Mayhoş
mayhoş
Aynı kişide ayrı kişilik ve kimlikler yaşanır. Kişi o sırada sanki diğer kişiliği yokmuş gibi o anda yaşadığı kişilik tutumlarına ve davranışlarına hakim olur. Hasta ikinci bir kimliğe geçtiğinde orijinal kişilik genellikle hatırlanmaz; orijinal kişilik diğerinden haberdar değildir. Bir kişilikten diğerine geçiş genellikle anidir. Her kişiliğin ayrı karakteristikleri vardır. İki kişilik psikolojik teste tabi tutulduklarında tamamen ayrı sonuçlar verirler. İki kişilik başka cinsiyetten başka yaştan başka ırktan olabilir. Bu hastalık daha çok filmlere konu olmakla birlikte eskiden sanıldığı kadar az görülmediği düşünülmektedir.
Ergenlik ve erken erişkinlikte görülür. Daha erken yaşlarda da başlayabilir. Kadınlarda daha fazla ortaya çıkar. Birinci derece akrabalarda daha çok görülür. Çocuklukta ruhsal ve fiziksel kötüye kullanım hastalığın etiyolojisinde rol oynar. Bunların büyük çoğunluğu cinsel kötüye kullanımlardır. Bu cinsel kötüye kullanımların en yaygını ensest’tir (ebeveyn kardeş dayı amca gibi kişilerle yaşanan cinsellik eski Türkçe “fücur”). Çocuklukta yaşanan bu olaylar dehşet ve acıdan kendini uzaklaştırma ihtiyacına yol açar. Bu uzaklaşma ihtiyacı orijinal kişiliğin ayrı yönlerinin bilinçdışı bir bölünmesine yol açar. Her kişilik gerekli emosyon ve durumu ifade eder; öfke cinsellik yetenek gibi. Bunlar orijinal kişiliğin ifade etmeye cesaret edemediği niteliklerdir. Kötüye kullanım sırasına çocuk dehşet verici fiillerden kişiliğin çözülmesiyle kendini kurtarmaya çalışır. Bunu yaparken özde başka bir kişi olur ya da kötüye kullanımın olmadığı veya olamayacağı başka bir kişi olur. Çözülmüş kendi’ler uzun süreli farkedilmiş emosyonel tehditlerden kendini korumanın kökleşmiş yöntemi olur. Epilepsi (sara) ile birlikte görülebilir. Dissosiyatif bozuklukların en şiddetlisidir ve kroniktir. Tam düzelme olmaz.
Esas kişilikle beraber her biri belli zamanlarda vücuda hakim olan kendilerine göre mizaçları davranışları sosyal münasebetleri ve hatıraları bulunan alt kişiliklerin ortaya çıkması halidir. Esas kişilik genellikle diğer kişiliklerden habersiz iken alt kişilikler birbirinden haberdardır.
Alt kişilikler esas kişiliğin tam aksi özelliklere sahiptirler. esas kişilik sessiz sedasız içine kapanık ahlaklı biri iken diğer kişilikler dışa dönük serbest eğlenceyi seven tiplerdir. Esas kişilikten farklı bir isim ve soyadı taşırlar.
Çoğul kişilik bozukluğu çoğu zaman ergenlik çağında ortaya çıktığı parçalanmış ailelerde kimsesiz ve terk edilmiş çocukların yetiştiği yurtlarda sık görüldüğü bilinmektedir. Alt kişilikler genellikle aşırı psikolojik yüklenmeler sırasında ortaya çıkmakta bir kişilikten öbürüne geçişler hızlanmaktadır. Genç kızlarda ve kadınlarda görülme oranı daha yüksektir.
Ergenlik ve erken erişkinlikte görülür. Daha erken yaşlarda da başlayabilir. Kadınlarda daha fazla ortaya çıkar. Birinci derece akrabalarda daha çok görülür. Çocuklukta ruhsal ve fiziksel kötüye kullanım hastalığın etiyolojisinde rol oynar. Bunların büyük çoğunluğu cinsel kötüye kullanımlardır. Bu cinsel kötüye kullanımların en yaygını ensest’tir (ebeveyn kardeş dayı amca gibi kişilerle yaşanan cinsellik eski Türkçe “fücur”). Çocuklukta yaşanan bu olaylar dehşet ve acıdan kendini uzaklaştırma ihtiyacına yol açar. Bu uzaklaşma ihtiyacı orijinal kişiliğin ayrı yönlerinin bilinçdışı bir bölünmesine yol açar. Her kişilik gerekli emosyon ve durumu ifade eder; öfke cinsellik yetenek gibi. Bunlar orijinal kişiliğin ifade etmeye cesaret edemediği niteliklerdir. Kötüye kullanım sırasına çocuk dehşet verici fiillerden kişiliğin çözülmesiyle kendini kurtarmaya çalışır. Bunu yaparken özde başka bir kişi olur ya da kötüye kullanımın olmadığı veya olamayacağı başka bir kişi olur. Çözülmüş kendi’ler uzun süreli farkedilmiş emosyonel tehditlerden kendini korumanın kökleşmiş yöntemi olur. Epilepsi (sara) ile birlikte görülebilir. Dissosiyatif bozuklukların en şiddetlisidir ve kroniktir. Tam düzelme olmaz.
Esas kişilikle beraber her biri belli zamanlarda vücuda hakim olan kendilerine göre mizaçları davranışları sosyal münasebetleri ve hatıraları bulunan alt kişiliklerin ortaya çıkması halidir. Esas kişilik genellikle diğer kişiliklerden habersiz iken alt kişilikler birbirinden haberdardır.
Alt kişilikler esas kişiliğin tam aksi özelliklere sahiptirler. esas kişilik sessiz sedasız içine kapanık ahlaklı biri iken diğer kişilikler dışa dönük serbest eğlenceyi seven tiplerdir. Esas kişilikten farklı bir isim ve soyadı taşırlar.
Çoğul kişilik bozukluğu çoğu zaman ergenlik çağında ortaya çıktığı parçalanmış ailelerde kimsesiz ve terk edilmiş çocukların yetiştiği yurtlarda sık görüldüğü bilinmektedir. Alt kişilikler genellikle aşırı psikolojik yüklenmeler sırasında ortaya çıkmakta bir kişilikten öbürüne geçişler hızlanmaktadır. Genç kızlarda ve kadınlarda görülme oranı daha yüksektir.