Hekate..

[Rien]

Tanrıça Hekate Olyposlu Tanrılardan değil, Titan soyundan gelir. Titan Perseus ile Asteria’nın kızı olarak bilinir. Güneş Tanrısı Helios ise atası olarak kabul edilir. Hesiodos Theogonia adlı eserinde Hekate’yi ölümsüzlerin saygısını gören ve kimin dileğini yerine getirmek isterse ona büyük mutluluklar verecek olan cömert bir tanrıça olarak anlatır.Savaşlardaki zaferler, kurultaydaki üstünlükler, denizcileri koruması, balıkçıların ağlarına bolca balık göndermesi, avlarda insanların yanında ve insanlara yardımcı olması Tanrıça Hekate’den bilinir.Özellikle gençliğin feyizlendirici tanrıçası olarak Apollon ve Artemis kadar kendisine başvurulan bir tanrıçadır. İstediği kişilerin büyükbaş hayvanlarını çoğaltıp azaltması da Hekate’yle ilişkilendirilir. Anadolu'ya özgü, Karia kökenli Ay Tanrıçası olarak ve çoğunlukla üç başlı betimlemesiyle bilinir. Bu Üç başlı betimlemesi ise; yeni ay-gençliği, dolunay-dişiliğin en parlak dönemini, eski ay ise olgun, bilge kadını temsil eder. İyiliğini ölümsüzlere sunan Hekate, maddesel refah, toplumda sözü geçme, çarpışma ve sporda zaferi bahşeder. Ayrıca, yolculukların iyi ve kötü geçmesi ile de Hekate ilgilidir. Kavşakları Tanrıça Hekate’nin yönettiğine inanan antikçağ insanları, kavşaklara üç başlı ya da üç vücutlu kadın formunda heykeller dikerek Tanrıçayı onurlandırmak istemişlerdir. Buradaki heykelleri sunak niyetinde kullanırlar.Ay Tanrıçası olarak bilinen Hekate ayın olmadığı gecelerde bilgiyi insanlara öğreten olarak karşımıza çıkar. Kavşaklara Tanrıçanın heykellerini dikmeleri de bununla ilintilidir. Karanlık gecelerde yolcuya yol gösterici olduğu için. Göklerde, denizlerde, yeryüzünde, yeraltında her yerde hükmü geçen bir tanrıçadır. Zeus her yerde yetki payını vermiş, gençliğin baş tacı yapmıştır. İnsanlara günlük yaşantılarında mutluluklarını ve zenginliklerini vermekle görevlendirilmiştir. Olymposlu Tanrılarla iyi ilişkiler içerisinde olduğuna inanılır. Tanrıçanın sembolleri; meşale- yol gösteren kimliği- ,kırbaç, hançer, yılan, anahtar-yeraltı dünyasına açılan kapının anahtarının tanrıçada olduğuna inanılır- Tanrıçanın Kutsal Hayvanları; dişi köpek, dişi kurt, kısrak olarak bilinir. Hekate, heykel kabartmalarında, sol elinde meşale, sağ elinde çanak, başında hilale benzer boynuzlar taşıyan Polos ve uzun bir elbise ile betimlenir. Bazen bu hayvanlardan sadece köpek ile birlikte görülür. Bazı gecelerdeki köpek ulumalarının ya da uzun süren köpek havlamalarının Hekate ile ilgili olduğu, köpeklerin tanrıçayı ve yanındaki köpeği gördükleri için havladıkları anlatılmaktadır. Tanrıçanın gece dolunay olduğu zaman dolaştığı düşünülmekte ve bunun içinde yol kavşaklarına Hekate için peynir, çörek, yumurta ve balık türü yiyecekler bırakılmaktadır. Çok yönlülüğü nedeniyle çoğu kez diğer tanrıçalarla karıştırılan Hekate, özellikle Artemis ve Demeter ile özdeşleştirilmiştir. Bir yazıtta Hekate için, Demeter'in sıfatlarından birisi olan Ompnia (tahılların tanrıçası) benzetmesinin kullanılmış olması, Demeter’le bağdaştırıldığını gösterir. Tanrıçaya tapınıldığı ilk dönemlerde Tanrıçayı daha çok dünyevi olaylarla ilişkilendiren insanlar, sonraki dönemlerde bilinçaltına hükmettiği inancına da varmışlardır.İnsanlara gece yaratıklarını, hayaletleri Hekate’nin gönderdiğine inanılır. Zamanla sihir ve büyüye hükmeden bir Tanrıça rolünü de almış ve gölgeler dünyası ile ilişkilendirilmiştir. Büyücülere iki elinde bir meşale ile ya da kısrak, köpek gibi hayvan formlarında görülür. Büyüyü keşfettiğine inanılır ve “Aietes-Medea” gibi büyücülerle ilişkilendirilir.Ölülerin ruhları Hekate’nin yanında yürür ve uluyan köpekler onun geldiğini haber verir. Ayın sonunda Hekate için sunaklara insanlar armağanlar koyar. Hekate’yi onurlandırma törenleri ayın en etkileyici dönemi olan Dolunayda yapılırdı. Tanrıçanın doğum gününü kutlamak için yapılan törenler vardı. Bu törenlerin içinde anahtar taşıma şenlikleri ve gizli törenler olduğu bilinmektedir. Hekate kültü için bilinen en büyük kutsal alan, tapınak ve altar sadece Lagina'da bulunmaktadır. Bu büyüklük, Anadolulu bir tanrıça olan Hekate ve kültünün bölgedeki saygınlığı ve bölge insanının sahip çıkması sayesinde olmuştur. Burası aynı zamanda falcılığın merkezi olarak da değerlendirilmektedir. Tapınağın frizlerindeki kabartmalarda farklı konular işlenmesine rağmen, hepsinde de Hekate'nin betimlenmiş olması onun tanrılar panteonundaki önemini ön plana çıkarır.