dumani
New member
Kol Gezmek
Osmanlilar zamaninda sehir ve kasabalarin asayisini muhafaza maksadiyla zabita memurlarinin dolasmasi. Kola cikmak.
Tanzimattan evvel sadrazamlar, yeniceri agalari, kaptan pasalar kola cikarlar, yolsuz hareketi gorulenleri cezalandirirlardi. Tanzimattan sonra kurulan zaptiyelerin ve daha sonra polislerle jandarmalarin gece ve gunduz, inzibat ve asayisin temini maksadiyla, carsi pazarlarla mahalle aralarinda dolasmalarina da “kol gezmek” denirdi. Yine bu manada “devriye gezmek” tabiri de kullanilirdi.
Geceleri sokakta fenersiz gezmesinden dolayi sekil ve kiyafetinde, kendinde suphe uyandiran kimseler de kol gezenler tarafindan cevrilir. Bunlar karakola ve zindana gonderilmeyip sabaha kadar calistirilmak suretiyle cezalandirilmak uzere mahalle hamaminin kulhanina gonderilirdi.
Istanbul’un hemen her mahallesinde bulunan hamamlarin sabah namazindan bir iki saat evvel hazir ve acik bulundurulmasi adetti. Oldukca agir ve pis islerden sayilan kulhancilik eskiden ekseriyetle Ermeniler tarafindan gorulurdu. Kulhancilar, devriye tarafindan yakalanip kendilerine teslim olunanlari sabaha kadar odun tasimak, kulhan ocaklarini temizlemek gibi islerde calistirirlar ve sabahleyin ustleri baslari kurum ve kir icinde bunlari saliverirlerdi.
Fenersiz gezen huviyeti mechul adamlarin bu suretle hamamlara teslim edilmesi hem kol gezenleri karakola kadar gitme zahmetinden kurtarir, hem de bir daha kimsenin fenersiz gezmemelerini temin ederdi.
Kol gezenlerin tatbik ettikleri bu cezalar kanuni olmaktan ziyade orfi idi. Oyle ki, Osmanlilar zamanindaki bu idari sistem, gunumuzde bazi tabirleriyle hala yasamaktadir: (Hastalik) Kol geziyor, kulhani, fenersiz yakalanmak gibi.
ALINTIDIR!
Osmanlilar zamaninda sehir ve kasabalarin asayisini muhafaza maksadiyla zabita memurlarinin dolasmasi. Kola cikmak.
Tanzimattan evvel sadrazamlar, yeniceri agalari, kaptan pasalar kola cikarlar, yolsuz hareketi gorulenleri cezalandirirlardi. Tanzimattan sonra kurulan zaptiyelerin ve daha sonra polislerle jandarmalarin gece ve gunduz, inzibat ve asayisin temini maksadiyla, carsi pazarlarla mahalle aralarinda dolasmalarina da “kol gezmek” denirdi. Yine bu manada “devriye gezmek” tabiri de kullanilirdi.
Geceleri sokakta fenersiz gezmesinden dolayi sekil ve kiyafetinde, kendinde suphe uyandiran kimseler de kol gezenler tarafindan cevrilir. Bunlar karakola ve zindana gonderilmeyip sabaha kadar calistirilmak suretiyle cezalandirilmak uzere mahalle hamaminin kulhanina gonderilirdi.
Istanbul’un hemen her mahallesinde bulunan hamamlarin sabah namazindan bir iki saat evvel hazir ve acik bulundurulmasi adetti. Oldukca agir ve pis islerden sayilan kulhancilik eskiden ekseriyetle Ermeniler tarafindan gorulurdu. Kulhancilar, devriye tarafindan yakalanip kendilerine teslim olunanlari sabaha kadar odun tasimak, kulhan ocaklarini temizlemek gibi islerde calistirirlar ve sabahleyin ustleri baslari kurum ve kir icinde bunlari saliverirlerdi.
Fenersiz gezen huviyeti mechul adamlarin bu suretle hamamlara teslim edilmesi hem kol gezenleri karakola kadar gitme zahmetinden kurtarir, hem de bir daha kimsenin fenersiz gezmemelerini temin ederdi.
Kol gezenlerin tatbik ettikleri bu cezalar kanuni olmaktan ziyade orfi idi. Oyle ki, Osmanlilar zamanindaki bu idari sistem, gunumuzde bazi tabirleriyle hala yasamaktadir: (Hastalik) Kol geziyor, kulhani, fenersiz yakalanmak gibi.
ALINTIDIR!