Marko Paşa
Suskun Nefer
- Katılım
- 28 Şub 2006
- Mesajlar
- 2,267
- Reaction score
- 0
- Puanları
- 0
- Yaş
- 43
- Konum
- HackHeLL DownLoader Team
DVD Nedir?
---------------
Digital Versatile Disk veya Digital Video Disk olarak adlandırılan çok amaçlı yeni
optik-disk teknolojisi 1996 yılında doğmuştur. Teknik özellikleri ve yetenekleri,
alışılmış disk yapısına kıyasla gerçekten devrim sayılabilecek niteliktedir.
Standart CD'ler ile aynı boyutta olan DVD diskler en az 4.7 GB (gigabyte) en çok da
17 GB kapasitesi ile günümüzde yaygın kullanılan diğer ortamlara kıyasla çok büyük
bir data alanıdır.
DVD diskler, standart disklerin 25 katı depolama kapasitesi ve 10 katı daha hızlı
erişim ve data aktarma süresi ile, hergün daha fazlasına gereksinim duyulan data
alanı ve hız sorunlarına büyük ölçüde çözüm olacaktır. DVD'nin fiziksel olarak
CD'den en önemli farkı, datanın disk üzerindeki yerleşiminde ortaya çıkmaktadır.
Standart CD'lerde dataların oluşturduğu çukurların enküçüğü 0.834 mikron iken
DVD'de bu boyut 0.4 mikrona inmiştir. CD üzerindeki spiral iz, 1.6 mikron
aralıklarla yer alırken DVD üzerinde 0.74 mikron mesafe vardır. Böylece aynı
boyutta CD, 7 kat daha fazla bilgi taşıyabilmektedir.
Üreticilerin DVD diskleri 2 yüzlü olarak tasarlaması toplam kapasiteyi 2 katına
9.400 MB'a çıkarmıştır. Ayrıca her yüzeyde üst üste iki katman ile DVD kapasitesi
17.000 MB'a çıkmaktadır. İkili katmanda, üstte yarı geçirgen (transparan) olan bir
katman ve altta standart yansıtıcı katman bulunmaktadır. Lazer ışını, özel bir lens
yardımı ile hem üst yarı-saydam yüzeye odaklanabilir hem de o yüzeyi aşarak (faz
değiştirerek) alttaki yüzeye odaklanabilir. Üstteki katmanın yarı geçirgen olması
nedeniyle kapasitesi daha düşüktür.
DVD'nin yaratımına en büyük ihtiyaç, eğlence ve film sektöründen gelmektedir.
Geleceğin tüm film endüstrisinin DVD üzerine inşa edilmesi beklenmektedir. Bir DVD
diske sinemaskop boyutta ve 100Hz ile MPEG2 sıkıştırma standartlarında stüdyo
kalitesinde tam bir filmi kaydetmek ve izlemek mümkündür. Aynı diske sadece görüntü
değil 5+1 veya 7+1 kanal CD kalitesinde ses ve inanılmaz bir surround sound
özelliği de eklenmektedir. Ayrıca; filme ait 5-8 değişik dilde seslendirme ve 32
değişik dilde altyazı da aynı diske sığdırılabilir. Yaklaşık 4 saatlik film süresi
sunan çift yüzlü ve iki katmanlı DVD diskler ile, aynı filmin birçok bölümünde,
farklı açılardan çekilmiş sahneler de seçenekli olarak yer alabilecektir.
Multi-angle ve multi-aspect denilen bu özellik ile izleyici birçok sahneyi farklı
açılardan ve istediği kameranın çekimi ile izleyebilecek; bu sırada görüntüyle
sesin senkronizasyonu ve seçilen açıya göre surround özelliği de değişecektir...
Bir başka yeni özellik, multi-story denilen çoklu kurgu olanağıdır. Öncelikle
eğitim ve tanıtım uygulamalarında izleyici, belirli soru-cevap teknikleri ile
istenilen yönde önceden kurgusu yapılmış bir senaryoyu, seçenekleri ile belirleyip
izleyebilecektir. PC uyumlu DVD-ROM sürücülerin bütün bu anılan özellikleri
destekleyebilmeleri için ek donanıma ihtiyaçları vardır. Üzerinde ses ayrıştıcı DAC
ve MPEG görüntü çözücü özelliği bulunan bir ek kart ile,
PC'ler üzerinde DVD diskleri oynatmak mümkündür. Geriye dönük uyumluluk özelliği ile
DVD-ROM sürücüler standart CD-ROM sürücülerin okudukları tüm disk tiplerini
okuyabilirler ve aynı zamanda MR özelliği ile CD-RW diskleri de okuyabilmektedirler.
PC'ye bağlanan veya Ev tipi olarak doğrudan TV'ye bağlanan bir DVD player ile sadece
DVD film değil, Audio CD'ler, özel DVD oyunlar, CD-I, CD-G, Karaoke CD gibi birçok
farklı CD türünü izlemek de mümkündür. EV-DVD'lerin önemli bir özelliği, ebeveyn
kilidi diye çevirebileceğimiz parental lock ile özellikle şiddet ve pornografi
içeren disklere özel bir s/w-h/w kodlama sistemi aracılığıyla kilit-şifre konulması
ve çocuklar veya istenmeyen kişiler tarafından seyredilmesini engellemektir.
DVD'nin Özellikleri Nelerdir?
------------------------------------
- 2 saatten fazla yüksek kalite dijital video(çift katmanlı ve çift taraflı DVDlerde
8 saati bulan)
- standart ya da widescreen televizyonlarda (4:3 ve 16:9) widescreen filmleri
destekler.
- herbiri 8 kanala kadar destekleyen 8 track'e kadar dijital audio (farklı diller vb.)
- 32'ye kadar altyazı/karaoke trackler.
- farklı kollara ayrılabilen video(farklı hikaye akışları için)
- 9'a kadar kamera açısı(izlerken farklı bakışaçısı seçilebilir)
- menüler ve basit interaktif özellikler(oyunlar, quizler vb.)
- Farklı dillere uyarlanabilen açıklayıcı yazılar(başlık, albüm ismi, şarkı ismi vb.)
- Kare kare geri sarım ve hızlı ileri sarma (başlık, zaman ,track ya da bölüme göre )
- Dayanıklılık (kullanımdan dolayı bozulma olmaz)
- manyetik alana duyarlı değildir. Isıya dayanıklıdır.
- Compact boyut (taşınması, saklanması kolay.)
Not: Çoğu diskte bütün özellikler bulunmaz.(çoklu ses/altyazı trackleri,bağımsız
kollara ayrılma vb.)
Çoğu player bazı standart özellikleri destekler:
- Dil seçimi*
- özel efektlerle oynatım: dondurma, yavaşlatma, hızlandırma, tarama...
- parental lock( istenmeyen sahnelerin oynatılmasını engelleme)*
- programlanabilme( seçilmiş bölümlerin otomatik olarak oynatılması)
- rastgele veya tekrarlı oynatma
- dijital ses çıkışı(PCM stereo, dolby digital)
- Audio CD ile uyumluluk
*Disk tarafından da desteklenmeli
Bazı playerlar ekstra özelllikleri destekler:
- yüksek kaliteli resim için YUV veya RGB video çıkışı
- dahili ses dekoderinden 6 kanal analog ses çıkışı
- DTS dijital surround tracklerin tanınması ve çıkışı
- Video cdlerle uyumluluk
- lazer disklerle uyumluluk
- Divx*(kiralanıp belli sayıda izlenebilen DVD filmler - artık piyasada yok)
diskleri oynatma yeteneği
- RF çıkışı(direk video girişi olmayan tv'ler için)
- çoklu dilde on-screen display desteği
- dijital zoom(resmin bir bölgesini 2x veya 4x büyütme). Bu bir disk özelliği değil
player özelliğidir
DVD Videonun Kalitesi Nedir?
-------------------------------------
DVD, stüdyo kalitesine yakın ve CD'den daha iyi ses üretebilir. Videoteyp'e göre çok
daha iyi ve lazer diske göre ise genellikle daha iyi.(bkz 2.8) Fakat kalitesi bir
çok üretim fakörüne bağlıdır. Sıkıştırma teknolojileri geliştikçe daha yüksek
kalitede görüntüler görebileceğiz. Fakat maliyetten kaçmak isteyen bazı üreticiler
yüksek kaliteli Mpeg 2 formatı yerine videoteypten bile daha kötü olan Mpeg 1
formatında sıkıştırma yapmaktadır.
DVD video çoğunlukla stüdyonun dijital master kaydından Mpeg 2 formatına
çevrilmektedir. Bu çevirinin uyguladığı sıkıştırma işlemi gereksiz (arka arkaya
gelen sahnelerde görüntünün hareketsiz veya değişmeyen kısımlar gibi) ve insan
gözünün algılayamadığı verileri atarak yapılmaktadır. Ortaya çıkan video üretim
kalitesine göre bazı kompleks ve hızlı değişen sahnelerde geçici bozulmalar
gösterebilir. Ortalama 3.5 Mbps'de sıkıştırma bozuklukları nadir olarak
farkedilebilir. Daha yüksek video transferleri daha yüksek kalitede görüntü sunar
ve bozukluklar kaybolur. 6 Mbps seviyesinde neredeyse stüdyo kaydıyla aynıdır.
DVDdeki videoda bazen bloklaşma,bulanıklaşma,renk bozulması, detaylarda eksiklik
gibi artifektler(istenmeyen kalıntılar) bulunabilir.Artifekt orjinal resimde
olmayan her türlü şeyi kapsayan bir terimdir.Artifektler bazen zayıf mpeg
sıkıştırmasından kaynaklanabilir ama genellikle tam ayarlanmamış TV, kötü
kablolar,elektiriksel aksam, kötü film transferleri, düzensiz görüntü ayarları ve
disk okuma hatalarından kaynaklanır.
İlk üretilen DVD demolarında bazen görüntü kalitesi kötüydü fakat bu iyi işlenmemiş
ve üretilmemiş DVD'lerin ne kadar kötü olabileceğinin bir belirtisidir.Birçok demo
diskler olabilidiğince çabuk dağıtılabilmesi için hızlı ve kalitesizce
sıkıştırılmıştır.
Çoğu televizyonda keskinlik DVD'nin netliğine oranla çok yüksek değerlere
ayarlanmıştır. Nasıl bir müzik CD'sini dinlerken tizi çok yüksek bir ayara
getirdiğinizde seste rahatsız bozulmalar oluyorsa, bu yüksek keskinlik ayarı da
görüntüde bozulmaya neden olur. Bir çok playerde video çıkışının siyah seviyesi
Amerikan standardı olan 7.5 IRE yerine Japon standardı olan 0 IRE olarak
ayarlanmıştır. İyi ayarlanmamış TV'lerde bu, karanlık sahnelerde görüntüde
lekelenmelere neden olabilir. DVD video olağanüstü bir renk gerçekçiliğine sahiptir
bu yüzden görüntüde bulanıklığın veya soluk renklerin nedeni ya kaydın yapıldığı
orjinal kaynaktan veya iyi ayarlanmamış görüntü sistemlerinden kaynaklanmaktadır.
DVD'nin ses kalitesi mükemmeldir.DVD PCM (pulse code modulation ) dijital ses
opsiyonunu da içermektedir.Ayrıca birçok filmde ses sinema salonlarında
dinlediğiniz ses teknolojisinin bir türevi olan çok kanallı Dolby Digital ve DTS
surround ses formatında kaydedilmiştir.Aynı video gibi ses kalitesi de kayıt ve
sıkıştırma sırasında izlenen metodlara göre değişrmektedir. Sıkıştırmadan bağımsız
olarak Dolby Digital ve DTS, CD kalitesiyle eş veya daha iyi kaliteye sahiptir.
Not: Burada söylenen ses teknolojileri çoğu dvd filmlerin desteklediği
teknolojilerdir fakat bunlardan tam olarak yararlanabilmek için uygun ses aksamına
sahip olmak gerekir.
DVD'nin Dezavantajları Nelerdir?
--------------------------------
- Filmlerin ve programların yaygınca bulunması zaman alacaktır.
- DVD özelliklerinin tanımındaki bazı belirsizliklerin ve disklerle playerların
yeterli teste tabi tutulmaması --sonucunda bazı uyumsuzluklar baş göstermiştir. Bazı
film diskleri bazı playerlarda ya hiç oynamamakta yada tüm -fonksiyonlarını
göstermemektedir.
- henüz videoteypler gibi kayıt yapamıyor.
- dahili kopye engellemesi ve bölge kilitlemeleri (regional encoding) (bkz1.11 ve
1.10)vardır.
- Dijital sıkıştırma kullanır. Kötü sıkıştırılmış ses ve video'da bulanıklık,
bloklaşma vb. görülür. (bkz1.3)
- HDTV'yi tam olarak desteklemiyor.
- Bazı DVD playerlar ya da sürücüler cd-r'ları okuyamayabiliyor. (bkz2.433)
- Şu anki DVD playerlar ve sürücüler DVD-RAM diskleri okuyamıyor.
- Şu anki playerlar normal hızda geri oynatım yapamamakta.
- DVD-Audio, DTS Auido ve Divx gibi opsiyonların her DVD player tarafından
desteklenmemesi
Hangi DVD Player'ı Almalıyım?
-----------------------------
Piyasada bir çok iyi player var. Modern DVD playerların tamamı mükemmel video ve ses
yeteneğine sahip. Sizin için hangisinin uygun olduğunu bulurken kişisel
tercihlerinizin, bütçenizin ve varsa halihazırdaki ev sineması sisteminizin
özellikleri belirleyici olacaktır. Çok yüksek seviyeli bir home theatre sistemine
sahip olmadığınız sürece $400 doların altındaki bir player tamamen işinizi
görecektir. Playerların bir listesini çıkarabilmeniz için önce kendi isteklerinizi
bir listesini çıkarın (CD-R'ları oynatabilme yeteneği, Video-CD desteği,
96khz/24-bit ses çözümleme, DTS Dijital Çıkış, dahili 6-kanal Dolby Digital decoder
gibi). Daha sonra bütçenize uygun playerları kullanım kolaylığı (kumanda tasarımı,
kullanıcı arabirimi, ön panel kontrölleri gibi) yönünden deneyin. Belirli bir fiyat
seviyesinde görüntü ve ses kalitesi yönünden büyük farklılıklar olmayacağı için ek
özellikler uygun playerı seçmenizde en önemli etken olacaktır.
Devamlı kullanacağınız uzaktan kumanda eğer sizin tarzınıza uymuyorsa sizi
çıldırtabilir. Bazı durumlarda (özellikle progressive video isterseniz) DVD player
yerine DVD PC almayı düşünebilirsiniz.
Aşağıda DVD alırken kendinize sorabileceğiniz bazı sorular var:
- Seçilebilir ses ve altyazı, çoklu açıdan izleme, görüntü oranı ayarlaması,
yetişkin ayarlamaları, hızlı ve yavaş oynatma, mükemmel dijital video, çok kanallı
dijital ses, Dolby Pro Logic alıcılarla uyumluluk, on-screen menüler, çift katmanlı
oynatma ve müzik CD'lerini oynatma özelliklerini istiyor muyum? Cevap evetse bu
yanlış bir soru çünkü tüm DVD playerlar bu özellikleri destekliyor.
- DTS ses istiyor muyum? O zaman DTS Digital Out logosuna sahip playerlara bakın.
- Video CD izlemek istiyor muyum? O zaman Video CD'lerle uyumlu playerları tercih edin
- Kulaklık seti istiyor muyum?
- İngilizce dışındaki dillerde menü istiyor muyum? O zaman multilanguage (çoklu dil)
desteğine sahip playerları seçin
- Kendi yapımınız CD-R müzik CD'lerini dinlemek istiyor muyum? O zaman dual laser
(ikili laser) özelliğini arayın
- Tüm ev sineması sistemimi tek bir kumanda ile kontrol etmek istiyor muyum? O zaman
programlanabilir universal uzaktan kumandaya sahip bir playerı tercih edin veya şu
anki universal kumandanızın alacağınız DVD player ile uyumlu olup olmadığına dikkat
edin
- Filmdeki detayları görmek için zoom yapmak istiyor muyum? O zaman resime zoom
yapma yeteneğine sahip playerları seçin
- HDCD oynatmak istiyor muyum? O zaman HDCD logosunu arayın
- Alıcım sadece optik veya sadece coax dijital girişe mi sahip? O zaman playerın
çıkışlarının uygun olduğuna dikkat edin
- Siyah seviyesi ayarı istiyor muyum?
Bölge, ülke kodları veya bölge kilitleri nelerdir?
----------------------------------------------------------
Film stüdyoları filmlerinin gösterim tarihleri ülkeden ülkeye değiştiği için dvd
filmlerin farklı ülkelerde piyasaya çıkmasını kontrol etmek istiyorlar. Bu sayede
bir filmin vizyona girmeden o ülkeye dvd'sinin girmesini engellemek istiyorlar. Bu
yüzden belli disklerin sadece belirli bölgelerde oynatılabilmesini sağlayacak bir
standart istediler ve ortaya bölge kodları denen sistem çıktı. Playerlarda satıldığı
bölgeye uygun bir kod olacak ve bu bölge koduyla piyasaya sürülmüş dvd'leri
oynatabilecek. Bu bir ülkeden aldığınız bir diski bölge kodunun tutmadığı başka bir
ülkede oynatamayacağınız anlamına gelir. Bölge kodları disklerin üreticileri için
opsiyoneldir. Kodsuz diskler her bölgede oynatılabilir. Bazı stüdyolar sadece yeni
vizyona giren yapımlarında bölge kodunu kullanacaklarını belirtmişlerdi ama bu
sadece sözde kaldı. Bundan 50 sene önce çıkan filmlerin disklerinde bile bölge
kodunu görmekteyiz. Sekiz tane bölge kodu vardır. Playerlar ve diskler üzerlerindeki
numaral!
ara göre tanımlanır.
Bunlar:
1: Kanada ve A.B.D
2:Japonya, Avrupa, Güney Afrika, Ortadoğu (Mısır dahil) (Ç.N.: Türkiye bu bölgede)
3:Güneydoğu Asya,Doğu Asya (Hong Kong dahil)
4:Avustralya, Yeni Zelanda,Pasifik Adaları, Orta ve Güney Amerika,Meksika
5:Eski Sovyetler Birliği Ülkeleri, Hindistan,Afrika, Kuzey Kore,Moğolistan
6: Çin
7:Reserve edilmiş
8:Uçak ve gemiler gibi uluslarası yolcu araçları
Bazı bölge kodlu playerlar tüm kodları oynatabilecek şekilde değiştirilebilir fakat
bu genellikle garantiyi kaldırır. Piyasada kodu "0"'a ayarlanmış kodsuz playerlar
bulabilirsiniz fakat bazı dvd disklerde kodu kontrol eden programlar olmakta ve bu
kodsuz playerlarda oynamamakta. Bunun yerine player alacakken multi-kodlu
playerları almanızı tavsiye ederiz. Bu tip playerlarda sizin istediğiniz diske göre
kodu değiştirebileceğiniz switchler olur.
Bölge Kodu Nasıl Kırılır?
-------------------------
Konumuz olan DVD-ROM sürücülere geri dönersek, önce bölge korumalarinin nerelerde
olabilecegini bir tekrarlayalim:
DVD-ROM sürücünün firmware’inde;
DVD oynatma yaziliminda (MPEG-2 kartla gelen veya softDVD yazilim, farketmez);
Windows 98, 98SE, Me ve 2000 sürümlerinde.
Bunlardan sadece biri bile kilitli olsa, baska bölgenin DVD’sini oynatamayiz. Tabii
konu yazilim oldugunda, sinirlamalarin asilmasi - bazen zor olsa da - imkansız
degil. Burada firmware’deki bölge kilidini kaldirma meselesini sona birakacagim,
çünkü hem en zor ve riskli olani, hem de sizdeki DVD sürücünün bölge kilidini
kaldiran bir firmware henüz çikmamis olabilir. Diger iki sinirlamayi kaldirmak
içinse en büyük yardimciniz DVD Genie adli program olacak.
http://www.inmatrix.com/files/dvdgenie_download.html adresinden indirebileceginiz
DVD Genie, su an 3.75 sürümünde ve sık aralıklarla yeni sürümleri çikiyor.
Firmware Meselesi?
-----------------------
Evet, en çetrefilli konu bu. Uzunca bir konu oldugundan öykü gibi okumanizi
öneririm; zaten bu isin hastalari için oldukça heyecanli bir öykü. Firmware, CD,
DVD, CD-RW sürücülerin BIOS’u sayilabilecek, bulundugu aygitin donanim özelliklerini
yöneten bir yazilim. Aynen anakart BIOS’larinda oldugu gibi, üretici firmalar bu
sürücülerin uyumsuzluk problemlerini çözmek, performans ve okuma becerilerini
artirmak için yeni firmware sürümleri çikariyorlar. Ancak, nasil her anakart modeli
için ayri bir BIOS çikiyorsa her DVD-ROM modelinin firmware’i de farkli; birininki
digerine uymuyor, tabii ayri adlarla anılan modeller aslinda ayni firmanin ürettigi
ayni model degilse. Yani emin olmadan baska bir modelin firmware’ini kendi DVD
sürücünüze yüklerseniz, sürücünüz bir daha çalismayabilir. Ayrica bazi modellerin
kesinlikle uyulmasi gereken firmware yükleme kurallari var. Kimisi DOS altindan
yükleniyor, kimi bir Windows yazilimiyla, kimisini firmware terfisi yaparken belirli
bir IDE kanalina baglamaniz (örnegin secondary master) gerekiyor, kimisinde böyle
bir sinirlama yok. Tabii bu kurallara uymazsaniz sürücünüzü çöpe atmak zorunda
kalabil!
eceginizi belirtmem gerekmiyor sanirim. Bu yüzden firmalarin Web sitelerinde
bulunan, genelde firmware ile birlikte, bir metin dosyasi halinde de gelen bu
kurallari çok dikkatli okumalisiniz. Sadece Ingilizce’si oldugundan, iyi Ingilizce
bilen birisinin yardimina basvurmaniz da gerekebilir.
Simdi, firmalar ürettikleri DVD sürücülerin firmware’lerine bölge kilidi koydular
dedik. Bu isten anlayan bazi programcilar buna fena halde uyuz oldu. Biz de
firmware yazmayi biliyoruz dediler ve sürücüler için bölge kilidi olmayan - yani
kirilmis - firmware’ler yazdılar. Bu programcilarin en ünlüsü, dFekete Istvan.
Pioneer 10x’lerin bölge kodunu kaldirmisti ve bu yüzden Pioneer firmasi onunla
didisip durmustu. Sitesinin adresi http://members.xoom.com/_XMCM/zozo00/fekete.htm
ama Ekim 99’dan beri güncellenmiyor. Buraya Pioneer ile yazismalarini da koymus.
Ben zamaninda bu sitedeki bilgilerle Pioneer 10x’in bölge kodunu kaldirmis ve
dergide ürünü incelerken nasil yapilacagini anlatmistim (bu incelemeyi
http://www.pcmagazine.com.tr/testmerkezi/data/260.htm adresinde de bulabilirsiniz).
Ancak geçen zamanda verdigim bu bilgiler geçerligini yitirdi. Neden mi? Çünkü daha
sonra piyasaya çikan Pioneer 10x’lerin orijinal firmware’i degistirilmisti ve 2.0x
sürüm bir firmware ile geliy!
ordu. Tabii kirilmis firmware ise yaramadigi gibi, orijinal 2.0x firmware’e yeni
eklenen bir önlem sayesinde sürücünün bölge kodunu iyice sabitliyordu. Fekete
Istvan’in uzun süredir sesi solugu çikmazken, Codebyte takma isimli bir programci
uzunca bir süre sonra bunu da kirdi ve 2.02 RPC1 adiyla çikardi. Bu arada bazi diger
markalarda oldugu gibi Pioneer’larin farkli modelleri olabiliyor: CD koyma yeri slot
tipi veya tepsi tipi olanlar, SCSI veya IDE olanlar, OEM veya kutulu olanlar, farkli
ülkelerde üretilenler vs.
Bunlarin hizlari ayni (örnegin 10x/40x) ama ürün kodlari farkli. Benim inceledigim
model DVD-104S idi; örnegin yine 10x/40x IDE olan DVD-114 modeline de 2.03
firmware’i ile benzer bir önlem getirdiler; bunu da Miller kod adli bir programci
kirdi.Bu kadar uzun anlatmamin sebebi, kirik firmware ararken nelerle
karşılaşabileceğinizi göstermek. Özetlersek, şunlara dikkat edeceksiniz:
- Free Firmware Bulabileceğiniz Adres :
http://www20.brinkster.com/zekoslav/dvdfirmware.htm
- DVD sürücünüzün modelini ve orijinal firmware sürümünü çok iyi bileceksiniz.
- Bu model için dogru kirik firmware’i bulacaksiniz.
- Bu kirik firmware’in baskalari tarafindan basariyla denendigi dogrulanmis olacak.
(Örnegin, Fekete Pioneer 10xe eklenen ilave korumayi basta farketmediginden, 2.0x
firmware’li modeller için ilk çikardigi eksik kirik firmware çok kisinin basini
yakti.)
- Sürücünün orijinal firmware numarasini kontrol edecek, yeni bir firmware üzerine
daha eski sürüm numarasina sahip kirik firmware yüklemeyeceksiniz. Çünkü yeni
orijinal firmware’lerde eski kirik firmware’lerin yüklenmesine karsi ilave korumalar
olabiliyor.
- Bazi kirik firmware’ler sürücüdeki bir rezerve pin’e jumper takinca ise yariyor.
Örnegin Pioneer 16X için çikarilan beta firmware, sürücünün 5. pin’ine jumper
takmayi gerektiriyor. Aman firmware ile gelen TXT dosyalarini dikkatli okuyun. Kirik
firmware ile metin dosyasi halinde gelen açiklamalari çok dikkatli okuyup, hata
yapmadan uygulamaniz sart.
- Firmware terfisi yaparken sürücüde disk bulunmayacak.
- Ayni BIOS terfisi yaparken oldugu gibi firmware yüklerken de elektrigin
kesilmemesi için dua edin, okudugunuz bilgileri yanlis uygulamamaya da dikkat edin.
- Bazen bu tür bir hata sürücünün bellegine baska firmaware yazilamamasina yol
açiyor ve sorunu sadece üretici firma çözebiliyor.
- Bu sekilde kirik firmware kullanmak ürünün garantisini iptal ediyor. Yani hata
yaparsaniz risk tümüyle size ait.
DVD-Audio Nedir?
-----------------------
1996 yılında DVD ilk çıktığı sıralarda, her ne kadar DVD-Video'nun ses kalitesi
CD'den çok daha iyi olsa da DVD-Audio formatı ortada yoktu. DVD Forum'u müzik
endüstrisi ile birlikte Şubat 1999 yılında DVD-Audio 1.0 formatını açıkladı.
DVD-Audio ürünlerin 99 sonuna doğru piyasaya çıkması bekleniyordu ama gecikti.
Gecikmenin nedeni kopyalamaya karşı olan engelleme sistemlerinin seçim
araştırmalarıydı. CSS korumasının kırılması ile ortaya çıkan endişeler üzerine
ürünlerin piyasada boy göstermesi 2000 ortalarına ertelendi. Ertelenmenin bir diğer
nedeni de donanımın henüz tam olarak hazır olmaması ve müzik firmalarından yeterli
desteğin sağlanamamış olmasıydı. Pioneer 1999 sonunda Japonya'da bir DVD-Audio
player piyasaya sürdü ama bu player kopyalamaya karşı korumalı diskleri
oynatamayacak.
DVD-Audio formatı DVD-Video'dan farklıdır. Piyasada DVD-Audio formatını tanıyan
playerlar olsa da büyük kısmı bu formatla uyumlu değildir. Her ne kadar şu anki
DVD playerlarda çalışabilecek DVD-Audio disklerin üretimi mümkün olsa da bu
uygulanmamakta ve DVD-Audio disklerdeki veriler, DVD diskin çoğu playerın hiç
bakmadığı Audio_Ts dizini altında saklanmaktadır. Bu diskleri okumak için ya yeni
DVD-Audio playerlar ya da her iki formatı da tanıyan universal playerlar kullanmak
gerekir.
DVD-Audio playerlar şu anki "receiver" lar ile uyumludur. PCM ve Dolby Digital
formatlarında çıkış verir. Bazıları opsiyonel olarak DTS ve DSD formatlarını da
destekleyecektir. Öte yandan şu anki "receiver"lar yeni teknoloji PCM sesi
çözememekte ve ses çözülse bile standart dijital ses bağlantılarına
taşınamamaktadır. High-end dijital analog converterlara (çevirici) sahip (DAC)
DVD-Audio playerlar, 2 veya 6 kanal analog girişe sahip receiverlara sesi
gönderebilirler ama receiver sesi tekrar dijital formata çevirirken kaliteden
kayıp verir. Gelecekte çıkacak ve IEEE 1394 (Fire Wire) gibi gelişmiş dijital
bağlantılara sahip receiver'lar sayesinde DVD-Audio tüm kalitesi ile
çözülebilecek.
DVD-Auido'da kopyalamaya karşı koruma, sese insan kulağının duyamayacağı bir
seviyede şifreli bir sinyal eklenerek yapılmaktadır.Audiofiller bu özelliğin sesin
kalitesini düşürdüğünü iddia etmişler fakat 4C tarafından yapılan testlerde en iyi
kulağa sahip dinleyiciler bile eklenen şifre sinyalinin farkına varamadılar.
--
Şu an için DVD-Video CD-Audio 'dan daha iyi surround ses vermektedir.
DVD Videoya TV'den Kayıt Yapılabilirmi?
----------------------------------------------------
Kısa Cevap: Henüz değil ama çok yakında evet. Pioneer ve Philips ev kullanımı için
bazı DVD video recorderların duyurusunu yaptı.
Uzun Açıklama: Analog videoyu DVD üzerine kaydetmek incelik gerektiren bir işlemdir.
DVD üzerinde ses ve görüntü üretmek için gerekli minimum kıstaslar MPEG video akışı
ve en basitinden bir PCM Audio track'tir. Temel DVD kontrol kodları da gereklidir.
Şu anda canlı ve eşzamanlı video ve audio sıkıştırması yapıp bunu DVD-V bilgisiyle
birleştirip DVD'ye yazmak oldukça zordur. Bunu bir ev rekorder'ında yapabilseniz
bile çok pahalıya patlar. DVD üretim sistemlerinin fiyatları milyonlarca dolardan
onbinlerce dolar seviyelerine düşmüş olsa da 500 dolar seviyesine inmesine daha çok
var. 1997 yılında Hitachi bir DVD-RAM sürücü, harddisk (aracı olması için), iki MPEG
1 enkoder ve 1 MPEG 2 dekoder içeren bir ev DVD rekorder'ının tanıtımını yaptı.
Diğer Zorluklar: İlk boş disklerin fiyatı 20-30 $'dan başlayacak. Kapasitesi önceden
kaydedilmiş DVD'lerin 3/4'ünden daha az olacak. Eşzamanlı sıkıştırmanın ihtiyaç
duyduğu yüksek veri yüzünden kapasitesi daha da azalacak. Mpeg-2 sıkıştırması yüksek
kaliteli bir kaynakta daha iyi çalışır bu nedenle VHS veya TV'den kayıt yapmak iyi
sonuçlar vermeyebilir.
Kaydedilebilir DVD ortamlarıyla ilgili önemli bir şey vardır: Bunlar verileri
saklayabilirler ancak tüm özelliklere sahip bir DVD Video, video sıkıştırma(MPEG),
audio sıkıştırma (Dolby Digital, PCM, MPEG), altgörüntü sıkıştırma, navigasyon vb.
için ek yazılım ve donanıma ihtiyaç duyar.
Tüm zorluklara rağmen bir çok DVD üreticisi evde kullanılabilecek kaydedilebilir
DVD üstünde çalışmaktalar. 2000 yılı içinde bir grup DVD recorder piyasaya çıkacak.
DVD Disk Çizilirse Ne Olur?
-----------------------------------
Çoğu çizikler kolayca düzeltilebilen önemsiz kanal veri hatalarına neden olur. Daha
açık anlatmak gerekirse veriler DVD üzerinde 6 mm'ye kadar olan çiziklerde
kaybolmayacak şekilde güçlü hata düzeltme teknikleri ile depolanır. Yüksek depolama
yoğunluğu ve yoğun olarak sıkıştırıldığı için DVD'deki çiziklerin " CD'dekilerden
daha tehlikeli olduğuna dair yanlış bir inanış vardır. DVD veri yoğunluğu
CD'ninkinin 4 katıdır. Bu yüzden aynı çizik DVD'de daha fazla veriyi etkileyecektir.
Ancak DVD hata düzeltme sistemi CD'ninkinden 10 kat daha fazladır, bu da veri
yoğunluğundan kaynaklanan sorunun olumsuz etkisinden çok daha fazla olumlu etki
yaratır. Ayrıca Mpeg-2 ve Dolby Digital formatları algılanamayan özelliklerin
azaltılması ya da kaldırılması üzerine kurulu olduğundan, sıkıştırılan veriler
açıldığında beklendiği kadar fazla yer kaplamaz. Büyük çizikler ise bilgisayarda
düzeltilmesi imkansız I/O hatalara veya görüntüde yer yer bozulmalara neden olur.
Kopya Koruması Ne Demektir?
--------------------------------------
Varolan veri depolama araçlari arasinda ise neredeyse en fazla korumaya sahip
olanlardan birisi DVD filmler. Üzerlerinde neler yok ki? Macrovision, CSS (Content
Scrambling System - Içerik Karistirma Sistemi), bölge kodu, CGMS/A, CGMS/D, falan
da filan.
En önemli kopya korumasinin CCS (Content Scrambling System- Içerik Karistirma
Sistemi) oldugu söylenebilir. DVD'ler CSS içerdigi için içindeki veri copy-paste
yapar gibi kopyalanamiyor. Tabii ki korsan DVD gibi bir olayi desteklemek mümkün
degil ama bazen üreticilerin yaptiklari bir hata kendilerine çok pahaliya
patlayabiliyor. Bugün dünyada milyonlarca kisinin kullandigi Linux isletim
sisteminde DVD izlenememesi bunlara bir örnek olarak gösterilebilir.
Efendim, bunun üzerine Linux kullanan bir vatandas DVD'leri izlemesine engel olan
CSS'yi kirmanin bir yolunu aramaya baslamis. Buldugu zaman da yer yerinden oynadi
zaten. Aslinda bulamayabilirdi de, çünkü bu tür denemeleri basarili kilacak açik
kapilari kapatmayacak çok az sayida firma var. Ilk çiktigindan beri hiç
begenmedigim, yok olup gidecegini öngördügüm XingDVD yaziliminda, bu kapilarin
olmasi gerektigi gibi kapanmamasi yüzünden DeCSS adinda bir program ortaya
çikabildi. Biliyorsunuz, MPAA (Motion Picture Association of America) ile DeCSS
yazarinin davasi hala sürüyor. Aslinda hangi tarafin kazandigi pek önemli degil
çünkü bu isten zararli çikan MPAA oldu. Internet'e bir kere sizan bir programin
sitelerde yayinlanmasini yasaklatilabilse bile, yayilmasini hiçbir güç
engelleyemez sanirim. DVD yazmanin maliyeti çok yüksek oldugundan ev kullanicilari
tarafindan gelecek bir tehlike yok gibi. Kopyalayip korsan satmaya çalisanin da
basini yakmak onlarin en tabii hakki.
Ancak malum, bu tarz kopya korumalari PC dünyasinda çok bir anlam ifade etmiyor; en
basit örnegi de üçlü sifreleme sistemi kullanan CSS'ye ait korumayi eliyle koymus
gibi çözüveren DeCSS yazilimi. CSS sistemi de masallah öyle bir sistem ki, üç tane
anahtara ihtiyaç duyuyor ve birinci anahtari bulmadan 2. anahtara ve 2. anahtari da
bulmadan 3. anahtara erisemiyorsunuz. Ancak, neticede bilgisayar ortaminda sahip
oldugunuz verileri korumaktan daha dogal bir hakkiniz olamaz. Bir müzik CD'sini
nasil MP3 yapip koruyabiliyorsaniz ve bu alanda bir kisitlamaniz yoksa, bir program
disketinin veya CD'sinin her ihtimale karsi bir yedegini elinizde bulundurmaniza
karsi kimsenin size söyleyecek bir seyi yoksa, bir video görüntüsünü de
yedekleyememeniz çifte standarttan baska bir sey degildir.
Gelelim Macrovision'a. Macrovision'i analog kopya korumasi olarak düsünebilirsiniz.
Video kasetlere kaydi zorlastirmak için düsünülmüs bir yöntem. Görüntüyü bozarak
kopyalamaya çalisani caydiriyor. DVD Player'larda oldugu gibi, Video out barindiran
ekran kartlarinda da mevcut bulunuyor. Yine belki iyi niyetle koyulmus bir sistem
olmasina ragmen, bazen de tatsiz sonuçlar dogurabiliyor. Mesela ugrasip
bilgisayarda hazirladiginiz bir videoyu kasede aktarmak isteyebilirsiniz. Daha da
kötüsü ekran kartlarindaki Macrovision korumasi ile bunu destekleyen SoftDVD
yazilimlari biraraya gelince TV'ye DVD görüntüsü vermek zorlasiyor. Deneyen bilir,
neyi korudugu bilinmeyen Macrovision yüzünden SoftDVD yazilimi kullanarak ekran
kartimizin Video Out'undan TV'ye görüntü aktararak DVD izlemeye çalistigimizda
hüsrana ugrariz. Çok sinir bozucu bir durum tabii. Sirf bu yüzden bile
Macrovision'i asmak kullanicilar için önemli olmustur. Üretici firmanin degil
grafik islemci üreticisinin referan!
s sürücülerini kullanmak, Macrovision kodunu kiran TV-out uygulamalari kullanmak
gibi yöntemlerle Macrovision'u asmak mümkündür ve dergimizin de daha önceden
denedigi üzere Macrovision bir sorun olmaktan çikmistir. Galiba üreticilerin sadece
amaca hizmet eden, amacin disinda kullaniciya kisitlamalar getirecek koruma
sistemleri üretmemesi durumunda, birileri bunlari asmayi isteyecektir. Kopya
korumalarina söyleyecek hiçbir sözümüz yok ama gereksiz bir sekilde kullanicilari
kisitlamamasi gerektigini düsünüyoruz.
---------------
Digital Versatile Disk veya Digital Video Disk olarak adlandırılan çok amaçlı yeni
optik-disk teknolojisi 1996 yılında doğmuştur. Teknik özellikleri ve yetenekleri,
alışılmış disk yapısına kıyasla gerçekten devrim sayılabilecek niteliktedir.
Standart CD'ler ile aynı boyutta olan DVD diskler en az 4.7 GB (gigabyte) en çok da
17 GB kapasitesi ile günümüzde yaygın kullanılan diğer ortamlara kıyasla çok büyük
bir data alanıdır.
DVD diskler, standart disklerin 25 katı depolama kapasitesi ve 10 katı daha hızlı
erişim ve data aktarma süresi ile, hergün daha fazlasına gereksinim duyulan data
alanı ve hız sorunlarına büyük ölçüde çözüm olacaktır. DVD'nin fiziksel olarak
CD'den en önemli farkı, datanın disk üzerindeki yerleşiminde ortaya çıkmaktadır.
Standart CD'lerde dataların oluşturduğu çukurların enküçüğü 0.834 mikron iken
DVD'de bu boyut 0.4 mikrona inmiştir. CD üzerindeki spiral iz, 1.6 mikron
aralıklarla yer alırken DVD üzerinde 0.74 mikron mesafe vardır. Böylece aynı
boyutta CD, 7 kat daha fazla bilgi taşıyabilmektedir.
Üreticilerin DVD diskleri 2 yüzlü olarak tasarlaması toplam kapasiteyi 2 katına
9.400 MB'a çıkarmıştır. Ayrıca her yüzeyde üst üste iki katman ile DVD kapasitesi
17.000 MB'a çıkmaktadır. İkili katmanda, üstte yarı geçirgen (transparan) olan bir
katman ve altta standart yansıtıcı katman bulunmaktadır. Lazer ışını, özel bir lens
yardımı ile hem üst yarı-saydam yüzeye odaklanabilir hem de o yüzeyi aşarak (faz
değiştirerek) alttaki yüzeye odaklanabilir. Üstteki katmanın yarı geçirgen olması
nedeniyle kapasitesi daha düşüktür.
DVD'nin yaratımına en büyük ihtiyaç, eğlence ve film sektöründen gelmektedir.
Geleceğin tüm film endüstrisinin DVD üzerine inşa edilmesi beklenmektedir. Bir DVD
diske sinemaskop boyutta ve 100Hz ile MPEG2 sıkıştırma standartlarında stüdyo
kalitesinde tam bir filmi kaydetmek ve izlemek mümkündür. Aynı diske sadece görüntü
değil 5+1 veya 7+1 kanal CD kalitesinde ses ve inanılmaz bir surround sound
özelliği de eklenmektedir. Ayrıca; filme ait 5-8 değişik dilde seslendirme ve 32
değişik dilde altyazı da aynı diske sığdırılabilir. Yaklaşık 4 saatlik film süresi
sunan çift yüzlü ve iki katmanlı DVD diskler ile, aynı filmin birçok bölümünde,
farklı açılardan çekilmiş sahneler de seçenekli olarak yer alabilecektir.
Multi-angle ve multi-aspect denilen bu özellik ile izleyici birçok sahneyi farklı
açılardan ve istediği kameranın çekimi ile izleyebilecek; bu sırada görüntüyle
sesin senkronizasyonu ve seçilen açıya göre surround özelliği de değişecektir...
Bir başka yeni özellik, multi-story denilen çoklu kurgu olanağıdır. Öncelikle
eğitim ve tanıtım uygulamalarında izleyici, belirli soru-cevap teknikleri ile
istenilen yönde önceden kurgusu yapılmış bir senaryoyu, seçenekleri ile belirleyip
izleyebilecektir. PC uyumlu DVD-ROM sürücülerin bütün bu anılan özellikleri
destekleyebilmeleri için ek donanıma ihtiyaçları vardır. Üzerinde ses ayrıştıcı DAC
ve MPEG görüntü çözücü özelliği bulunan bir ek kart ile,
PC'ler üzerinde DVD diskleri oynatmak mümkündür. Geriye dönük uyumluluk özelliği ile
DVD-ROM sürücüler standart CD-ROM sürücülerin okudukları tüm disk tiplerini
okuyabilirler ve aynı zamanda MR özelliği ile CD-RW diskleri de okuyabilmektedirler.
PC'ye bağlanan veya Ev tipi olarak doğrudan TV'ye bağlanan bir DVD player ile sadece
DVD film değil, Audio CD'ler, özel DVD oyunlar, CD-I, CD-G, Karaoke CD gibi birçok
farklı CD türünü izlemek de mümkündür. EV-DVD'lerin önemli bir özelliği, ebeveyn
kilidi diye çevirebileceğimiz parental lock ile özellikle şiddet ve pornografi
içeren disklere özel bir s/w-h/w kodlama sistemi aracılığıyla kilit-şifre konulması
ve çocuklar veya istenmeyen kişiler tarafından seyredilmesini engellemektir.
DVD'nin Özellikleri Nelerdir?
------------------------------------
- 2 saatten fazla yüksek kalite dijital video(çift katmanlı ve çift taraflı DVDlerde
8 saati bulan)
- standart ya da widescreen televizyonlarda (4:3 ve 16:9) widescreen filmleri
destekler.
- herbiri 8 kanala kadar destekleyen 8 track'e kadar dijital audio (farklı diller vb.)
- 32'ye kadar altyazı/karaoke trackler.
- farklı kollara ayrılabilen video(farklı hikaye akışları için)
- 9'a kadar kamera açısı(izlerken farklı bakışaçısı seçilebilir)
- menüler ve basit interaktif özellikler(oyunlar, quizler vb.)
- Farklı dillere uyarlanabilen açıklayıcı yazılar(başlık, albüm ismi, şarkı ismi vb.)
- Kare kare geri sarım ve hızlı ileri sarma (başlık, zaman ,track ya da bölüme göre )
- Dayanıklılık (kullanımdan dolayı bozulma olmaz)
- manyetik alana duyarlı değildir. Isıya dayanıklıdır.
- Compact boyut (taşınması, saklanması kolay.)
Not: Çoğu diskte bütün özellikler bulunmaz.(çoklu ses/altyazı trackleri,bağımsız
kollara ayrılma vb.)
Çoğu player bazı standart özellikleri destekler:
- Dil seçimi*
- özel efektlerle oynatım: dondurma, yavaşlatma, hızlandırma, tarama...
- parental lock( istenmeyen sahnelerin oynatılmasını engelleme)*
- programlanabilme( seçilmiş bölümlerin otomatik olarak oynatılması)
- rastgele veya tekrarlı oynatma
- dijital ses çıkışı(PCM stereo, dolby digital)
- Audio CD ile uyumluluk
*Disk tarafından da desteklenmeli
Bazı playerlar ekstra özelllikleri destekler:
- yüksek kaliteli resim için YUV veya RGB video çıkışı
- dahili ses dekoderinden 6 kanal analog ses çıkışı
- DTS dijital surround tracklerin tanınması ve çıkışı
- Video cdlerle uyumluluk
- lazer disklerle uyumluluk
- Divx*(kiralanıp belli sayıda izlenebilen DVD filmler - artık piyasada yok)
diskleri oynatma yeteneği
- RF çıkışı(direk video girişi olmayan tv'ler için)
- çoklu dilde on-screen display desteği
- dijital zoom(resmin bir bölgesini 2x veya 4x büyütme). Bu bir disk özelliği değil
player özelliğidir
DVD Videonun Kalitesi Nedir?
-------------------------------------
DVD, stüdyo kalitesine yakın ve CD'den daha iyi ses üretebilir. Videoteyp'e göre çok
daha iyi ve lazer diske göre ise genellikle daha iyi.(bkz 2.8) Fakat kalitesi bir
çok üretim fakörüne bağlıdır. Sıkıştırma teknolojileri geliştikçe daha yüksek
kalitede görüntüler görebileceğiz. Fakat maliyetten kaçmak isteyen bazı üreticiler
yüksek kaliteli Mpeg 2 formatı yerine videoteypten bile daha kötü olan Mpeg 1
formatında sıkıştırma yapmaktadır.
DVD video çoğunlukla stüdyonun dijital master kaydından Mpeg 2 formatına
çevrilmektedir. Bu çevirinin uyguladığı sıkıştırma işlemi gereksiz (arka arkaya
gelen sahnelerde görüntünün hareketsiz veya değişmeyen kısımlar gibi) ve insan
gözünün algılayamadığı verileri atarak yapılmaktadır. Ortaya çıkan video üretim
kalitesine göre bazı kompleks ve hızlı değişen sahnelerde geçici bozulmalar
gösterebilir. Ortalama 3.5 Mbps'de sıkıştırma bozuklukları nadir olarak
farkedilebilir. Daha yüksek video transferleri daha yüksek kalitede görüntü sunar
ve bozukluklar kaybolur. 6 Mbps seviyesinde neredeyse stüdyo kaydıyla aynıdır.
DVDdeki videoda bazen bloklaşma,bulanıklaşma,renk bozulması, detaylarda eksiklik
gibi artifektler(istenmeyen kalıntılar) bulunabilir.Artifekt orjinal resimde
olmayan her türlü şeyi kapsayan bir terimdir.Artifektler bazen zayıf mpeg
sıkıştırmasından kaynaklanabilir ama genellikle tam ayarlanmamış TV, kötü
kablolar,elektiriksel aksam, kötü film transferleri, düzensiz görüntü ayarları ve
disk okuma hatalarından kaynaklanır.
İlk üretilen DVD demolarında bazen görüntü kalitesi kötüydü fakat bu iyi işlenmemiş
ve üretilmemiş DVD'lerin ne kadar kötü olabileceğinin bir belirtisidir.Birçok demo
diskler olabilidiğince çabuk dağıtılabilmesi için hızlı ve kalitesizce
sıkıştırılmıştır.
Çoğu televizyonda keskinlik DVD'nin netliğine oranla çok yüksek değerlere
ayarlanmıştır. Nasıl bir müzik CD'sini dinlerken tizi çok yüksek bir ayara
getirdiğinizde seste rahatsız bozulmalar oluyorsa, bu yüksek keskinlik ayarı da
görüntüde bozulmaya neden olur. Bir çok playerde video çıkışının siyah seviyesi
Amerikan standardı olan 7.5 IRE yerine Japon standardı olan 0 IRE olarak
ayarlanmıştır. İyi ayarlanmamış TV'lerde bu, karanlık sahnelerde görüntüde
lekelenmelere neden olabilir. DVD video olağanüstü bir renk gerçekçiliğine sahiptir
bu yüzden görüntüde bulanıklığın veya soluk renklerin nedeni ya kaydın yapıldığı
orjinal kaynaktan veya iyi ayarlanmamış görüntü sistemlerinden kaynaklanmaktadır.
DVD'nin ses kalitesi mükemmeldir.DVD PCM (pulse code modulation ) dijital ses
opsiyonunu da içermektedir.Ayrıca birçok filmde ses sinema salonlarında
dinlediğiniz ses teknolojisinin bir türevi olan çok kanallı Dolby Digital ve DTS
surround ses formatında kaydedilmiştir.Aynı video gibi ses kalitesi de kayıt ve
sıkıştırma sırasında izlenen metodlara göre değişrmektedir. Sıkıştırmadan bağımsız
olarak Dolby Digital ve DTS, CD kalitesiyle eş veya daha iyi kaliteye sahiptir.
Not: Burada söylenen ses teknolojileri çoğu dvd filmlerin desteklediği
teknolojilerdir fakat bunlardan tam olarak yararlanabilmek için uygun ses aksamına
sahip olmak gerekir.
DVD'nin Dezavantajları Nelerdir?
--------------------------------
- Filmlerin ve programların yaygınca bulunması zaman alacaktır.
- DVD özelliklerinin tanımındaki bazı belirsizliklerin ve disklerle playerların
yeterli teste tabi tutulmaması --sonucunda bazı uyumsuzluklar baş göstermiştir. Bazı
film diskleri bazı playerlarda ya hiç oynamamakta yada tüm -fonksiyonlarını
göstermemektedir.
- henüz videoteypler gibi kayıt yapamıyor.
- dahili kopye engellemesi ve bölge kilitlemeleri (regional encoding) (bkz1.11 ve
1.10)vardır.
- Dijital sıkıştırma kullanır. Kötü sıkıştırılmış ses ve video'da bulanıklık,
bloklaşma vb. görülür. (bkz1.3)
- HDTV'yi tam olarak desteklemiyor.
- Bazı DVD playerlar ya da sürücüler cd-r'ları okuyamayabiliyor. (bkz2.433)
- Şu anki DVD playerlar ve sürücüler DVD-RAM diskleri okuyamıyor.
- Şu anki playerlar normal hızda geri oynatım yapamamakta.
- DVD-Audio, DTS Auido ve Divx gibi opsiyonların her DVD player tarafından
desteklenmemesi
Hangi DVD Player'ı Almalıyım?
-----------------------------
Piyasada bir çok iyi player var. Modern DVD playerların tamamı mükemmel video ve ses
yeteneğine sahip. Sizin için hangisinin uygun olduğunu bulurken kişisel
tercihlerinizin, bütçenizin ve varsa halihazırdaki ev sineması sisteminizin
özellikleri belirleyici olacaktır. Çok yüksek seviyeli bir home theatre sistemine
sahip olmadığınız sürece $400 doların altındaki bir player tamamen işinizi
görecektir. Playerların bir listesini çıkarabilmeniz için önce kendi isteklerinizi
bir listesini çıkarın (CD-R'ları oynatabilme yeteneği, Video-CD desteği,
96khz/24-bit ses çözümleme, DTS Dijital Çıkış, dahili 6-kanal Dolby Digital decoder
gibi). Daha sonra bütçenize uygun playerları kullanım kolaylığı (kumanda tasarımı,
kullanıcı arabirimi, ön panel kontrölleri gibi) yönünden deneyin. Belirli bir fiyat
seviyesinde görüntü ve ses kalitesi yönünden büyük farklılıklar olmayacağı için ek
özellikler uygun playerı seçmenizde en önemli etken olacaktır.
Devamlı kullanacağınız uzaktan kumanda eğer sizin tarzınıza uymuyorsa sizi
çıldırtabilir. Bazı durumlarda (özellikle progressive video isterseniz) DVD player
yerine DVD PC almayı düşünebilirsiniz.
Aşağıda DVD alırken kendinize sorabileceğiniz bazı sorular var:
- Seçilebilir ses ve altyazı, çoklu açıdan izleme, görüntü oranı ayarlaması,
yetişkin ayarlamaları, hızlı ve yavaş oynatma, mükemmel dijital video, çok kanallı
dijital ses, Dolby Pro Logic alıcılarla uyumluluk, on-screen menüler, çift katmanlı
oynatma ve müzik CD'lerini oynatma özelliklerini istiyor muyum? Cevap evetse bu
yanlış bir soru çünkü tüm DVD playerlar bu özellikleri destekliyor.
- DTS ses istiyor muyum? O zaman DTS Digital Out logosuna sahip playerlara bakın.
- Video CD izlemek istiyor muyum? O zaman Video CD'lerle uyumlu playerları tercih edin
- Kulaklık seti istiyor muyum?
- İngilizce dışındaki dillerde menü istiyor muyum? O zaman multilanguage (çoklu dil)
desteğine sahip playerları seçin
- Kendi yapımınız CD-R müzik CD'lerini dinlemek istiyor muyum? O zaman dual laser
(ikili laser) özelliğini arayın
- Tüm ev sineması sistemimi tek bir kumanda ile kontrol etmek istiyor muyum? O zaman
programlanabilir universal uzaktan kumandaya sahip bir playerı tercih edin veya şu
anki universal kumandanızın alacağınız DVD player ile uyumlu olup olmadığına dikkat
edin
- Filmdeki detayları görmek için zoom yapmak istiyor muyum? O zaman resime zoom
yapma yeteneğine sahip playerları seçin
- HDCD oynatmak istiyor muyum? O zaman HDCD logosunu arayın
- Alıcım sadece optik veya sadece coax dijital girişe mi sahip? O zaman playerın
çıkışlarının uygun olduğuna dikkat edin
- Siyah seviyesi ayarı istiyor muyum?
Bölge, ülke kodları veya bölge kilitleri nelerdir?
----------------------------------------------------------
Film stüdyoları filmlerinin gösterim tarihleri ülkeden ülkeye değiştiği için dvd
filmlerin farklı ülkelerde piyasaya çıkmasını kontrol etmek istiyorlar. Bu sayede
bir filmin vizyona girmeden o ülkeye dvd'sinin girmesini engellemek istiyorlar. Bu
yüzden belli disklerin sadece belirli bölgelerde oynatılabilmesini sağlayacak bir
standart istediler ve ortaya bölge kodları denen sistem çıktı. Playerlarda satıldığı
bölgeye uygun bir kod olacak ve bu bölge koduyla piyasaya sürülmüş dvd'leri
oynatabilecek. Bu bir ülkeden aldığınız bir diski bölge kodunun tutmadığı başka bir
ülkede oynatamayacağınız anlamına gelir. Bölge kodları disklerin üreticileri için
opsiyoneldir. Kodsuz diskler her bölgede oynatılabilir. Bazı stüdyolar sadece yeni
vizyona giren yapımlarında bölge kodunu kullanacaklarını belirtmişlerdi ama bu
sadece sözde kaldı. Bundan 50 sene önce çıkan filmlerin disklerinde bile bölge
kodunu görmekteyiz. Sekiz tane bölge kodu vardır. Playerlar ve diskler üzerlerindeki
numaral!
ara göre tanımlanır.
Bunlar:
1: Kanada ve A.B.D
2:Japonya, Avrupa, Güney Afrika, Ortadoğu (Mısır dahil) (Ç.N.: Türkiye bu bölgede)
3:Güneydoğu Asya,Doğu Asya (Hong Kong dahil)
4:Avustralya, Yeni Zelanda,Pasifik Adaları, Orta ve Güney Amerika,Meksika
5:Eski Sovyetler Birliği Ülkeleri, Hindistan,Afrika, Kuzey Kore,Moğolistan
6: Çin
7:Reserve edilmiş
8:Uçak ve gemiler gibi uluslarası yolcu araçları
Bazı bölge kodlu playerlar tüm kodları oynatabilecek şekilde değiştirilebilir fakat
bu genellikle garantiyi kaldırır. Piyasada kodu "0"'a ayarlanmış kodsuz playerlar
bulabilirsiniz fakat bazı dvd disklerde kodu kontrol eden programlar olmakta ve bu
kodsuz playerlarda oynamamakta. Bunun yerine player alacakken multi-kodlu
playerları almanızı tavsiye ederiz. Bu tip playerlarda sizin istediğiniz diske göre
kodu değiştirebileceğiniz switchler olur.
Bölge Kodu Nasıl Kırılır?
-------------------------
Konumuz olan DVD-ROM sürücülere geri dönersek, önce bölge korumalarinin nerelerde
olabilecegini bir tekrarlayalim:
DVD-ROM sürücünün firmware’inde;
DVD oynatma yaziliminda (MPEG-2 kartla gelen veya softDVD yazilim, farketmez);
Windows 98, 98SE, Me ve 2000 sürümlerinde.
Bunlardan sadece biri bile kilitli olsa, baska bölgenin DVD’sini oynatamayiz. Tabii
konu yazilim oldugunda, sinirlamalarin asilmasi - bazen zor olsa da - imkansız
degil. Burada firmware’deki bölge kilidini kaldirma meselesini sona birakacagim,
çünkü hem en zor ve riskli olani, hem de sizdeki DVD sürücünün bölge kilidini
kaldiran bir firmware henüz çikmamis olabilir. Diger iki sinirlamayi kaldirmak
içinse en büyük yardimciniz DVD Genie adli program olacak.
http://www.inmatrix.com/files/dvdgenie_download.html adresinden indirebileceginiz
DVD Genie, su an 3.75 sürümünde ve sık aralıklarla yeni sürümleri çikiyor.
Firmware Meselesi?
-----------------------
Evet, en çetrefilli konu bu. Uzunca bir konu oldugundan öykü gibi okumanizi
öneririm; zaten bu isin hastalari için oldukça heyecanli bir öykü. Firmware, CD,
DVD, CD-RW sürücülerin BIOS’u sayilabilecek, bulundugu aygitin donanim özelliklerini
yöneten bir yazilim. Aynen anakart BIOS’larinda oldugu gibi, üretici firmalar bu
sürücülerin uyumsuzluk problemlerini çözmek, performans ve okuma becerilerini
artirmak için yeni firmware sürümleri çikariyorlar. Ancak, nasil her anakart modeli
için ayri bir BIOS çikiyorsa her DVD-ROM modelinin firmware’i de farkli; birininki
digerine uymuyor, tabii ayri adlarla anılan modeller aslinda ayni firmanin ürettigi
ayni model degilse. Yani emin olmadan baska bir modelin firmware’ini kendi DVD
sürücünüze yüklerseniz, sürücünüz bir daha çalismayabilir. Ayrica bazi modellerin
kesinlikle uyulmasi gereken firmware yükleme kurallari var. Kimisi DOS altindan
yükleniyor, kimi bir Windows yazilimiyla, kimisini firmware terfisi yaparken belirli
bir IDE kanalina baglamaniz (örnegin secondary master) gerekiyor, kimisinde böyle
bir sinirlama yok. Tabii bu kurallara uymazsaniz sürücünüzü çöpe atmak zorunda
kalabil!
eceginizi belirtmem gerekmiyor sanirim. Bu yüzden firmalarin Web sitelerinde
bulunan, genelde firmware ile birlikte, bir metin dosyasi halinde de gelen bu
kurallari çok dikkatli okumalisiniz. Sadece Ingilizce’si oldugundan, iyi Ingilizce
bilen birisinin yardimina basvurmaniz da gerekebilir.
Simdi, firmalar ürettikleri DVD sürücülerin firmware’lerine bölge kilidi koydular
dedik. Bu isten anlayan bazi programcilar buna fena halde uyuz oldu. Biz de
firmware yazmayi biliyoruz dediler ve sürücüler için bölge kilidi olmayan - yani
kirilmis - firmware’ler yazdılar. Bu programcilarin en ünlüsü, dFekete Istvan.
Pioneer 10x’lerin bölge kodunu kaldirmisti ve bu yüzden Pioneer firmasi onunla
didisip durmustu. Sitesinin adresi http://members.xoom.com/_XMCM/zozo00/fekete.htm
ama Ekim 99’dan beri güncellenmiyor. Buraya Pioneer ile yazismalarini da koymus.
Ben zamaninda bu sitedeki bilgilerle Pioneer 10x’in bölge kodunu kaldirmis ve
dergide ürünü incelerken nasil yapilacagini anlatmistim (bu incelemeyi
http://www.pcmagazine.com.tr/testmerkezi/data/260.htm adresinde de bulabilirsiniz).
Ancak geçen zamanda verdigim bu bilgiler geçerligini yitirdi. Neden mi? Çünkü daha
sonra piyasaya çikan Pioneer 10x’lerin orijinal firmware’i degistirilmisti ve 2.0x
sürüm bir firmware ile geliy!
ordu. Tabii kirilmis firmware ise yaramadigi gibi, orijinal 2.0x firmware’e yeni
eklenen bir önlem sayesinde sürücünün bölge kodunu iyice sabitliyordu. Fekete
Istvan’in uzun süredir sesi solugu çikmazken, Codebyte takma isimli bir programci
uzunca bir süre sonra bunu da kirdi ve 2.02 RPC1 adiyla çikardi. Bu arada bazi diger
markalarda oldugu gibi Pioneer’larin farkli modelleri olabiliyor: CD koyma yeri slot
tipi veya tepsi tipi olanlar, SCSI veya IDE olanlar, OEM veya kutulu olanlar, farkli
ülkelerde üretilenler vs.
Bunlarin hizlari ayni (örnegin 10x/40x) ama ürün kodlari farkli. Benim inceledigim
model DVD-104S idi; örnegin yine 10x/40x IDE olan DVD-114 modeline de 2.03
firmware’i ile benzer bir önlem getirdiler; bunu da Miller kod adli bir programci
kirdi.Bu kadar uzun anlatmamin sebebi, kirik firmware ararken nelerle
karşılaşabileceğinizi göstermek. Özetlersek, şunlara dikkat edeceksiniz:
- Free Firmware Bulabileceğiniz Adres :
http://www20.brinkster.com/zekoslav/dvdfirmware.htm
- DVD sürücünüzün modelini ve orijinal firmware sürümünü çok iyi bileceksiniz.
- Bu model için dogru kirik firmware’i bulacaksiniz.
- Bu kirik firmware’in baskalari tarafindan basariyla denendigi dogrulanmis olacak.
(Örnegin, Fekete Pioneer 10xe eklenen ilave korumayi basta farketmediginden, 2.0x
firmware’li modeller için ilk çikardigi eksik kirik firmware çok kisinin basini
yakti.)
- Sürücünün orijinal firmware numarasini kontrol edecek, yeni bir firmware üzerine
daha eski sürüm numarasina sahip kirik firmware yüklemeyeceksiniz. Çünkü yeni
orijinal firmware’lerde eski kirik firmware’lerin yüklenmesine karsi ilave korumalar
olabiliyor.
- Bazi kirik firmware’ler sürücüdeki bir rezerve pin’e jumper takinca ise yariyor.
Örnegin Pioneer 16X için çikarilan beta firmware, sürücünün 5. pin’ine jumper
takmayi gerektiriyor. Aman firmware ile gelen TXT dosyalarini dikkatli okuyun. Kirik
firmware ile metin dosyasi halinde gelen açiklamalari çok dikkatli okuyup, hata
yapmadan uygulamaniz sart.
- Firmware terfisi yaparken sürücüde disk bulunmayacak.
- Ayni BIOS terfisi yaparken oldugu gibi firmware yüklerken de elektrigin
kesilmemesi için dua edin, okudugunuz bilgileri yanlis uygulamamaya da dikkat edin.
- Bazen bu tür bir hata sürücünün bellegine baska firmaware yazilamamasina yol
açiyor ve sorunu sadece üretici firma çözebiliyor.
- Bu sekilde kirik firmware kullanmak ürünün garantisini iptal ediyor. Yani hata
yaparsaniz risk tümüyle size ait.
DVD-Audio Nedir?
-----------------------
1996 yılında DVD ilk çıktığı sıralarda, her ne kadar DVD-Video'nun ses kalitesi
CD'den çok daha iyi olsa da DVD-Audio formatı ortada yoktu. DVD Forum'u müzik
endüstrisi ile birlikte Şubat 1999 yılında DVD-Audio 1.0 formatını açıkladı.
DVD-Audio ürünlerin 99 sonuna doğru piyasaya çıkması bekleniyordu ama gecikti.
Gecikmenin nedeni kopyalamaya karşı olan engelleme sistemlerinin seçim
araştırmalarıydı. CSS korumasının kırılması ile ortaya çıkan endişeler üzerine
ürünlerin piyasada boy göstermesi 2000 ortalarına ertelendi. Ertelenmenin bir diğer
nedeni de donanımın henüz tam olarak hazır olmaması ve müzik firmalarından yeterli
desteğin sağlanamamış olmasıydı. Pioneer 1999 sonunda Japonya'da bir DVD-Audio
player piyasaya sürdü ama bu player kopyalamaya karşı korumalı diskleri
oynatamayacak.
DVD-Audio formatı DVD-Video'dan farklıdır. Piyasada DVD-Audio formatını tanıyan
playerlar olsa da büyük kısmı bu formatla uyumlu değildir. Her ne kadar şu anki
DVD playerlarda çalışabilecek DVD-Audio disklerin üretimi mümkün olsa da bu
uygulanmamakta ve DVD-Audio disklerdeki veriler, DVD diskin çoğu playerın hiç
bakmadığı Audio_Ts dizini altında saklanmaktadır. Bu diskleri okumak için ya yeni
DVD-Audio playerlar ya da her iki formatı da tanıyan universal playerlar kullanmak
gerekir.
DVD-Audio playerlar şu anki "receiver" lar ile uyumludur. PCM ve Dolby Digital
formatlarında çıkış verir. Bazıları opsiyonel olarak DTS ve DSD formatlarını da
destekleyecektir. Öte yandan şu anki "receiver"lar yeni teknoloji PCM sesi
çözememekte ve ses çözülse bile standart dijital ses bağlantılarına
taşınamamaktadır. High-end dijital analog converterlara (çevirici) sahip (DAC)
DVD-Audio playerlar, 2 veya 6 kanal analog girişe sahip receiverlara sesi
gönderebilirler ama receiver sesi tekrar dijital formata çevirirken kaliteden
kayıp verir. Gelecekte çıkacak ve IEEE 1394 (Fire Wire) gibi gelişmiş dijital
bağlantılara sahip receiver'lar sayesinde DVD-Audio tüm kalitesi ile
çözülebilecek.
DVD-Auido'da kopyalamaya karşı koruma, sese insan kulağının duyamayacağı bir
seviyede şifreli bir sinyal eklenerek yapılmaktadır.Audiofiller bu özelliğin sesin
kalitesini düşürdüğünü iddia etmişler fakat 4C tarafından yapılan testlerde en iyi
kulağa sahip dinleyiciler bile eklenen şifre sinyalinin farkına varamadılar.
--
Şu an için DVD-Video CD-Audio 'dan daha iyi surround ses vermektedir.
DVD Videoya TV'den Kayıt Yapılabilirmi?
----------------------------------------------------
Kısa Cevap: Henüz değil ama çok yakında evet. Pioneer ve Philips ev kullanımı için
bazı DVD video recorderların duyurusunu yaptı.
Uzun Açıklama: Analog videoyu DVD üzerine kaydetmek incelik gerektiren bir işlemdir.
DVD üzerinde ses ve görüntü üretmek için gerekli minimum kıstaslar MPEG video akışı
ve en basitinden bir PCM Audio track'tir. Temel DVD kontrol kodları da gereklidir.
Şu anda canlı ve eşzamanlı video ve audio sıkıştırması yapıp bunu DVD-V bilgisiyle
birleştirip DVD'ye yazmak oldukça zordur. Bunu bir ev rekorder'ında yapabilseniz
bile çok pahalıya patlar. DVD üretim sistemlerinin fiyatları milyonlarca dolardan
onbinlerce dolar seviyelerine düşmüş olsa da 500 dolar seviyesine inmesine daha çok
var. 1997 yılında Hitachi bir DVD-RAM sürücü, harddisk (aracı olması için), iki MPEG
1 enkoder ve 1 MPEG 2 dekoder içeren bir ev DVD rekorder'ının tanıtımını yaptı.
Diğer Zorluklar: İlk boş disklerin fiyatı 20-30 $'dan başlayacak. Kapasitesi önceden
kaydedilmiş DVD'lerin 3/4'ünden daha az olacak. Eşzamanlı sıkıştırmanın ihtiyaç
duyduğu yüksek veri yüzünden kapasitesi daha da azalacak. Mpeg-2 sıkıştırması yüksek
kaliteli bir kaynakta daha iyi çalışır bu nedenle VHS veya TV'den kayıt yapmak iyi
sonuçlar vermeyebilir.
Kaydedilebilir DVD ortamlarıyla ilgili önemli bir şey vardır: Bunlar verileri
saklayabilirler ancak tüm özelliklere sahip bir DVD Video, video sıkıştırma(MPEG),
audio sıkıştırma (Dolby Digital, PCM, MPEG), altgörüntü sıkıştırma, navigasyon vb.
için ek yazılım ve donanıma ihtiyaç duyar.
Tüm zorluklara rağmen bir çok DVD üreticisi evde kullanılabilecek kaydedilebilir
DVD üstünde çalışmaktalar. 2000 yılı içinde bir grup DVD recorder piyasaya çıkacak.
DVD Disk Çizilirse Ne Olur?
-----------------------------------
Çoğu çizikler kolayca düzeltilebilen önemsiz kanal veri hatalarına neden olur. Daha
açık anlatmak gerekirse veriler DVD üzerinde 6 mm'ye kadar olan çiziklerde
kaybolmayacak şekilde güçlü hata düzeltme teknikleri ile depolanır. Yüksek depolama
yoğunluğu ve yoğun olarak sıkıştırıldığı için DVD'deki çiziklerin " CD'dekilerden
daha tehlikeli olduğuna dair yanlış bir inanış vardır. DVD veri yoğunluğu
CD'ninkinin 4 katıdır. Bu yüzden aynı çizik DVD'de daha fazla veriyi etkileyecektir.
Ancak DVD hata düzeltme sistemi CD'ninkinden 10 kat daha fazladır, bu da veri
yoğunluğundan kaynaklanan sorunun olumsuz etkisinden çok daha fazla olumlu etki
yaratır. Ayrıca Mpeg-2 ve Dolby Digital formatları algılanamayan özelliklerin
azaltılması ya da kaldırılması üzerine kurulu olduğundan, sıkıştırılan veriler
açıldığında beklendiği kadar fazla yer kaplamaz. Büyük çizikler ise bilgisayarda
düzeltilmesi imkansız I/O hatalara veya görüntüde yer yer bozulmalara neden olur.
Kopya Koruması Ne Demektir?
--------------------------------------
Varolan veri depolama araçlari arasinda ise neredeyse en fazla korumaya sahip
olanlardan birisi DVD filmler. Üzerlerinde neler yok ki? Macrovision, CSS (Content
Scrambling System - Içerik Karistirma Sistemi), bölge kodu, CGMS/A, CGMS/D, falan
da filan.
En önemli kopya korumasinin CCS (Content Scrambling System- Içerik Karistirma
Sistemi) oldugu söylenebilir. DVD'ler CSS içerdigi için içindeki veri copy-paste
yapar gibi kopyalanamiyor. Tabii ki korsan DVD gibi bir olayi desteklemek mümkün
degil ama bazen üreticilerin yaptiklari bir hata kendilerine çok pahaliya
patlayabiliyor. Bugün dünyada milyonlarca kisinin kullandigi Linux isletim
sisteminde DVD izlenememesi bunlara bir örnek olarak gösterilebilir.
Efendim, bunun üzerine Linux kullanan bir vatandas DVD'leri izlemesine engel olan
CSS'yi kirmanin bir yolunu aramaya baslamis. Buldugu zaman da yer yerinden oynadi
zaten. Aslinda bulamayabilirdi de, çünkü bu tür denemeleri basarili kilacak açik
kapilari kapatmayacak çok az sayida firma var. Ilk çiktigindan beri hiç
begenmedigim, yok olup gidecegini öngördügüm XingDVD yaziliminda, bu kapilarin
olmasi gerektigi gibi kapanmamasi yüzünden DeCSS adinda bir program ortaya
çikabildi. Biliyorsunuz, MPAA (Motion Picture Association of America) ile DeCSS
yazarinin davasi hala sürüyor. Aslinda hangi tarafin kazandigi pek önemli degil
çünkü bu isten zararli çikan MPAA oldu. Internet'e bir kere sizan bir programin
sitelerde yayinlanmasini yasaklatilabilse bile, yayilmasini hiçbir güç
engelleyemez sanirim. DVD yazmanin maliyeti çok yüksek oldugundan ev kullanicilari
tarafindan gelecek bir tehlike yok gibi. Kopyalayip korsan satmaya çalisanin da
basini yakmak onlarin en tabii hakki.
Ancak malum, bu tarz kopya korumalari PC dünyasinda çok bir anlam ifade etmiyor; en
basit örnegi de üçlü sifreleme sistemi kullanan CSS'ye ait korumayi eliyle koymus
gibi çözüveren DeCSS yazilimi. CSS sistemi de masallah öyle bir sistem ki, üç tane
anahtara ihtiyaç duyuyor ve birinci anahtari bulmadan 2. anahtara ve 2. anahtari da
bulmadan 3. anahtara erisemiyorsunuz. Ancak, neticede bilgisayar ortaminda sahip
oldugunuz verileri korumaktan daha dogal bir hakkiniz olamaz. Bir müzik CD'sini
nasil MP3 yapip koruyabiliyorsaniz ve bu alanda bir kisitlamaniz yoksa, bir program
disketinin veya CD'sinin her ihtimale karsi bir yedegini elinizde bulundurmaniza
karsi kimsenin size söyleyecek bir seyi yoksa, bir video görüntüsünü de
yedekleyememeniz çifte standarttan baska bir sey degildir.
Gelelim Macrovision'a. Macrovision'i analog kopya korumasi olarak düsünebilirsiniz.
Video kasetlere kaydi zorlastirmak için düsünülmüs bir yöntem. Görüntüyü bozarak
kopyalamaya çalisani caydiriyor. DVD Player'larda oldugu gibi, Video out barindiran
ekran kartlarinda da mevcut bulunuyor. Yine belki iyi niyetle koyulmus bir sistem
olmasina ragmen, bazen de tatsiz sonuçlar dogurabiliyor. Mesela ugrasip
bilgisayarda hazirladiginiz bir videoyu kasede aktarmak isteyebilirsiniz. Daha da
kötüsü ekran kartlarindaki Macrovision korumasi ile bunu destekleyen SoftDVD
yazilimlari biraraya gelince TV'ye DVD görüntüsü vermek zorlasiyor. Deneyen bilir,
neyi korudugu bilinmeyen Macrovision yüzünden SoftDVD yazilimi kullanarak ekran
kartimizin Video Out'undan TV'ye görüntü aktararak DVD izlemeye çalistigimizda
hüsrana ugrariz. Çok sinir bozucu bir durum tabii. Sirf bu yüzden bile
Macrovision'i asmak kullanicilar için önemli olmustur. Üretici firmanin degil
grafik islemci üreticisinin referan!
s sürücülerini kullanmak, Macrovision kodunu kiran TV-out uygulamalari kullanmak
gibi yöntemlerle Macrovision'u asmak mümkündür ve dergimizin de daha önceden
denedigi üzere Macrovision bir sorun olmaktan çikmistir. Galiba üreticilerin sadece
amaca hizmet eden, amacin disinda kullaniciya kisitlamalar getirecek koruma
sistemleri üretmemesi durumunda, birileri bunlari asmayi isteyecektir. Kopya
korumalarina söyleyecek hiçbir sözümüz yok ama gereksiz bir sekilde kullanicilari
kisitlamamasi gerektigini düsünüyoruz.