KÜRESEL ısınma tahmin edilenden hızlı ilerliyor... Bu sözün sahibi, Küresel Isınma tezinin önde gelen isimlerinden İklimbilimci James Hansen. NASAda çalışmalar yürüten Hansen, sıcaklıkların doğal olmadığını vurgulayarak, yaptığı son araştırmalardan örnek verdi. İstatistikler, küresel ısınma nedeniyle yaşanan hava değişimlerinin 20 yıl önce tahmin edilenden de hızlı ilerlediğini ortaya koydu. İşte Hansen bu nedenle bu iklim değişiminin, küresel ısınmanın insan işi olduğunu ileri sürdü ve ekledi: Bu bir bilimsel tez değil, bu bir bilimsel gerçek. Peki meteoroloji uzmanları bu konuda ne düşünüyor? İşte görüşler...
İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Müh. Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mikdat KADIOĞLU:
'İnsanın rolü doğanın etkisinin üzerinde'
İKLİM dünya var olduğundan beri hep değişmiştir. İklim değişikliği normaldir. Ama Sanayi Devrimi'nden sonraki iklim değişikliği hızlı ve ani olmuştur. Eskiden dünya güneşten, dünyanın astronomik hareketlerinden, volkanlardan, tektonik hareketlerden dolayı ortalama 150 bin yılda bir derece ısınıp soğuyormuş. Dünya 1850'den 2000'e bir derece ısındı. 150 bin yıldaki bir derecelik ısınmayı şimdi 150 yılda ısınıyor. İşte bu da insanın farkı. Doğal süreçlerle dünya bu kadar hızlı ısınıp soğumuyordu. Bunun adına biz ani iklim değişikliği diyoruz. Bu ısınmadaki insanın rolü, doğal etkenlerin çok üzerinde. İnsanın etkisi çok daha fazla. O yüzden bu ısınma insan kaynaklı, insanın eseri. Bu konuda dünyada herhangi bir fikir ayrılığı yok. Bilimsel olarak da bunun tersini söyleyen bilimsel çalışma yok. Spekülatif konuşanlar çok ama bilimsel bulgular, çalışmalar bunu bu şekilde söylüyor.
İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Müh. Öğr. Üyesi Prof. Dr. Orhan ŞEN
'Küresel ısınma insan kaynaklı'
SENELERDİR aynı şeyi biz söylüyoruz. Yıllardır bu küresel ısınmanın insan kaynaklı olduğunu söylüyoruz. Neden insan kaynaklı? Sera gazlarını insanoğlu üretiyor. Küresel ısınmayı yaratan da sera gazlarıdır. Karbondioksit, metan gibi sera gazları yeryüzünden uzaya kaçan enerjiyi hapsediyor, yeryüzüne tekrar döndürüyorlar hava ısınıyor. Bu gazlar insan yapısı kaynaklardan çıkıyor. Nedir bunlar? Otomobiller, ısınma, sanayi. Bunlardan fosil yakıtların yakılmasıyla çıkıyor. Nedir fosil yakıtlar? Petrol ürünleri, kömür, doğalgaz. Bunların yanmasından atmosfer ısınıyor. Fabrikalarda ürettiğiniz ürünler ne kadar fazlaysa o kadar fazla enerjiye ihtiyacınız var. O enerji için de bu şeyleri yakıyorsunuz. Yaktığınız zaman da atmosfere sera gazları çıkıyor. Bunu insanoğlu yapıyor. Bu bir sonuçtur. İnsanoğlunun geçmişine bakıyoruz hiçbir zaman 300 ppm'i geçmemiş sera gazları. Şimdi sera gazları 400 ppm'e geldi. Yüzde 25'lik bir artış var. Dolayısı ile bunun kaynağı insandır. Dolayısı ile küresel ısınma hızla değişiyor.
Meteoroloji Editörü Bünyamin SÜRMELİ:
'İnsan yapıyor etkisi 40 yıl sonra hissediliyor'
KÜRESEL ısınma hızla ilerliyor. Normal şartlarda atmosferin bir refleks süresi vardır. Yani siz atmosfere bir şey yaydığınızda belli bir süre sonra karşınıza neticeleri koyuyor. Bu süre yaklaşık 35-40 yıl kadar. 40 yıl önceki, 1970'lerde atmosfere yayılan gazların neticesini yaşıyoruz. Bugün yaydıklarımızın neticesini de 30-40 yıl sonra göreceğiz. Hani deniyor ya belli bir noktadan sonra dönüş yok. Şu anda frene bassak 30 - 40 yıl sonra ancak düzelme başlayacak. 1970'lerde üretimi, sanayiyi düşünün. Bir de şu anki üretimi sanayiyi düşünün. Çok ciddi bir artış bir söz konusu. Şu anda çok fazla gaz yaymaya devam ediyor. Hızlanması ivmeli bir şekilde devam ediyor. Isınmanın hızı sürekli artıyor. 30-40 yıl öncesine nazaran atmosfere daha fazla gaz yayıyoruz. O nedenle geçtiğimiz 30-40 yılın neticesini bugün bir olarak yaşıyorsak, aynı 30-40 yıl sonra artı iki-üç olarak yaşayacağız. İvmeli bir şekilde artış olacak. Bunun nedeni insan çünkü. Dünyanın yaşantısında ısınma var. Biz hiçbir şey yapmasak da dünya ısınacak veya soğuyacak. Bu net bir gerçek ama burada astronomik etkilerin dışında bir sürat var. 100 bin yılda 150 bin yılda meydana gelecek değişimi 100 yılda yaşıyoruz. Orada da astronomik etkilerin dışında bir şey olduğu görülüyor. Ve bu da hesaplamalara konduğunda insanoğlunun yaydığı gazlar neticesinde olduğu ortaya çıkıyor.
Türkiye Meteoroloji Mühendisleri Odası Genel Başkanı Başkanı Sıtkı ERDURAN:
'Sadece insan etkisi değil'
ATMOSFERDEKİ değişimler belirli bir noktaya kadar doğrusal olarak değişir. Belirli bir noktadan sonra logaritmik bir değişim gösterir. Yani önceki değişimler yükselen bir doğru ile ifade edilirken artık bir eğri ile ifade edilmeye başlar. Önceden bire birlik bir değişim varken aynı olayda bire onluk bir değişim gözlenebilir. Dolayısı ile 20 yıl önce olan olaylarda düzenli bir değişim varken, günümüzde çok daha düzensiz - kararsız bir değişim söz konusu. Bu değişim sadece insanın yarattığı faktör değil. Küresel ısınma sadece insan eliyle olmaz. İnsan eli de bir parametredir ancak dünyamızın uzaydaki konumu da ayrı bir parametredir. Dünyamızın manyetik ekseni bunun çok uzun periyotlu bir presisyon hareketi vardır. Yani dünya manyetik eksenin ucu 26 bin yılda bir daire şeklinde bir yörünge çizer. Kutupların 26 bin yılda yer değişimi söz konusudur. Yani; kutupların uzaydaki konumunu 26 bin yılda tamamlayan bir periyodu vardır. Dolayısı ile bu evreler içerisinde dünya atmosferinde de durumlar değişiyor. Özetle, yaşanan değişim sadece insanın yarattığı faktör değil.
Türkiye Makine Mühendisleri Odası İkinci Başkanı Fırat ÇUKURÇAYIR:
'İnsanın payını miktar olarak söylemek doğru olmaz'
DEĞİŞİMİN doğal parametrelerinden birisi insanoğlu ve insanların aktiviteleri. Dünya gelişimini sürdürürken, insanoğlunun da teknik kapasitesi ve ihtiyaçları arttıkça bu bileşenin etkisi artacak. Ancak insanoğlunun buradaki payını miktar olarak söylemek doğru olmaz. İhtiyaçlarımız artıyor. Artan ihtiyaçları karşılamak için arz talep döngüsü de aynı oranda artıyor. Hayatta kalmak için enerjiye ihtiyacımız var. Bu enerjinin hemen hemen hepsinin iklim üzerinde olumsuz etkisi oluyor