İşte 'O' An Kareleri -39

[Tunyukuk]

Fotoğraf, Güney Afrika'dan. Bebeklere sahip olmanın mutluluğunu, birinin duruşundan diğerinin bakışlarından anlıyoruz. Her ikisi de HIV virüsü taşıyor ve ‘o’ anda bir yardım kuruluşununun düzenlediği Noel partisinde eğleniyor. Ama işin tuhaf tarafı, temsil edilen bu mutluluk anlarını hayvanlara yardım kuruluşuna borçlu bulunuyorlar.




Hindistan Darmsala'da bulunan sürgündeki Tibet Parlamentosu'nda Tibetli sürgün çocuklar, parlamenterleri bekliyor. Birazdan bir gösteri sunacaklar. Liderleri Dalai Lama'nın Nobel Barış Ödülü’nü alışının 15'inci yılı şerefine dans edecekler. Dünyaya da Çin'in işgali altındaki Tibet'in ulusal gün olarak naçizane Nobel Barış Ödülü’nü kutlamak durumunda kaldığını anlatacaklar.



Bu eller ekmek yapıyor ve ayda 45 dolar kazanıyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı tarafından kurulan bir fırın burası. Kabil’de bu fırınlardan 90 tane daha var. Eşini kaybetmiş yaklaşık 2 bin kadın çalışıyor buralarda. Yoksul Afgan aileleri için marketlere üç kat az fiyata ekmek veriyorlar. AP muhabiri Emilio ne demek istedi acaba? Emeğin pul pul dökülüşünü mü göstermek istedi?



Venezuela sahillerinden bir fotoğraf. Sörfçü Mike Blomwall dalgaların üzerinde sıçrayıp başaşağı geldiği anda çekilmiş. Ellerine bağlı iplerin üzerinde dev bir uçurtma var. 'O' an, güneş batarken elde edilmiş. Bu nedenle sörfün altında da gün batımı manzarasının yansıması var.



Avustralya'da tabiatın hoş bir sürprizi. Yıldızların gösterilerini henüz alçakgönülülükle yaptığı gün batımında, pırıl pırıl gökyüzü sahnesine birkaç davetsiz misafir giriyor. Elektrik yüklü bulutlar öfke gösterilerine başlamak üzere. Yeni Güney Galler Bölgesi halkı da bu gösteriyi merak ve umutla izliyor. Umutla izliyor çünkü o bulutların yağmur bırakmasını arzu ediyorlar çünkü bu bulutları 2 yıldır bekliyorlar. Bölgedeki kuraklık yüzünden 2 yıldır pamuk ekemiyorlar.



Filistin'den gelen fotoğraflarda ya çatışma ya yıkıntı ya da bir cenaze var. Gazze Şeridi'nde Han Yunus Kampı’na yönelik İsrail Operasyonu sırasında ölen Şadi El-Hadad'ın yakınları Filistinli genci uğurluyor. Acının doruğa ulaştığı anlarda insanların gözlerinin ışığının söndüğünü gösteren bir 'o' an. Yine de ışık inatçı, sanki hüznü göstermek için elinden geleni yapmış. Önce yüzlerde acıyı resmetmiş sonra da gözlerin içindeki acıyı, süzülen yaşlarda göstermiş.



Fotoğraf Hindistan'dan. Allahabad'da bir grup çiftçi, protesto gösterisi yapıyor. Önde kendini boyunduruğa bağlayan bir çiftçi görülüyor. Göstericiler yerel yönetimden su istiyor. Gösterinin nedenini bilince fotoğraf bize her yerinde susuzluğu da gösteriyor.



Amerika'da bir topluluk vardır, Amishler. Teknolojiyi redderler ve kendi hallerinde yaşarlar. Fotoğraftaki gencin bağlı olduğu topluluğa da Avrupa'nın Amishleri deniyor. Almanya'da yaşıyorlar ve Slav kökenliler. Vendler ya da Sorblar olarak biliniyorlar. Bu 'o' andaysa yüzyıllardır süren geleneklerinden birini yerine getiriyorlar. “Çocuk İsa''yı temsil eden bu genç, birazdan ev ev gezip hiç konuşmadan armağanlar dağıtacak. Son hazırlıklar sırasında 'o' andaki duruşu, geleneğe bağlılığı ve modern hayattan mümkün olduğunca uzak, sade yaşantının erdemini anlatıyor.



Gizemli bir dahiydi. Bugün radarın hatta tıpta kullanılan MR'ın mucidi olduğu söylenir. Sağlığında kıymeti pek bilinmedi. Öldükten sonra ise rastlayanlar bu tür gösterilerde adını duyar. Yüzeysel bir araştırmada elektrik ışığının sihirbazı olarak karşınıza çıkar. Fotoğraftaki gibi gösterileri yapanlar ekmek paralarını ona, Nikolai Tesla'ya borçludur. Singapur'da demirden zırh giymiş bir adam, Tesla jenaratöründe üretilen 3 buçuk milyon voltluk elektrik altında yapay yıldırımla gösteri yapıyor.



Işığın, suyun ve insanoğlunun sportif çabasının ortaya çıkardığı bir 'o' an. Almanya'da yapılan Dünya Yüzme Şampiyonası’nda Amerikalı yüzücü Ed Moses, 200 metre kelebekte nefesini verip su üstüne çıkmadan az önce.



Noel'e 4 gün kaldı. Sadece Hristiyan alemi için değil, aslında tüm dünyaya iyi niyet, umut, barış mesajları veren günlerdir böyle günler. Tıpkı ramazanlar, kutsal şabatlar gibi. Siyahıyla, beyazıyla, sarısıyla tüm insanlığın bayramı bu günler. Fotoğraf, Güney Afrika'da çekilmiş. Yine de kara Afrika'nın bahtı ağır basmış, çocuklar ürkmüş. Ekmek parası uğruna, Noel Babalık yapan gençse eğreti bıyığı ve sakalıyla uzaklara dalıp gitmiş.



İşte gerçek sakalıyla Noel Baba’yı andıran bir insan. Üstelik Ukrayna'da St. Nikola Günü kutlamalarından bir 'o' an. AP Ajansı'ndan Efrem Lukatsky, günün anlam ve önemi için mi bu insanı seçti acaba? Çünkü Ukrayna'da St. Nikola Günü’yle siyaset birbirine girmiş durumda. Fotoğraf Ukrayna'da Yuşenko taraftarlarının St. Nikola Günü gösterisinde çekildi. Ukrayna zor bir dönemden geçiyor. Zehirlenen Yuşenko'nun yüzündeki tahribat gibi destekçilerinin de bu zor süreçte yaşadıkları yüzlerine yansımış. Başkent Kiev Meydanı’nda Noel Baba’ya benzeyen bir muhalif yorgun ve bitkin, mitingi izliyor. Ama içindeki sivil devrim inadını yitirmediği gözlerinden anlaşılıyor.



Asker uğurlamak zordur. Türkiye, Amerika, Çin de olsa farketmez. Ailelerden ayrılmak, bir bilinmeze gitmek, eşten, evlattan, kardeşten ayrılış hüzünlü bir vedadır. Şangay Tren İstasyonu'nda bir grup genç, asker ocağına uğurlanıyor. ‘Yolunuz açık olsun’ diyen ailelerin sevgi dolu elleri, yüzlerinde sıcak bir gülümseme yaratıyor. Işıksa özlemi ve ayrılığın hüznünü ellerde ama özellikle parmakların ucunda anlatıyor.



Hindistan ve Pakistan nükleer güce sahip iki komşu ülke. Ülkelerarası barışı geliştirmek amacıyla 22 Pakistanlı çocuk, 3 haftalık bir gemi turuna çıktı. Fotoğraf, Bombay açıklarında Arap Denizi’nde yapılan bir tekne turu sırasında çekilmiş. Tura katılan Pakistanlı öğrencilerden 14 yaşındaki Şama'nın silüeti teknedeki 'o' anlık da olsa mutluluğu ölümsüzleştiriyor. Ufuktaki kalender aydınlık da gelecek kuşakların barış umudunu temsil ediyor.



Hindistan'ın kuzeyi Keşmir, çok soğuk günler yaşıyor. Ama herşeye rağmen ekmek parası çabası sürmek zorunda. Srinagar Eyaleti'ndeki Dal Gölü'nde bir Keşmirli pazara sebze götürüyor. Fotoğrafın gerçeği bu. Elbette bu 'o' ana ''Hiçbir insanoğlu tabiatı tabiat kadar güzel resmedemez fotoğrafsa bu sanata aracılık eder'' diye bakılabilir. Yani sözün kısası bir bakış açısıyla yoksulluk, bir bakış açısıylaysa çok güzel bir manzara var bu fotoğrafta.



Haiti son bir yıl içinde zor günler yaşadı. İç savaş yetmezmiş gibi Jeanne Kasırgası da halkı vurdu. Felakette binden fazla insan öldü. Bu insanların çoğunluğu Gonaive kentindeydi. Bir kent çamur altında kaldı. Fotoğraf, hayatta kalabilenlerin yaşam mücadelelerinden bir kesit sunuyor. Bir kamyondan halka gıda yardımı dağıtılacak ve sabır tükenmiş. 'O' anın bütününe ''kara bir çaresizlik'' sinmiş. Kompozisyonun odağına ise bembeyaz bakışlardaki ''kara öfke'' damgasını vurmuş.



Etiyopya'da 1980'li yıllardaki felaket yine kapıda. Ülkede yine kuraklık var, dolayısıyla açlık baş gösteriyor. Yiyecek arayan Etiyopyalı kadın, Reuters fotoğrafçısı Radu Sighetti'nın objektifinden duyarsız dünyaya bir mesaj gönderiyor.



Siyah insan hiç yok yere yüzyıllarca çok çekti emperyalizmden. Aslında hala da çekiyor. Fotoğraf, Birleşmiş Milletler'in Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki bir mülteci kampında çekilmiş. İtur Bölgesi’nin başkenti Bunia'da, çadırlarda yaşayan insanlar, son beş yıl içinde etnik çatışmalar yüzünden buralara gelmişler. Bu çocuklar gülümsüyor çünkü burada doğup büyüdüler, yani daha iyisini görmedikleri için mutlular.



Fotoğrafta emperyalizmin etkisini görüyoruz. Kriket, İngiliz asilzadelerin ya da zenginlerinin oynadığı bir oyundu ama sömürgelerde bu spor, geniş halk kitleleri tarafından çok sevildi, benimsendi. Eski sömürgelerde bu spor hala yoksul gençlerin eğlencesi ve umudu. Fotoğraf, anlattıklarımızda saklı hüznü anlatıyor sanki.



Rus sporcu Tatyana Basova, Rus Grand Prix'sindeki kısa programında dönüş hareketini yapıyor. Düşük enstantaneyle elde edilmiş ‘o’ an, bu sporun estetiğini ve seyredenlerde yarattığı duyguları temsil ediyor.



Hazreti İsa'nın doğduğu yer olduğuna inanılan toprakların üzerine inşa edilen kilisede bir ziyaretçi merdivenleri tırmanıyor. Reuters fotoğrafçısı Nir Elias, kullandığı objektifle yarattığı zenginlikle gerideki keskin aydınlığın içinden çıkıp gelen bir silüeti görüntülüyor. 'O' an, İsa Mesih'in yeniden dünyaya döneceği yolundaki inanışı hatırlatıyor.



Fotoğraf, Montreal Alouttes futbol takımının antrenmanları sırasında çekilmiş. İdmanda savunma yapan takım arkadaşı tutucu Kevin Alexander'ı yakalamaya çalışmış ve son anda hassas bir yeri tutabilmiş. Neyseki esnek eşofman durumu kurtarmış.



Reuters tarafından ‘Yılın en iyi fotoğrafları’ arasına alınan bir ‘o’ an. Yağmur bulutları herşeyi karartmaya başlamış ama spor tutkusu onları vazgeçirememiş. Güneş, bulutlar arasından ışınlarına bir geçit bulmaya çabalarken İngiliz kriket oyuncusu James Anderson da topu daha hızlı atmaya çabalıyor.​

24 Aralık 2004