Marko Paşa
Suskun Nefer
- Katılım
- 28 Şub 2006
- Mesajlar
- 2,267
- Reaction score
- 0
- Puanları
- 0
- Yaş
- 42
- Konum
- HackHeLL DownLoader Team
64 Bit'e Geçişte Karşılaşabileceğiniz Olası Sorunlar
Emin değilseniz Denetim Masası -> Sistem (Bilgisayarım üzerinde sağ tıklayın ve "Özellikleri" seçin). Ortaya çıkan pencere size Windows sürümünüz, temel donanımlarınız ve sistem tipine ilişkin bilgileri gösterecektir. Bir Windows işletim sisteminin 32-bit ve 64-bit sürümleri arasında görünüm bakımından hiçbir farklılık yok. Peki nedir 32 ve 64 bit arasındaki görünmeyen farklar?
32-bit ve 64-bit Sistemler Arasındaki Farklar
64-bit hesaplama yüksek başarım ve 64-bit adresleme ise yüksek miktarda belleğin desteklenmesi için son derece önemlidir. 64-bit bir sistem 64-bit genişliğinde yazmaçları (register) vardır, 64-bit veri tiplerini destekler ve 64 bit verileri içeriden adresler (4 gigabayt yerine 16 eksabayt ). Yalnız harici adresleme ve ana hatlar (bus) farklı olabilir; örneğin bellek adreslemesi 40 veya 48 bitle sınırlıdır.
64-bit bir işletim sistemi, 64-bit bir işlemci gerektirir. Çoğu 64-bit sistemler, "uyumluluk kipi" altında 32-bit yazılımları da yürütebilir. 64-bit yazılımlar halen azınlıkta olduğu için bu kip hayati bir öneme sahip. 64-bit bir işlemci üzerinde 32-bit işletim sistemi çalıştırmak işlemcinin her zaman uyumluluk kipinde çalışması demektir. İyi hazırlanmış 64-bit uygulamalar 64-bit işletim sistemleri üzerinde daha yüksek başarım gösterebilirlerken, 32-bit uygulamalar da hemen hemen aynı hızda çalışırlar.
64-bit Avantajları
Her şeyden önce Windows'un 32-bit sürümü en fazla 4 GB bellekle sınırlıdır ve bu yüzden bazı uygulamalar belleğin tamamını kullanamaz. İşletim sistemini yürüten parçalar da bellekten zorunlu olarak bir pay koparırlar ve bellek kapasiteniz 4 GB bile değil, 3.25 GB olarak gösterilir. 64-bit Windows işletim sistemleri için böyle bir sınırlama söz konusu değildir. Elbette onların da bir sınırı var ama bugünün şartları göz önünde bulundurulduğunda bu bellek kapasitesine ulaşmak son kullanıcı ve şirketler için imkansıza yakındır (16 Terabayt bellekten söz ediyoruz).
İkincisi, büyük bellekli 64-bit sistemlerde büyük dosyaların yönetimi daha basit ve hızlı yapılır. 32-bit Windows sistem üzerinde 5 GB boyutundaki dev bir dosyayı taşıdığınızı farz edin: Sistem en az iki kez belleğe uğramak zorunda kalacak ve aktarım yavaş gerçekleşecektir.
64-bitin Dezavantajları
64-bit dosyalar bellek müsrifleridirler. Bir uygulamanın 64-bit sürümü bellekte 32-bit sürümden daha fazla alan kaplar. Dahası 64-bite sonradan uyarlanan uygulamalardan bazıları 64-bitten pek faydalanamazlar. Öte yandan sürücüler gibi düşük düzey yazılımlar 32-bit uyumluluk kipinde çalıştırılamadıklarından dolayı 32-bit sürücüler 64-bit işletim sistemlerine yüklenemezler. Donanım sürücüleri doğrudan işletim sistemine gömüldükleri için böyle olmak zorunda. O halde satın aldığınız bilgisayar parçalarının 64-bit sürücüsü olup olmadığını mutlaka araştırın.
İşletim Sistemleri ve Karşılaşılabilecek Sorunlar
Windows işletim sistemleri 32-bit ve 64-bit olmak üzere iki ayrı sürüm halinde satılırlar. Bununla beraber her iki sürümün de aynı diskte bulunduğu özel Vista DVD'leri de var (örneğin MSDN aboneleri). Yalnız Windows'un hangi sürümünü yüklediğinizden emin olun çünkü yanlışlıkla 32-biti yüklerseniz, yeniden yüklemek dışında daha kolay bir seçeneğiniz olmaz.
Ne Kadar Bellek İstiyorsunuz?
64-bit sistemlere bol miktarda bellek takmak sadece uygulamalarınıza nefes alacak alan sunmaz, aynı zamanda Windows Vista daha akıcı çalışır. Neden? Birincisi, bu sayede sabit diskinize daha az takas dosyası atılır. Biliyorsunuz sabit disk bellekten yüzlerce kat daha yavaştır. Sabit diskin yedek bellek kullanılması elbette başarımı olumsuz etkileyecektir. İkincisi, Vista uygulamaların daha hızlı yüklenmesini sağlayan SuperFetch özelliğinden daha verimli faydalanır. Burada amaç uygulamaların neredeyse bastığınız anda çalışması. 4 veya 8 GB bellek kitleri bile artık satın alınabilir fiyatlara düştüklerine göre neden bunlardan almayalım? Fazla bellek göz çıkarmaz. Diğer taraftan normal kullanıcılar bile bugün 2 GB'ın altını düşünmemeli. 1 GB sadece internette dolaşmak veya ofis programlarını kullanmak için yeterli olabilir.
32-Bit Sorunları
Giriş kısmında değindiğimiz gibi Windows'un 32-bit sürümlerinde 4 GB belleğinizin tamamını kullanamazsınız. Çünkü Windows bileşenleri ve sürücüler belleğin ilk 32-bitini kullanmak zorundadırlar. 512 MB bellek kullanan tümleşik bir ekran kartının verileri sistem belleği üzerine yazması gerekir ki 512 MB'lik bir bellek alanı kafadan gitti demektir. Windows Vista 32-bit, kullanılabilir belleği 3.12 GB değerinde sınırlandırır fakat sahip olduğunuz donanımlara bağlı olarak etkin bellek kapasitesi daha düşük dahi olabilir. Microsoft .NET Framework gibi eklentiler 200 MB veya daha fazla yiyebilir. Linux'un bellek yönetimi farklı olduğu için çekirdek asla 1 GB'dan daha fazlasına ihtiyaç duymaz ve her halükarda 3 GB bellek kullanılabilir olur.
64-bit Windows Yerine Fiziksel Adres Uzantısı Mı?
Bazı Windows sürümleri Fiziksel Adres Uzantısı (PAE) diye bir özelliği destekler. Bu özellik sayesinde özel bir adresleme yapılarak işletim sisteminin 4 GB'dan daha fazla belleği görmesi sağlanabilir. Yalnız sunucularda başarıyla uygulanabilen bu yöntem masaüstü bilgisayarlarda bazı sistem sorunlarına sebep olabilir: Sürücüler PAE'nin her zaman 4 GB bellekten daha fazlasına ihtiyaç duyduğunu veya adreslemelerin her zaman 32 veya 64-bit genişliğinde olacağını varsayabilirler.
Sürücü Sorunları
Sürücüler donanım ve işletim sistemi arasında çalıştıklarından ötürü 32-bit sürücüleri 64-bit bir işletim sistemi üstüne yüklemek mümkün olmaz. Halbuki 32-bit uygulamaları 64-bitte çalıştırabiliyorsunuz. O yüzden 64-bit işletim sistemine geçmeden önce mutlaka sürücülerinizin 64-bit sürümlerinin olup olmadığından emin olun. Bunu da Vista'nın 30 günlük deneme sürümünü yükleyerek rahatlıkla deneyebilirsiniz.
XP ve Vista
Birçok XP sürücüsü Windows XP üzerinde çalışır ama 64-bit sürücüler için bu söz konusu değildir. 32-bit Windows XP ses kartı sürücüsünün 32-bit Vista'ya yüklenebilme olasılığı yüksektir. Bununla beraber Vista x64'ün istisnaları yoktur.
Kritik Olmayan Sürücüler
Eğer ekran kartınız ve anakartınız birkaç yaşındaysa 64-bit sürücüye ihtiyacınız yok. Böyle bir durumda Windows Vista x64'in dahili sürücüleri durumu kurtarmaya yetebilir. AMD ve Intel Windows işletim sistemleri için her çeşit sürücüyü çıkarırlar. Aynı durum AMD/ATI ve Nvidia için de geçerlidir. Hatta gelecek işletim sistemleri için bile sürücü çıkarıyorlar.
Hayati Sürücüler
Standart olmayan özel çevre birimlerinin sürücülerini bulmak daha zordur. 18 aydan daha eski her yazıcı, tarayıcı, kart okuyucu, fare, klavye ve iletişim aygıtı uyumluluk açısından potansiyel risk taşırlar. Bazı aygıtlarınızı yenilemeye hazır olun, zira yazıcınız Brother, Canon, HP, Samsung gibi dev markalardan bile olsalar birkaç yıl kadar eskiyse 64-bit sürücüleri bulma ihtimaliniz az.
Dizüstü Bilgisayarlarda 64-Bit İşletim Sistemleri
Farklı görünmelerine ve daha pahalı olmalarına rağmen dizüstü bilgisayarlar teknolojik olarak masaüstü bilgisayarlarına çok benzerler. Bir tek sabit diskler daha küçüktür, işlemci ve grafik işlemcileri en yüksek enerji tasarrufuna uygun biçimde tasarlanmıştır ve diğer tüm bileşenler de böyle küçültülmüştür çünkü adı üstünde taşınabilir bir bilgisayardan bahsediyoruz. Ancak sonuçta masaüstü bilgisayarların yaptıklarının aynısını yaparlar.
Kısacası, bugün satılan dizüstü bilgisayarların büyük bir çoğunluğu 64-bit işletim sistemlerini çalıştırabilecek altyapıya sahip ve dizüstü bilgisayarlara özel SO-DIMM tipi belleklerin fiyatlarındaki düşüş sayesinde 4 GB bellek satın almak eskisi kadar zor değil.
Dizüstü Bilgisayara Bol Bellek?
Masaüstü bilgisayarların bellek kapasitesini yükselterek başarımı da buna paralel olarak yükseltmiş olursunuz ancak dizüstü bilgisayarlarda bu biraz daha farklı işler. Dizüstü bilgisayarlara da bol kapasiteli bellek takma arzusundasınız fakat buradaki amaç anlık başarım düşüklüklerinin önüne geçmek. Dizüstü bilgisayar sabit diskleri masaüstü sabit disklerinden genelde %50 daha yavaştır. Dolayısıyla sabit diskin yardımcı bellek olarak kullanılmasından özellikle kaçınmak gerekir. Flaş SSD'ler sabit disklere iyi alternatif olsalar da şu an için bellek kapasitesini arttırmak çok daha ucuza geliyor.
Dizüstü bilgisayarlara da 32-bit Windows yüklendiğinde 3 GB bellek sınırı ortaya çıkıyor. Öte yandan 64-bit Vista elbette 4 GB belleği destekliyor. Bununla beraber bazı dizüstü bilgisayarlar 8 GB belleğe kadar destek sunsa da çoğunda desteklenen en yüksek kapasite sadece 4 GB. Yine de 4 GB bellek, sabit diskten destek alınmasını fazla gerektirmeyecek kadar yeterli bir alan sunuyor. Yüksek kapasiteli belleğin tek olumsuz yanı, uyku durumundan normal çalışma durumuna geçişte daha uzun bir süre beklemek zorunda kalmanız.
Dizüstülerde 64-bit Sorunları
Bir önceki sayfada değindiğimiz sürücü sorunları tabii ki dizüstü bilgisayarlar için de geçerli ve hatta burada durum biraz daha kötü diyebiliriz çünkü dizüstü bilgisayarlar masaüstü bilgisayarlardan daha fazla sayıda tümleşik çevre birimine sahiptir. Bir kere her dizüstü bilgisayar bir dokunmatik alanla (touchpad) beraber gelir ve elbette bu da bir sürücü gerektirir. Ses düzeyini ayarlayan, ekran aydınlığını değiştiren, bir ekrandan diğerine geçiş yapan ve daha birçok işlevi olan işlev düğmelerini de buna ekleyin. Ayrıca daha tümleşik Bluetooth donanımı, pil ve parmak izi okuyucusu gibi bazı önemli parçalar da var.
Ne yazık ki, büyük dizüstü markaları bile bazı dizüstü serilerine tam olarak 64-bit desteği sunmuyor. Yongasetleri, grafik işlemcileri, ağ donanımları gibi gibi standart bileşenlere sürücü bulmak her zaman mümkün ancak bilgisayarın kendine has parçalarına uygun 64-bit sürücü bulmak kimi zaman imkânsız olabiliyor.
Potansiyel Depolama Sorunları
Bellek ve Windows işletim sistemiyle ilgili birkaç meseleye değindik ama depolama konusunu da boş geçmemek lazım. Biri 64-bit ile ilgili iki önemli mesele var.
EFI'yi Beklemek
Belki Master Boot Record (MBR) sınırı diye bir şey duymuşsunuzdur. BIOS, işletim sistemini başlatmak için MBR verisine başvurur. Ne yazık ki MBR'nin sınırı 2 TB (Terabayt = 1000 Gigabayt) ve biliyorsunuz sabit diskler artık bu kapasiteye eriştiler. Bu sınırı Windows XP ve Windows Server 2003'e en son çıkan hizmet paketlerini (service pack) yükleyerek veya Windows Vista ya da Server 2008'e geçerek 256 TB'a (MBR'in yerini GPT alıyor) yükseltebilirsiniz.
Bununla beraber GPT çok büyük veri parçacıklarını okuyup yazmayı desteklese de altyapınız ancak Extensible Firmware Interface (EFI) veya Unified EFI (bazı yerlerde EFI 2.0 olarak adlandırılıyor) tabanlıysa sabit disk başlatılabilir (bootable) olur. Henüz yeni olan bu altyapı daha gelişmiş bir teknoloji olduğundan eninde sonunda tüm piyasaya yayılacak. Şu an henüz yeterince yaygınlık kazanmayan EFI, Apple'ın Intel altyapısına geçişinden bu yana Mac bilgisayarlarda destekleniyor. İşte bu nedenden dolayı bilgisayarınızın 2 TB'dan daha yüksek kapasiteli sabit diskleri desteklemesi için kökten bir bilgisayar değişikliğine karşı hazırlıklı olun! Üstelik MBR henüz GPT'ye dönüştürülemediği için RAID kurulumları zor bir durumla karşı karşıya kalıyor: Eğer 2 TB'yi aşarsanız RAID yapılandırmanız çalışmayacak.
Depolama Aygıtlarının Sürücüleri
Son olarak 64-bit Vista sistemlerle 2 TB üstü diskler kullanmakta bazı sorunlar ortaya çıkabilir. Bazı sürücüler 64-bit olarak imzalanmış olsa bile hala 32-bit sektör numaraları ile çalışıyor olabilirler. Bu durumda Windows'a yanlış kapasite bildirimi yapılacaktır.
Bunun son derece ciddi sonuçları olabilir: RAID 0 dizgesinde çalışan toplam 4 TB kapasiteli bir yapılandırma düşünün. 2 TB'lık bir alanı veriyle doldurduktan sonra, Windows hatalı depolama sürücüsü sebebiyle geri kalan kapasiteyi kullanmak yerine verilerinizin bulunduğu kısmın üzerine yazacaktır. Yani bu gerçekleştikten sonra eski verilerinizi unutun gitsin.
Yerinizde olsak 2 Terabayttan fazla veri depolamadan önce Diskpart uygulamasıyla gerçek kullanılabilir kapasiteye bakardık.
Şimdi Ne Yapmalı?
Bu sorunlar 64-bit işletim sisteminin birkaç ayrıntı dışında kayda değer başarım artışı sunmamasını da göz önünde bulundurursanız sizi hayal kırıklığına uğratabilir. Bununla beraber 64-bitle ilgili aklınızda bulundurmanız gerekenleri listelemek karar vermeniz açısından daha yararlı olur:
• 64-bit bir işletim sisteminin avantajları dezavantajlarından çoktur ve 3 GB bellek sınırını ortadan kaldırır
• 64-bit sistemler birkaç profesyonel uygulama dışında 32-bit sistemlerden pek farklı çalışmazlar
• Sürücü durumu son birkaç aydır iyi olsa da bazı donanımlarınıza 64-bit sürücü desteği bulabilmenizin hala bir garantisi yok
• Dizüstü bilgisayarlarda 64-bit sürücü desteği aldatıcı olabilir; dikkatli olun.
• 32-bit Windows ile yaşamanın zararı yoktur. Yalnız 64-bite geçmek istediğiniz işletim sistemini yeniden yüklemelisiniz.
• 2 TB'nın üstündeki kapasiteyi kullanabilmeniz için EFI destekli bir altyapı kullanmanız gereklidir.
Sonuçlar
• 4 GB ve hatta 8 GB bellek kitleri son derece ucuzladı. Daha fazla bellek sabit diskle daha az işiniz olması anlamına geleceğinden başarım uygulamadan uygulamaya değişmekle beraber artar.
• Sistem meraklıları 64-bite zaten geçmişlerdir herhalde: Hatta bazı çevre birimlerini 64-bit sürücü desteği olmadığı için değiştirmek zorunda kalmış olsalar bile.
• Dizüstü bilgisayar altyapıları 4 GB bellek kapasitesiyle sınırlı olduklarından 64-bite geçmenin büyük bir avantajı yok. Bununla beraber sürücü desteği tam ise başarım adına 64-bite geçilmesini öneriyoruz.
• Yeni bir PC ya da dizüstü bilgisayar satın alacaksanız gönül rahatlığıyla 64-bit işletim sistemi kullanabilirsiniz.
• Eski sisteminize 64-bit işletim sistemi yüklemeden önce, donanımlarınızın tümünün 64-bit desteklediğinden veya 64-bit sürücü desteği olup olmadığından emin olun.
Emin değilseniz Denetim Masası -> Sistem (Bilgisayarım üzerinde sağ tıklayın ve "Özellikleri" seçin). Ortaya çıkan pencere size Windows sürümünüz, temel donanımlarınız ve sistem tipine ilişkin bilgileri gösterecektir. Bir Windows işletim sisteminin 32-bit ve 64-bit sürümleri arasında görünüm bakımından hiçbir farklılık yok. Peki nedir 32 ve 64 bit arasındaki görünmeyen farklar?
32-bit ve 64-bit Sistemler Arasındaki Farklar
64-bit hesaplama yüksek başarım ve 64-bit adresleme ise yüksek miktarda belleğin desteklenmesi için son derece önemlidir. 64-bit bir sistem 64-bit genişliğinde yazmaçları (register) vardır, 64-bit veri tiplerini destekler ve 64 bit verileri içeriden adresler (4 gigabayt yerine 16 eksabayt ). Yalnız harici adresleme ve ana hatlar (bus) farklı olabilir; örneğin bellek adreslemesi 40 veya 48 bitle sınırlıdır.
64-bit bir işletim sistemi, 64-bit bir işlemci gerektirir. Çoğu 64-bit sistemler, "uyumluluk kipi" altında 32-bit yazılımları da yürütebilir. 64-bit yazılımlar halen azınlıkta olduğu için bu kip hayati bir öneme sahip. 64-bit bir işlemci üzerinde 32-bit işletim sistemi çalıştırmak işlemcinin her zaman uyumluluk kipinde çalışması demektir. İyi hazırlanmış 64-bit uygulamalar 64-bit işletim sistemleri üzerinde daha yüksek başarım gösterebilirlerken, 32-bit uygulamalar da hemen hemen aynı hızda çalışırlar.
64-bit Avantajları
Her şeyden önce Windows'un 32-bit sürümü en fazla 4 GB bellekle sınırlıdır ve bu yüzden bazı uygulamalar belleğin tamamını kullanamaz. İşletim sistemini yürüten parçalar da bellekten zorunlu olarak bir pay koparırlar ve bellek kapasiteniz 4 GB bile değil, 3.25 GB olarak gösterilir. 64-bit Windows işletim sistemleri için böyle bir sınırlama söz konusu değildir. Elbette onların da bir sınırı var ama bugünün şartları göz önünde bulundurulduğunda bu bellek kapasitesine ulaşmak son kullanıcı ve şirketler için imkansıza yakındır (16 Terabayt bellekten söz ediyoruz).
İkincisi, büyük bellekli 64-bit sistemlerde büyük dosyaların yönetimi daha basit ve hızlı yapılır. 32-bit Windows sistem üzerinde 5 GB boyutundaki dev bir dosyayı taşıdığınızı farz edin: Sistem en az iki kez belleğe uğramak zorunda kalacak ve aktarım yavaş gerçekleşecektir.
64-bitin Dezavantajları
64-bit dosyalar bellek müsrifleridirler. Bir uygulamanın 64-bit sürümü bellekte 32-bit sürümden daha fazla alan kaplar. Dahası 64-bite sonradan uyarlanan uygulamalardan bazıları 64-bitten pek faydalanamazlar. Öte yandan sürücüler gibi düşük düzey yazılımlar 32-bit uyumluluk kipinde çalıştırılamadıklarından dolayı 32-bit sürücüler 64-bit işletim sistemlerine yüklenemezler. Donanım sürücüleri doğrudan işletim sistemine gömüldükleri için böyle olmak zorunda. O halde satın aldığınız bilgisayar parçalarının 64-bit sürücüsü olup olmadığını mutlaka araştırın.
İşletim Sistemleri ve Karşılaşılabilecek Sorunlar
Windows işletim sistemleri 32-bit ve 64-bit olmak üzere iki ayrı sürüm halinde satılırlar. Bununla beraber her iki sürümün de aynı diskte bulunduğu özel Vista DVD'leri de var (örneğin MSDN aboneleri). Yalnız Windows'un hangi sürümünü yüklediğinizden emin olun çünkü yanlışlıkla 32-biti yüklerseniz, yeniden yüklemek dışında daha kolay bir seçeneğiniz olmaz.
Ne Kadar Bellek İstiyorsunuz?
64-bit sistemlere bol miktarda bellek takmak sadece uygulamalarınıza nefes alacak alan sunmaz, aynı zamanda Windows Vista daha akıcı çalışır. Neden? Birincisi, bu sayede sabit diskinize daha az takas dosyası atılır. Biliyorsunuz sabit disk bellekten yüzlerce kat daha yavaştır. Sabit diskin yedek bellek kullanılması elbette başarımı olumsuz etkileyecektir. İkincisi, Vista uygulamaların daha hızlı yüklenmesini sağlayan SuperFetch özelliğinden daha verimli faydalanır. Burada amaç uygulamaların neredeyse bastığınız anda çalışması. 4 veya 8 GB bellek kitleri bile artık satın alınabilir fiyatlara düştüklerine göre neden bunlardan almayalım? Fazla bellek göz çıkarmaz. Diğer taraftan normal kullanıcılar bile bugün 2 GB'ın altını düşünmemeli. 1 GB sadece internette dolaşmak veya ofis programlarını kullanmak için yeterli olabilir.
32-Bit Sorunları
Giriş kısmında değindiğimiz gibi Windows'un 32-bit sürümlerinde 4 GB belleğinizin tamamını kullanamazsınız. Çünkü Windows bileşenleri ve sürücüler belleğin ilk 32-bitini kullanmak zorundadırlar. 512 MB bellek kullanan tümleşik bir ekran kartının verileri sistem belleği üzerine yazması gerekir ki 512 MB'lik bir bellek alanı kafadan gitti demektir. Windows Vista 32-bit, kullanılabilir belleği 3.12 GB değerinde sınırlandırır fakat sahip olduğunuz donanımlara bağlı olarak etkin bellek kapasitesi daha düşük dahi olabilir. Microsoft .NET Framework gibi eklentiler 200 MB veya daha fazla yiyebilir. Linux'un bellek yönetimi farklı olduğu için çekirdek asla 1 GB'dan daha fazlasına ihtiyaç duymaz ve her halükarda 3 GB bellek kullanılabilir olur.
64-bit Windows Yerine Fiziksel Adres Uzantısı Mı?
Bazı Windows sürümleri Fiziksel Adres Uzantısı (PAE) diye bir özelliği destekler. Bu özellik sayesinde özel bir adresleme yapılarak işletim sisteminin 4 GB'dan daha fazla belleği görmesi sağlanabilir. Yalnız sunucularda başarıyla uygulanabilen bu yöntem masaüstü bilgisayarlarda bazı sistem sorunlarına sebep olabilir: Sürücüler PAE'nin her zaman 4 GB bellekten daha fazlasına ihtiyaç duyduğunu veya adreslemelerin her zaman 32 veya 64-bit genişliğinde olacağını varsayabilirler.
Sürücü Sorunları
Sürücüler donanım ve işletim sistemi arasında çalıştıklarından ötürü 32-bit sürücüleri 64-bit bir işletim sistemi üstüne yüklemek mümkün olmaz. Halbuki 32-bit uygulamaları 64-bitte çalıştırabiliyorsunuz. O yüzden 64-bit işletim sistemine geçmeden önce mutlaka sürücülerinizin 64-bit sürümlerinin olup olmadığından emin olun. Bunu da Vista'nın 30 günlük deneme sürümünü yükleyerek rahatlıkla deneyebilirsiniz.
XP ve Vista
Birçok XP sürücüsü Windows XP üzerinde çalışır ama 64-bit sürücüler için bu söz konusu değildir. 32-bit Windows XP ses kartı sürücüsünün 32-bit Vista'ya yüklenebilme olasılığı yüksektir. Bununla beraber Vista x64'ün istisnaları yoktur.
Kritik Olmayan Sürücüler
Eğer ekran kartınız ve anakartınız birkaç yaşındaysa 64-bit sürücüye ihtiyacınız yok. Böyle bir durumda Windows Vista x64'in dahili sürücüleri durumu kurtarmaya yetebilir. AMD ve Intel Windows işletim sistemleri için her çeşit sürücüyü çıkarırlar. Aynı durum AMD/ATI ve Nvidia için de geçerlidir. Hatta gelecek işletim sistemleri için bile sürücü çıkarıyorlar.
Hayati Sürücüler
Standart olmayan özel çevre birimlerinin sürücülerini bulmak daha zordur. 18 aydan daha eski her yazıcı, tarayıcı, kart okuyucu, fare, klavye ve iletişim aygıtı uyumluluk açısından potansiyel risk taşırlar. Bazı aygıtlarınızı yenilemeye hazır olun, zira yazıcınız Brother, Canon, HP, Samsung gibi dev markalardan bile olsalar birkaç yıl kadar eskiyse 64-bit sürücüleri bulma ihtimaliniz az.
Dizüstü Bilgisayarlarda 64-Bit İşletim Sistemleri
Farklı görünmelerine ve daha pahalı olmalarına rağmen dizüstü bilgisayarlar teknolojik olarak masaüstü bilgisayarlarına çok benzerler. Bir tek sabit diskler daha küçüktür, işlemci ve grafik işlemcileri en yüksek enerji tasarrufuna uygun biçimde tasarlanmıştır ve diğer tüm bileşenler de böyle küçültülmüştür çünkü adı üstünde taşınabilir bir bilgisayardan bahsediyoruz. Ancak sonuçta masaüstü bilgisayarların yaptıklarının aynısını yaparlar.
Kısacası, bugün satılan dizüstü bilgisayarların büyük bir çoğunluğu 64-bit işletim sistemlerini çalıştırabilecek altyapıya sahip ve dizüstü bilgisayarlara özel SO-DIMM tipi belleklerin fiyatlarındaki düşüş sayesinde 4 GB bellek satın almak eskisi kadar zor değil.
Dizüstü Bilgisayara Bol Bellek?
Masaüstü bilgisayarların bellek kapasitesini yükselterek başarımı da buna paralel olarak yükseltmiş olursunuz ancak dizüstü bilgisayarlarda bu biraz daha farklı işler. Dizüstü bilgisayarlara da bol kapasiteli bellek takma arzusundasınız fakat buradaki amaç anlık başarım düşüklüklerinin önüne geçmek. Dizüstü bilgisayar sabit diskleri masaüstü sabit disklerinden genelde %50 daha yavaştır. Dolayısıyla sabit diskin yardımcı bellek olarak kullanılmasından özellikle kaçınmak gerekir. Flaş SSD'ler sabit disklere iyi alternatif olsalar da şu an için bellek kapasitesini arttırmak çok daha ucuza geliyor.
Dizüstü bilgisayarlara da 32-bit Windows yüklendiğinde 3 GB bellek sınırı ortaya çıkıyor. Öte yandan 64-bit Vista elbette 4 GB belleği destekliyor. Bununla beraber bazı dizüstü bilgisayarlar 8 GB belleğe kadar destek sunsa da çoğunda desteklenen en yüksek kapasite sadece 4 GB. Yine de 4 GB bellek, sabit diskten destek alınmasını fazla gerektirmeyecek kadar yeterli bir alan sunuyor. Yüksek kapasiteli belleğin tek olumsuz yanı, uyku durumundan normal çalışma durumuna geçişte daha uzun bir süre beklemek zorunda kalmanız.
Dizüstülerde 64-bit Sorunları
Bir önceki sayfada değindiğimiz sürücü sorunları tabii ki dizüstü bilgisayarlar için de geçerli ve hatta burada durum biraz daha kötü diyebiliriz çünkü dizüstü bilgisayarlar masaüstü bilgisayarlardan daha fazla sayıda tümleşik çevre birimine sahiptir. Bir kere her dizüstü bilgisayar bir dokunmatik alanla (touchpad) beraber gelir ve elbette bu da bir sürücü gerektirir. Ses düzeyini ayarlayan, ekran aydınlığını değiştiren, bir ekrandan diğerine geçiş yapan ve daha birçok işlevi olan işlev düğmelerini de buna ekleyin. Ayrıca daha tümleşik Bluetooth donanımı, pil ve parmak izi okuyucusu gibi bazı önemli parçalar da var.
Ne yazık ki, büyük dizüstü markaları bile bazı dizüstü serilerine tam olarak 64-bit desteği sunmuyor. Yongasetleri, grafik işlemcileri, ağ donanımları gibi gibi standart bileşenlere sürücü bulmak her zaman mümkün ancak bilgisayarın kendine has parçalarına uygun 64-bit sürücü bulmak kimi zaman imkânsız olabiliyor.
Potansiyel Depolama Sorunları
Bellek ve Windows işletim sistemiyle ilgili birkaç meseleye değindik ama depolama konusunu da boş geçmemek lazım. Biri 64-bit ile ilgili iki önemli mesele var.
EFI'yi Beklemek
Belki Master Boot Record (MBR) sınırı diye bir şey duymuşsunuzdur. BIOS, işletim sistemini başlatmak için MBR verisine başvurur. Ne yazık ki MBR'nin sınırı 2 TB (Terabayt = 1000 Gigabayt) ve biliyorsunuz sabit diskler artık bu kapasiteye eriştiler. Bu sınırı Windows XP ve Windows Server 2003'e en son çıkan hizmet paketlerini (service pack) yükleyerek veya Windows Vista ya da Server 2008'e geçerek 256 TB'a (MBR'in yerini GPT alıyor) yükseltebilirsiniz.
Bununla beraber GPT çok büyük veri parçacıklarını okuyup yazmayı desteklese de altyapınız ancak Extensible Firmware Interface (EFI) veya Unified EFI (bazı yerlerde EFI 2.0 olarak adlandırılıyor) tabanlıysa sabit disk başlatılabilir (bootable) olur. Henüz yeni olan bu altyapı daha gelişmiş bir teknoloji olduğundan eninde sonunda tüm piyasaya yayılacak. Şu an henüz yeterince yaygınlık kazanmayan EFI, Apple'ın Intel altyapısına geçişinden bu yana Mac bilgisayarlarda destekleniyor. İşte bu nedenden dolayı bilgisayarınızın 2 TB'dan daha yüksek kapasiteli sabit diskleri desteklemesi için kökten bir bilgisayar değişikliğine karşı hazırlıklı olun! Üstelik MBR henüz GPT'ye dönüştürülemediği için RAID kurulumları zor bir durumla karşı karşıya kalıyor: Eğer 2 TB'yi aşarsanız RAID yapılandırmanız çalışmayacak.
Depolama Aygıtlarının Sürücüleri
Son olarak 64-bit Vista sistemlerle 2 TB üstü diskler kullanmakta bazı sorunlar ortaya çıkabilir. Bazı sürücüler 64-bit olarak imzalanmış olsa bile hala 32-bit sektör numaraları ile çalışıyor olabilirler. Bu durumda Windows'a yanlış kapasite bildirimi yapılacaktır.
Bunun son derece ciddi sonuçları olabilir: RAID 0 dizgesinde çalışan toplam 4 TB kapasiteli bir yapılandırma düşünün. 2 TB'lık bir alanı veriyle doldurduktan sonra, Windows hatalı depolama sürücüsü sebebiyle geri kalan kapasiteyi kullanmak yerine verilerinizin bulunduğu kısmın üzerine yazacaktır. Yani bu gerçekleştikten sonra eski verilerinizi unutun gitsin.
Yerinizde olsak 2 Terabayttan fazla veri depolamadan önce Diskpart uygulamasıyla gerçek kullanılabilir kapasiteye bakardık.
Şimdi Ne Yapmalı?
Bu sorunlar 64-bit işletim sisteminin birkaç ayrıntı dışında kayda değer başarım artışı sunmamasını da göz önünde bulundurursanız sizi hayal kırıklığına uğratabilir. Bununla beraber 64-bitle ilgili aklınızda bulundurmanız gerekenleri listelemek karar vermeniz açısından daha yararlı olur:
• 64-bit bir işletim sisteminin avantajları dezavantajlarından çoktur ve 3 GB bellek sınırını ortadan kaldırır
• 64-bit sistemler birkaç profesyonel uygulama dışında 32-bit sistemlerden pek farklı çalışmazlar
• Sürücü durumu son birkaç aydır iyi olsa da bazı donanımlarınıza 64-bit sürücü desteği bulabilmenizin hala bir garantisi yok
• Dizüstü bilgisayarlarda 64-bit sürücü desteği aldatıcı olabilir; dikkatli olun.
• 32-bit Windows ile yaşamanın zararı yoktur. Yalnız 64-bite geçmek istediğiniz işletim sistemini yeniden yüklemelisiniz.
• 2 TB'nın üstündeki kapasiteyi kullanabilmeniz için EFI destekli bir altyapı kullanmanız gereklidir.
Sonuçlar
• 4 GB ve hatta 8 GB bellek kitleri son derece ucuzladı. Daha fazla bellek sabit diskle daha az işiniz olması anlamına geleceğinden başarım uygulamadan uygulamaya değişmekle beraber artar.
• Sistem meraklıları 64-bite zaten geçmişlerdir herhalde: Hatta bazı çevre birimlerini 64-bit sürücü desteği olmadığı için değiştirmek zorunda kalmış olsalar bile.
• Dizüstü bilgisayar altyapıları 4 GB bellek kapasitesiyle sınırlı olduklarından 64-bite geçmenin büyük bir avantajı yok. Bununla beraber sürücü desteği tam ise başarım adına 64-bite geçilmesini öneriyoruz.
• Yeni bir PC ya da dizüstü bilgisayar satın alacaksanız gönül rahatlığıyla 64-bit işletim sistemi kullanabilirsiniz.
• Eski sisteminize 64-bit işletim sistemi yüklemeden önce, donanımlarınızın tümünün 64-bit desteklediğinden veya 64-bit sürücü desteği olup olmadığından emin olun.
