mObİdİk
New member
GİRİŞ :
Özgeçmiş hazırlama, iş arama sürecinin en önemli aşamalarından biridir. Bir işe kabul edilebilmek için öncelikle iş görüşmesine çağrılmak gerekir. İş görüşmesine çağrılmak ise, büyük ölçüde etkili bir özgeçmiş yazmaya bağlıdır.
Ancak unutulmamalıdır ki, özgeçmiş yazmanın standart, tüm bireyler ve firmalar için geçerli ve değişmez bir formatı yoktur. Bu açıdan, ödevimizde özgeçmiş hazırlamanın temel felsefesi ve dikkat edilmesi gereken ana noktaları sunmayı uygun gördük. Ödevde verilen bu bilgilerden yararlanarak, ilgili bireyin sahip olduğu kişisel özelliklerini de dikkate alarak “kendine özgü” özgeçmişini oluşturması en doğru hareket olacaktır
1. Özgeçmiş Nedir ?
Her kavramın olduğu gibi, özgeçmiş kavramının da herkesçe kabul görmüş bir tanımı yok. Bu bakımdan özgeçmiş kavramını en güzel ifade eden birkaç değişik tanımı aşağıda sıralamayı uygun bulduk...
1.1. Özgeçmiş Tanımları
• Özgeçmiş, profesyonel iş hayatında kişinin arzuladığı iş teklifini almasını ve mülakat aşamasına ulaşmasını sağlayacak olan en etkili araçtır.
• Özgeçmiş, iş başvurularında kişilerin geçmişini, şahsi hedeflerini, kabiliyetlerini özetleyen; işveren kişinin kendileri hakkında bilgi sahibi olmasını sağlayan bir belgedir.
• Özgeçmiş, kişilerin iş arama yarışına katılabilmelerini sağlayacak, kendilerini hiç tanımayan bir yöneticiye kendilerini tanıtacak bir “satış” belgesidir.
• Özgeçmiş, bireye özgü belirli değerlerin bir araya getirildiği ve sergilendiği bir reklamdır.
2. Özgeçmişin Amaçları
Tanımlardan görüldüğü üzere, özgeçmiş belirli bir amaca yönelik olarak hazırlanır: İş görüşmesine çağrılmak için işvereni etkilemek. Özgeçmişiniz sizinle ilgili bir ilandır, bir satış ilanıdır; onu okuyan şahsa sizi mutlaka görüşmeye çağırma arzusunu verebilmeli ve her okuyana şöyle bağırmalıdır : “Ben sizin önemle göz önüne almanız gereken bir kimseyim. Eğer bana bir görüşme şansı vermezseniz büyük bir hata yapmış olursunuz.” Bu etkiyi ise ancak, sunabileceğiniz her şeyi en olumlu ışık altında gösterebilen ve bunu yaparken de kesinlikle zorlamaya kaçmayan bir özgeçmiş verebilir.
Özgeçmiş, sizi işverene tanıtan ilk araçtır. Görüşme aşamasında kendinizi daha fazla tanıtma imkanı bulabilirsiniz, ancak bunun için önce görüşmeye davet edilmeniz gerekir. Sizinle görüşme yapacak kişiler, geleceğinizi tespit etmek için geçmişinizi de bilmek isteyeceklerdir, bu açıdan doğru yapılmış, sizi en güzel şekilde yansıtan özgeçmiş sizin işe alınmanızı belki tek başına sağlayamayacaktır ama ön görüşme kapısını ardına kadar açacaktır.
3. Özgeçmişin Başlıca Bölümleri / Öğeleri
Gerçekte özgeçmişin standart bir formatı ve belirli bir sırası yoktur. Bunun yanında aşağıda verilen tüm bilgi gruplarının hepsine birden bir özgeçmişte yer vermek zorunluluğu da yoktur. Bunun yanında bir özgeçmişte neler bulunması gerektiği, nelerin bulunmaması gerektiği de bu kısımda yer alacaktır.
Bir özgeçmişte iletişim bilgileri, eğitim, iş deneyimi bölümleri kesinlikle bulunmalıdır. Ayrıca yabancı dil, bilgisayar gibi kişisel özellikler varsa, bu bölümlerin de doldurulması zorunludur. Kişiler özgeçmişlerini genellikle kendi güçlü yönlerini ön plana çıkartacak şekilde yazarlar, bu açıdan özgeçmişin içeriği ve sırası her kişi için ayrı olabilecektir.
3.1. İletişim Bilgileri
Özgeçmişte olmazsa olmaz ve ilk olarak yazılması gereken kısımdır. İletişim bilgileri; isim, adres, telefon, cep telefonu ve elektronik posta adresini kapsar. İletişim bilgileri genellikle sayfanın ortasına ve sayfanın üst kısmına yazılmalıdır. Bunun nedeni ise, iletişim bilgileri kenarlara yazılmış ise yönetici özgeçmişleri dosyalarken kişilerin iletişim bilgilerini görmeyebilir. İsmin büyük harflerle ve diğer iletişim bilgilerine nazaran daha büyük harf karakteri ile yazılması, ilk bakışta göze çarpmasını sağlar.
Kişi iletişim bilgilerini yazarken “Adı, Soyadı, Adres” gibi ifadeler kullanmamalıdır. Kişinin iki ismi varsa, gündelik yaşantısında her iki ismi birlikte kullanmıyorsa, kullandığı ismini açık, diğerinin başharfini yazması önerilir.
Bunların dışında kişi adresini yazarken hızlı erişim için posta kodunu da yazmalıdır. Adres ve telefonu yazarken yöneticilerin ulaşılabileceği ya da kendisine ulaşılabilecek şekilde yazmalıdır ancak iş telefonu sakınca doğurmayacaksa verilmelidir.
3.2. İş Adresi
İş adresinin özgeçmişte yer almasına gerek yoktur çünkü gizlilik isteyen böyle bir konu için, o anda çalışılan işyerinde, iş için başka bir yere yapılan başvuruya herhangi yazılı cevap gönderilmesi sakıncalı olabilir. Birçok işveren, özellikle red mektuplarını kendi antetli zarflarıyla göndermeyi tercih ederler.
3.3. Doğum Tarihi
Özgeçmişte kesinlikle bulunması gereken bir kısımdır ancak detaylı olarak gün, ay olarak yazılması gerekmez. Doğum tarihi işe alınma konusunda kararı doğrudan etkiler. Doğum tarihleri yöneticilerde ön yargıya neden olabilir ve işe alımlarda aday kişileri doğrudan etkileyebilirler.
3.4. Doğum Yeri
Özgeçmişte doğum yerinin yer almasına gerek yoktur.
3.5. Askerlik Görevi
Firmanın erkek adayları istihdam etme konusundaki kararlarından birisi de askerlik hizmetini tamamlamış ya da tamamlamamış olması ile alakalıdır. Erkek adaylar eğer askerlik hizmetini yapmışlarsa bunu açıkça belirtmeleri gerekmektedir, eğer tecil etmişlerse tecil edilen tarihi de yazması da zorunludur. Eğer kişinin yaşı ilerlemiş ise bu kısmı özgeçmişte belirtmesine gerek yoktur.
3.6. Askerlik Sırasında Edinilen Profesyonel Tecrübe
Eğer erkek aday, askerlik görevi sırasında mesleği devam ettirme şansını elde ettiyse bunu özgeçmişinde muhakkak belirtmelidir.
3.7. Sağlık Durumu
Sağlık durumu ile ilgili bilgilerin özgeçmişte belirtilmesine gerek yoktur ancak kişinin sağlık durumu çalışmasını engelliyorsa bunu detayları ile özgeçmişte belirtmesi gerekmektedir.
3.8. Medeni Hal
Kişilerin; evli, bekar, dul veya boşanmış gibi hallerden birini belirtmeleridir.Yoğun iş temposu için bekar adaylar tercih edilir. Erkek adayların evli olması, daha düzenli yaşam sağlayabileceği ve işine daha fazla özen göstereceği düşünceyle tercih edilir. Bayan adaylarda ise bekar olanlar tercih edilir. Bunun nedenleri ise; evliliğin bayanlar için ek yük getireceğinin düşünülmesi ve sık seyahat programına uyum sağlayamayacağının düşünülmesidir.
3.9. Sürücü Ehliyeti
Başvurulan pozisyon için gerekliyse belirtilmeli, aksi taktirde belirtilmesine gerek yoktur.
3.10. Boy, Kilo, Kan Grubu
Özgeçmişte kesinlikle yer verilmemesi gerek hususlardır.
3.11. Birinci Dereceden Akrabalar
Aileye ilişkin bilgiler profesyonel bir özgeçmişte yer verilmesine gerek yoktur. Yönetici mülakatta bunları ayrıntılı olarak ele alacaktır.
3.12. İş Tecrübesi
Bir özgeçmişte iş deneyimleri yazılırken aşağıdaki bilgilere yer verilir :
-Çalışma tarihleri (ay ve yıl olarak),
-Pozisyon adı (görev ünvanı),
-Firmanın adı ve yeri,
-Pozisyondaki başarılar,
Bunlardan ilk üçünün yazılması zorunludur ancak pozisyondaki başarıları belirtmek kişiye kalmıştır, belirtilmesi olumlu katkı yapar. Pozisyondaki başarılar anlatılırken:
-“Satışları %20 arttırdı”
-“Satışlarda yıllık 375,000 $ artış sağladı”
-“45 eğitim düzenleyerek 800 kişiye adam başı 30 saat eğitim verilmesini sağladı” şeklinde açık ve somut ifadeler kullanılması önerilir.
Pozisyondaki başarıları yazarken “yaptım, ettim” gibi ifadeler yerine “yaptı,etti” gibi ifadeler kullanılmalıdır.
Özgeçmişte, çalışılan işlerden ayrılma nedenleri yazılmamalıdır. Çünkü daha özgeçmiş aşamasında sizi elimine edebilecek “gaflar” yapma olasılığınız yüksektir.
Yeni mezun adaylar staj ve öğrencilikleri sırasında yaptıkları “part-time”işleri bu bölüme yazabilirler. Uzun iş deneyimine sahip kişilerin ise bu tür çalışmalarını belirtmelerine gerek yoktur.
3.13. Eğitim Durumu
İş deneyiminiz hiç yoksa veya çok az ise özgeçmişinize iş tecrübesinden evvel eğitiminizle devam etmeniz uygun olur. İş deneyimi uzun olanların,önce iş deneyimlerini belirtmelerinde yarar vardır. Çünkü belirli bir süre sonra deneyim, eğitimin önüne geçmektedir. Eğitim bölümüne, okul eğitimleri, kurslar, seminerler, tez ve proje çalışmaları, burs ya da ödüller yazılabilir. Üniversite mezunları bitirdikleri üniversiteyi, bölümünü ve bitirme yılını kesinlikle yazmalıdır.Ayrıca mezuniyet derecesinin belirtilmesi de faydalı olacaktır.
Eğer üniversite mezunu iseniz, bitirdiğiniz lisenin başvurduğunuz pozisyona bir katkısı yok ise lise eğitimini belirtmeye gerek yoktur. Mezun olduğunuz lise, başvurduğunuz pozisyon için bazı yetkinlikleri destekliyorsa (yabancı dille eğitim yapan lise,meslek lisesi,teknik lise vb.)belirtmenizde yarar vardır.Ayrıca mezun olduğunuz lise, eğitiminin üstünlüğü ile bilinen bir lise veya mezunlarının dayanışması bulunan bir lise (örneğin Vefa Lisesi) ise, yine bunu yazmanızda fayda vardır. İlk ve orta okulları ise özgeçmişinizde yazmamanız önerilir.
Eğer yüksek lisans ya da master yapıldıysa hangi üniversiteyi bitirdiğini, bölümünü, yılını ve bitirme derecesini yazmalıdır. Kişinin, Akademik hayatı boyunca yaptığı çalışmalar oldukça fazla ise bunların mülakat sırasında ayrı bir kağıtta sunulması oldukça faydalı olacaktır. Eğer kişi öğrenim hayatı sırasında staj, çalışma vb. gibi çalışmalar yaptıysa bunları özgeçmişinde belirtmelidir.
3.14. Yabancı Dil Bilgisi ve Seviyesi
Başvurulan pozisyon için gerekliyse yabancı dil bilgisi muhakkak belirtilmelidir. Burada önemli olan yabancı dil bilgisinin tutarlı ve doğru olarak özgeçmişe aktarılmasıdır. Birçok kişi iş başvurularında yabancı dil seviyesini olduğundan çok farklı bir şekilde göstermektedir. Ayrıca kişilerin yabancı dilde eğitim yapan kurumlardan mezuniyet belgesi (sertifikalar) varsa bunların bildirilmesi gerekir. Yabancı dil seviyesini belirtmek için çok iyi, iyi, orta ve az gibi kelimeler kullanılmaktadır.
Yabancı dil düzeyiniz hakkında aşağıdaki başlıklar daha fazla fikir verebilir :
- Yabancı dille eğitim yapan bir okuldan mezun olmanız
- Yabancı dili bir kursta öğrenmiş iseniz, aldığınız dereceyi, kursun adını, yıllarını, süresini ve haftada kaç saat ders aldığınızı belirtmeniz
- Yabancı dil düzeyini ölçen bilinen sınavlardan (Toefl,Gmat, Proficiency, Kpds vb.) aldığınız dereceyi ve sınav tarihini belirtmeniz
- Yurtdışındaki bir okuldan mezun olmanız veya bir dil okuluna gitmeniz
- Uzun süre yurt dışında kalmanız durumunda, tarihlerini belirtmeniz
3.15. Profesyonel Eğitimler Kurs ve Seminerler
Yöneticileri, adayların özgeçmişlerini incelerken profesyonel olarak alınan eğitimlere ve seminerlere dikkat ederler. Eğitimler ve seminerler daha çok orta ve alt kademe için geçerlidir. Kişi, özgeçmişinde aldığı eğitim ya da seminerlerin yerini, yılını, süresini ve konu başlığını kısaca belirtmelidir.
3.16. Üye Olunan Dernek ve Kuruluşlar
Başvurulan pozisyonlarla ilgili olarak üye olunan kuruluşları (meslek odaları, barolar, iş adamları derneği vs) özgeçmişte belirtmek kişiye artı puan kazandıracaktır. Fakat başvuruyla ya da meslek ile alakası olmayan dernek ya da kuruluşları (spor dernekleri, yardım dernekleri, ...vs.) belirtilmemelidir.
3.17. Hobiler
Başvurulan pozisyonlarla doğrudan ilişkisi olan hobilere kısaca yer verilmelidir. Bireyler boş zamanlarını, ilgi duydukları hobi ve aktiviteler ile değerlendirirler. İlgilendiğiniz hobi ve aktiviteler aslında kişilik özelliklerinizin ve yaşam felsefenizin yansımasından başka bir şey değildir. Dikkatli bir gözlemci, boş zamanlarınızı değerlendirirken uğraştığınız hobi ve aktivitelerden sizin kişilik özellikleriniz hakkında çok önemli ipuçları çıkarabilir.
3.18. Bilgisayar Bilgisi
Özgeçmişte kişiler bildikleri paket programları kısaca sıralamalıdır. Eğer başvurulan pozisyon, profesyonel olarak bilgisayar bilgisi gerektiriyorsa, sahip olunan bilgiler özgeçmişten ayrı bir kağıtta detaylı olarak belirtilmelidir.
- Donanım
- Programlama dilleri
- İşletim, ağ sistemleri
- Ofis programları
- Veritabanı programları
- Özel amaçlı programlar
- Web uygulamaları
3.19. Yurtdışı Seyahatleri
Dana önce çalışılan yerlerde bulunulan pozisyon ile alakalı olarak(özellikle uluslar arası pazarlama ve ihracat pozisyonları) yurtdışına gidilmiş ise bunlar özgeçmişte yer almalıdır. Ancak gidilen yerler turistik yer vb. gibiyse özgeçmişte kesinlikle yer almamalıdır.
3.20. Referanslar
Özgeçmişinize yazacağınız referansların sizin hakkınızda olumlu görüş verecek kişiler olduğunu işverenler de bilirler. Bu yüzden eğer referanslarınız, sosyal hayatta tanınmış ve etkili kişiler değil ise yazmanın bir yararı yoktur.
Referanslar, iş verenin talebi üzerine yazılması uygundur. Referanslar özgeçmişte yazılmamalı ancak “referansların daha sonra istek üzerine temin edileceği” yazılmalıdır. Referans olarak gösterilecek şahısların, sadece profesyonel iş hayatında iş performansını değerlendirme imkanı elde etmiş kişilerden oluşması sağlanmalıdır. Bu açıdan yeni mezunların herhangi bir referans göstermesine gerek yoktur.
3.21. Diğer Özellikler
Bu bölüme, o pozisyon ile ilgili önceki bölümlerde belirtilmeyen her türlü bilgi beceri deneyim ile bunları destekleyici mahiyette verileri yazabilirsiniz. Bu bölümde belirtilebilecek bilgilere örnek olarak :
- Kullanılan ofis araçları
- Kullanılan özel nitelikli cihazlar ve araçlar
- Özel nitelikli bir üretim, yapım veya hizmet tekniği
- Kullanılan araç veya iş makinaları
- Her türlü mesleki yeterlik belgesi
- Çok özel bir alanda, uzmanlık derecesinde bilgi
- Fiziksel üstünlükler ve beceriler verilebilir...
Bu bölüme yazılacak yetkinlikler aşağıdaki iki kriteri karşılamalıdır :
- Belirtilen yetkinlikler o pozisyonla ilgili olmalı ve işin yapılmasına katkı sağlamalıdır.
- Belirtilen yetkinlikler ayırdedici olmalıdır. Bunun için ya belirtilen yetkinlik, bir yeterlilik koşulu olarak belgeye bağlanmış olmalı ya da bu yetkinliğe çok az kişi sahip olmalıdır.
3.22. Fotoğraf
Fotoğrafın talep edilmesindeki amaç adayın prezantasyonu hakkında ön bir bilgi almaktır. Fotoğraflar, kişilerin gerçek görüntüsünü yansıttığı için eski olmamalıdır. Fotoğraflar sağ üst köşede olmalı ve mümkünse yapıştırılmalıdır.
4. Özgeçmiş Türleri
4.1. Kronolojik Özgeçmiş
Ülkemizde en yoğun olarak kullanılan özgeçmiş formatıdır. Kronolojik özgeçmişlerde olaylar standart başlıklar altında tarih sırası ile sondan başlayarak yazılır. Böylece okuyucunun, kişinin gelişimini görmesi mümkün olur. İşverenlerin çoğu bu tür özgeçmişleri tercih ederler.
4.1.1. Avantajları
Profesyonel iş yaşamındaki sürekliliği ve kişinin kariyerindeki gelişmeleri gösterir. Şu ana kadar çalışılan firmaların/firmanın adını ve firmadaki pozisyonlarını ön plana çıkartır. Kariyer ve kişisel iş hedefleri, eğer iş hayatını destekliyorsa ve çalışılan firmalar kariyere prestij kazandırıyorsa bu özgeçmiş türü rahatlıkla kullanılabilir.
Kronolojik özgeçmişin avantaj sağladığı durumlar :
• Kişinin son çalıştığı iş yeri iyi biliniyor ve kariyerine bir prestij sağlıyorsa,
• Kişi eğer iş hayatı boyunca aynı iş sahasında bulundu ise,
• Kişinin kariyer gelişimi bir gelişim ve ilerleme gösteriyorsa,
• Bulunulan pozisyonlar etkileyici ise,
kronolojik format avantaj sağlayacaktır.
Kronolojik Özgeçmişin dezavantaj yarattığı durumlar :
• Kariyer hedeflerinde çok değişiklik varsa,
• Çok sık iş değişikliliği yapılsa,
• Yaşın ön planda olması istenmiyorsa,
• Aynı firma ve pozisyonda uzun süredir bulunuluyorsa,
• İş hayatında uzak bir süre kalındıysa,
bu özgeçmiş türü kullanılmamalıdır.
SOYAD
Aile isminiz.
AD
Verilen isimlerdir. Eğer cinsiyet isimden belli olmuyorsa erkek ya da kız olduğunu belirtmek için (e) ya da (k) eklenir.
ADRES
Yazılan adresten sonra posta kodu da eklenir.
TELEFON NUMARASI
Bölge kodu artı numara. Eğer telesekreter varsa bu da belirtilmelidir.
DOĞUM TARİHİ
Ayrıntılarıyla yazılır. Örneğin:10 Temmuz 1979
DOLDURULAN YAŞ
UYRUK
Yasal olarak çalışmak için izne gereksinim varsa, işveren bu durumu bilmek ister. Eğer tam çalışma izni varsa bu bölümde belirtilir.
EĞİTİM
Devam edilen ya da mezun olunan kurumlar tarih sırasıyla birlikte belirtilir.
NİTELİKLER
Önce işveren için en önemli olanlar sıralanır.(Derece, ticari ya da profesyonel beceriler) Sınavı, konuyu, alınan ya da tahmin edilen başarı notu belirtilir. Başvuruya ilişkin, görülen tam çalışma kursları da belirtilir.
İŞ DENEYİMİ
İlk önce o anki ya da en son iş yazılır. Tarihler, işveren, meslek ünvanı ve temel görevler, yetki dereceniz ile birlikte belirtilir.
İLGİ ALANLARI VE ETKİNLİKLER
Katılımcılığınızın boyutları belirtilir. (Seyirci, oyuncu, düzenlemeci ya da komite üyesi.) Etkinliklere ilişkin ödüller.
EK BİLGİLER
Başka bir yerde ele alınmayan –fiziksel engelli olmak gibi-, ilgili konuları iyi düzenlenmiş bir paragraf vs. ile ekleme fırsatıdır.
Şekil 1:Kronolojik Özgeçmişin Yazılış Tablosu
* LİNES, June, “İş Başvurusuna Hazırlanma”, Damla Kitabevi, s.s.24-26
** http://www.tebesir.com/kultursanat/genel.asp?article=117
Deneyimlere ve hedeflenen işin derecesine bağlı olarak bilgilerin önemi değişken olacaktır. İş hayatında ilerledikçe, üzerinde durulan noktalar da değişir ve kimi deneyimler göz önüne alınmaz.
4.2. İşlevsel (Fonksiyonel) Özgeçmiş
Bu özgeçmiş türü, başarılı olunan konuları, tecrübeleri ve güçlü olunduğu düşünülen özellikleri, kariyer hedefleri paralelinde destekleyici bir rol oynar. Sahip olunan pozisyonlar ve kronolojik iş hayatı bu özgeçmiş türünde tamamen gözardı edilir. O güne kadar yapılanlar, uzmanlık alanlarına göre belirli gruplar altında toplanarak yazılır. Her gruba yazılanları kendi içinde sondan başlayarak tarih sırasına koymak mümkündür. Çalışılan işyerleri, tüm grupların altında topluca gösterilir. Ancak bu özgeçmişten hangi deneyimin hangi işyerinde kazanıldığı açıkça görülmez.İşlevsel bir özgeçmiş, deneyimlerin kronolojik sıralamasından çok becerilerin nasıl geliştirilip kullanıldığını gösterir.
Mülakatlarda ya da iş görüşmesinde ortaya çıkabilecek gibi olsa da bu özgeçmiş türünde herhangi bir işte çalışılmayan dönemler yazılmaz. Özgeçmiş yazılırken yalan bilgiler yazılamaz çünkü bu yalan işe alındıktan sonra kişiyi işten çıkarmak için yasal bir nedendir. Mülakatlarda şansı azaltacak bilgileri vermekte acele edilmemelidir. Bazı konular özgeçmiş ile gönderilecek mektuplarda daha iyi anlaşılır.
Meslek değiştiren kişiler için sadece o anki deneyimleri göstermeleri açısından bu özgeçmiş türü faydalıdır.
İşlevsel Özgeçmiş türünün avantaj sağladığı durumlar:
• Bulunulan pozisyonda kullanılamayan nitelikler vurgulanmak istenildiğinde,
• Kariyer (meslek dalı) değişikliği durumlarında,
• İş hayatına yeni başlanıldığında,
• Uzun süre iş hayatından uzak kalınan durumlarda,
• Kişinin kariyer gelişimi arzu edilen ölçüde değilse,
• Kişinin iş hayatının büyük bir bölümü danışmanlık pozisyonları veya geçici işlerden oluşuyorsa,
fonksiyonel özgeçmiş türü kullanılabilir.
Fonksiyonel Özgeçmiş türünün dezavantaj sağladığı durumlar:
• Eğer kariyerdeki büyüme ön plana alınmak isteniliyorsa,
• Kişi eğitimci veya kamu sektörü çalışanıysa,
• İşlerde oldukça kısıtlı fonksiyonlarda görev alındıysa,
• Özellikle son çalışılan firmanın ismi oldukça prestijli ise,
fonksiyonel özgeçmiş türünün kullanılmaması faydalı olacaktır.
4.2.1. ÖRNEK FONKSİYONEL ÖZGEÇMİŞ
isim-soy isim
adres
şehir / posta kodu
cep telefonu
e-mail
Amaç.
Hedefe yönelik veya becerilere yönelik
En Çarpıcı Becerilerin Özeti
a. Ne kadar ilgili deneyime sahip olunduğu
b. Önemli bir başarının kısaca anlatılması
c. Var ise sahip olunan yetenekler
d. Felsefeniz,değerleriniz ve bağlılığınıza dair referans (Bu bölümü takiben, çarpıcı becerilerinizin daha detaylı bildirimini yapmak isteyebilirsiniz ve 'ilgili başarılar' başlığı altında toplayabilirsiniz. Bu size başarılarınızı kategoriler haline listeleme şansını verir.)
İlgili Başarılar
Sunum /İletişim Becerileri
a. Kolaylaştıran
b. Eğitilmiş
c. Belgelenmiş
d. Motivasyon sahibi
e. Derlenmiş
f. Prezantabl
Organizasyon/ Yönetim Becerileri
a. Kendini adama özelliğine sahip
b. Yönetici
c. Düzenli
d. Gelişmiş
e. Yardımcı
f. Üretken
Eğitim
XXX Üniversitesi
XXX Bölümü
Tahmini mezun olma tarihi: Mayıs 2000
Mezuniyet ortalaması : 3.21
İş Geçmişi
1998-1999 Ünvanı XXX Şirketi
1998-1999 Ünvanı XXX Şirketi
1998-1999 Ünvanı XXX Şirketi
.
SOYAD
AD
ADRES
TELEFON NUMARASI
DOLDURULAN YAŞ
İŞ DENEYİMİ
Aday eğitimi Ltd,
Personel eğiticileri,
Waterside Ticaret Koleji,
Bucks Eden Mühendislik Ürünleri
• Eğitim
• Sunuş yapma
• Konferans verme
• İşin ilk aşamalarından başlayarak, bilgisayar programları, satış ve pazarlama gibi iş konularında yetişkinlere danışmanlık yapılması
• İhracat işlemlerinin uygulamalı eğitimi, İspanyolca yazışmaları yürütme
Şekil 2:İşlevsel Özgeçmişe Örnek
4.3. Hedefe Yönelik Özgeçmiş
Bu özgeçmiş türü spesifik olarak ilan edilen veya başvurulan pozisyon için düzenlenebilir. Öncelikle, ilan edilen veya başvurulan pozisyonunun talep ettiği nitelikler tespit edilir ve aday kendinde varolan bu özelliklerden ön plana çıkarılması gerekenleri belirli bir format dahilinde ortaya koyar. Her yeni durum için ayrı bir özgeçmiş yazılabilir. Örneğin, pozisyon hızlı tüketim malları sektörünü ilgilendiriyor ve bu sahadaki tecrübe önem kazanıyorsa, adayın bu alandaki tecrübelerini ön plana çıkarmasına, hedefe yönelik format tam anlamı ile yardımcı olur.
4.3.1. Avantajları
Seçilen iş veya pozisyon ile ilgili adaya esneklik sağlar ve özgeçmişin ön plana çıkmasında oldukça önemli bir rol oynar. Hedeflenen alan veya pozisyonun niteliklerinin tam anlamı ile özümsendiğini ve bilinçli bir başvuru olduğu imajını işveren üzerinde başarı ile yaratır.
Hedefe Yönelik Özgeçmişin avantaj sağladığı durumlar:
• İş hedefleri hakkında herhangi bir şüphe yoksa,
• Eğer profesyonel iş hayatında oldukça farklı konularda uzmanlaşıldı ve her uzmanlık konusu için ayrı bir özgeçmiş oluşturmak istenirse,
• Tecrübe kazanılmayan ama sahip olduğuna inanılan konuda çalışmak arzulanırsa ve bu yön ortaya konmak istenilirse
hedefe yönelik özgeçmiş kullanılır.
Hedefe Yönelik Özgeçmişin dezavantaj sağladığı durumlar:
• Aynı dönem içerisinde birden fazla işe başvurmak isteniliyorsa,
• Sahip olunan özelliklerden tam olarak emin olunamıyorsa,
hedefe yönelik özgeçmiş türü kullanılmamalıdır.
5. Ön Yazı
Kişiler, özgeçmişlerini oluştururken her ne kadar kendilerine özgü olarak hazırlasa da her hâlükârda belirli kuralların dışına çıkamazlar. Ancak ön yazı, iş başvurusunda bazı kalıpların dışına çıkarak ön yazıyı şahsileştirir ve ön yazı ne kadar orijinal olursa iş başvurularında o derece ön plana çıkma imkanı vardır.
Ön yazının da kendine özgü bazı kuralları vardır.
• Ön yazıda ilgili şahsın adı belirtilmelidir: Bunun yapılabilmesi için öncelikle ilgili firmanın aranılarak başvurunun kime yapılacağı konusunda bilgi alınması gerekir. İlgili kişiye, yöneticinin adı yazılmamalıdır çünkü yöneticiye adıyla hitap etmek itici olabilmektedir. Eğer ilgili kişinin adı yazılırsa sadece âdet yerini bulsun diye yapıldığı anlaşılır ve bu durum işe başvuran kişi için hiç iyi olmaz. En son olarak işe alımda bulunacak olan kişinin adı bilinmezse “İnsan Kaynakları Bölümüne” ibâresi ön sayfada yer alır.
• Standart yazı biçimlerine bağlı kalınmadan kendi yazım tarzının aktarılması gerekir: İnsan kaynakları uzmanları her gün çok sayıda özgeçmiş okumaktadır. Bunların arasında çok fazla abartıya kaçmadan kişinin kendini farklı kılacak ön yazıyı buraya azması gerekir.
• Neden mülakata alınması gerektiği sorusu ön yazıda belirtilmelidir: Firmaların kişileri istihdam etmesinin nedeni çalışabilecek herhangi bir elemana ihtiyaç duyması değil, firmaların beklentilerinin ne ölçüde karşılayacağına bağlı olarak kişileri firmada istihdam etmekle oluşacak katma değerdir. Buna bağlı olarak kişiler ön yazılarında firmaya ne katacaklarını anlatmalı ve bir sonraki aşama olan mülakata geçmeyi hedeflemelidir.
• Mülakat talebi belirtilmelidir: Mülakat talebi, ön yazının sonunda muhakkak belirtilmelidir. Bu talep, işin ne derecede ciddiye alındığını göstermektedir. Hattâ bir adım ileriye giderek, mülakat için tarih aralığı ve işvereni aramak istediğiniz gün belirtilmelidir.
6. Yeni Mezunların Özgeçmiş Formatı
• İş tecrübesini ön plana çıkarmayan fonksiyonel veya hedefe yönelik özgeçmiş türü, en uygun olanıdır. Yeni mezunların kendilerini tam anlamı ile ifade etmelerini sağlar.
• Üniversite hayatında yapılan işler ( part-time iş tecrübelerinizi de ilave edebilirsiniz) edinilen sosyal veya konularla ilgili tecrübelerini ön plana çıkarmak gereklidir..
• Kişilerin kendine ne kadar güvendiğini ve eğitim gördüğü konulara ne kadar hakim olduğu belirtilmelidir.
• Kesinlikle imla hatası yapılmamalıdır. Özgeçmişi göndermeden önce bir başkası tarafından değerlendirilmelidir.
• Değişik iş olanakları için değişik hedefe yönelik özgeçmişler hazırlanmalıdır. Fakat başvurulan bir pozisyon veya firmaya kısa bir aralık sonrasında farklı özellikler veya format taşıyan özgeçmiş gönderilmemelidir. İki farklı format veya içerik işverenin kafasında soru işaretleri oluşturabilir.
7. Özgeçmiş Nasıl Hazırlanmalıdır?
7.1. İçerik Açısından
• Özgeçmiş hazırlanırken mümkün olduğu kadar kısa ve öz olmaya çalışılır. Özgeçmiş, kişinin bütün hayat hikayesini, yaşam görüşünü detaylı bir şekilde anlatabileceği bir yer değildir. Özgeçmişte, birkaç cümlede anlatılabilecek bir şey kesinlikle paragraflar halinde yazılarak uzatılmamalıdır. Ülkemizde, ilan edilen herhangi bir pozisyon için yüzlerce başvuru yapıldığı ve gerçekten zamanı kısıtlı olan bir yöneticinin her özgeçmiş için arzu edilen oranda zaman bulamayacağı unutulmamalıdır.
• Mümkün olduğunca, özgeçmişte “ben” kelimesi kullanmaktan kaçınılmalıdır. Neticede o özgeçmiş, onu sunan kişiye aittir.
• Özgeçmişte yalnız konu ile ve kişi ile ilgili bilgilere yer verilmelidir. Örnek vermek gerekirse, kişinin karısının, çocuklarının isimleri, doğum tarihleri gibi bilgilerin belirtilmesine gerek yoktur. Aynı şekilde özgeçmişte, ilkokulun da yer alması çok da önemli değildir ancak lisenin belirtilmesinde yarar vardır çünkü görüşmeci aynı okuldan olabilir ve bu durum onda sempatik bir etki yaratabilir. Aynı şekilde ilgi alanları, ödüller, gönüllü faaliyetler, yayınlanmış eserler gibi bilgiler başvurulan pozisyon ya da kişinin kariyer hedefi ile ilgiliyse yazılmalı aksi halde yer verilmemelidir.
• Başarıların ve kuvvetli yönlerin özgeçmişte dikkat çekecek bir şekilde yerleştirilmesi ve sayısal değerler kullanılmış olması, özgeçmişin diğer başvurulardan ayırdedilmesini sağlayacaktır.
• Özgeçmişte ne fazla samimi,gayri resmi ne de aşırı resmiyet içeren bir ifade tarzı kullanılır. Kullanılan üslup, ölçülü dengeli ve resmiyete kaçan bir üslup olmalıdır.
• Özgeçmişte kısa cümleler kullanılmalı, kullanılan cümlelerde başvurulan sektöre ait özel terminolojinin de kullanılması ihmal edilmemelidir.
• Her ne kadar gerçekleri yansıtıyor olsa da ,kişi kendisi hakkında olumsuz şey ya da şeyler söylememelidir. Bu durum görüşmecinin üzerinde ters bir etki yaratabilir.
• Özgeçmiş yazılırken imla ve yazım kurallarına büyük bir özen gösterilmeli; özgeçmiş sonuçlandırılınca tekrar tekrar kontrol edilmeli ve olası hatalara karşı, imkan varsa özgeçmiş 2. bir kişiye okutulmalıdır.
• Nasıl bir özgeçmiş hazırlanması gerektiği kişiye özel olarak belirtilmişse,kişiden buna uygun bir özgeçmiş yazması beklenir .Örnek vermek gerekirse, ingilizce cv hazırlanması istenmişse, cv nin ingilizce hazırlanması; el yazısı istenmişse cv nin elde yazılarak hazırlanması, fotoğraflı bir özgeçmiş istenmişse, mutlaka en son çekilmiş, kişinin gerçek görüntüsünü yansıtan vesikalık bir fotoğrafın özgeçmişe eklenmesi.
• Özgeçmişe referans bilgilerinin eklenmesi pek tavsiye edilmez; bunun sebebi, referansların mühim olduğu kadar görüşmecinin, kişinin hakkında iyi şeyler söylemeyecek birisinin adını vermeyeceğini bilmesidir. Bu açıdan referansların, görüşmeciden gelecek talep üzerine verilmesi daha uygun olacaktır.
• Özgeçmişte, başvurulan firmaya “yağ” çekilmemelidir. Bu girişim olumsuz bir etki yaratabilir.
• Referanslar hakkında bir diğer dikkat edilmesi gereken husus ise; referans olarak seçilen kişilerin seçiminde dikkatli davranılmasıdır. Politik şahsiyetler, bazı dernek yönetici ve üyeleri, gazeteci ve yazarlar gibi bazı kesimlere ters düşebilecek sivri kişilerin referans olamayacağı unutulmamakla beraber sanayici ve iş adamı, üniversite öğretim üyeleri, tanınmış doktor ve benzeri kişilerin daha ılımlı ve etkili referanslar olabilecekleri hatırdan çıkarılmamalıdır.
• Başka bir husus ise, çok etkili ve çarpıcı bir referans isim verilmesi, adayın mutlaka çok kuvvetli bir desteğe ihtiyacı olduğunu ve kendi yeteneklerinden çok bu desteklerden medet umduğu imajını verebilir.
• Özgeçmişe konulacak her türlü bilgi ile ilgili mülakat aşamasında soru gelebileceği unutulmamalı; dolayısıyla özgeçmişte gerçek olmayan yada abartıya kaçan hiçbir şey yazılmamalıdır. Kişi dürüst ve samimi olmalı ve kendini doğru bir şekilde ifade etmelidir .
• Özgeçmişte sürekli adres ve irtibat telefonları yazılmalı ancak iş adresi ve telefonu eğer bir sakınca doğuracaksa yazılmamalıdır.
• En gizli ve etkili iletişim yöntemlerinden birisi olan e-posta dan yararlanılmalı ve e-posta adresi özgeçmişte kullanılmalıdır.
• Doğum tarihi ülkemizde özgeçmişlerde aranan bir bilgi olduğundan yazılmasında fayda vardır.
• Doğum yeri, sağlık durumu, aile bilgileri, boy, kilo gibi ilgisiz ve gereksiz bilgilere yer verilmemelidir.
• Askerlik durumu önemli bir bilgi olup, eğer profesyonel iş tecrübesi ile ilgisi varsa askerlik hakkında da bilgi verilmelidir.
• Medeni hal, özgeçmişlerde bulundurulması gereken bir bilgidir.
• Sürücü belgesi hakkındaki bilgi, eğer pozisyon ile ilgili ise verilmelidir.
• Bitirilen üniversitenin, bölümün adına ve bitirme derecesine yer verilmeli; lisans üstü eğitim alınmış ise belirtilmeli; eğer başvurulan pozisyon ile ilgili ise akademik çalışmalardan bahsedilmelidir.
• Yabancı dil ve bilgisayar bilgisine yer verilmeli ancak abartıya kaçılıp asılsız bilgiler verilmemelidir. Aksi takdirde, verilen asılsız ve abartı bilgiler ileride kişiyi zor durumda bırakabilecektir.
• Üye olunan klüp ve derneklerden, meslek ile ilişkisi varsa söz edilmelidir.
• Başvurulan pozisyon yurtiçi ve yurtdışı seyahatler gerektiriyor ise, seyahate engel bir durum olup olmadığı belirtilmelidir.
7.2. Şekil Açısından
• Özgeçmiş için, standart ağırlıkta, kaliteli, beyaz veya krem rengi A-4 ebadında kağıt kullanılmalıdır.
• Çok iyi fotokopi yaptırtmak için hiçbir fedakarlıktan kaçınılmamalıdır.
• İdeal bir özgeçmiş, kesinlikle el yazısı kullanılarak oluşturulmamalı, mümkün olan en son teknoloji kullanılmaya özen gösterilmelidir; bu açıdan bilgisayarla yazılmış olan özgeçmiş en iyi sonucu verecektir.
• Yazı karakter ve büyüklükleri seçilirken, göz yoran süslü karakterlerden (aşırı koyu-yatık karakterler) ve çok küçük yazı puntolarından uzak durulması gerekir.
• Özgeçmiş tekdüze olmamalıdır. Özgeçmişe düzenli bir biçim vermek ve kolay okunmasını sağlamak için, vurgulanmak istenen noktalar kalın karakter kullanılarak, alt çizmek gibi biçim özellikleri kullanılarak farklılaştırılabilir.
• Özgeçmişin, eğer çok acil değilse kağıda uygun bir zarf kullanılarak posta ile katlanılmadan gönderilmesi önerilir. Faks ile gönderilen özgeçmişler önemli biçim bozukluklarına uğrayabilir. Katlanmış özgeçmişlerin etkisinin azaldığı bilinmektedir.
8. Etkili Özgeçmiş Yazmak...
Etkili özgeçmiş yazmak, işverenin hangi bilgileri görmek istediğini sezinleyip, mevcut özelliklerden işveren tarafından değer taşıyabilecek olanları yazmaktır. Bu açıdan işvereni hiç ilgilendirmeyen bilgileri içeren üç sayfalık bir özgeçmiş, tamamen işverenin pozisyon için adayları değerlendirirken kullanacağı temel bilgileri içeren bir sayfalık özgeçmişten daha etkili değildir.
Etkili özgeçmiş yazmak, başvurulan pozisyon için uygun olunduğu konusunda işvereni ikna etmek demektir. Bunun için önce kişinin kendisinin o pozisyon için ne kadar uygun olduğunu değerlendirmesi gerekir. Eğer kişi kendini o pozisyon için yeterli görmüyorsa, işvereni bu konuda ikna etmesi oldukça zor olacaktır.
Etkili özgeçmiş yazmak, mevcut nitelikler ve başarılar ile başvurulan pozisyonda firmaya değer katılabileceğinin işverene gösterilmesi demektir.
Etkili özgeçmiş yazmak, işverene özgeçmişin o pozisyon için hazırlandığı izlenimini vermek demektir.
9. Doğru Hazırlanmış Bir Özgeçmişin Özellikleri
• İmlâ yönünden hatasız olması
• Biçim ve şekil itibariyle iyi görünüyor olması
• Okunması ve takip edilmesinin kolay olması
• Anlaşılmasının kolay olması
• Okuyan kişide başarı hissi uyandırması
• Bırakılması arzu edilen etkiyi yansıtıyor olması
10. Özgeçmişlerde En Sık Rastlanan Yanlışlar
• Çok uzun özgeçmiş ( İdeali A4 boyutu )
• Düzensiz, dağınık ve herhangi bir formata uyarlanmamış
• El veya kötü bir daktilo yazısı
• Hiçbir şey ifade etmeyen uzun paragraflar
• Az veya eksik bilgi
• Amaca veya başvurulan pozisyona yönelik olarak hazırlanmamış özgeçmiş
• İmlâ hataları
• Aşırı göz alan renkli kağıt kullanmak
• Kurs sertifika ve diplomalarını özgeçmişe ilave etmek
• Çok etkili, tanınmış referanslar vermek
• Ön yazı / mektup yazmamak
11. Özgeçmiş Örnekleri
ÖZGEÇMİŞ
SOYAD Campbell
AD Anthony Wayne
ADRES 103 Milton Yolu, Kenton, HES 2 RD
TELEFON 0 818 2154789 (Telesekreter)
DOĞUM TARİHİ 10 Haziran 1979
DOLDURULAN YAŞ 22
UYRUK İngiliz
EĞİTİM
1990-1995 Robert Owen Okulu, Longley Yolu, Kenton, HE5 4EX
1995-1997 Kenton Tertiary Yüksek Okulu, Preston Yolu, Kenton, HE3
NİTELİKLER
Orta düzeyde Medya ve İletişim
Lise İngilizce ve Sanat B derecesi; Tarih, İspanyolca, Matematik
C Derecesi; Kimya D Derecesi
İŞ DENEYİMİ
İş yerleştirme GR Directory Publishers, Kenton 1996 Reklam satışlarında
bilgi girişi; genel büro yardımcısı
1996 Yazı Woodlands Kampı, Eastbourne Yaz kampında çocuklara
eşlik ve denetçilik etme
İLGİ ALANLARI VE ETKİNLİKLER
Fotoğrafçılık Resim basmak ve çekmek; fotoğraflarımdan biri yerel bir
dergide yayımlandı.
Spor kulübünde arkadaşlarla buluşmak, oyunlar oynamak
Tenis Woodlands’de çocuklara antrenörlük yapma
Masa Tenisi 3 senedir profesyonel olarak, çeşitli ödüllerim var
BECERİLER
Bilgisayar (Basic programlama, DOS ve Word Perfect 6);
Motosiklet kullanmak,
Siyah-beyaz film basmak.
REFERANSLAR
Bayan Wendy Beecham, Kenton Yüksekokulu, Preston Yolu, Kenton, HE3 3BR
Bay Norman Finch, Woodlandns Kampı, Sahil yolu, Eastbourne BN 21 4 US
ÖZGEÇMİŞ
SOYAD CHOPRA
AD Sanyaj (E)
ADRES 193 Highfield Yolu, Birmingham B3 B4X
TELEFON 0 121 4478526
DOĞUM TARİHİ 7 Ekim 1970 (Doldurulan yaş 31)
UYRUK İngiliz
EĞİTİM Sefton Okulu, Moreton B8 7UP (1982-88)
Hudson Yüksek Okulu, Londra Üniversitesi (1989-92)
NİTELİKLER Lisans Derecesi İş Çalışmaları
A düzeyler: İngilizce, Almanca; Matematik, Coğrafya (B), Lise’de aynı konular artı, Uluslararası ticaret, Tarih ve Sanat. Haziran’daki Pazarlama sınavından sonra beklenen diplomaya dayanarak.
NİTELİKLER 1995-97 World Wide Directories Ltd. Pazarlama Yetkilisi, iş çevresindeki alıcılar arasında bilgisayar programlarının CD-Romlarının ve kitap biçimindeki rehberlerin fiyatlarının yükseltilmesinden sorumlu. Postalama programlarının planlanması ve düzenlenmesi; sonuçların analiz edilmesi.
1993-95 The Executive Week, Pazarlama Sorumlusu
1992-93 The Daily Dealer, Başlangıçta yer satışı, sonra altı ay Halkla İlişkiler ve Promosyonlar
BECERİLER Çok iyi derecede İngilizce ve Hintçe; Yeterli Apple Mac, Excell, Windows 98’da Word Bilgisi; Corel Draw; Paintbrush; temiz sürücü ehliyeti, telefonda inandırıcılık ve iyi düzenlemeci.
İLGİ ALANLARI VE ETKİNLİKLER
Keyif için yazmak; bulmaca ve oyunlar çözmek ve yerleştirmek, iyi tenis oyuncusu, çeşitli tasarımlar
EK BİLGİLER Öğretici oyunlara ilgim annemin okulundaki sorunlu bir sınıftaki çocuklara ilginç öğretim yolları bulmamı rica etmesiyle başladı. Uygulamalar çok başarılı oldu ve seneye İQ dergisinde yayınlanacaklar. Posta işlerini tasarlarken bu yönümü geliştirebildim. Tasarı konusunu ilgim ve görsel anlamda kopyaları geliştirmemi ve arttırmamı sağlıyor.
Tablolar
Şekil 1 Kronolojik Özgeçmişin Yazılış Tablosu
Şekil 2 İşlevsel Özgeçmişe Örnek
KAYNAKÇA
Özgeçmiş hazırlama, iş arama sürecinin en önemli aşamalarından biridir. Bir işe kabul edilebilmek için öncelikle iş görüşmesine çağrılmak gerekir. İş görüşmesine çağrılmak ise, büyük ölçüde etkili bir özgeçmiş yazmaya bağlıdır.
Ancak unutulmamalıdır ki, özgeçmiş yazmanın standart, tüm bireyler ve firmalar için geçerli ve değişmez bir formatı yoktur. Bu açıdan, ödevimizde özgeçmiş hazırlamanın temel felsefesi ve dikkat edilmesi gereken ana noktaları sunmayı uygun gördük. Ödevde verilen bu bilgilerden yararlanarak, ilgili bireyin sahip olduğu kişisel özelliklerini de dikkate alarak “kendine özgü” özgeçmişini oluşturması en doğru hareket olacaktır
1. Özgeçmiş Nedir ?
Her kavramın olduğu gibi, özgeçmiş kavramının da herkesçe kabul görmüş bir tanımı yok. Bu bakımdan özgeçmiş kavramını en güzel ifade eden birkaç değişik tanımı aşağıda sıralamayı uygun bulduk...
1.1. Özgeçmiş Tanımları
• Özgeçmiş, profesyonel iş hayatında kişinin arzuladığı iş teklifini almasını ve mülakat aşamasına ulaşmasını sağlayacak olan en etkili araçtır.
• Özgeçmiş, iş başvurularında kişilerin geçmişini, şahsi hedeflerini, kabiliyetlerini özetleyen; işveren kişinin kendileri hakkında bilgi sahibi olmasını sağlayan bir belgedir.
• Özgeçmiş, kişilerin iş arama yarışına katılabilmelerini sağlayacak, kendilerini hiç tanımayan bir yöneticiye kendilerini tanıtacak bir “satış” belgesidir.
• Özgeçmiş, bireye özgü belirli değerlerin bir araya getirildiği ve sergilendiği bir reklamdır.
2. Özgeçmişin Amaçları
Tanımlardan görüldüğü üzere, özgeçmiş belirli bir amaca yönelik olarak hazırlanır: İş görüşmesine çağrılmak için işvereni etkilemek. Özgeçmişiniz sizinle ilgili bir ilandır, bir satış ilanıdır; onu okuyan şahsa sizi mutlaka görüşmeye çağırma arzusunu verebilmeli ve her okuyana şöyle bağırmalıdır : “Ben sizin önemle göz önüne almanız gereken bir kimseyim. Eğer bana bir görüşme şansı vermezseniz büyük bir hata yapmış olursunuz.” Bu etkiyi ise ancak, sunabileceğiniz her şeyi en olumlu ışık altında gösterebilen ve bunu yaparken de kesinlikle zorlamaya kaçmayan bir özgeçmiş verebilir.
Özgeçmiş, sizi işverene tanıtan ilk araçtır. Görüşme aşamasında kendinizi daha fazla tanıtma imkanı bulabilirsiniz, ancak bunun için önce görüşmeye davet edilmeniz gerekir. Sizinle görüşme yapacak kişiler, geleceğinizi tespit etmek için geçmişinizi de bilmek isteyeceklerdir, bu açıdan doğru yapılmış, sizi en güzel şekilde yansıtan özgeçmiş sizin işe alınmanızı belki tek başına sağlayamayacaktır ama ön görüşme kapısını ardına kadar açacaktır.
3. Özgeçmişin Başlıca Bölümleri / Öğeleri
Gerçekte özgeçmişin standart bir formatı ve belirli bir sırası yoktur. Bunun yanında aşağıda verilen tüm bilgi gruplarının hepsine birden bir özgeçmişte yer vermek zorunluluğu da yoktur. Bunun yanında bir özgeçmişte neler bulunması gerektiği, nelerin bulunmaması gerektiği de bu kısımda yer alacaktır.
Bir özgeçmişte iletişim bilgileri, eğitim, iş deneyimi bölümleri kesinlikle bulunmalıdır. Ayrıca yabancı dil, bilgisayar gibi kişisel özellikler varsa, bu bölümlerin de doldurulması zorunludur. Kişiler özgeçmişlerini genellikle kendi güçlü yönlerini ön plana çıkartacak şekilde yazarlar, bu açıdan özgeçmişin içeriği ve sırası her kişi için ayrı olabilecektir.
3.1. İletişim Bilgileri
Özgeçmişte olmazsa olmaz ve ilk olarak yazılması gereken kısımdır. İletişim bilgileri; isim, adres, telefon, cep telefonu ve elektronik posta adresini kapsar. İletişim bilgileri genellikle sayfanın ortasına ve sayfanın üst kısmına yazılmalıdır. Bunun nedeni ise, iletişim bilgileri kenarlara yazılmış ise yönetici özgeçmişleri dosyalarken kişilerin iletişim bilgilerini görmeyebilir. İsmin büyük harflerle ve diğer iletişim bilgilerine nazaran daha büyük harf karakteri ile yazılması, ilk bakışta göze çarpmasını sağlar.
Kişi iletişim bilgilerini yazarken “Adı, Soyadı, Adres” gibi ifadeler kullanmamalıdır. Kişinin iki ismi varsa, gündelik yaşantısında her iki ismi birlikte kullanmıyorsa, kullandığı ismini açık, diğerinin başharfini yazması önerilir.
Bunların dışında kişi adresini yazarken hızlı erişim için posta kodunu da yazmalıdır. Adres ve telefonu yazarken yöneticilerin ulaşılabileceği ya da kendisine ulaşılabilecek şekilde yazmalıdır ancak iş telefonu sakınca doğurmayacaksa verilmelidir.
3.2. İş Adresi
İş adresinin özgeçmişte yer almasına gerek yoktur çünkü gizlilik isteyen böyle bir konu için, o anda çalışılan işyerinde, iş için başka bir yere yapılan başvuruya herhangi yazılı cevap gönderilmesi sakıncalı olabilir. Birçok işveren, özellikle red mektuplarını kendi antetli zarflarıyla göndermeyi tercih ederler.
3.3. Doğum Tarihi
Özgeçmişte kesinlikle bulunması gereken bir kısımdır ancak detaylı olarak gün, ay olarak yazılması gerekmez. Doğum tarihi işe alınma konusunda kararı doğrudan etkiler. Doğum tarihleri yöneticilerde ön yargıya neden olabilir ve işe alımlarda aday kişileri doğrudan etkileyebilirler.
3.4. Doğum Yeri
Özgeçmişte doğum yerinin yer almasına gerek yoktur.
3.5. Askerlik Görevi
Firmanın erkek adayları istihdam etme konusundaki kararlarından birisi de askerlik hizmetini tamamlamış ya da tamamlamamış olması ile alakalıdır. Erkek adaylar eğer askerlik hizmetini yapmışlarsa bunu açıkça belirtmeleri gerekmektedir, eğer tecil etmişlerse tecil edilen tarihi de yazması da zorunludur. Eğer kişinin yaşı ilerlemiş ise bu kısmı özgeçmişte belirtmesine gerek yoktur.
3.6. Askerlik Sırasında Edinilen Profesyonel Tecrübe
Eğer erkek aday, askerlik görevi sırasında mesleği devam ettirme şansını elde ettiyse bunu özgeçmişinde muhakkak belirtmelidir.
3.7. Sağlık Durumu
Sağlık durumu ile ilgili bilgilerin özgeçmişte belirtilmesine gerek yoktur ancak kişinin sağlık durumu çalışmasını engelliyorsa bunu detayları ile özgeçmişte belirtmesi gerekmektedir.
3.8. Medeni Hal
Kişilerin; evli, bekar, dul veya boşanmış gibi hallerden birini belirtmeleridir.Yoğun iş temposu için bekar adaylar tercih edilir. Erkek adayların evli olması, daha düzenli yaşam sağlayabileceği ve işine daha fazla özen göstereceği düşünceyle tercih edilir. Bayan adaylarda ise bekar olanlar tercih edilir. Bunun nedenleri ise; evliliğin bayanlar için ek yük getireceğinin düşünülmesi ve sık seyahat programına uyum sağlayamayacağının düşünülmesidir.
3.9. Sürücü Ehliyeti
Başvurulan pozisyon için gerekliyse belirtilmeli, aksi taktirde belirtilmesine gerek yoktur.
3.10. Boy, Kilo, Kan Grubu
Özgeçmişte kesinlikle yer verilmemesi gerek hususlardır.
3.11. Birinci Dereceden Akrabalar
Aileye ilişkin bilgiler profesyonel bir özgeçmişte yer verilmesine gerek yoktur. Yönetici mülakatta bunları ayrıntılı olarak ele alacaktır.
3.12. İş Tecrübesi
Bir özgeçmişte iş deneyimleri yazılırken aşağıdaki bilgilere yer verilir :
-Çalışma tarihleri (ay ve yıl olarak),
-Pozisyon adı (görev ünvanı),
-Firmanın adı ve yeri,
-Pozisyondaki başarılar,
Bunlardan ilk üçünün yazılması zorunludur ancak pozisyondaki başarıları belirtmek kişiye kalmıştır, belirtilmesi olumlu katkı yapar. Pozisyondaki başarılar anlatılırken:
-“Satışları %20 arttırdı”
-“Satışlarda yıllık 375,000 $ artış sağladı”
-“45 eğitim düzenleyerek 800 kişiye adam başı 30 saat eğitim verilmesini sağladı” şeklinde açık ve somut ifadeler kullanılması önerilir.
Pozisyondaki başarıları yazarken “yaptım, ettim” gibi ifadeler yerine “yaptı,etti” gibi ifadeler kullanılmalıdır.
Özgeçmişte, çalışılan işlerden ayrılma nedenleri yazılmamalıdır. Çünkü daha özgeçmiş aşamasında sizi elimine edebilecek “gaflar” yapma olasılığınız yüksektir.
Yeni mezun adaylar staj ve öğrencilikleri sırasında yaptıkları “part-time”işleri bu bölüme yazabilirler. Uzun iş deneyimine sahip kişilerin ise bu tür çalışmalarını belirtmelerine gerek yoktur.
3.13. Eğitim Durumu
İş deneyiminiz hiç yoksa veya çok az ise özgeçmişinize iş tecrübesinden evvel eğitiminizle devam etmeniz uygun olur. İş deneyimi uzun olanların,önce iş deneyimlerini belirtmelerinde yarar vardır. Çünkü belirli bir süre sonra deneyim, eğitimin önüne geçmektedir. Eğitim bölümüne, okul eğitimleri, kurslar, seminerler, tez ve proje çalışmaları, burs ya da ödüller yazılabilir. Üniversite mezunları bitirdikleri üniversiteyi, bölümünü ve bitirme yılını kesinlikle yazmalıdır.Ayrıca mezuniyet derecesinin belirtilmesi de faydalı olacaktır.
Eğer üniversite mezunu iseniz, bitirdiğiniz lisenin başvurduğunuz pozisyona bir katkısı yok ise lise eğitimini belirtmeye gerek yoktur. Mezun olduğunuz lise, başvurduğunuz pozisyon için bazı yetkinlikleri destekliyorsa (yabancı dille eğitim yapan lise,meslek lisesi,teknik lise vb.)belirtmenizde yarar vardır.Ayrıca mezun olduğunuz lise, eğitiminin üstünlüğü ile bilinen bir lise veya mezunlarının dayanışması bulunan bir lise (örneğin Vefa Lisesi) ise, yine bunu yazmanızda fayda vardır. İlk ve orta okulları ise özgeçmişinizde yazmamanız önerilir.
Eğer yüksek lisans ya da master yapıldıysa hangi üniversiteyi bitirdiğini, bölümünü, yılını ve bitirme derecesini yazmalıdır. Kişinin, Akademik hayatı boyunca yaptığı çalışmalar oldukça fazla ise bunların mülakat sırasında ayrı bir kağıtta sunulması oldukça faydalı olacaktır. Eğer kişi öğrenim hayatı sırasında staj, çalışma vb. gibi çalışmalar yaptıysa bunları özgeçmişinde belirtmelidir.
3.14. Yabancı Dil Bilgisi ve Seviyesi
Başvurulan pozisyon için gerekliyse yabancı dil bilgisi muhakkak belirtilmelidir. Burada önemli olan yabancı dil bilgisinin tutarlı ve doğru olarak özgeçmişe aktarılmasıdır. Birçok kişi iş başvurularında yabancı dil seviyesini olduğundan çok farklı bir şekilde göstermektedir. Ayrıca kişilerin yabancı dilde eğitim yapan kurumlardan mezuniyet belgesi (sertifikalar) varsa bunların bildirilmesi gerekir. Yabancı dil seviyesini belirtmek için çok iyi, iyi, orta ve az gibi kelimeler kullanılmaktadır.
Yabancı dil düzeyiniz hakkında aşağıdaki başlıklar daha fazla fikir verebilir :
- Yabancı dille eğitim yapan bir okuldan mezun olmanız
- Yabancı dili bir kursta öğrenmiş iseniz, aldığınız dereceyi, kursun adını, yıllarını, süresini ve haftada kaç saat ders aldığınızı belirtmeniz
- Yabancı dil düzeyini ölçen bilinen sınavlardan (Toefl,Gmat, Proficiency, Kpds vb.) aldığınız dereceyi ve sınav tarihini belirtmeniz
- Yurtdışındaki bir okuldan mezun olmanız veya bir dil okuluna gitmeniz
- Uzun süre yurt dışında kalmanız durumunda, tarihlerini belirtmeniz
3.15. Profesyonel Eğitimler Kurs ve Seminerler
Yöneticileri, adayların özgeçmişlerini incelerken profesyonel olarak alınan eğitimlere ve seminerlere dikkat ederler. Eğitimler ve seminerler daha çok orta ve alt kademe için geçerlidir. Kişi, özgeçmişinde aldığı eğitim ya da seminerlerin yerini, yılını, süresini ve konu başlığını kısaca belirtmelidir.
3.16. Üye Olunan Dernek ve Kuruluşlar
Başvurulan pozisyonlarla ilgili olarak üye olunan kuruluşları (meslek odaları, barolar, iş adamları derneği vs) özgeçmişte belirtmek kişiye artı puan kazandıracaktır. Fakat başvuruyla ya da meslek ile alakası olmayan dernek ya da kuruluşları (spor dernekleri, yardım dernekleri, ...vs.) belirtilmemelidir.
3.17. Hobiler
Başvurulan pozisyonlarla doğrudan ilişkisi olan hobilere kısaca yer verilmelidir. Bireyler boş zamanlarını, ilgi duydukları hobi ve aktiviteler ile değerlendirirler. İlgilendiğiniz hobi ve aktiviteler aslında kişilik özelliklerinizin ve yaşam felsefenizin yansımasından başka bir şey değildir. Dikkatli bir gözlemci, boş zamanlarınızı değerlendirirken uğraştığınız hobi ve aktivitelerden sizin kişilik özellikleriniz hakkında çok önemli ipuçları çıkarabilir.
3.18. Bilgisayar Bilgisi
Özgeçmişte kişiler bildikleri paket programları kısaca sıralamalıdır. Eğer başvurulan pozisyon, profesyonel olarak bilgisayar bilgisi gerektiriyorsa, sahip olunan bilgiler özgeçmişten ayrı bir kağıtta detaylı olarak belirtilmelidir.
- Donanım
- Programlama dilleri
- İşletim, ağ sistemleri
- Ofis programları
- Veritabanı programları
- Özel amaçlı programlar
- Web uygulamaları
3.19. Yurtdışı Seyahatleri
Dana önce çalışılan yerlerde bulunulan pozisyon ile alakalı olarak(özellikle uluslar arası pazarlama ve ihracat pozisyonları) yurtdışına gidilmiş ise bunlar özgeçmişte yer almalıdır. Ancak gidilen yerler turistik yer vb. gibiyse özgeçmişte kesinlikle yer almamalıdır.
3.20. Referanslar
Özgeçmişinize yazacağınız referansların sizin hakkınızda olumlu görüş verecek kişiler olduğunu işverenler de bilirler. Bu yüzden eğer referanslarınız, sosyal hayatta tanınmış ve etkili kişiler değil ise yazmanın bir yararı yoktur.
Referanslar, iş verenin talebi üzerine yazılması uygundur. Referanslar özgeçmişte yazılmamalı ancak “referansların daha sonra istek üzerine temin edileceği” yazılmalıdır. Referans olarak gösterilecek şahısların, sadece profesyonel iş hayatında iş performansını değerlendirme imkanı elde etmiş kişilerden oluşması sağlanmalıdır. Bu açıdan yeni mezunların herhangi bir referans göstermesine gerek yoktur.
3.21. Diğer Özellikler
Bu bölüme, o pozisyon ile ilgili önceki bölümlerde belirtilmeyen her türlü bilgi beceri deneyim ile bunları destekleyici mahiyette verileri yazabilirsiniz. Bu bölümde belirtilebilecek bilgilere örnek olarak :
- Kullanılan ofis araçları
- Kullanılan özel nitelikli cihazlar ve araçlar
- Özel nitelikli bir üretim, yapım veya hizmet tekniği
- Kullanılan araç veya iş makinaları
- Her türlü mesleki yeterlik belgesi
- Çok özel bir alanda, uzmanlık derecesinde bilgi
- Fiziksel üstünlükler ve beceriler verilebilir...
Bu bölüme yazılacak yetkinlikler aşağıdaki iki kriteri karşılamalıdır :
- Belirtilen yetkinlikler o pozisyonla ilgili olmalı ve işin yapılmasına katkı sağlamalıdır.
- Belirtilen yetkinlikler ayırdedici olmalıdır. Bunun için ya belirtilen yetkinlik, bir yeterlilik koşulu olarak belgeye bağlanmış olmalı ya da bu yetkinliğe çok az kişi sahip olmalıdır.
3.22. Fotoğraf
Fotoğrafın talep edilmesindeki amaç adayın prezantasyonu hakkında ön bir bilgi almaktır. Fotoğraflar, kişilerin gerçek görüntüsünü yansıttığı için eski olmamalıdır. Fotoğraflar sağ üst köşede olmalı ve mümkünse yapıştırılmalıdır.
4. Özgeçmiş Türleri
4.1. Kronolojik Özgeçmiş
Ülkemizde en yoğun olarak kullanılan özgeçmiş formatıdır. Kronolojik özgeçmişlerde olaylar standart başlıklar altında tarih sırası ile sondan başlayarak yazılır. Böylece okuyucunun, kişinin gelişimini görmesi mümkün olur. İşverenlerin çoğu bu tür özgeçmişleri tercih ederler.
4.1.1. Avantajları
Profesyonel iş yaşamındaki sürekliliği ve kişinin kariyerindeki gelişmeleri gösterir. Şu ana kadar çalışılan firmaların/firmanın adını ve firmadaki pozisyonlarını ön plana çıkartır. Kariyer ve kişisel iş hedefleri, eğer iş hayatını destekliyorsa ve çalışılan firmalar kariyere prestij kazandırıyorsa bu özgeçmiş türü rahatlıkla kullanılabilir.
Kronolojik özgeçmişin avantaj sağladığı durumlar :
• Kişinin son çalıştığı iş yeri iyi biliniyor ve kariyerine bir prestij sağlıyorsa,
• Kişi eğer iş hayatı boyunca aynı iş sahasında bulundu ise,
• Kişinin kariyer gelişimi bir gelişim ve ilerleme gösteriyorsa,
• Bulunulan pozisyonlar etkileyici ise,
kronolojik format avantaj sağlayacaktır.
Kronolojik Özgeçmişin dezavantaj yarattığı durumlar :
• Kariyer hedeflerinde çok değişiklik varsa,
• Çok sık iş değişikliliği yapılsa,
• Yaşın ön planda olması istenmiyorsa,
• Aynı firma ve pozisyonda uzun süredir bulunuluyorsa,
• İş hayatında uzak bir süre kalındıysa,
bu özgeçmiş türü kullanılmamalıdır.
SOYAD
Aile isminiz.
AD
Verilen isimlerdir. Eğer cinsiyet isimden belli olmuyorsa erkek ya da kız olduğunu belirtmek için (e) ya da (k) eklenir.
ADRES
Yazılan adresten sonra posta kodu da eklenir.
TELEFON NUMARASI
Bölge kodu artı numara. Eğer telesekreter varsa bu da belirtilmelidir.
DOĞUM TARİHİ
Ayrıntılarıyla yazılır. Örneğin:10 Temmuz 1979
DOLDURULAN YAŞ
UYRUK
Yasal olarak çalışmak için izne gereksinim varsa, işveren bu durumu bilmek ister. Eğer tam çalışma izni varsa bu bölümde belirtilir.
EĞİTİM
Devam edilen ya da mezun olunan kurumlar tarih sırasıyla birlikte belirtilir.
NİTELİKLER
Önce işveren için en önemli olanlar sıralanır.(Derece, ticari ya da profesyonel beceriler) Sınavı, konuyu, alınan ya da tahmin edilen başarı notu belirtilir. Başvuruya ilişkin, görülen tam çalışma kursları da belirtilir.
İŞ DENEYİMİ
İlk önce o anki ya da en son iş yazılır. Tarihler, işveren, meslek ünvanı ve temel görevler, yetki dereceniz ile birlikte belirtilir.
İLGİ ALANLARI VE ETKİNLİKLER
Katılımcılığınızın boyutları belirtilir. (Seyirci, oyuncu, düzenlemeci ya da komite üyesi.) Etkinliklere ilişkin ödüller.
EK BİLGİLER
Başka bir yerde ele alınmayan –fiziksel engelli olmak gibi-, ilgili konuları iyi düzenlenmiş bir paragraf vs. ile ekleme fırsatıdır.
Şekil 1:Kronolojik Özgeçmişin Yazılış Tablosu
* LİNES, June, “İş Başvurusuna Hazırlanma”, Damla Kitabevi, s.s.24-26
** http://www.tebesir.com/kultursanat/genel.asp?article=117
Deneyimlere ve hedeflenen işin derecesine bağlı olarak bilgilerin önemi değişken olacaktır. İş hayatında ilerledikçe, üzerinde durulan noktalar da değişir ve kimi deneyimler göz önüne alınmaz.
4.2. İşlevsel (Fonksiyonel) Özgeçmiş
Bu özgeçmiş türü, başarılı olunan konuları, tecrübeleri ve güçlü olunduğu düşünülen özellikleri, kariyer hedefleri paralelinde destekleyici bir rol oynar. Sahip olunan pozisyonlar ve kronolojik iş hayatı bu özgeçmiş türünde tamamen gözardı edilir. O güne kadar yapılanlar, uzmanlık alanlarına göre belirli gruplar altında toplanarak yazılır. Her gruba yazılanları kendi içinde sondan başlayarak tarih sırasına koymak mümkündür. Çalışılan işyerleri, tüm grupların altında topluca gösterilir. Ancak bu özgeçmişten hangi deneyimin hangi işyerinde kazanıldığı açıkça görülmez.İşlevsel bir özgeçmiş, deneyimlerin kronolojik sıralamasından çok becerilerin nasıl geliştirilip kullanıldığını gösterir.
Mülakatlarda ya da iş görüşmesinde ortaya çıkabilecek gibi olsa da bu özgeçmiş türünde herhangi bir işte çalışılmayan dönemler yazılmaz. Özgeçmiş yazılırken yalan bilgiler yazılamaz çünkü bu yalan işe alındıktan sonra kişiyi işten çıkarmak için yasal bir nedendir. Mülakatlarda şansı azaltacak bilgileri vermekte acele edilmemelidir. Bazı konular özgeçmiş ile gönderilecek mektuplarda daha iyi anlaşılır.
Meslek değiştiren kişiler için sadece o anki deneyimleri göstermeleri açısından bu özgeçmiş türü faydalıdır.
İşlevsel Özgeçmiş türünün avantaj sağladığı durumlar:
• Bulunulan pozisyonda kullanılamayan nitelikler vurgulanmak istenildiğinde,
• Kariyer (meslek dalı) değişikliği durumlarında,
• İş hayatına yeni başlanıldığında,
• Uzun süre iş hayatından uzak kalınan durumlarda,
• Kişinin kariyer gelişimi arzu edilen ölçüde değilse,
• Kişinin iş hayatının büyük bir bölümü danışmanlık pozisyonları veya geçici işlerden oluşuyorsa,
fonksiyonel özgeçmiş türü kullanılabilir.
Fonksiyonel Özgeçmiş türünün dezavantaj sağladığı durumlar:
• Eğer kariyerdeki büyüme ön plana alınmak isteniliyorsa,
• Kişi eğitimci veya kamu sektörü çalışanıysa,
• İşlerde oldukça kısıtlı fonksiyonlarda görev alındıysa,
• Özellikle son çalışılan firmanın ismi oldukça prestijli ise,
fonksiyonel özgeçmiş türünün kullanılmaması faydalı olacaktır.
4.2.1. ÖRNEK FONKSİYONEL ÖZGEÇMİŞ
isim-soy isim
adres
şehir / posta kodu
cep telefonu
Amaç.
Hedefe yönelik veya becerilere yönelik
En Çarpıcı Becerilerin Özeti
a. Ne kadar ilgili deneyime sahip olunduğu
b. Önemli bir başarının kısaca anlatılması
c. Var ise sahip olunan yetenekler
d. Felsefeniz,değerleriniz ve bağlılığınıza dair referans (Bu bölümü takiben, çarpıcı becerilerinizin daha detaylı bildirimini yapmak isteyebilirsiniz ve 'ilgili başarılar' başlığı altında toplayabilirsiniz. Bu size başarılarınızı kategoriler haline listeleme şansını verir.)
İlgili Başarılar
Sunum /İletişim Becerileri
a. Kolaylaştıran
b. Eğitilmiş
c. Belgelenmiş
d. Motivasyon sahibi
e. Derlenmiş
f. Prezantabl
Organizasyon/ Yönetim Becerileri
a. Kendini adama özelliğine sahip
b. Yönetici
c. Düzenli
d. Gelişmiş
e. Yardımcı
f. Üretken
Eğitim
XXX Üniversitesi
XXX Bölümü
Tahmini mezun olma tarihi: Mayıs 2000
Mezuniyet ortalaması : 3.21
İş Geçmişi
1998-1999 Ünvanı XXX Şirketi
1998-1999 Ünvanı XXX Şirketi
1998-1999 Ünvanı XXX Şirketi
.
SOYAD
AD
ADRES
TELEFON NUMARASI
DOLDURULAN YAŞ
İŞ DENEYİMİ
Aday eğitimi Ltd,
Personel eğiticileri,
Waterside Ticaret Koleji,
Bucks Eden Mühendislik Ürünleri
• Eğitim
• Sunuş yapma
• Konferans verme
• İşin ilk aşamalarından başlayarak, bilgisayar programları, satış ve pazarlama gibi iş konularında yetişkinlere danışmanlık yapılması
• İhracat işlemlerinin uygulamalı eğitimi, İspanyolca yazışmaları yürütme
Şekil 2:İşlevsel Özgeçmişe Örnek
4.3. Hedefe Yönelik Özgeçmiş
Bu özgeçmiş türü spesifik olarak ilan edilen veya başvurulan pozisyon için düzenlenebilir. Öncelikle, ilan edilen veya başvurulan pozisyonunun talep ettiği nitelikler tespit edilir ve aday kendinde varolan bu özelliklerden ön plana çıkarılması gerekenleri belirli bir format dahilinde ortaya koyar. Her yeni durum için ayrı bir özgeçmiş yazılabilir. Örneğin, pozisyon hızlı tüketim malları sektörünü ilgilendiriyor ve bu sahadaki tecrübe önem kazanıyorsa, adayın bu alandaki tecrübelerini ön plana çıkarmasına, hedefe yönelik format tam anlamı ile yardımcı olur.
4.3.1. Avantajları
Seçilen iş veya pozisyon ile ilgili adaya esneklik sağlar ve özgeçmişin ön plana çıkmasında oldukça önemli bir rol oynar. Hedeflenen alan veya pozisyonun niteliklerinin tam anlamı ile özümsendiğini ve bilinçli bir başvuru olduğu imajını işveren üzerinde başarı ile yaratır.
Hedefe Yönelik Özgeçmişin avantaj sağladığı durumlar:
• İş hedefleri hakkında herhangi bir şüphe yoksa,
• Eğer profesyonel iş hayatında oldukça farklı konularda uzmanlaşıldı ve her uzmanlık konusu için ayrı bir özgeçmiş oluşturmak istenirse,
• Tecrübe kazanılmayan ama sahip olduğuna inanılan konuda çalışmak arzulanırsa ve bu yön ortaya konmak istenilirse
hedefe yönelik özgeçmiş kullanılır.
Hedefe Yönelik Özgeçmişin dezavantaj sağladığı durumlar:
• Aynı dönem içerisinde birden fazla işe başvurmak isteniliyorsa,
• Sahip olunan özelliklerden tam olarak emin olunamıyorsa,
hedefe yönelik özgeçmiş türü kullanılmamalıdır.
5. Ön Yazı
Kişiler, özgeçmişlerini oluştururken her ne kadar kendilerine özgü olarak hazırlasa da her hâlükârda belirli kuralların dışına çıkamazlar. Ancak ön yazı, iş başvurusunda bazı kalıpların dışına çıkarak ön yazıyı şahsileştirir ve ön yazı ne kadar orijinal olursa iş başvurularında o derece ön plana çıkma imkanı vardır.
Ön yazının da kendine özgü bazı kuralları vardır.
• Ön yazıda ilgili şahsın adı belirtilmelidir: Bunun yapılabilmesi için öncelikle ilgili firmanın aranılarak başvurunun kime yapılacağı konusunda bilgi alınması gerekir. İlgili kişiye, yöneticinin adı yazılmamalıdır çünkü yöneticiye adıyla hitap etmek itici olabilmektedir. Eğer ilgili kişinin adı yazılırsa sadece âdet yerini bulsun diye yapıldığı anlaşılır ve bu durum işe başvuran kişi için hiç iyi olmaz. En son olarak işe alımda bulunacak olan kişinin adı bilinmezse “İnsan Kaynakları Bölümüne” ibâresi ön sayfada yer alır.
• Standart yazı biçimlerine bağlı kalınmadan kendi yazım tarzının aktarılması gerekir: İnsan kaynakları uzmanları her gün çok sayıda özgeçmiş okumaktadır. Bunların arasında çok fazla abartıya kaçmadan kişinin kendini farklı kılacak ön yazıyı buraya azması gerekir.
• Neden mülakata alınması gerektiği sorusu ön yazıda belirtilmelidir: Firmaların kişileri istihdam etmesinin nedeni çalışabilecek herhangi bir elemana ihtiyaç duyması değil, firmaların beklentilerinin ne ölçüde karşılayacağına bağlı olarak kişileri firmada istihdam etmekle oluşacak katma değerdir. Buna bağlı olarak kişiler ön yazılarında firmaya ne katacaklarını anlatmalı ve bir sonraki aşama olan mülakata geçmeyi hedeflemelidir.
• Mülakat talebi belirtilmelidir: Mülakat talebi, ön yazının sonunda muhakkak belirtilmelidir. Bu talep, işin ne derecede ciddiye alındığını göstermektedir. Hattâ bir adım ileriye giderek, mülakat için tarih aralığı ve işvereni aramak istediğiniz gün belirtilmelidir.
6. Yeni Mezunların Özgeçmiş Formatı
• İş tecrübesini ön plana çıkarmayan fonksiyonel veya hedefe yönelik özgeçmiş türü, en uygun olanıdır. Yeni mezunların kendilerini tam anlamı ile ifade etmelerini sağlar.
• Üniversite hayatında yapılan işler ( part-time iş tecrübelerinizi de ilave edebilirsiniz) edinilen sosyal veya konularla ilgili tecrübelerini ön plana çıkarmak gereklidir..
• Kişilerin kendine ne kadar güvendiğini ve eğitim gördüğü konulara ne kadar hakim olduğu belirtilmelidir.
• Kesinlikle imla hatası yapılmamalıdır. Özgeçmişi göndermeden önce bir başkası tarafından değerlendirilmelidir.
• Değişik iş olanakları için değişik hedefe yönelik özgeçmişler hazırlanmalıdır. Fakat başvurulan bir pozisyon veya firmaya kısa bir aralık sonrasında farklı özellikler veya format taşıyan özgeçmiş gönderilmemelidir. İki farklı format veya içerik işverenin kafasında soru işaretleri oluşturabilir.
7. Özgeçmiş Nasıl Hazırlanmalıdır?
7.1. İçerik Açısından
• Özgeçmiş hazırlanırken mümkün olduğu kadar kısa ve öz olmaya çalışılır. Özgeçmiş, kişinin bütün hayat hikayesini, yaşam görüşünü detaylı bir şekilde anlatabileceği bir yer değildir. Özgeçmişte, birkaç cümlede anlatılabilecek bir şey kesinlikle paragraflar halinde yazılarak uzatılmamalıdır. Ülkemizde, ilan edilen herhangi bir pozisyon için yüzlerce başvuru yapıldığı ve gerçekten zamanı kısıtlı olan bir yöneticinin her özgeçmiş için arzu edilen oranda zaman bulamayacağı unutulmamalıdır.
• Mümkün olduğunca, özgeçmişte “ben” kelimesi kullanmaktan kaçınılmalıdır. Neticede o özgeçmiş, onu sunan kişiye aittir.
• Özgeçmişte yalnız konu ile ve kişi ile ilgili bilgilere yer verilmelidir. Örnek vermek gerekirse, kişinin karısının, çocuklarının isimleri, doğum tarihleri gibi bilgilerin belirtilmesine gerek yoktur. Aynı şekilde özgeçmişte, ilkokulun da yer alması çok da önemli değildir ancak lisenin belirtilmesinde yarar vardır çünkü görüşmeci aynı okuldan olabilir ve bu durum onda sempatik bir etki yaratabilir. Aynı şekilde ilgi alanları, ödüller, gönüllü faaliyetler, yayınlanmış eserler gibi bilgiler başvurulan pozisyon ya da kişinin kariyer hedefi ile ilgiliyse yazılmalı aksi halde yer verilmemelidir.
• Başarıların ve kuvvetli yönlerin özgeçmişte dikkat çekecek bir şekilde yerleştirilmesi ve sayısal değerler kullanılmış olması, özgeçmişin diğer başvurulardan ayırdedilmesini sağlayacaktır.
• Özgeçmişte ne fazla samimi,gayri resmi ne de aşırı resmiyet içeren bir ifade tarzı kullanılır. Kullanılan üslup, ölçülü dengeli ve resmiyete kaçan bir üslup olmalıdır.
• Özgeçmişte kısa cümleler kullanılmalı, kullanılan cümlelerde başvurulan sektöre ait özel terminolojinin de kullanılması ihmal edilmemelidir.
• Her ne kadar gerçekleri yansıtıyor olsa da ,kişi kendisi hakkında olumsuz şey ya da şeyler söylememelidir. Bu durum görüşmecinin üzerinde ters bir etki yaratabilir.
• Özgeçmiş yazılırken imla ve yazım kurallarına büyük bir özen gösterilmeli; özgeçmiş sonuçlandırılınca tekrar tekrar kontrol edilmeli ve olası hatalara karşı, imkan varsa özgeçmiş 2. bir kişiye okutulmalıdır.
• Nasıl bir özgeçmiş hazırlanması gerektiği kişiye özel olarak belirtilmişse,kişiden buna uygun bir özgeçmiş yazması beklenir .Örnek vermek gerekirse, ingilizce cv hazırlanması istenmişse, cv nin ingilizce hazırlanması; el yazısı istenmişse cv nin elde yazılarak hazırlanması, fotoğraflı bir özgeçmiş istenmişse, mutlaka en son çekilmiş, kişinin gerçek görüntüsünü yansıtan vesikalık bir fotoğrafın özgeçmişe eklenmesi.
• Özgeçmişe referans bilgilerinin eklenmesi pek tavsiye edilmez; bunun sebebi, referansların mühim olduğu kadar görüşmecinin, kişinin hakkında iyi şeyler söylemeyecek birisinin adını vermeyeceğini bilmesidir. Bu açıdan referansların, görüşmeciden gelecek talep üzerine verilmesi daha uygun olacaktır.
• Özgeçmişte, başvurulan firmaya “yağ” çekilmemelidir. Bu girişim olumsuz bir etki yaratabilir.
• Referanslar hakkında bir diğer dikkat edilmesi gereken husus ise; referans olarak seçilen kişilerin seçiminde dikkatli davranılmasıdır. Politik şahsiyetler, bazı dernek yönetici ve üyeleri, gazeteci ve yazarlar gibi bazı kesimlere ters düşebilecek sivri kişilerin referans olamayacağı unutulmamakla beraber sanayici ve iş adamı, üniversite öğretim üyeleri, tanınmış doktor ve benzeri kişilerin daha ılımlı ve etkili referanslar olabilecekleri hatırdan çıkarılmamalıdır.
• Başka bir husus ise, çok etkili ve çarpıcı bir referans isim verilmesi, adayın mutlaka çok kuvvetli bir desteğe ihtiyacı olduğunu ve kendi yeteneklerinden çok bu desteklerden medet umduğu imajını verebilir.
• Özgeçmişe konulacak her türlü bilgi ile ilgili mülakat aşamasında soru gelebileceği unutulmamalı; dolayısıyla özgeçmişte gerçek olmayan yada abartıya kaçan hiçbir şey yazılmamalıdır. Kişi dürüst ve samimi olmalı ve kendini doğru bir şekilde ifade etmelidir .
• Özgeçmişte sürekli adres ve irtibat telefonları yazılmalı ancak iş adresi ve telefonu eğer bir sakınca doğuracaksa yazılmamalıdır.
• En gizli ve etkili iletişim yöntemlerinden birisi olan e-posta dan yararlanılmalı ve e-posta adresi özgeçmişte kullanılmalıdır.
• Doğum tarihi ülkemizde özgeçmişlerde aranan bir bilgi olduğundan yazılmasında fayda vardır.
• Doğum yeri, sağlık durumu, aile bilgileri, boy, kilo gibi ilgisiz ve gereksiz bilgilere yer verilmemelidir.
• Askerlik durumu önemli bir bilgi olup, eğer profesyonel iş tecrübesi ile ilgisi varsa askerlik hakkında da bilgi verilmelidir.
• Medeni hal, özgeçmişlerde bulundurulması gereken bir bilgidir.
• Sürücü belgesi hakkındaki bilgi, eğer pozisyon ile ilgili ise verilmelidir.
• Bitirilen üniversitenin, bölümün adına ve bitirme derecesine yer verilmeli; lisans üstü eğitim alınmış ise belirtilmeli; eğer başvurulan pozisyon ile ilgili ise akademik çalışmalardan bahsedilmelidir.
• Yabancı dil ve bilgisayar bilgisine yer verilmeli ancak abartıya kaçılıp asılsız bilgiler verilmemelidir. Aksi takdirde, verilen asılsız ve abartı bilgiler ileride kişiyi zor durumda bırakabilecektir.
• Üye olunan klüp ve derneklerden, meslek ile ilişkisi varsa söz edilmelidir.
• Başvurulan pozisyon yurtiçi ve yurtdışı seyahatler gerektiriyor ise, seyahate engel bir durum olup olmadığı belirtilmelidir.
7.2. Şekil Açısından
• Özgeçmiş için, standart ağırlıkta, kaliteli, beyaz veya krem rengi A-4 ebadında kağıt kullanılmalıdır.
• Çok iyi fotokopi yaptırtmak için hiçbir fedakarlıktan kaçınılmamalıdır.
• İdeal bir özgeçmiş, kesinlikle el yazısı kullanılarak oluşturulmamalı, mümkün olan en son teknoloji kullanılmaya özen gösterilmelidir; bu açıdan bilgisayarla yazılmış olan özgeçmiş en iyi sonucu verecektir.
• Yazı karakter ve büyüklükleri seçilirken, göz yoran süslü karakterlerden (aşırı koyu-yatık karakterler) ve çok küçük yazı puntolarından uzak durulması gerekir.
• Özgeçmiş tekdüze olmamalıdır. Özgeçmişe düzenli bir biçim vermek ve kolay okunmasını sağlamak için, vurgulanmak istenen noktalar kalın karakter kullanılarak, alt çizmek gibi biçim özellikleri kullanılarak farklılaştırılabilir.
• Özgeçmişin, eğer çok acil değilse kağıda uygun bir zarf kullanılarak posta ile katlanılmadan gönderilmesi önerilir. Faks ile gönderilen özgeçmişler önemli biçim bozukluklarına uğrayabilir. Katlanmış özgeçmişlerin etkisinin azaldığı bilinmektedir.
8. Etkili Özgeçmiş Yazmak...
Etkili özgeçmiş yazmak, işverenin hangi bilgileri görmek istediğini sezinleyip, mevcut özelliklerden işveren tarafından değer taşıyabilecek olanları yazmaktır. Bu açıdan işvereni hiç ilgilendirmeyen bilgileri içeren üç sayfalık bir özgeçmiş, tamamen işverenin pozisyon için adayları değerlendirirken kullanacağı temel bilgileri içeren bir sayfalık özgeçmişten daha etkili değildir.
Etkili özgeçmiş yazmak, başvurulan pozisyon için uygun olunduğu konusunda işvereni ikna etmek demektir. Bunun için önce kişinin kendisinin o pozisyon için ne kadar uygun olduğunu değerlendirmesi gerekir. Eğer kişi kendini o pozisyon için yeterli görmüyorsa, işvereni bu konuda ikna etmesi oldukça zor olacaktır.
Etkili özgeçmiş yazmak, mevcut nitelikler ve başarılar ile başvurulan pozisyonda firmaya değer katılabileceğinin işverene gösterilmesi demektir.
Etkili özgeçmiş yazmak, işverene özgeçmişin o pozisyon için hazırlandığı izlenimini vermek demektir.
9. Doğru Hazırlanmış Bir Özgeçmişin Özellikleri
• İmlâ yönünden hatasız olması
• Biçim ve şekil itibariyle iyi görünüyor olması
• Okunması ve takip edilmesinin kolay olması
• Anlaşılmasının kolay olması
• Okuyan kişide başarı hissi uyandırması
• Bırakılması arzu edilen etkiyi yansıtıyor olması
10. Özgeçmişlerde En Sık Rastlanan Yanlışlar
• Çok uzun özgeçmiş ( İdeali A4 boyutu )
• Düzensiz, dağınık ve herhangi bir formata uyarlanmamış
• El veya kötü bir daktilo yazısı
• Hiçbir şey ifade etmeyen uzun paragraflar
• Az veya eksik bilgi
• Amaca veya başvurulan pozisyona yönelik olarak hazırlanmamış özgeçmiş
• İmlâ hataları
• Aşırı göz alan renkli kağıt kullanmak
• Kurs sertifika ve diplomalarını özgeçmişe ilave etmek
• Çok etkili, tanınmış referanslar vermek
• Ön yazı / mektup yazmamak
11. Özgeçmiş Örnekleri
ÖZGEÇMİŞ
SOYAD Campbell
AD Anthony Wayne
ADRES 103 Milton Yolu, Kenton, HES 2 RD
TELEFON 0 818 2154789 (Telesekreter)
DOĞUM TARİHİ 10 Haziran 1979
DOLDURULAN YAŞ 22
UYRUK İngiliz
EĞİTİM
1990-1995 Robert Owen Okulu, Longley Yolu, Kenton, HE5 4EX
1995-1997 Kenton Tertiary Yüksek Okulu, Preston Yolu, Kenton, HE3
NİTELİKLER
Orta düzeyde Medya ve İletişim
Lise İngilizce ve Sanat B derecesi; Tarih, İspanyolca, Matematik
C Derecesi; Kimya D Derecesi
İŞ DENEYİMİ
İş yerleştirme GR Directory Publishers, Kenton 1996 Reklam satışlarında
bilgi girişi; genel büro yardımcısı
1996 Yazı Woodlands Kampı, Eastbourne Yaz kampında çocuklara
eşlik ve denetçilik etme
İLGİ ALANLARI VE ETKİNLİKLER
Fotoğrafçılık Resim basmak ve çekmek; fotoğraflarımdan biri yerel bir
dergide yayımlandı.
Spor kulübünde arkadaşlarla buluşmak, oyunlar oynamak
Tenis Woodlands’de çocuklara antrenörlük yapma
Masa Tenisi 3 senedir profesyonel olarak, çeşitli ödüllerim var
BECERİLER
Bilgisayar (Basic programlama, DOS ve Word Perfect 6);
Motosiklet kullanmak,
Siyah-beyaz film basmak.
REFERANSLAR
Bayan Wendy Beecham, Kenton Yüksekokulu, Preston Yolu, Kenton, HE3 3BR
Bay Norman Finch, Woodlandns Kampı, Sahil yolu, Eastbourne BN 21 4 US
ÖZGEÇMİŞ
SOYAD CHOPRA
AD Sanyaj (E)
ADRES 193 Highfield Yolu, Birmingham B3 B4X
TELEFON 0 121 4478526
DOĞUM TARİHİ 7 Ekim 1970 (Doldurulan yaş 31)
UYRUK İngiliz
EĞİTİM Sefton Okulu, Moreton B8 7UP (1982-88)
Hudson Yüksek Okulu, Londra Üniversitesi (1989-92)
NİTELİKLER Lisans Derecesi İş Çalışmaları
A düzeyler: İngilizce, Almanca; Matematik, Coğrafya (B), Lise’de aynı konular artı, Uluslararası ticaret, Tarih ve Sanat. Haziran’daki Pazarlama sınavından sonra beklenen diplomaya dayanarak.
NİTELİKLER 1995-97 World Wide Directories Ltd. Pazarlama Yetkilisi, iş çevresindeki alıcılar arasında bilgisayar programlarının CD-Romlarının ve kitap biçimindeki rehberlerin fiyatlarının yükseltilmesinden sorumlu. Postalama programlarının planlanması ve düzenlenmesi; sonuçların analiz edilmesi.
1993-95 The Executive Week, Pazarlama Sorumlusu
1992-93 The Daily Dealer, Başlangıçta yer satışı, sonra altı ay Halkla İlişkiler ve Promosyonlar
BECERİLER Çok iyi derecede İngilizce ve Hintçe; Yeterli Apple Mac, Excell, Windows 98’da Word Bilgisi; Corel Draw; Paintbrush; temiz sürücü ehliyeti, telefonda inandırıcılık ve iyi düzenlemeci.
İLGİ ALANLARI VE ETKİNLİKLER
Keyif için yazmak; bulmaca ve oyunlar çözmek ve yerleştirmek, iyi tenis oyuncusu, çeşitli tasarımlar
EK BİLGİLER Öğretici oyunlara ilgim annemin okulundaki sorunlu bir sınıftaki çocuklara ilginç öğretim yolları bulmamı rica etmesiyle başladı. Uygulamalar çok başarılı oldu ve seneye İQ dergisinde yayınlanacaklar. Posta işlerini tasarlarken bu yönümü geliştirebildim. Tasarı konusunu ilgim ve görsel anlamda kopyaları geliştirmemi ve arttırmamı sağlıyor.
Tablolar
Şekil 1 Kronolojik Özgeçmişin Yazılış Tablosu
Şekil 2 İşlevsel Özgeçmişe Örnek
KAYNAKÇA
