüm - "The Man From Tallahassee" (Flashback: Locke)
NEREDE GÖRDÜK?
Ben'in evinde, hem çalışma masasının üzerinde, hem de mutfağında çerçeve içinde bir kaç kelebek görmek mümkün. Her ne kadar dekoratif bir görüntü oluşturduğu düşünülse de, aynı zamanda "kelebek" simgesinin önemini de aklımızda tutarak, bu kadar çok sembolü bir arada veren böylesine bir bölümde oraya kelebeklerin yerleştirilmesinin tesadüf olduğunu düşünmek oldukça güç.
ANLAMI
Ben'in evinde iki ayrı yerde toplam üç adet kelebek görülür. Bu kelebeklerin vermek istediği mesajlara dikkat edersek ilginç bulgulara erişmemiz mümkün.
1 - "Kelebek Etkisi"
"Kelebek Etkisi" dizinin genelinde çokça karşımıza çıkan, "ya o olmasaydı o zaman olaylar nasıl gelişirdi?" diye sorduğumuzda bizi şaşırtıcı sonuçlara götüren olay örgüsünün de açıklaması aslında. Popüler kültürde sıkça kullanılan bu terim,biraz da bu nedenle felsefi yönüyle çok da anlaşılamıyor her zaman.
"Afrika'da kanat çırpan kelebeğin Kuzey Amerika'da kasırga yaratması" diye açıklanan kelebek etkisi, böylece bir kelebeğin kanatlarını çırpması kadar küçük etkiler yaratabilecek bir olayın atmosferde yaratacağı değişikliklerle başka bir yerde bir fırtınaya neden olacağı fikrini gösterir. Tüm evreni bir sistem olarak düşündüğünüzde, bir kelebeğin kanatlarını çırpması sistemin ilk anındaki görüntüsünde farkedilemeyecek kadar küçük bir değişikliğe neden olur. Ancak bu değişiklik bir dizi başka olaya neden olarak sistemin kendisinin tamamen başka bir yöne doğru ilerlemesine de neden olabilir. Bu durumda, kelebek kanatlarını çırpmamış olsaydı, olayların çok çok farklı olacağı düşünülür.
http://www.wtresim.com/upload/upload...743856c270.jpg
Kelebeğin "zaman" açısından önemi Ray Bradbury'nin "A Sound of Thunder" adlı öyküsünde de geçer. (asıl "butterfly effect"). Kısaca, zamanda "Time Safari" diye bir programla yolculuk edip sadece ölmesi yakın hayvanları (dinazorları) vurmak suretiyle avlanmak isteyen kişiler, gösterilen hayvanlar dışındakileri öldürmemeleri, aksi takdirde sorunlar yaşanabileceği konusunda uyarılırlar. İşlerini bitirip geri döndüklerinde tarihin akışında son derece önemli bazı değişikliklerin olduğunu farkederler ve buna anlam veremezler. Ancak yaptıkları araştırmaların sonucu gösterir ki içlerinden birinin av sırasında dikkatsizce üzerine basarak ölümüne neden olduğu bir kelebek, tarihin ciddi şekilde değişmesine neden olur.
Hatta bu konu Heroes'da da Hiro'nun kendisini dinazor ile mücadele ederken gösteren tablosunu gördüğünde zamanı değiştirmek konusundaki endişelerini açıklamak için kullanılıyor : "Ya bir böceğin üzerine basarsam ?"
Lost'un geneline baktığınızda "ya o uçağa binmeseydi?" dediğiniz her kişinin adanın ve kazazedelerin kaderinde ciddi değişikliğe neden olduğunu gözlemlemek mümkün. Sadece bir kişiden hareketle nasıl değişiklik olabileceğini aşağıda görebiliriz :
JACK
Şansını zorlayarak biniyor uçağa. Aslında babasının cesedi ile ilgil çıkan problem, onun uçağa binmesini neredeyse engellemek üzere. Ancak büyük gayretle uçuş görevlilerini ikna etmeyi başarıyor. Başaramasa adaya gelmeyecek, böylece çok önemli bir figür eksik kalacaktı. Ve elbette Benjamin başta olmak üzere Charlie (ki defalarca onu kurtarıyor) ve Sawyer da onun doktorluğundan faydalanamayacaktı.
Tabii, Jack eğer gereksiz kıskançlıklarla gidip babasının alkol bağımlılığı terapisini basmasa babası Avustralya'ya gitmeyecek, orada ölmeyecek ve Jack oraya hiç gitmek zorunda kalmayacaktı. Christian Avustralya'ya gitmese Ana Lucia da onunla gelerek 815'e binmek zorunda kalmayacaktı. Ayrıca Sawyer da Christian ile barda yaptığı konuşmadan sonra etkilenerek gidip gerçek "Sawyer" zannettiği suçsuz bir adamı vurmayacak, belki de arkasından karıştığı ve sınırdışı edilmesine neden olan olaya da bulaşmayacaktı. Bu durumda da uçak bu üç kişi hariç şekilde düşmüş olsa Sayid işkence edecek Sawyer olmadığı için kendini "yalnızlık" gezisine vurmayacak, Danielle ile karşılaşmayacaktı. Shannon Ana Lucia tarafından vurulamayacak, bu arada muhtemelen Others Ana Lucia'nın olmadığı bir ortamda Tailies içinde çok daha rahat hareket edecek, Nathan ve Goodwin ölmeyecek, olaylar farklı bir yöne ilerleyecekti.
Benjamin her ne kadar onun doktorluğundan faydalanamayacak olsa da, Jack Ethan tarafından asılan Charlie'yi kurtaramayacağından Ethan da öldürülmeyecekti. Ve muhtemelen Ben'in ameliyatını da o yapacaktı. Dolayısıyla Ben yine de kurtulacaktı. Ancak Jack-Kate-Sawyer üçlüsünün Others kampına o şekilde getirilmesine gerek kalmayacağından, Juliet'in Pickett'ı, Sun'ın Colleen'i öldürmesine gerek kalmayacak, Juliet adada hayatına devam edecekti.
Tabii ki çok daha fazla olay var... Bunlar ilk anda akla gelenler ve örnekler daha da çoğaltılabilir.
2 - "Kelebek" Sembolizmi
Yunanca'da kullanılan Psyche, hem "ruh" hem de "kelebek" anlamına geliyor. Eskiden kelebeklerin yeniden doğuş için beden arayan insan ruhları olduğuna inanılırmış. Bu da kelebeklerin esrarengiz ve hatta uğursuz olarak nitelendirilmesine bile yol açmış. Keltler kadınların, kendilerine yeni bir anne arayan kelebek ruhlarını yutarak hamile kaldığını inanırlarmış.
Sembolizmde ise kelebek, "dönüşüm"ü (tranformation) vurguluyor; her insanın dönüşümü gerçekleştirmek için gereken potansiyele fazlasıyla sahip olduğunu, yaşadığı zorlukların, geçirdiği zor dönemlerin onu sadece daha güçlü yaptığını gösteriyor. (Kısacası, her insan kendi dünyasını yeniden yaratma şansına sahiptir, ama geçeceği zor devrelerden korkmamalıdır.)
-Tırtıl Dönemi = Sevmediğimiz veya kurtulmak istediğimiz duygularımız, düşüncelerimiz, alışkanlıklarımız vardır. Bunların içinde kendimizi hapsolmuş hissederiz.
-Koza Dönemi = Çok fazla bir değişim olduğunu görmediğimizi zannettiğimiz, ama aslında bilinç ve bilinçaltı düzeyinde düşüncelerin değişmeye başladığı aşamadır. Burada hissettiğimiz karmaşa nedeniyle kendimizi huzursuz da hissedebiliriz.
-Kelebek Dönemi = Artık yenilenmiş, tamamen değişmiş, hem kendimize hem de etrafımızdaki kişilere ve olaylara tamamen yeni bir perspektiften bakabileceğimiz bir döneme girmişizdir. Kozamızın içinde kısılıp kaldığımız dönemden sonra adeta yeniden doğmuş, hayata en başından başlamışızdır.
Locke'un adaya gelişi ile dönüşümünü tamamlamak üzere olduğunu söyleyebiliriz. Bunun için belki de son olarak hayatını cehenneme çeviren babası ile karşılaşıp hesaplaşması gerekmektedir. Bunu da sağlamak üzeredir.
Aynı zamanda farkındalığını kazanmış, kendini tanıyan, kendi ile barış yapmış birinin istediği şekle gelebileceğini gösteren bir sembol kelebek.
Ve kelebekler yani bu dönüşümün son ürünleri çok kısa süreler yaşarlar... Bu adadaki zaman kavramına bir gönderme de olabilir...Ve her ne kadar dönüşme tamamlansa da bunun da uzun süreli olamayabileceğine...
3 - "Kelebekler" ve Others Bağlantısı
Kelebeklerin tad alma duyuları ayaklarındadır. Bu nedenle bir şeylerin tadını alabilmek için yürüme uzuvları olan ayaklarından faydalanırlar. Bu da akıllıca bir şekilde Locke'un adaya ait fikirlerinin netleşmesinde ve bir anlamda bağlılığının sağlanması ve artmasında bacaklarının (yani yüzüme uzuvlarının) iyileşmesinin etkisini gösterir. Locke, adanın gerçek "tadını" (ve anlamını) yürümeye başlaması nedeniyle anlar.
Bir başka önemli nokta ise, kelebeklerin düşmanlarını şaşırtmak için üzerlerindeki motifleri, kafaları sanki diğer taraftaymış gibi gösterecek şekilde geliştirmeleridir. Bu her ne kadar küçük bir savunma gibi gözükse de, onlara hayatta kalmak için bir şans sağladığı için can kurtarabilen bir değişiklik olarak düşünülebilir. Özellikle de "kelebek etkisi"nin anlamı da düşünülürse...
Kelebeklerin bu durumu, Others'ın anlaşılmaz gibi görünen tavırlarını da açıklamak için kullanılabilir. Bu adada yırtık pırtık giysiler ile dolaşarak kendilerine vahşi kişiler süsü veren Others, böylece kafasını diğer taraftaymış gibi gösteren kelebek gibi bir şaşırtmaca yaparlar. Ethan ve Goodwin'in uçak yolcularından biriymiş gibi davranmaları, Ben'in Henry Gale olduğunu iddia etmesi, Mikhail'in Dharma üyesi olduğunu söylemesi... Tüm bu "motif değişiklikleri" onlara kendilerini olduklarından farklı gösterip amaçlarına ulaşabilmeleri için fırsat tanır. Juliet de defalarca bu yöntemi son derece etkili şekilde kullanır.
Son olarak; kelebekler, gerçekleşmesi onbinlerce yıl süren "evrimsel değişiklikler"i en hızlı şekilde yaşayan canlılardır. Üzerlerindeki motifleri ortam koşullarında olan farklı türlerine, sadece haftalar içinde benzetebildikleri, bu şekilde bulundukları yere kolaylıkla uyum sağlayabildikleri ve dışarıdan bakanlar tarafından diğerlerinden ayırdedilemedikleri biilinmektedir. Öyle ki, zehirsiz olan kelebekler son derece zehirli olan türlerinin kanat ve doku türlerini taklit edebilirler - ki bu evrimsel bir mutasyona işaret edebilir.
GEÇTİĞİ BÖLÜM
3.sezon 13. Bölüm - "The Man From Tallahassee" (Flashback: Locke)
NEREDE GÖRDÜK?
Ben'in evinde, hem çalışma masasının üzerinde, hem de mutfağında çerçeve içinde bir kaç kelebek görmek mümkün. Her ne kadar dekoratif bir görüntü oluşturduğu düşünülse de, aynı zamanda "kelebek" simgesinin önemini de aklımızda tutarak, bu kadar çok sembolü bir arada veren böylesine bir bölümde oraya kelebeklerin yerleştirilmesinin tesadüf olduğunu düşünmek oldukça güç.
ANLAMI
Ben'in evinde iki ayrı yerde toplam üç adet kelebek görülür. Bu kelebeklerin vermek istediği mesajlara dikkat edersek ilginç bulgulara erişmemiz mümkün.
1 - "Kelebek Etkisi"
"Kelebek Etkisi" dizinin genelinde çokça karşımıza çıkan, "ya o olmasaydı o zaman olaylar nasıl gelişirdi?" diye sorduğumuzda bizi şaşırtıcı sonuçlara götüren olay örgüsünün de açıklaması aslında. Popüler kültürde sıkça kullanılan bu terim,biraz da bu nedenle felsefi yönüyle çok da anlaşılamıyor her zaman.
"Afrika'da kanat çırpan kelebeğin Kuzey Amerika'da kasırga yaratması" diye açıklanan kelebek etkisi, böylece bir kelebeğin kanatlarını çırpması kadar küçük etkiler yaratabilecek bir olayın atmosferde yaratacağı değişikliklerle başka bir yerde bir fırtınaya neden olacağı fikrini gösterir. Tüm evreni bir sistem olarak düşündüğünüzde, bir kelebeğin kanatlarını çırpması sistemin ilk anındaki görüntüsünde farkedilemeyecek kadar küçük bir değişikliğe neden olur. Ancak bu değişiklik bir dizi başka olaya neden olarak sistemin kendisinin tamamen başka bir yöne doğru ilerlemesine de neden olabilir. Bu durumda, kelebek kanatlarını çırpmamış olsaydı, olayların çok çok farklı olacağı düşünülür.
http://www.wtresim.com/upload/upload...743856c270.jpg
Kelebeğin "zaman" açısından önemi Ray Bradbury'nin "A Sound of Thunder" adlı öyküsünde de geçer. (asıl "butterfly effect"). Kısaca, zamanda "Time Safari" diye bir programla yolculuk edip sadece ölmesi yakın hayvanları (dinazorları) vurmak suretiyle avlanmak isteyen kişiler, gösterilen hayvanlar dışındakileri öldürmemeleri, aksi takdirde sorunlar yaşanabileceği konusunda uyarılırlar. İşlerini bitirip geri döndüklerinde tarihin akışında son derece önemli bazı değişikliklerin olduğunu farkederler ve buna anlam veremezler. Ancak yaptıkları araştırmaların sonucu gösterir ki içlerinden birinin av sırasında dikkatsizce üzerine basarak ölümüne neden olduğu bir kelebek, tarihin ciddi şekilde değişmesine neden olur.
Hatta bu konu Heroes'da da Hiro'nun kendisini dinazor ile mücadele ederken gösteren tablosunu gördüğünde zamanı değiştirmek konusundaki endişelerini açıklamak için kullanılıyor : "Ya bir böceğin üzerine basarsam ?"
Lost'un geneline baktığınızda "ya o uçağa binmeseydi?" dediğiniz her kişinin adanın ve kazazedelerin kaderinde ciddi değişikliğe neden olduğunu gözlemlemek mümkün. Sadece bir kişiden hareketle nasıl değişiklik olabileceğini aşağıda görebiliriz :
JACK
Şansını zorlayarak biniyor uçağa. Aslında babasının cesedi ile ilgil çıkan problem, onun uçağa binmesini neredeyse engellemek üzere. Ancak büyük gayretle uçuş görevlilerini ikna etmeyi başarıyor. Başaramasa adaya gelmeyecek, böylece çok önemli bir figür eksik kalacaktı. Ve elbette Benjamin başta olmak üzere Charlie (ki defalarca onu kurtarıyor) ve Sawyer da onun doktorluğundan faydalanamayacaktı.
Tabii, Jack eğer gereksiz kıskançlıklarla gidip babasının alkol bağımlılığı terapisini basmasa babası Avustralya'ya gitmeyecek, orada ölmeyecek ve Jack oraya hiç gitmek zorunda kalmayacaktı. Christian Avustralya'ya gitmese Ana Lucia da onunla gelerek 815'e binmek zorunda kalmayacaktı. Ayrıca Sawyer da Christian ile barda yaptığı konuşmadan sonra etkilenerek gidip gerçek "Sawyer" zannettiği suçsuz bir adamı vurmayacak, belki de arkasından karıştığı ve sınırdışı edilmesine neden olan olaya da bulaşmayacaktı. Bu durumda da uçak bu üç kişi hariç şekilde düşmüş olsa Sayid işkence edecek Sawyer olmadığı için kendini "yalnızlık" gezisine vurmayacak, Danielle ile karşılaşmayacaktı. Shannon Ana Lucia tarafından vurulamayacak, bu arada muhtemelen Others Ana Lucia'nın olmadığı bir ortamda Tailies içinde çok daha rahat hareket edecek, Nathan ve Goodwin ölmeyecek, olaylar farklı bir yöne ilerleyecekti.
Benjamin her ne kadar onun doktorluğundan faydalanamayacak olsa da, Jack Ethan tarafından asılan Charlie'yi kurtaramayacağından Ethan da öldürülmeyecekti. Ve muhtemelen Ben'in ameliyatını da o yapacaktı. Dolayısıyla Ben yine de kurtulacaktı. Ancak Jack-Kate-Sawyer üçlüsünün Others kampına o şekilde getirilmesine gerek kalmayacağından, Juliet'in Pickett'ı, Sun'ın Colleen'i öldürmesine gerek kalmayacak, Juliet adada hayatına devam edecekti.
Tabii ki çok daha fazla olay var... Bunlar ilk anda akla gelenler ve örnekler daha da çoğaltılabilir.
2 - "Kelebek" Sembolizmi
Yunanca'da kullanılan Psyche, hem "ruh" hem de "kelebek" anlamına geliyor. Eskiden kelebeklerin yeniden doğuş için beden arayan insan ruhları olduğuna inanılırmış. Bu da kelebeklerin esrarengiz ve hatta uğursuz olarak nitelendirilmesine bile yol açmış. Keltler kadınların, kendilerine yeni bir anne arayan kelebek ruhlarını yutarak hamile kaldığını inanırlarmış.
Sembolizmde ise kelebek, "dönüşüm"ü (tranformation) vurguluyor; her insanın dönüşümü gerçekleştirmek için gereken potansiyele fazlasıyla sahip olduğunu, yaşadığı zorlukların, geçirdiği zor dönemlerin onu sadece daha güçlü yaptığını gösteriyor. (Kısacası, her insan kendi dünyasını yeniden yaratma şansına sahiptir, ama geçeceği zor devrelerden korkmamalıdır.)
-Tırtıl Dönemi = Sevmediğimiz veya kurtulmak istediğimiz duygularımız, düşüncelerimiz, alışkanlıklarımız vardır. Bunların içinde kendimizi hapsolmuş hissederiz.
-Koza Dönemi = Çok fazla bir değişim olduğunu görmediğimizi zannettiğimiz, ama aslında bilinç ve bilinçaltı düzeyinde düşüncelerin değişmeye başladığı aşamadır. Burada hissettiğimiz karmaşa nedeniyle kendimizi huzursuz da hissedebiliriz.
-Kelebek Dönemi = Artık yenilenmiş, tamamen değişmiş, hem kendimize hem de etrafımızdaki kişilere ve olaylara tamamen yeni bir perspektiften bakabileceğimiz bir döneme girmişizdir. Kozamızın içinde kısılıp kaldığımız dönemden sonra adeta yeniden doğmuş, hayata en başından başlamışızdır.
Locke'un adaya gelişi ile dönüşümünü tamamlamak üzere olduğunu söyleyebiliriz. Bunun için belki de son olarak hayatını cehenneme çeviren babası ile karşılaşıp hesaplaşması gerekmektedir. Bunu da sağlamak üzeredir.
Aynı zamanda farkındalığını kazanmış, kendini tanıyan, kendi ile barış yapmış birinin istediği şekle gelebileceğini gösteren bir sembol kelebek.
Ve kelebekler yani bu dönüşümün son ürünleri çok kısa süreler yaşarlar... Bu adadaki zaman kavramına bir gönderme de olabilir...Ve her ne kadar dönüşme tamamlansa da bunun da uzun süreli olamayabileceğine...
3 - "Kelebekler" ve Others Bağlantısı
Kelebeklerin tad alma duyuları ayaklarındadır. Bu nedenle bir şeylerin tadını alabilmek için yürüme uzuvları olan ayaklarından faydalanırlar. Bu da akıllıca bir şekilde Locke'un adaya ait fikirlerinin netleşmesinde ve bir anlamda bağlılığının sağlanması ve artmasında bacaklarının (yani yüzüme uzuvlarının) iyileşmesinin etkisini gösterir. Locke, adanın gerçek "tadını" (ve anlamını) yürümeye başlaması nedeniyle anlar.
Bir başka önemli nokta ise, kelebeklerin düşmanlarını şaşırtmak için üzerlerindeki motifleri, kafaları sanki diğer taraftaymış gibi gösterecek şekilde geliştirmeleridir. Bu her ne kadar küçük bir savunma gibi gözükse de, onlara hayatta kalmak için bir şans sağladığı için can kurtarabilen bir değişiklik olarak düşünülebilir. Özellikle de "kelebek etkisi"nin anlamı da düşünülürse...
Kelebeklerin bu durumu, Others'ın anlaşılmaz gibi görünen tavırlarını da açıklamak için kullanılabilir. Bu adada yırtık pırtık giysiler ile dolaşarak kendilerine vahşi kişiler süsü veren Others, böylece kafasını diğer taraftaymış gibi gösteren kelebek gibi bir şaşırtmaca yaparlar. Ethan ve Goodwin'in uçak yolcularından biriymiş gibi davranmaları, Ben'in Henry Gale olduğunu iddia etmesi, Mikhail'in Dharma üyesi olduğunu söylemesi... Tüm bu "motif değişiklikleri" onlara kendilerini olduklarından farklı gösterip amaçlarına ulaşabilmeleri için fırsat tanır. Juliet de defalarca bu yöntemi son derece etkili şekilde kullanır.
Son olarak; kelebekler, gerçekleşmesi onbinlerce yıl süren "evrimsel değişiklikler"i en hızlı şekilde yaşayan canlılardır. Üzerlerindeki motifleri ortam koşullarında olan farklı türlerine, sadece haftalar içinde benzetebildikleri, bu şekilde bulundukları yere kolaylıkla uyum sağlayabildikleri ve dışarıdan bakanlar tarafından diğerlerinden ayırdedilemedikleri biilinmektedir. Öyle ki, zehirsiz olan kelebekler son derece zehirli olan türlerinin kanat ve doku türlerini taklit edebilirler - ki bu evrimsel bir mutasyona işaret edebilir.