EKOLOJIZM MI? ''CEVRE(BILIM)CILIK'' MI?!!
Bir süredir, bilinçli / bilinçsiz bir şekilde hem akademik yazında, hem de popülist, eklektik bir söylemle toplumsal yazında görülen, “ekoloji” kavramını, “çevrebilim” ile özdeşleştirme (eşitleme) çabası içinde olan bir akım; vizyonu olmayan, arkaik bir söylemdir. “Çevrebilim” diye bir bilim dalı yoktur. (Vardır diyenler, kuramcısını ve yılını bize iletebilirler). (Bkz: Kaynakça 1)
“Çevre“mizdeki (etrafımızdaki, muhit) her şey zaten “bilim”in nesnesidir. Nesnesi, “çevre” olmayan bir bilim dalı yoktur. Dolayısıyla bu durum, “çevrebilim” adı verilen sanal bir söylemin meşruiyetine gerekçe yapılamaz. “Çevre bilimleri” tamlaması, çoğul olarak kullanıldığında hemen hemen tüm temel ve uygulamalı bilim dalarını içine alır ve genel bir addır. Çevre, varlıkların genel adı. Biliminin adı ise ekolojidir.
“Ekoloji“nin Türkçe’ye “çevre“diye çevrilmesi kavramsal düzeyde bir yanılgıya yol açıyor. Çevre; “öze, esasa ilişkin olmama” durumunu anlatır. Nesnesi, sistemin kavranabilir bir bütünü olan her şey ekolojist bilim paradigmasının ilgi alanına girer. İşte ekolojiyi, indirgemeli pozitivist sosyal bilimlerden ayıran temel özellik budur. Bu bağlamda; “ekoloji” ve “çevre” kavramları birbirinin yerine kullanılamaz. İndirgemeli çevreci bir düşünce başlı başına ekosistem bütününde gizil sorunlara neden olabilecek bir potansiyeli içinde taşır.
Toplam ekoloji, (ekosistem bilimi), “çevre” kavramını da kapsar. Ekoloji (fizik ekoloji + sosyal ekoloji) “çevrebilim”e indirgenemez. İndirgenen her kavramı, indirgendiği “anlamsal” alanla özdeşleştirmek, hem pozitivist bilim hem “ekolojist bilim” hem de dilbilim kurallarına aykırıdır.
“Çevre“; anlam itibarıyla, “çevrelediğini” dışladığından (”dışsal”ladığından) ya da, çevrelediğine temelde etki altına alabileceğinden merkezde olma ya da olamama durumuna göre biçim değiştirir. Bu durum; bütünsellik (holistik) paradigmasının gerekleri ile çelişen sistemik düşünsel bir yaklaşımdır.
Kaldı ki; ekolojist bilim paradigması söylemlerinin, çevreci düşünsel paradigmaya karşı başı her zaman bir adım önde ve dik olmuştur. Kısacası, “çevrebilim”, “bilimsel” değildir. “İçeriği” olmayan bir biçimdir.
Biyolojiyi de kapsayan bir bilim olan ekoloji; “sosyal ekoloji” gibi bir alana da yayılım göstererek, yüzyılın en önemli farklı bir bilim paradigması ve toplumsal söylemi olma yolundadır. (Bkz: Kaynakça 2)
Kamuoyunun gündemine ve bilgisine sunulur.
KAYNAKLAR
1. Hamamcı. C., 1997. ÇevreBilim. İmge Yayınevi
2. Çalgüner. T., 2003. Çevre mi? Ekoloji mi? Nobel Yayıncılık
Bir süredir, bilinçli / bilinçsiz bir şekilde hem akademik yazında, hem de popülist, eklektik bir söylemle toplumsal yazında görülen, “ekoloji” kavramını, “çevrebilim” ile özdeşleştirme (eşitleme) çabası içinde olan bir akım; vizyonu olmayan, arkaik bir söylemdir. “Çevrebilim” diye bir bilim dalı yoktur. (Vardır diyenler, kuramcısını ve yılını bize iletebilirler). (Bkz: Kaynakça 1)
“Çevre“mizdeki (etrafımızdaki, muhit) her şey zaten “bilim”in nesnesidir. Nesnesi, “çevre” olmayan bir bilim dalı yoktur. Dolayısıyla bu durum, “çevrebilim” adı verilen sanal bir söylemin meşruiyetine gerekçe yapılamaz. “Çevre bilimleri” tamlaması, çoğul olarak kullanıldığında hemen hemen tüm temel ve uygulamalı bilim dalarını içine alır ve genel bir addır. Çevre, varlıkların genel adı. Biliminin adı ise ekolojidir.
“Ekoloji“nin Türkçe’ye “çevre“diye çevrilmesi kavramsal düzeyde bir yanılgıya yol açıyor. Çevre; “öze, esasa ilişkin olmama” durumunu anlatır. Nesnesi, sistemin kavranabilir bir bütünü olan her şey ekolojist bilim paradigmasının ilgi alanına girer. İşte ekolojiyi, indirgemeli pozitivist sosyal bilimlerden ayıran temel özellik budur. Bu bağlamda; “ekoloji” ve “çevre” kavramları birbirinin yerine kullanılamaz. İndirgemeli çevreci bir düşünce başlı başına ekosistem bütününde gizil sorunlara neden olabilecek bir potansiyeli içinde taşır.
Toplam ekoloji, (ekosistem bilimi), “çevre” kavramını da kapsar. Ekoloji (fizik ekoloji + sosyal ekoloji) “çevrebilim”e indirgenemez. İndirgenen her kavramı, indirgendiği “anlamsal” alanla özdeşleştirmek, hem pozitivist bilim hem “ekolojist bilim” hem de dilbilim kurallarına aykırıdır.
“Çevre“; anlam itibarıyla, “çevrelediğini” dışladığından (”dışsal”ladığından) ya da, çevrelediğine temelde etki altına alabileceğinden merkezde olma ya da olamama durumuna göre biçim değiştirir. Bu durum; bütünsellik (holistik) paradigmasının gerekleri ile çelişen sistemik düşünsel bir yaklaşımdır.
Kaldı ki; ekolojist bilim paradigması söylemlerinin, çevreci düşünsel paradigmaya karşı başı her zaman bir adım önde ve dik olmuştur. Kısacası, “çevrebilim”, “bilimsel” değildir. “İçeriği” olmayan bir biçimdir.
Biyolojiyi de kapsayan bir bilim olan ekoloji; “sosyal ekoloji” gibi bir alana da yayılım göstererek, yüzyılın en önemli farklı bir bilim paradigması ve toplumsal söylemi olma yolundadır. (Bkz: Kaynakça 2)
Kamuoyunun gündemine ve bilgisine sunulur.
KAYNAKLAR
1. Hamamcı. C., 1997. ÇevreBilim. İmge Yayınevi
2. Çalgüner. T., 2003. Çevre mi? Ekoloji mi? Nobel Yayıncılık