arkadaşlar bazı yerlerde okuyorum bi arıza yüzünden bilgisayara bişeyler oluyo ve birileri diyor biostan yapabilirsin mesela az önce bi yerde okudum bilgisayarın otomatik açılması gibi bişey belirlenen bi saatte otomatik açılıyomuş bilgisayar bi arkadaş demişki bunu biostan yapabilirsin peki ama bu bios denen şeye nereden giriyoruz benim aklıma takıldı yardım ederseniz sevinirim
bios mevzusu yardım edermisiniz?
- Konbuyu başlatan conobjk
- Başlangıç tarihi
Boschwer
M€SHGUL
yaw bios BIRAZ bilgisayarin KALBI GIBI denilebilir. YANLIS AMELIYAT solunum almazsa MEFTA OLUR :: dikkat FAZLA KARISTIRMA DERIM lakin söyle bir derin oku önce forumlari BIOS konusunda SONRA girersin ORADA YAPILAN YANLIS BIR AYAR SENI ÜZEBILIR::bios A GIRIS istersen BIOS bölümü nü bir daha oku merakin DINSIN; yapabilecegin konusunda EMIN OLDUKDAN SONRA baslayabilirsin NOT> HER OKUDUGUNA DA INANMA KOLAY Gelsin BIOS cocuk oyuncagi degil :hhmanD DERIN MEVZU ANLAYACAGIN HAKKATDEN NE YAPMAK ISTIYORDUN bios da ? daha önce acdigim konuyu sana okuman icin yaziyorum asagida
PNP/PCI Configuration (Tak Kullan Veriyolu Konfigürasyonu)
Tak Çalistir destegi olan aygitlarin ve PCI veriyolu ile ilgili ayarlari bu bölümden yapilir.
PNP OS Installed (Tak Kullan Isletim Sistemi Destegi):
Bu bölüm, kullanilan isletim sisteminin PnP (Tak ve Çalistir) destekli bir isletim sistemi kullanip kullanmadigini belirtmek içindir. Örnegin: Win9x, Win2000 gibi isletim sistemi kullaniliyorsa bu ayar [Yes] konumuna getirilmelidir. PnP desteksiz isletim sistemi kullanirken ise [No] konumuna getirilmesi gerekir. Bu sekilde çakismalarin önüne geçebilmek mümkündür.
Reset Configuration Data (Konfigürasyon Bilgisini Sil):
Bu ayar [Enabled] yapilip, sistem yeniden baslatilirsa, BIOS Setup da bulunan PnP bilgileri bellekten temizlenir. [Disabled] konumunda kalmasi tavsiye edilir.
Resources Controlled By (Kaynak Kontrolü):
Bu ayar [Auto] moduna getirilirse, sisteme taktilan PnP aygitlar için gereken DMA ve IRQ ayarlari otomatik olarak atanir. PnP olmayan bir ISA kart takildiginda otomatik olarak kaynak atanamiyor ise, bu ayari [Manual] moduna getirip el ile ayarlamak gerekir. Bu ayarin [Auto] modunda kalmasi tavsiye edilir.
PCI/VGA Palette Snoop (PCI/VGA Paleti Arastiricisi):
Bazi MPEG kartlari ve 3D hizlandiricilari gibi standart olmayan VGA veya "Add-On" kartlar, renkleri bozuk gösterebilir. Bu tip bir sorun yasanirsa, bu ayarin [Enabled] konumuna getirilmesi önerilir. Aksi takdirde bu ayar [Disabled] seklinde kalmalidir.
Assign IRQ for VGA (VGA için IRQ Atamasi):
Bu ayar mutlaka [Enabled] konumuna getirilmelidir. 1997 yilinda sonra üretilen tüm ekran kartlari, dogru düzgün çalisabilmesi için IRQ'ya ihtiyaç duyarlar. Bu ayar ile VGA için IRQ atanir.
Assign IRQ for USB (USB IÇIN IRQ Atamasi): Veri depolama aygiti kullaniliyorsa bu ayar da [Enabled] konumuna getirilmelidir.
1st / 2nd / 3rd / 4th Available IRQ (1./2./3./4. Uygun IRQ): Bu çok ender bulunan seçenekte, "Auto" ile yapilan otamatik düzenleme istenmeyen sonuçlar üretiyorsa, A'dan D'ye her dört "PCI-Interrupt'"i için bir kesme düzenlemesi yapilabilir.
PCI IRQ Map To (PCI IRQ Adreslemesi):
Bu menü maddesinde 14 ve 15 numarali "IDE-Interrupt"'larin düzeni seçilebilir. Normal durumda bunlar "PCI Auto" ile mevcut bulunan "Onboard-Controller"'a verilmektedir. Bunun yerine "PCI Controller" (PCI Deneetleyicisi) kartinin bir Slotunun da "ISA" ile "ISA Controller" (ISA Denetleyicisi)'a verilmesi ayarlanabilir.
Primary/Secondary IDE INT# (Birincil/Ikincil IDE INT):
Burada, "Onboard Controller"'in veya uygun bir PCI kartinin her iki IDE kanalindan her birinin hangi "PCI Interrupt'"i kullanmasi gerektigi belirtilir. "A" ve "B" normaldirler.
Use MEM Base Addr (Mem Tabanli Adresi Kullan):
Bu seçenek "Upper-Memory" alanindaki bir anabellek penceresinin rezervasyonunu mümkün kilar. Örnegin: Bazi eski ISA network kartlari. Burada "NA"(Not Avaible = mevcut olamayan) yerine bir baslangiç adresi verildiginde, ihtiyaç duyulan bellek alaninin büyüklügünün ayarlanmasini saglamaya yönelik "Used MEM Length" seçenegi görülür.
Force Update ESCD (ESCD Güncellemesini Zorla):
ESCD, "Extended System Configuration Data" ifadesindeki kelimelerin bas harflerinden olusan bir kisaltmadir. Tak-Çalistir (Plug 'n Play) sistemi ile baglantili olan bu birim, sistem kaynaklarinin çesitli donanimlar arasinda dagilimini düzenler. Sisteme yeni bir kart takildiginda, bu seçenek aktif hale getirilip sistem yeniden baslatilirsa, yeni kartin sistem tarafindan taninmasini kolaylastirabilir. Bu seçenek islevini tamamladiktan sonra yine devre disi hale gelir.
PCI Latency Timer (PCI Gizlilik Zamanlayicisi):
Bu deger, bir PCI kartin, PCI veri yolunu ne kadar süreyle mesgul edebilecegini belirler. Çok yükseltilmesi ya da çok düsürülmesi sorun yaratacaktir, genelde varsayilan deger olan 32'de birakilmalidir.
PC Health Status/Hardware Monitor (Bilgisayar Sagligi Durumu/Durum Monitörü)
Bilgisayardaki fanlarin dönüs hizi, islemcinin sicakligi, islemci voltaji gibi durumlar gözlenebilir. Anakartin, varsa eger, belirli bir sicakliga geldiginde sistemi kapatmasi için ayarlanabilir veya sicaklik limitleri asildiginda uyari vermesi saglanabilir.
Not: Farkli anakart üreticilerinde BIOS'larinda kendilerine has ayarlar bulunabilimektedir. Günümüzdeki anakartlarin hemen hemen hepsi, islemci ayarlarinin BIOS'dan yapilmasina olanak tanir. Islemci ayarlamalari, "Advanced Chipset Features" bölümünde bulunabildigi gibi, ana kart üreticileri kendilerine has menüler altina koyabilir.
Load Fail Safe Defaults (Hata Güvenligi Varsayilanini Yükle)
Bu ayarlar, donanimlarin dengeli çalismasi için gereken en az ayarlari yükler. Sistemde bir sorun var ise ve bu sorun çözülemediysa, bu araylarin yüklenmesi denenmelidir. "LOAD FAIL SAFE DEFAULTS'" un üzerine gelip, Enter tusuna bastiktan sonra Y (yes - evet) tusuna basildiginda, güvenli ayarlar yüklenecektir.
Load Optimized Defaults (En Uygun Varsayilani Yükle)
En uygun ayarlari kurmak içindir. Ancak bu yapilirken genel bir PC dikkate alinir. Yüklendikten sonra disk, sürücü ayarlari, bellek hizi ayarlari (bellek modeli tam biliniyorsa) vs. donanima özgü ayarlar yapilarak performansin artirilmasi mümkündür. Ancak "Optimized Defaults" üzerine donanima uygun olmayan ayarlar yapilirsa denge sorunlari çikabilir. Hangi degisikliklerin yapildigi unutulursa "LOAD OPTIMIZED DEFAULTS" tekrar yüklenerek bastan ayar yapilabilir.
Set Supervisor & User Password (Yönetici & Kullanici Sifresi Ver)
Sifre koymak için bu menüler kullanilabilir. "Supervisor" sifresi konursa, baskalari BIOS'a girip her ayar degistiremezler. "User Password" ise, sisteme sifre koyar. Bu sifreleri iptal etmek için, yine bu bölümlere gelip Enter tusunu basip sifre istediginde, sifre kutusunu bos birakip Enter tusuna basilmasi yeterlidir.
Save and Exit Setup (Kaydet ve Çik)
Ayarlari kayit edip çikmak için burasi kullanilir.
Exit Without Saving (Kaydetmeden Çik)
Degistirilen ayarlari kayit etmeden çikmak için kullanilir.
Bios Menüleri Açiklamalari-3 (Integrated Peripherals-Power Management) Integrated Peripherals (Bütünlesik Uçbirimler)
Bu bölümde, anakartin üzerinde bulunan giris/çikis portlari, IDE portlari gibi aygitlarin yönetimi yapilir.
OnChip IDE Channel 0/1 (Kirmik IDE Kanali 0/1):
Birinci/Ikinci IDE portu etkin/iptal edilebilir. Aktif seklinde kalmasi tavsiye edilir. Bazen BIOS güncellemelerinden sonra, bazi IDE aygitlarin çalismadiginda sikayet edilir. Bu bölüme girip IDE Portlarinin iptal edilip edilmedigine bakmak gerekir.
IDE Prefetch Mode (IDE Rütbe Modu):
Bu modu destekleyen IDE aygitlar ile bu ayar kullanilirsa, aygitlarin performansindan iyilesme söz konusu olabilir. Aktif ayarinda olmasi tavsiye edilir.
Primary/Secondary Master/Slave PIO (Programmed Input/Output) (Birincil/Ikincil Ana/Uydu Programlanmis Giris/Çikis):
Takilan aygitlarin PIO modlari bu bölümde belirlenebilir. Otomatik seçeneginde birakildiginda, ilgili IDE aygiti için uygun olan PIO Modu otomatik olarak seçilecektir.
Primary/Secondary Master/Slave UDMA (Birincil/Ikincil Ana/Uydu UDMA):
IDE aygitlarin direkt bellek erisiminin kontrol edilebilecegi ayardir. Otomatik sekmesinde kalmasi, her IDE aygit için uygun olan modun otomatik seçilmesi bakimindan faydali olacaktir.
Init Display First (Görüntüyü Önce Hazirla):
Bu ayar ile, sisteme güç verdikten sonra hangi görüntü aygitinin ilk olarak kontrol edilecegini belirtir. AGP ekran karti kullaniliyorsa [AGP], PCI ekran karti kullaniliyorsa, [PCI Slot] ayarlarini seçmek mantikli olacaktir.
IDE PIO/UDMA:
"Auto" en yararli ayardir; çünkü burda BIOS konfigürasyon sektöründen veya mevcut EIDE cihazinin Firmware(Ürün Bilgisi)'inda somut degeri bildirmektedir. Degerlerin elle ayarlanmasi, sadece çok uzun baglanti kablolari veya sistem frekansini degistiren "Tuning" önemleri nedeniyle çikan zorluklarda tavsiye edilir.
IDE HDD Block Mode (IDE HDD Bloklama Modu):
IDE aygiti bu modu destekliyor ise, IDE aygitlara erisimi hizlandirabilir.
Onboard PCI SCSI Chip (Dahili PCI SCSI Kirmigi):
Bu menü seçenegi mevcutsa, aktif konumunda uygun kaynaklari (Interrupt, dma kanal) kullanan bir "On-Board SCSI Chip"'ini etkinlestirir.
OnBoard PCI Audio/Modem (Dahili PCI Ses/Modem):
Anakartin üzerinde bütünlesik ses/modem girisi var ise, bu ayar ile onlar etkinlestirilebilir / iptal edilebilir.
Onboard FDC Controller (Dahili FDC Denetleyicisi):
Disket Sürücü kontrolcüsünü Devredisi/Etkin etmek için kullanilan ayardir. [Enabled] konumunda kalmalidir. Bu menü maddesi neredeyse her zaman aktiftir; çünkü anakart kendi Floppy Controller (Disket Denetleyicisi) ni IRQ 6, DMA 2'de aktif hale getirir.
Onboard ****** Port 1/2 (Dahili Seri Port 1/2):
Seri Portlar için IRQ degerini ve bellek adresini atamak için bu ayar konmustur. 1. seri portu için varsayilan ayar 3F8/IRQ4'dür. 2. seri portu için ise, 2F8/IRQ3'dür.
Power ON Function (Açma Fonksiyonu):
Bilgisayarin nasil açilacagini belirlemek için bu menü kullanilabilir. Örnegin: Bilgisayar klavye ile açilmak istendiginde, klavyenin hangi tuslari ile bilgisayarini açilmak istendigi buradan tanimlanir. Mouse'dan ve klavyeden açma özellikleri USB klavye ve mouse ile islemez. Bunun için PS/2 mouse ve klavye kullanmak gerekir. Ayrica klavyeden ve "mouse"'dan bilgisayari açabilmek için, bazi anakartlarda jumper (atlatici) ayari yapilmasi gerekebilir.
UART Mode Select (UART Modu Seçenegi):
Infrared (Kizilötesi) portu destekleyen anakartlarda bulunan bir özelliktir. Kizilötesi aygitlarin gerektirdigi özelliklere göre, bu ayar [IrDA] veya [ASKIR] moduna getirilebilir. Kizilötesi aygit kullanilmayacak ise [Normal] moda getirilmesi tavsiye edilir.
UART2 Duplex Mode (UART2 Çift Yönlü Modu):
UART Modu olarak IrDA veya ASKIR seçildiginde bu ayar aktif olur. Bu sekilde full-duplex (tam çift yönlü) veya half-duplex (yari çift yönlü) transfer modu seçilebilecektir.
Onboard Parallel Port (Dahili Paralel Port):
Paralel portun çalisma adresini belirlemek için bu bölüm kullanilir. Varsayilan ayari 378H/IRQ7'dir.
USB Controller (USB Denetleyicisi):
Enabled (Aktif) konumunda "Chipset"'teki bütünlesik Controller (Denetleyici)'i "Universal ****** Bus" için aktif hale getirir. Gerekli kaynaklar, USB cihazi gerekmedigi sürece saklanabilir.
Parallel Port Mode (Paralel Port Modu):
Yazicinin ve tarayicinin baglandigi paralel port (LPT) için bu ayar yine her BIOS'da bulunur. Standart, ECP ve EPP seçenekleri görülebilir. Standart tek yönlü paralel baglantidir, sadece PC yaziciya veri gönderebilir, yazici PC'ye veri yollayamaz. Günümüz yazicilarindan çogu bu ayar ile çalismaz "Bidirectional Connection Required" uyarisi ile iki yönlü iletisim yapabilecek bir paralel porta ihtiyaç duyduklarini belirtirler. Bu gereklilik, ayari ECP ya da EPP seçeneklerinden birisine getirilerek karsilanabilir, ECP'ye getirilmesi önerilir. EPP, "Enhanced Paralel Port" demektir. "EPP" maksimum hizda çift yönlü çalisma hizidir. ECP, "Extended Capabilities Port" demektir."ECP", paralel portun iki yönde maksimum transfer hizindan da hizli çalismasina izin verir. Her iki sistem de paralel port baglantisini hizlandirmayi hedefler. ECP portu yazici ve tarayicilar için, EPP ise paralel portu kullanan yazici disindaki araçlar için uygundur. ECP modu, DMA ve tampon bellek gibi avantajlara sahiptir. "ECP+EPP", normal hizda iki yönlü çalismaya izin verir. SPP ise "Standart Paralel Port" anlamina geliyor. Baglanan paralel aygit, yüksek performans istiyor ise, aygitin türüne göre, EPP veya ECP seçilmelidir. ECP Modu direkt bellek erisimine ihtiyaç duydugundan, EPP modu seçildiginde, bir DMA adresi atanmasi istenecektir. BIOS'un önerdigi ayarda kalmasinda bir sakinca yoktur.
PWR ON After PWR Fail:
Isminin "PWR On After PWR Loss" gibi çesitli degerleri olabilen bu seçenek, sistemin bagli oldugu elektrik kesilir, sonra yine gelirse sistemin kendi kendine çalismaya baslayip baslamamasini ayarlar. Bu seçenek "On" ya da "Enabled" yapilirsa, elektrik kesilip tekrar geldiginde sistem kendi kendine açilir. Yeni anakartlarda bu madde için bir de "Previous State" seçenegi vardir. Bu madde seçildiginde elektrik kesildiginde sistem çalisiyorsa, elektrik geldiginde yeniden çalismaya baslar, kesinti oldugunda sistem kapaliysa, elektrik geldiginde de kapali kalir. [Disabled] konumunda kalmasini tavsiye edilir.
Power Management Setup (Güç Yönetimi Ayarlari)
Güç tüketiminin ve tasarrufun ayarlanmasi için konulmus bir menüdür. Bilgisayarin açma olaylari da buradan kontrol edilebilir.
ACPI (Advanced Configuration and Power Interface) Function (Gelismis Konfigürasyon ve Güç Arabirimi Fonksiyonu):
Bu ayar ile, Gelismis Güç ve Konfigürasyon Yönetimi etkin/devredisi edilebilir. Bazi Anakartlarda desteklenen, STR (Suspend To RAM) gibi özelliklerin çalisabilmesi için, hem BIOS'dan ACPI fonksiyonunun etkinlestirilmesi hem de isletim sisteminin ACPI desteginin olmasi gerekir.
Power Management (Güç Yönetimi):
Bu bölüm ile güç yönetim özellikleri yönetilir. [Max Saving] (Maksimum Kazanç) modunda, sistem bir süre aktivitesiz kalirsa, güç koruma moduna geçer. [Min Saving] (Minimum Kazanç) ayari ise, yine güç koruma moduna geçirir ama, güç koruma moduna kadar gereken aktivitesiz kalma zamani daha fazladir. [User Define] (Kullanici Tanimli) modunda ise, güç koruma ayarlari elle seçilir. Bu ayar normalde [User Define] modunda gelir ve su özellikleri ayarlanabilir:
1. "HDD Power Down"
2. "Doze Mode"
3. "Suspend Mode"
Buradaki ayarlar ile, sistemin askiya alinmasi için gereken zaman asimi miktarini belirlenebilir.
ACPI Suspend Type (ACPI Geciktirme Tipi):
Bu ayar ile, sistemin nasil askiya alinacagi belirlenir. Örnegin: Anakartin STR özelligini destekliyor ise, STR özelligini kullanabilmek için bu ayara STR moduna getirilmesi gereklidir; fakat STR özelliginin çalisabilmesi için, sistemde kullanilan diger aygitlarin kendilerinin ve sürücülerinin STR'yi desteklemesi gerekir. Aksi takdirde sorunlar yasanmasi olasidir.
PM Control By APM (APM Tarafindan PM Kontrolü):
Çogu Windows isletim sistemlerinde (9x & ME & Win2K) yapilarinda olan APM (Advanced Power Management) özelligi bulunur. Bu özellik [Enabled] yapilirsa, güç yönetimi Windows tarafindan yönetilir.
Video OFF Option (Video Kapama Seçenegi):
Ekran görüntüsünün ne zaman devreden çikarilacagini belirler. "Suspend->Off" seçenegi, sistemi askiya alinca devreye sokar. "Always On" seçenegi, Windows'tan belirlenen sürede aktivite olmazsa ekran görüntüsünün kapanmasini saglar.
Video Off Method (Görüntü Kapama Metodu):
Görüntü Kapama Yöntemi'ni belirler. Ekran karti DPMS özelligini destekliyorsa, BIOS görüntü kartini kontrol edebilir; bu durumda DPMS seçeneklerinden birisi seçilebilir. "Blank Screen" seçenegi, güç korumasi veya "Energy Star" destegi olmayan monitörlerde sadece ekrani karartir. "V/H SYNC+Blank" seçenegi ekrani karartir, yatay ve dikey taramayi da kapatir.
MODEM Use IRQ:Sistem askiya alinmis vaziyetteyken, gelen çagrilar ile sistemin tekrar normal moda geçmesi isteniyorsa, bu ayar ile hangi IRQ'nun kullanilacagini seçilmelidir. Varsayilan olarak seçilen IRQ numarasi [3]'dür.
Soft-Off by PWRBTN (Power Button):
Bu ayar ile sistemi kapatirken, güç dügmesinin davranisi belirlenir. [Instant-Off] ayari seçildiginde, güç dügmesine dokunuldugu anda PC kapanir; fakat [Delay 4 sec.] ayari seçildiginde sistemi kapatmak için güç dügmesine 4 saniye basili tutulmasi gerekir. Yani yanlislikla güç dügmesine basilsa bile, sistem kapanmaz.
Wake UP Events (Açilma Durumlari):
Bilgisayar açilma durumunda veya askidayken hangi durumlarda normal moda geçecegi buradan belirlenebilir. Örnegin LPT&COM portunda bir aktivite oldugunda sistemin aski durumundan normal moda geçmesi saglanabilir. Veya, "Wake ON LAN", "Wake On Modem Ring" gibi, ek donanimlar ile sistemin açilmasi için gereken özellikler buradan yönetilebilir. "Automatic Power Up" seçenegi ile, önceden belirlenen saatlerde veya tarihlerde PC'nizi otomatik açilmasi ayarlanabilir.
Bazi anakartlarda bulunan "IRQ Activitiy Monitoring" bölümü ise, kullanilan IRQ'lar toplu halde görülebilir. :hhmanD IYICE OKUYALIM :hhmanD
PNP/PCI Configuration (Tak Kullan Veriyolu Konfigürasyonu)
Tak Çalistir destegi olan aygitlarin ve PCI veriyolu ile ilgili ayarlari bu bölümden yapilir.
PNP OS Installed (Tak Kullan Isletim Sistemi Destegi):
Bu bölüm, kullanilan isletim sisteminin PnP (Tak ve Çalistir) destekli bir isletim sistemi kullanip kullanmadigini belirtmek içindir. Örnegin: Win9x, Win2000 gibi isletim sistemi kullaniliyorsa bu ayar [Yes] konumuna getirilmelidir. PnP desteksiz isletim sistemi kullanirken ise [No] konumuna getirilmesi gerekir. Bu sekilde çakismalarin önüne geçebilmek mümkündür.
Reset Configuration Data (Konfigürasyon Bilgisini Sil):
Bu ayar [Enabled] yapilip, sistem yeniden baslatilirsa, BIOS Setup da bulunan PnP bilgileri bellekten temizlenir. [Disabled] konumunda kalmasi tavsiye edilir.
Resources Controlled By (Kaynak Kontrolü):
Bu ayar [Auto] moduna getirilirse, sisteme taktilan PnP aygitlar için gereken DMA ve IRQ ayarlari otomatik olarak atanir. PnP olmayan bir ISA kart takildiginda otomatik olarak kaynak atanamiyor ise, bu ayari [Manual] moduna getirip el ile ayarlamak gerekir. Bu ayarin [Auto] modunda kalmasi tavsiye edilir.
PCI/VGA Palette Snoop (PCI/VGA Paleti Arastiricisi):
Bazi MPEG kartlari ve 3D hizlandiricilari gibi standart olmayan VGA veya "Add-On" kartlar, renkleri bozuk gösterebilir. Bu tip bir sorun yasanirsa, bu ayarin [Enabled] konumuna getirilmesi önerilir. Aksi takdirde bu ayar [Disabled] seklinde kalmalidir.
Assign IRQ for VGA (VGA için IRQ Atamasi):
Bu ayar mutlaka [Enabled] konumuna getirilmelidir. 1997 yilinda sonra üretilen tüm ekran kartlari, dogru düzgün çalisabilmesi için IRQ'ya ihtiyaç duyarlar. Bu ayar ile VGA için IRQ atanir.
Assign IRQ for USB (USB IÇIN IRQ Atamasi): Veri depolama aygiti kullaniliyorsa bu ayar da [Enabled] konumuna getirilmelidir.
1st / 2nd / 3rd / 4th Available IRQ (1./2./3./4. Uygun IRQ): Bu çok ender bulunan seçenekte, "Auto" ile yapilan otamatik düzenleme istenmeyen sonuçlar üretiyorsa, A'dan D'ye her dört "PCI-Interrupt'"i için bir kesme düzenlemesi yapilabilir.
PCI IRQ Map To (PCI IRQ Adreslemesi):
Bu menü maddesinde 14 ve 15 numarali "IDE-Interrupt"'larin düzeni seçilebilir. Normal durumda bunlar "PCI Auto" ile mevcut bulunan "Onboard-Controller"'a verilmektedir. Bunun yerine "PCI Controller" (PCI Deneetleyicisi) kartinin bir Slotunun da "ISA" ile "ISA Controller" (ISA Denetleyicisi)'a verilmesi ayarlanabilir.
Primary/Secondary IDE INT# (Birincil/Ikincil IDE INT):
Burada, "Onboard Controller"'in veya uygun bir PCI kartinin her iki IDE kanalindan her birinin hangi "PCI Interrupt'"i kullanmasi gerektigi belirtilir. "A" ve "B" normaldirler.
Use MEM Base Addr (Mem Tabanli Adresi Kullan):
Bu seçenek "Upper-Memory" alanindaki bir anabellek penceresinin rezervasyonunu mümkün kilar. Örnegin: Bazi eski ISA network kartlari. Burada "NA"(Not Avaible = mevcut olamayan) yerine bir baslangiç adresi verildiginde, ihtiyaç duyulan bellek alaninin büyüklügünün ayarlanmasini saglamaya yönelik "Used MEM Length" seçenegi görülür.
Force Update ESCD (ESCD Güncellemesini Zorla):
ESCD, "Extended System Configuration Data" ifadesindeki kelimelerin bas harflerinden olusan bir kisaltmadir. Tak-Çalistir (Plug 'n Play) sistemi ile baglantili olan bu birim, sistem kaynaklarinin çesitli donanimlar arasinda dagilimini düzenler. Sisteme yeni bir kart takildiginda, bu seçenek aktif hale getirilip sistem yeniden baslatilirsa, yeni kartin sistem tarafindan taninmasini kolaylastirabilir. Bu seçenek islevini tamamladiktan sonra yine devre disi hale gelir.
PCI Latency Timer (PCI Gizlilik Zamanlayicisi):
Bu deger, bir PCI kartin, PCI veri yolunu ne kadar süreyle mesgul edebilecegini belirler. Çok yükseltilmesi ya da çok düsürülmesi sorun yaratacaktir, genelde varsayilan deger olan 32'de birakilmalidir.
PC Health Status/Hardware Monitor (Bilgisayar Sagligi Durumu/Durum Monitörü)
Bilgisayardaki fanlarin dönüs hizi, islemcinin sicakligi, islemci voltaji gibi durumlar gözlenebilir. Anakartin, varsa eger, belirli bir sicakliga geldiginde sistemi kapatmasi için ayarlanabilir veya sicaklik limitleri asildiginda uyari vermesi saglanabilir.
Not: Farkli anakart üreticilerinde BIOS'larinda kendilerine has ayarlar bulunabilimektedir. Günümüzdeki anakartlarin hemen hemen hepsi, islemci ayarlarinin BIOS'dan yapilmasina olanak tanir. Islemci ayarlamalari, "Advanced Chipset Features" bölümünde bulunabildigi gibi, ana kart üreticileri kendilerine has menüler altina koyabilir.
Load Fail Safe Defaults (Hata Güvenligi Varsayilanini Yükle)
Bu ayarlar, donanimlarin dengeli çalismasi için gereken en az ayarlari yükler. Sistemde bir sorun var ise ve bu sorun çözülemediysa, bu araylarin yüklenmesi denenmelidir. "LOAD FAIL SAFE DEFAULTS'" un üzerine gelip, Enter tusuna bastiktan sonra Y (yes - evet) tusuna basildiginda, güvenli ayarlar yüklenecektir.
Load Optimized Defaults (En Uygun Varsayilani Yükle)
En uygun ayarlari kurmak içindir. Ancak bu yapilirken genel bir PC dikkate alinir. Yüklendikten sonra disk, sürücü ayarlari, bellek hizi ayarlari (bellek modeli tam biliniyorsa) vs. donanima özgü ayarlar yapilarak performansin artirilmasi mümkündür. Ancak "Optimized Defaults" üzerine donanima uygun olmayan ayarlar yapilirsa denge sorunlari çikabilir. Hangi degisikliklerin yapildigi unutulursa "LOAD OPTIMIZED DEFAULTS" tekrar yüklenerek bastan ayar yapilabilir.
Set Supervisor & User Password (Yönetici & Kullanici Sifresi Ver)
Sifre koymak için bu menüler kullanilabilir. "Supervisor" sifresi konursa, baskalari BIOS'a girip her ayar degistiremezler. "User Password" ise, sisteme sifre koyar. Bu sifreleri iptal etmek için, yine bu bölümlere gelip Enter tusunu basip sifre istediginde, sifre kutusunu bos birakip Enter tusuna basilmasi yeterlidir.
Save and Exit Setup (Kaydet ve Çik)
Ayarlari kayit edip çikmak için burasi kullanilir.
Exit Without Saving (Kaydetmeden Çik)
Degistirilen ayarlari kayit etmeden çikmak için kullanilir.
Bios Menüleri Açiklamalari-3 (Integrated Peripherals-Power Management) Integrated Peripherals (Bütünlesik Uçbirimler)
Bu bölümde, anakartin üzerinde bulunan giris/çikis portlari, IDE portlari gibi aygitlarin yönetimi yapilir.
OnChip IDE Channel 0/1 (Kirmik IDE Kanali 0/1):
Birinci/Ikinci IDE portu etkin/iptal edilebilir. Aktif seklinde kalmasi tavsiye edilir. Bazen BIOS güncellemelerinden sonra, bazi IDE aygitlarin çalismadiginda sikayet edilir. Bu bölüme girip IDE Portlarinin iptal edilip edilmedigine bakmak gerekir.
IDE Prefetch Mode (IDE Rütbe Modu):
Bu modu destekleyen IDE aygitlar ile bu ayar kullanilirsa, aygitlarin performansindan iyilesme söz konusu olabilir. Aktif ayarinda olmasi tavsiye edilir.
Primary/Secondary Master/Slave PIO (Programmed Input/Output) (Birincil/Ikincil Ana/Uydu Programlanmis Giris/Çikis):
Takilan aygitlarin PIO modlari bu bölümde belirlenebilir. Otomatik seçeneginde birakildiginda, ilgili IDE aygiti için uygun olan PIO Modu otomatik olarak seçilecektir.
Primary/Secondary Master/Slave UDMA (Birincil/Ikincil Ana/Uydu UDMA):
IDE aygitlarin direkt bellek erisiminin kontrol edilebilecegi ayardir. Otomatik sekmesinde kalmasi, her IDE aygit için uygun olan modun otomatik seçilmesi bakimindan faydali olacaktir.
Init Display First (Görüntüyü Önce Hazirla):
Bu ayar ile, sisteme güç verdikten sonra hangi görüntü aygitinin ilk olarak kontrol edilecegini belirtir. AGP ekran karti kullaniliyorsa [AGP], PCI ekran karti kullaniliyorsa, [PCI Slot] ayarlarini seçmek mantikli olacaktir.
IDE PIO/UDMA:
"Auto" en yararli ayardir; çünkü burda BIOS konfigürasyon sektöründen veya mevcut EIDE cihazinin Firmware(Ürün Bilgisi)'inda somut degeri bildirmektedir. Degerlerin elle ayarlanmasi, sadece çok uzun baglanti kablolari veya sistem frekansini degistiren "Tuning" önemleri nedeniyle çikan zorluklarda tavsiye edilir.
IDE HDD Block Mode (IDE HDD Bloklama Modu):
IDE aygiti bu modu destekliyor ise, IDE aygitlara erisimi hizlandirabilir.
Onboard PCI SCSI Chip (Dahili PCI SCSI Kirmigi):
Bu menü seçenegi mevcutsa, aktif konumunda uygun kaynaklari (Interrupt, dma kanal) kullanan bir "On-Board SCSI Chip"'ini etkinlestirir.
OnBoard PCI Audio/Modem (Dahili PCI Ses/Modem):
Anakartin üzerinde bütünlesik ses/modem girisi var ise, bu ayar ile onlar etkinlestirilebilir / iptal edilebilir.
Onboard FDC Controller (Dahili FDC Denetleyicisi):
Disket Sürücü kontrolcüsünü Devredisi/Etkin etmek için kullanilan ayardir. [Enabled] konumunda kalmalidir. Bu menü maddesi neredeyse her zaman aktiftir; çünkü anakart kendi Floppy Controller (Disket Denetleyicisi) ni IRQ 6, DMA 2'de aktif hale getirir.
Onboard ****** Port 1/2 (Dahili Seri Port 1/2):
Seri Portlar için IRQ degerini ve bellek adresini atamak için bu ayar konmustur. 1. seri portu için varsayilan ayar 3F8/IRQ4'dür. 2. seri portu için ise, 2F8/IRQ3'dür.
Power ON Function (Açma Fonksiyonu):
Bilgisayarin nasil açilacagini belirlemek için bu menü kullanilabilir. Örnegin: Bilgisayar klavye ile açilmak istendiginde, klavyenin hangi tuslari ile bilgisayarini açilmak istendigi buradan tanimlanir. Mouse'dan ve klavyeden açma özellikleri USB klavye ve mouse ile islemez. Bunun için PS/2 mouse ve klavye kullanmak gerekir. Ayrica klavyeden ve "mouse"'dan bilgisayari açabilmek için, bazi anakartlarda jumper (atlatici) ayari yapilmasi gerekebilir.
UART Mode Select (UART Modu Seçenegi):
Infrared (Kizilötesi) portu destekleyen anakartlarda bulunan bir özelliktir. Kizilötesi aygitlarin gerektirdigi özelliklere göre, bu ayar [IrDA] veya [ASKIR] moduna getirilebilir. Kizilötesi aygit kullanilmayacak ise [Normal] moda getirilmesi tavsiye edilir.
UART2 Duplex Mode (UART2 Çift Yönlü Modu):
UART Modu olarak IrDA veya ASKIR seçildiginde bu ayar aktif olur. Bu sekilde full-duplex (tam çift yönlü) veya half-duplex (yari çift yönlü) transfer modu seçilebilecektir.
Onboard Parallel Port (Dahili Paralel Port):
Paralel portun çalisma adresini belirlemek için bu bölüm kullanilir. Varsayilan ayari 378H/IRQ7'dir.
USB Controller (USB Denetleyicisi):
Enabled (Aktif) konumunda "Chipset"'teki bütünlesik Controller (Denetleyici)'i "Universal ****** Bus" için aktif hale getirir. Gerekli kaynaklar, USB cihazi gerekmedigi sürece saklanabilir.
Parallel Port Mode (Paralel Port Modu):
Yazicinin ve tarayicinin baglandigi paralel port (LPT) için bu ayar yine her BIOS'da bulunur. Standart, ECP ve EPP seçenekleri görülebilir. Standart tek yönlü paralel baglantidir, sadece PC yaziciya veri gönderebilir, yazici PC'ye veri yollayamaz. Günümüz yazicilarindan çogu bu ayar ile çalismaz "Bidirectional Connection Required" uyarisi ile iki yönlü iletisim yapabilecek bir paralel porta ihtiyaç duyduklarini belirtirler. Bu gereklilik, ayari ECP ya da EPP seçeneklerinden birisine getirilerek karsilanabilir, ECP'ye getirilmesi önerilir. EPP, "Enhanced Paralel Port" demektir. "EPP" maksimum hizda çift yönlü çalisma hizidir. ECP, "Extended Capabilities Port" demektir."ECP", paralel portun iki yönde maksimum transfer hizindan da hizli çalismasina izin verir. Her iki sistem de paralel port baglantisini hizlandirmayi hedefler. ECP portu yazici ve tarayicilar için, EPP ise paralel portu kullanan yazici disindaki araçlar için uygundur. ECP modu, DMA ve tampon bellek gibi avantajlara sahiptir. "ECP+EPP", normal hizda iki yönlü çalismaya izin verir. SPP ise "Standart Paralel Port" anlamina geliyor. Baglanan paralel aygit, yüksek performans istiyor ise, aygitin türüne göre, EPP veya ECP seçilmelidir. ECP Modu direkt bellek erisimine ihtiyaç duydugundan, EPP modu seçildiginde, bir DMA adresi atanmasi istenecektir. BIOS'un önerdigi ayarda kalmasinda bir sakinca yoktur.
PWR ON After PWR Fail:
Isminin "PWR On After PWR Loss" gibi çesitli degerleri olabilen bu seçenek, sistemin bagli oldugu elektrik kesilir, sonra yine gelirse sistemin kendi kendine çalismaya baslayip baslamamasini ayarlar. Bu seçenek "On" ya da "Enabled" yapilirsa, elektrik kesilip tekrar geldiginde sistem kendi kendine açilir. Yeni anakartlarda bu madde için bir de "Previous State" seçenegi vardir. Bu madde seçildiginde elektrik kesildiginde sistem çalisiyorsa, elektrik geldiginde yeniden çalismaya baslar, kesinti oldugunda sistem kapaliysa, elektrik geldiginde de kapali kalir. [Disabled] konumunda kalmasini tavsiye edilir.
Power Management Setup (Güç Yönetimi Ayarlari)
Güç tüketiminin ve tasarrufun ayarlanmasi için konulmus bir menüdür. Bilgisayarin açma olaylari da buradan kontrol edilebilir.
ACPI (Advanced Configuration and Power Interface) Function (Gelismis Konfigürasyon ve Güç Arabirimi Fonksiyonu):
Bu ayar ile, Gelismis Güç ve Konfigürasyon Yönetimi etkin/devredisi edilebilir. Bazi Anakartlarda desteklenen, STR (Suspend To RAM) gibi özelliklerin çalisabilmesi için, hem BIOS'dan ACPI fonksiyonunun etkinlestirilmesi hem de isletim sisteminin ACPI desteginin olmasi gerekir.
Power Management (Güç Yönetimi):
Bu bölüm ile güç yönetim özellikleri yönetilir. [Max Saving] (Maksimum Kazanç) modunda, sistem bir süre aktivitesiz kalirsa, güç koruma moduna geçer. [Min Saving] (Minimum Kazanç) ayari ise, yine güç koruma moduna geçirir ama, güç koruma moduna kadar gereken aktivitesiz kalma zamani daha fazladir. [User Define] (Kullanici Tanimli) modunda ise, güç koruma ayarlari elle seçilir. Bu ayar normalde [User Define] modunda gelir ve su özellikleri ayarlanabilir:
1. "HDD Power Down"
2. "Doze Mode"
3. "Suspend Mode"
Buradaki ayarlar ile, sistemin askiya alinmasi için gereken zaman asimi miktarini belirlenebilir.
ACPI Suspend Type (ACPI Geciktirme Tipi):
Bu ayar ile, sistemin nasil askiya alinacagi belirlenir. Örnegin: Anakartin STR özelligini destekliyor ise, STR özelligini kullanabilmek için bu ayara STR moduna getirilmesi gereklidir; fakat STR özelliginin çalisabilmesi için, sistemde kullanilan diger aygitlarin kendilerinin ve sürücülerinin STR'yi desteklemesi gerekir. Aksi takdirde sorunlar yasanmasi olasidir.
PM Control By APM (APM Tarafindan PM Kontrolü):
Çogu Windows isletim sistemlerinde (9x & ME & Win2K) yapilarinda olan APM (Advanced Power Management) özelligi bulunur. Bu özellik [Enabled] yapilirsa, güç yönetimi Windows tarafindan yönetilir.
Video OFF Option (Video Kapama Seçenegi):
Ekran görüntüsünün ne zaman devreden çikarilacagini belirler. "Suspend->Off" seçenegi, sistemi askiya alinca devreye sokar. "Always On" seçenegi, Windows'tan belirlenen sürede aktivite olmazsa ekran görüntüsünün kapanmasini saglar.
Video Off Method (Görüntü Kapama Metodu):
Görüntü Kapama Yöntemi'ni belirler. Ekran karti DPMS özelligini destekliyorsa, BIOS görüntü kartini kontrol edebilir; bu durumda DPMS seçeneklerinden birisi seçilebilir. "Blank Screen" seçenegi, güç korumasi veya "Energy Star" destegi olmayan monitörlerde sadece ekrani karartir. "V/H SYNC+Blank" seçenegi ekrani karartir, yatay ve dikey taramayi da kapatir.
MODEM Use IRQ:Sistem askiya alinmis vaziyetteyken, gelen çagrilar ile sistemin tekrar normal moda geçmesi isteniyorsa, bu ayar ile hangi IRQ'nun kullanilacagini seçilmelidir. Varsayilan olarak seçilen IRQ numarasi [3]'dür.
Soft-Off by PWRBTN (Power Button):
Bu ayar ile sistemi kapatirken, güç dügmesinin davranisi belirlenir. [Instant-Off] ayari seçildiginde, güç dügmesine dokunuldugu anda PC kapanir; fakat [Delay 4 sec.] ayari seçildiginde sistemi kapatmak için güç dügmesine 4 saniye basili tutulmasi gerekir. Yani yanlislikla güç dügmesine basilsa bile, sistem kapanmaz.
Wake UP Events (Açilma Durumlari):
Bilgisayar açilma durumunda veya askidayken hangi durumlarda normal moda geçecegi buradan belirlenebilir. Örnegin LPT&COM portunda bir aktivite oldugunda sistemin aski durumundan normal moda geçmesi saglanabilir. Veya, "Wake ON LAN", "Wake On Modem Ring" gibi, ek donanimlar ile sistemin açilmasi için gereken özellikler buradan yönetilebilir. "Automatic Power Up" seçenegi ile, önceden belirlenen saatlerde veya tarihlerde PC'nizi otomatik açilmasi ayarlanabilir.
Bazi anakartlarda bulunan "IRQ Activitiy Monitoring" bölümü ise, kullanilan IRQ'lar toplu halde görülebilir. :hhmanD IYICE OKUYALIM :hhmanD